dr n. med. Marek Kluszczyński

Oddział Rehabilitacji WSzS w Częstochowie

Ośrodek Rehabilitacji Leczniczej „Troniny” Troniny 5 gm. Lipie

Prof. dr hab. n. med. Janusz Kubacki

Katedra Podstaw Fizjoterapii Akademii Wychowania

Fizycznego w Katowicach

Prof. dr hab. n. med. Jan Czernicki

Klinika Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej

z Oddziałałem Dziennego Pobytu Uniwersyteckiego Szpitala

Klinicznego

nr 5 w Łodzi

Prosty do wykonania przez dziecko test Adamsa

jest bardzo czuły w rozpoznawaniu asymetrii grzbietu

czyli klinicznego objawu rotacji kręgów kręgosłupa.
Rotacja kręgów w płaszczyźnie poprzecznej jest jednym
z pierwszych objawów bocznego skrzywienia kręgosłupa.

Plurimetr Rippsteina pozwala na pomiar kąta rotacji

tułowia (ang. angle of trunk rotation - ATR), który
odzwierciedla wielkość rotacji kręgu na danym
poziomie kręgosłupa

Plurimetr Rippsteina

Celem prezentowanej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie,

Celem prezentowanej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie,

czy i jak zmienia się płaszczyzna grzbietu u dzieci i młodzieży

czy i jak zmienia się płaszczyzna grzbietu u dzieci i młodzieży

w okresie 10 lat ich życia.

w okresie 10 lat ich życia.

W roku 1997, przeprowadzono badania u 530 losowo

wybranych

uczniów

szkół

podstawowych

powiatu

kłobuckiego. Grupa składała się z 272 dziewcząt i 258

chłopców w wieku 4-16 lat, (średnio 10,3 lat). Po 10 latach

nawiązano

kontakt

z

300

osobami,

natomiast

zakwalifikowano i zgłosiło się na badanie 100 osób,

w tym 58 dziewcząt i 42 chłopców w wieku 14-26 lat.

Materiał i metody

Materiał i metody

Badanie I i II przeprowadzał ten sam lekarz - autor pracy,

zachowując tę samą metodykę oraz warunki badania.

Badanie obejmowało ocenę kliniczną płaszczyzny grzbietu

w teście Adamsa z wykorzystaniem plurimetru Rippsteina.

Przyjęto kryterium wychylenia plurimetru powyżej 2 stopni

dla odnotowania asymetrii grzbietu jednej ze stron.

Kwalifikację osób do badania II przeprowadzono wyłączając

następujące osoby:

• które w okresie między badaniami doznały ciężkich

urazów ciała naruszających w sposób znaczący funkcje

organizmu,

• u których występują schorzenia ortopedyczne lub

neurologiczne powodujące u nich wyraźną dysfunkcją

ruchową,

• są obecnie leczone lub były leczone przez lekarza

ortopedę

z powodu bocznego skrzywienia kręgosłupa,

• są wyniszczone z przyczyn chorobowych bądź socjalnych

Liczebność , wiek i płeć osób w badaniu II (rok 2007).

Liczebność , wiek i płeć osób w badaniu II (rok 2007).

P r z e d z i a ł y

w i e k o w e

C h ł o p c y

D z i e w c z ę ta

R a z e m

n

%

n

%

n

%

14 – 17 l a t

18 – 21 l a t

22 – 26 l a t

R a z e m

17

18

7

4 2

4 0 ,5

4 2,9

16 ,6

10 0

14

30

14

58

24 ,1

51,7

24 ,2

10 0

31

4 8

21

10 0

31,0

4 8 ,0

21,0

10 0

Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej posługując

się testem chi-kwadrat. Opracowanie statystyczne i

graficzne uzyskanych wyników wykonano przy użyciu

programów:

Statistica 5.1PL oraz Microsoft Office 97.

Ocenie statystycznej poddano wyniki badań z roku 1997

tylko dla grupy tych samych 100 osób tj. 42 chłopców i 58

dziewcząt, które zgłosiły się na badanie kontrolne po 10

latach.

Częstość (w %) występowania asymetrii grzbietu u dziewcząt

i chłopców w badaniu I.

Częstość występowania (w %) asymetrii grzbietu u

dziewcząt i chłopców w badaniu II (po 10 latach).

Częstość (w %)

Częstość (w %)

występowania

występowania

asymetrii grzbietu w badaniu I i II.

asymetrii grzbietu w badaniu I i II.

Zmiany asymetrii grzbietu u chłopców po 10 latach

(badanych pierwszorazowo w wieku 4-7 lat).

Typ asymetrii

w badaniu I

Historia asymetrii

A

B

C

D

Th dex

1 Th-L dex

1 Th dex-Lsin

Th sin

Th-L dex

1 L sin

1C-Thsin(5°)-Th

dex

L dex

1

L sin

1 Th sin

Th dex-L sin
Th sin-L dex
C-Th dex

1 Th –L dex (7°)

Bez asymetrii

2

1.Thdex L sin

1 Th sin -L dex

5 Th-L sin

1 Th dex (5°)

1 L sin

Razem- N

3

0

6

9

Razem %

16.

6

33.4

50.0

A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,

B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)

D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)

( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni

Zmiany asymetrii grzbietu u chłopców po 10 latach

(badanych pierwszorazowo w wieku 8-11 lat).

Typ asymetrii

w badaniu I

Historia asymetrii

A

B

C

D

Th dex

1

1 Th dex –L

sin

1 Th-L dex-L

sin (6°)

2 Th-L

dex(5°)

Th sin

1(6°)

Th-L dex

2(5°) 1

1 L dex(5°)

Th-L sin

1 Th sin(5°)

L sin

1

Th dex-L sin
Th sin-L dex

Bez asymetrii

2

1 Thdex-

Lsin

1 Th-L sin

1 C-Th dex

Razem -N

6

2

6

3

Razem -%

35.3

11.7

35.3

17.7

A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,

B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)

D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)

( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni

Zmiany asymetrii grzbietu u chłopców po 10 latach

(badanych pierwszorazowo w wieku 12-16 lat).

Typ asymetrii

w badaniu I

Historia asymetrii

A

B

C

D

Th dex

1

Th sin

1 L sin

Th-L dex
Th dex-L sin
Th sin-L dex

1 L sin

C-Th dex
C-Th sin
Bez asymetrii

3

1 Th-L sin

Razem- N

4

0

2

1

Razem- %

57.1

0

28.7

14.2

A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,

B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)

D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)

( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni

Zmiany asymetrii grzbietu u dziewcząt po 10 latach

(badanych pierwszorazowo w wieku 4-7 lat).

Typ asymetrii

w badaniu I

Historia asymetrii

A

B

C

D

Th dex

1(6°)

2 Th sin

1 Th dex(6°)

-L sin

Th sin

2 L sin (6°)

Th-L dex

1

Th-L sin

1 Th-L dex

L dex

1

L sin

1 Th-Ldex

1 Th-L sin

Th dex-L sin
Th sin-L dex
C-Th dex
C-Th sin-Th dex

1

Bez asymetrii

2

1 L dex

Razem- N

5

1

8

1

Razem- %

32.5 6.3

55.9

6.3

A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,

B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)

D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)

( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni

Zmiany asymetrii grzbietu u dziewcząt po 10 latach

(badanych pierwszorazowo w wieku 8-11 lat).

A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,

B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)

D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)

( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni

Typ asymetrii
w badaniu I

Historia asymetrii

A

B

C

D

Th dex

1

1 Th-L dex
1 L sin

Th sin

1

2 Th-L sin(5°)
1 Th sin-L dex

Th-L dex

3

1 Th dex –L sin
1 Th-L sin

L sin

2

2 Th-L sin(6°)
1 C-Th sin
Th sin

Th dex-L sin

1(4°)
1(6°)

1 Th-L sin

Th sin-L dex

1 Th-L sin

C-Th dex
C-Th sin

Bez asymetrii

4

1 C-Th dex
1 Th dex
1 Th-L dex
L sin

Razem -N

13

0

12

3

Razem -%

48.3

0

41.4

10.3

Zmiany asymetrii grzbietu u dziewcząt po 10 latach

(badanych pierwszorazowo w wieku 12-16 lat).

A- Liczba osób u których dana asymetria występuje nadal,

B - Liczba osób u których asymetria ustąpiła
C - Liczba osób u których nastąpiła zmiana asymetrii- typ
asymetrii(KRT)

D - Liczba osób u których powstała nowa asymetria- typ
asymetrii(KRT)

( °) - wartość KRT- gdy był równy lub większy od 5 stopni

Typ asymetrii

w badaniu I

Historia asymetrii

A

B

C

D

Th dex

1

2 Th dex-L sin(5°)

Th-L dex

1 Th sin

1 L sin

Th-L sin

1

L dex

1

L sin

3(6°)

1 Th-L sin (5°)

C-Th dex

1

Bez asymetrii

1

1 L sin

Razem -N

7

1

5

1

Razem -%

46.6

6.6

40.2

6.6

Wnioski:

Wnioski:

3. W II badaniu stwierdzono w mniejszym odsetku

asymetrie
o typie Th dex, a w większym o typie Th-L sin, różnice
były znamienne statystycznie

2. Po okresie dojrzewania często obserwuje się zmiany

lokalizacji asymetrii grzbietu.

1. Wraz z wiekiem dziecka wzrasta częstość

występowania niewielkich asymetrii grzbietu.

Bibliografia:

Bibliografia:

1. Asher MA., Burton DC.: A concept of idiopathic scoliosis deformities as imperfectal torsion. Clin.

Orthop. Relat. Res., 1999, 3,(6): 11-25.

2. Grivas TB., Samelis P., Polyzois BD., Giourelis B.: School screening in the heavily industrialized

area-Is there any role industrial environmental factors in idiopathic scoliosis prevalence. Stud
Health Technol & Inform. 2002, 91: 76-80.

3. Grossman TW., Mazur JM., Cummings RJ.: An evaluation of the Adams forward-bend test and the

scoliometer in a scoliosis school screening setting. J. Pediatr. Orthop., 1995, 15: 535-538.

4. Grivas T.B.: Study of trunk asymmetry in normal children and adolescents. Scoliosis, 2006, 1:19-

24.

5. Korovessis T., Panagiotis G., Stamatakis W., Marios V.: Prediction of scoliotic cobb angle with the

use of the scoliometer, Spine, 1996, 21(14): 1661-1666;

6. Kotwicki T., Frydyk K., Lorkowska M., Krawczyński A., Szulc A.: Powtarzalność i zgodność pomiaru

rotacji tułowia skoliometrem Bunnella u dzieci ze skoliozą idiopatyczną. Fizjoterapia Polska,
2006, 6: 2-4.

7. White A.A., Panjabi N.M.: Clinical biomechanics of the spine. J.B. Lippincott Co., Philadelphia-

Toronto 1978.

8. Bibrowicz K.: Elementy wczesnej diagnostyki bocznych skrzywień kręgosłupa- asymetria tułowia

w płaszczyźnie czołowej. Fizjoterapia, 1995, 3, (3): 7-14;

9. Bieć E., Skolimowski T., Bibrowicz K., Barczyk K.: Asymetria ciała w płaszczyźnie czołowej u

dzieci
z idiopatycznymi bocznymi skrzywieniami kręgosłupa I stopnia. Fizjoterapia, 1996, 4, (4): 9-13.

10. Nowak R., Tokarowski A., Dec J., Wójcik K., Wojciechowski P.: Patomechanika deformacji

kręgosłupa i klatki piersiowej w skoliozie idiopatycznej, Chir. Narz. Ruchu Ortop. Pol., 1997,
62(3): 211-217.

11. Parent S., Newton PO., Wenger DR.: Adolescent idiopathic scoliosis: etiology, anatomy, natural

history, and bracing. Instr Course Lect ,2005, 54: 529-36.

12. Bunnell WP.: Outcome of spinal screening. Spine 1993; 18: 1572-1580.

13. Grivas T.B.: Study of trunk asymmetry in normal children and adolescents. Scoliosis, 2006, 1:19-

24.

14. Korovessis T., Panagiotis G., Stamatakis W., Marios V.: Prediction of scoliotic cobb angle with the

use of the scoliometer, Spine, 1996, 21(14): 1661-1666;

15. Szczygieł A., Ślusarczyk A.: Ruchomość oraz ukształtowanie krzywizn kręgosłupa u dzieci z

wadliwą postawą ciała. Fizjoterapia Polska, 2003, 3, 3: 261-271;

16. Karachalios T, Sofianos J, Nikolopoulos K.; Ten-year follow-up evaluation of a school screening

program for scoliosis. Is the forward-bending test an accurate diagnostic criterion for the
screening of scoliosis?. Spine, 1999, 24(22): 2318-24.

17. Kluszczyński M.: Częstość występowania wad postawy i asymetrii grzbietu w populacji dzieci

wiejskich. Fizjoterapia Polska, 2007, 7(1): 71-79.

18. Skolimowski T., Podhorski M., Bibrowicz K.: Zastosowanie fotogrametrycznej metody oceny

postawy

ciała

w badaniach skriningowych.W: Dysfunkcje kręgosłupa, diagnostyka i terapia. (red. J. Nowotny)
AWF Katowice, 1993: 157-168.

19. Saulicz E.: Zaburzenia przestrzennego ustawienia miednicy w niskostopniowych skoliozach oraz

możliwości ich korekcji. Wyd. AWF Katowice, 2003: 28-39.

20. Nissinen M..: Development of trunk asymmetry in a cohort of children ages 11 to 22 years.

Spine, 2000, 25 (5): 570-574.

21. Cassar-Pullicino VN., Eisenstein SM.: Imaging in Scoliosis: What, Why and How. Clin.

Radiol.,2002, 57: 543-562.

22. Mi Jung Kim., Todd F.: Prevalence of adolescent scoliosis in Korean urban middle and high school

students. The Spine Journal, 2003, 3: 67-80.

23. Samuelson L., Noren L.: Trunk rotation in scoliosis. The influence of curve type and direction in

150 children. Acta Orthop. Scand., 1997, 68, 3: 273-6.

Bibliografia cd:

Bibliografia cd:

24. Goldberg CJ., Dowling FE. , Fogarty EE.: Adolescent idiopathic scoliosis and cerebral asymmetry;

an examination of a nonspinal perceptual system. Spine, 1995, 20: 1685-91.

25. Kasperczyk T.: Wady postawy ciała. Diagnostyka i leczenie. Wyd. Kasper, Kraków, 1994: 9-14.
26. Kasperczyk T.: Diagnostyka wad postawy, [w:] Postawa ciała człowieka i metody jej oceny.,

Ślężyński J. (red.) AWF , Katowice, 1992: 33-34.

27. Ślężyński J., Rutkowska K., Wołyńska –Ślężyńska A., Szemraj-Lochyńska A.: Oddziaływanie

ćwiczeń trójpłaszczyznowo-osiowych na korekcję postawy ciała. Fizjoterapia, 2006, 14, 1: 3-12.

28. Zeyland-Malawka E., Ślężyński J.: Konferencja okrągłego stołu o postawie ciała, [W] Postawa

ciała

człowieka

i metody jej oceny. (red. Ślężyński J) Wyd. AWF Katowice, 1992: 75-76.

29. Zeyland-Malawka E.: Wyniki pomiarów krzywizn kręgosłupa jako układ odniesienia w badaniu

postawy, Fizjoterapia, 2003, 11, 3: 5-12.

30. Nussinovitch M., Finkelstein Y., Amir J.: Adolescent screening for orthopedic problems in high

school. Public Health, 2002, 116: 30-32.

31. Bunge EM.: Estimating the effectiveness of screening for scoliosis: A Case-Control Study.

Pediatrics, 2008, 121(1):9-14.

Bibliografia cd:

Bibliografia cd: