Molestowanie moralne.

Molestowanie moralne.

Perwersyjna przemoc w życiu

Perwersyjna przemoc w życiu

codziennym.

codziennym.

Izabela Dzwonnik

Izabela Dzwonnik

Jakub Czyż gr.7a

Jakub Czyż gr.7a

Definicja pojęcia

Definicja pojęcia

•

Molestowaniem moralnym jest wszelkie

Molestowaniem moralnym jest wszelkie

zachowanie o charakterze nadużycia

zachowanie o charakterze nadużycia

(gest, słowo, czyn, postawa, ...), będące,

(gest, słowo, czyn, postawa, ...), będące,

przez swą powtarzalność lub

przez swą powtarzalność lub

systematyczny charakter, naruszeniem

systematyczny charakter, naruszeniem

godności oraz integralności psychicznej

godności oraz integralności psychicznej

lub fizycznej jednostki, stanowiące

lub fizycznej jednostki, stanowiące

zagrożenie dla jej przyszłości zawodowej

zagrożenie dla jej przyszłości zawodowej

oraz powodujące degradację atmosfery

oraz powodujące degradację atmosfery

pracy.

pracy.

Działania wchodzące w skład molestowania

Działania wchodzące w skład molestowania

moralnego mają charakter ukrytej,

moralnego mają charakter ukrytej,

podskórnej przemocy, co odróżnia je od

podskórnej przemocy, co odróżnia je od

jawnej agresji.

jawnej agresji.

Z definicji wynika, że chodzi tu o zachowania

Z definicji wynika, że chodzi tu o zachowania

powtarzające się w czasie.

powtarzające się w czasie.

Trudno jest je dostrzec nie tylko ofierze, ale i

Trudno jest je dostrzec nie tylko ofierze, ale i

osobom postronnym, a tym bardziej nazwać

osobom postronnym, a tym bardziej nazwać

po imieniu, ofiara jest im bezkarnie

po imieniu, ofiara jest im bezkarnie

poddawana, co często odbywa się to przy

poddawana, co często odbywa się to przy

milczącym współudziale, nie reagujących

milczącym współudziale, nie reagujących

świadków.

świadków.

•

U podstaw molestowania tkwi,

U podstaw molestowania tkwi,

według M.F. Hirigoyen autentyczna

według M.F. Hirigoyen autentyczna

chęć (świadoma czy nie)

chęć (świadoma czy nie)

unicestwienia, destrukcji

unicestwienia, destrukcji

drugiego

drugiego

człowieka, będąca dla osobnika

człowieka, będąca dla osobnika

perwersyjnego - molestującego

perwersyjnego - molestującego

agresora, źródłem perwersyjnej

agresora, źródłem perwersyjnej

rozkoszy (

rozkoszy (

jouissance

jouissance

).

).

Dlaczego "moralne"?

Dlaczego "moralne"?

•

Wybór terminu "molestowanie

Wybór terminu "molestowanie

moralne" nie jest przypadkowy.

moralne" nie jest przypadkowy.

•

Tkwi w tym świadoma intencja, aby

Tkwi w tym świadoma intencja, aby

podkreślić, że zachowania o jakich tu

podkreślić, że zachowania o jakich tu

mowa, nie mogą być społecznie

mowa, nie mogą być społecznie

akceptowane (molestowanie moralne

akceptowane (molestowanie moralne

jest czymś

jest czymś

moralnie nagannym

moralnie nagannym

!).

!).

•

Termin nawiązuje do kwestii

Termin nawiązuje do kwestii

godności

godności

jednostki

jednostki

, która jest w takich

, która jest w takich

sytuacjach zagrożona.

sytuacjach zagrożona.

Wymiar indywidualny i

Wymiar indywidualny i

subiektywny

subiektywny

•

W odróżnieniu od mobbingu, który opiera się na

W odróżnieniu od mobbingu, który opiera się na

interakcji między jednostką, a grupą, molestowanie

interakcji między jednostką, a grupą, molestowanie

moralne zakłada

moralne zakłada

jednostkowy charakter agresji

jednostkowy charakter agresji

.

.

•

Agresor wybiera swoją ofiarę ze względu na jej cechy

Agresor wybiera swoją ofiarę ze względu na jej cechy

indywidualne, słabe punkty, szczególną sytuację.

indywidualne, słabe punkty, szczególną sytuację.

•

Jego cel, to

Jego cel, to

wyizolowanie

wyizolowanie

jej i

jej i

destabilizacja

destabilizacja

psychiczna

psychiczna

.

.

•

Tak zorientowane manewry wzmacniają u ofiary

Tak zorientowane manewry wzmacniają u ofiary

poczucie winy

poczucie winy

oraz przekonanie, że samym swym

oraz przekonanie, że samym swym

istnieniem, wywołuje ona takie traktowanie, a więc,

istnieniem, wywołuje ona takie traktowanie, a więc,

że jest za nie odpowiedzialna.

że jest za nie odpowiedzialna.

•

W grę wchodzą także

W grę wchodzą także

subiektywne odczucia

subiektywne odczucia

prześladowanej osoby, która czuje się

prześladowanej osoby, która czuje się

poniżana,

poniżana,

deprecjonowana

deprecjonowana

, czy

, czy

upokarzana

upokarzana

.

.

•

Należy także uwzględnić indywidualną

Należy także uwzględnić indywidualną

reaktywność uwikłanej w sytuację molestowania

reaktywność uwikłanej w sytuację molestowania

osoby, je

osoby, je

próg odporności psychicznej

próg odporności psychicznej

.

.

Osobowość agresora i ofiary

Osobowość agresora i ofiary

•

Hirigoyen charakteryzuje agresora jako

Hirigoyen charakteryzuje agresora jako

typ

typ

perwersyjno-narcystyczny:

perwersyjno-narcystyczny:

1.

1.

traktujący innych instrumentalnie i nie

traktujący innych instrumentalnie i nie

odczuwające żadnych wyrzutów sumienia z

odczuwające żadnych wyrzutów sumienia z

powodu wykorzystywania ich i poniżania

powodu wykorzystywania ich i poniżania

2.

2.

przez cały czas utrzymuje, że postępuje słusznie,

przez cały czas utrzymuje, że postępuje słusznie,

i że ofiara na takie traktowanie zasłużyła albo, że

i że ofiara na takie traktowanie zasłużyła albo, że

o takie traktowanie zabiega

o takie traktowanie zabiega

("on/ona to lubi!"),

("on/ona to lubi!"),

3.

3.

same zostały zranione w dzieciństwie

same zostały zranione w dzieciństwie

4.

4.

Są narcystyczne, co przejawia się u nich jako

Są narcystyczne, co przejawia się u nich jako

megalomania, brak afektów, a w szczególności

megalomania, brak afektów, a w szczególności

niezdolność do empatii

niezdolność do empatii

Osoby, funkcjonujące w sposób

Osoby, funkcjonujące w sposób

perwersyjny, mają tylko jeden cel -

perwersyjny, mają tylko jeden cel -

zdobycie władzy oraz dominację nad

zdobycie władzy oraz dominację nad

innymi!!!

innymi!!!

Ofiarą

Ofiarą

molestowania psychicznego

molestowania psychicznego

może być każdy.

może być każdy.

Nie istnieje żaden szczególny profil

Nie istnieje żaden szczególny profil

psychologiczny ofiary.

psychologiczny ofiary.

Często są to bowiem ludzie o silnej

Często są to bowiem ludzie o silnej

osobowości, nie wahający się

osobowości, nie wahający się

otwarcie głosić swoje poglądy,

otwarcie głosić swoje poglądy,

jednostki zrealizowane i pełne życia.

jednostki zrealizowane i pełne życia.

Mimo to na podstawie badań wyróżniono grupy

Mimo to na podstawie badań wyróżniono grupy

pracowników, będące w firmach najczęstszym

pracowników, będące w firmach najczęstszym

obiektem molestowania moralnego:

obiektem molestowania moralnego:

•

osoby samotne lub pozbawione tzw. "układów" (nie

osoby samotne lub pozbawione tzw. "układów" (nie

uczestniczące w nieformalnych spotkaniach oraz nie mające

uczestniczące w nieformalnych spotkaniach oraz nie mające

poparcia koleów z firmy, nie należące do związków

poparcia koleów z firmy, nie należące do związków

zawodowych, etc.) ;

zawodowych, etc.) ;

•

osoby w wieku przedemerytalnym;

osoby w wieku przedemerytalnym;

•

osoby "nietypowe", tzn odróżniające się od z jakiegoś

osoby "nietypowe", tzn odróżniające się od z jakiegoś

powodu od pozostałych członków grupy (pochodzenie,

powodu od pozostałych członków grupy (pochodzenie,

narodowość, wyznanie, poglądy polityczne, orientacja

narodowość, wyznanie, poglądy polityczne, orientacja

seksualna, strój, nieakceptowanie kodów grupy, etc ..);

seksualna, strój, nieakceptowanie kodów grupy, etc ..);

•

kobiety (w tym kobiety samotne, rozwiedzione, same

kobiety (w tym kobiety samotne, rozwiedzione, same

wychowujące dziecko, kobiety w ciąży, );

wychowujące dziecko, kobiety w ciąży, );

•

osoby powyżej pięćdziesiątki, których firma chce

osoby powyżej pięćdziesiątki, których firma chce

się pozbyć, nie mając im przy tym nic do

się pozbyć, nie mając im przy tym nic do

zarzucenia, a których wypowiedzenie jest dla

zarzucenia, a których wypowiedzenie jest dla

firmy kosztowne ze względu na długi staż pracy;

firmy kosztowne ze względu na długi staż pracy;

•

osoby zbyt sumienne lub silnie zaangażowane w

osoby zbyt sumienne lub silnie zaangażowane w

pracę zawodową, jak też osoby wyjątkowo zdolne

pracę zawodową, jak też osoby wyjątkowo zdolne

lub kompetentne, mogące stawiać w cieniu

lub kompetentne, mogące stawiać w cieniu

zwierzchnika czy być postrzegane jako

zwierzchnika czy być postrzegane jako

zagrażające dla czyjejś kariery;

zagrażające dla czyjejś kariery;

•

osoby młode, a w szczególności młodzi

osoby młode, a w szczególności młodzi

pracownicy, posiadający wysoki poziom

pracownicy, posiadający wysoki poziom

wykształcenia

wykształcenia

Problem świadków

Problem świadków

•

Jedną z charakterystyk molestowania

Jedną z charakterystyk molestowania

moralnego, jest brak reakcji ze strony

moralnego, jest brak reakcji ze strony

świadków.

świadków.

•

W większości przypadków, świadkowie

W większości przypadków, świadkowie

milczą i nie reagują, gdy czasami

milczą i nie reagują, gdy czasami

wystarczy aby jedna osoba zareagowała

wystarczy aby jedna osoba zareagowała

w sposób zdrowy, a proces

w sposób zdrowy, a proces

molestowania zostaje zatrzymany!!!

molestowania zostaje zatrzymany!!!

Fazy molestowania moralnego

Fazy molestowania moralnego

•

Zawładnięcie przez uwiedzenie-

Zawładnięcie przez uwiedzenie-

uniemożliwienie ofierze

uniemożliwienie ofierze

autonomicznego myślenia i działania

autonomicznego myślenia i działania

•

Zdestabilizowanie ofiary

Zdestabilizowanie ofiary

poprzez

poprzez

komunikację perwersyjną

komunikację perwersyjną

•

Jednoznaczna destrukcja drugiej

Jednoznaczna destrukcja drugiej

osoby

osoby

Najczęstsze przejawy

Najczęstsze przejawy

molestowania w środowisku pracy

molestowania w środowisku pracy

1.

1.

Akty, mające na celu degradację warunków pracy

Akty, mające na celu degradację warunków pracy

•

Odbieranie ofierze jej autonomii.

Odbieranie ofierze jej autonomii.

•

Nie przekazywanie jej informacji niezbędnych do realizacji jej zadań.

Nie przekazywanie jej informacji niezbędnych do realizacji jej zadań.

•

Systematyczne negowanie jej decyzji.

Systematyczne negowanie jej decyzji.

•

Formułowanie niesłusznych oraz przesadnych krytyk wykonywanej przez nią pracy

Formułowanie niesłusznych oraz przesadnych krytyk wykonywanej przez nią pracy

2.

2.

Izolacja oraz odmowa komunikacji

Izolacja oraz odmowa komunikacji

•

Nieustanne przerywanie ofierze, gdy ta zabiera głos.

Nieustanne przerywanie ofierze, gdy ta zabiera głos.

•

Jej zwierzchnik lub koledzy nie rozmawiają z nią.

Jej zwierzchnik lub koledzy nie rozmawiają z nią.

•

Komunikowanie z ofiarą wyłącznie na piśmie.

Komunikowanie z ofiarą wyłącznie na piśmie.

3.

3.

Ataki wymierzone w godność jednostki

Ataki wymierzone w godność jednostki

•

Stosowanie w stosunku do ofiary deprecjonujących zwrotów.

Stosowanie w stosunku do ofiary deprecjonujących zwrotów.

•

Zwracanie się do niej w formie pogardliwych gestów

Zwracanie się do niej w formie pogardliwych gestów

(westchnienia, pogardliwe spojrzenia, wzruszenia ramion, ...)

(westchnienia, pogardliwe spojrzenia, wzruszenia ramion, ...)

•

Dyskredytowanie jej wobec kolegów, zwierzchnictwa lub

Dyskredytowanie jej wobec kolegów, zwierzchnictwa lub

podwładnych.

podwładnych.

•

Rozpowszechnianie plotek na jej temat

Rozpowszechnianie plotek na jej temat

4.

4.

Przemoc werbalna, psychiczna i seksualna

Przemoc werbalna, psychiczna i seksualna

•

Grożenie ofierze przemocą fizyczną.

Grożenie ofierze przemocą fizyczną.

•

Stosowanie wobec niej, nawet w niewielkim stopniu, przemocy

Stosowanie wobec niej, nawet w niewielkim stopniu, przemocy

fizycznej, popychanie, trzaskanie drzwiami przed nosem.

fizycznej, popychanie, trzaskanie drzwiami przed nosem.

•

Pokrzykiwanie na nią.

Pokrzykiwanie na nią.

Organizacyjne podłoże

Organizacyjne podłoże

molestowania moralnego w

molestowania moralnego w

miejscu pracy

miejscu pracy

•

Gdy instytucja działa w sposób zdrowy i

Gdy instytucja działa w sposób zdrowy i

racjonalny, perwersyjne manewry zostają

racjonalny, perwersyjne manewry zostają

szybko ukrócone, jako nie dające się pogodzić

szybko ukrócone, jako nie dające się pogodzić

z uznawanymi przez nią regułami gry.

z uznawanymi przez nią regułami gry.

•

Szerzenie się w dzisiejszym świecie pracy

Szerzenie się w dzisiejszym świecie pracy

molestowania, jest niczym innym jak oznaką

molestowania, jest niczym innym jak oznaką

"rozkładu„ instytucji (

"rozkładu„ instytucji (

défaillance

défaillance

institutionnelle

institutionnelle

)

)

•

Instytucja (w tym także i firma), coraz

Instytucja (w tym także i firma), coraz

częściej przyjmuje postawę uchylania się od

częściej przyjmuje postawę uchylania się od

odpowiedzialności, w wyniku czego często

odpowiedzialności, w wyniku czego często

uznaje się wszystkie ciosy za dozwolone.

uznaje się wszystkie ciosy za dozwolone.

Typologia molestowania

Typologia molestowania

moralnego

moralnego

•

Źródła

Źródła

molestowania:

molestowania:

1.

1.

Horyzontalne

Horyzontalne

2.

2.

Wertykalne

Wertykalne

zstępujące

zstępujące

3.

3.

Wertykalne

Wertykalne

wstępujące

wstępujące

4.

4.

Mieszane

Mieszane

•

Cel molestowania:

Cel molestowania:

1.

1.

Perwersyjne

Perwersyjne

2.

2.

Strategiczne

Strategiczne

3.

3.

Instytucjonalne

Instytucjonalne

Konsekwencje molestowania

Konsekwencje molestowania

moralnego dla jednostki

moralnego dla jednostki

•

Psychiczne:

Psychiczne:

1.

1.

obniżenie samooceny i szacunku dla własnej

obniżenie samooceny i szacunku dla własnej

osoby

osoby

2.

2.

wstyd oraz poczucie winy (osoba czuje się

wstyd oraz poczucie winy (osoba czuje się

odpowiedzialna za skierowaną na nią agresję)

odpowiedzialna za skierowaną na nią agresję)

3.

3.

niepokój, lęk, depresja

niepokój, lęk, depresja

4.

4.

stres postraumatyczny (PTSD)

stres postraumatyczny (PTSD)

•

Somatyczne:

Somatyczne:

1.

1.

Choroby skóry

Choroby skóry

2.

2.

Układu krążenia

Układu krążenia

3.

3.

Nieprawidłowa praca serca

Nieprawidłowa praca serca

4.

4.

Zaburzenia cyklu u kobiet

Zaburzenia cyklu u kobiet

5.

5.

Dolegliwości trawienne (wrzody żołądka i

Dolegliwości trawienne (wrzody żołądka i

dwunastnicy)

dwunastnicy)

6.

6.

Cukrzyca

Cukrzyca

7.

7.

Nowotwory ( rak piersi i macicy u kobiet)

Nowotwory ( rak piersi i macicy u kobiet)

•

Społeczne

Społeczne

1.

1.

Izolacja społeczna

Izolacja społeczna

2.

2.

Rozpad rodziny i małżeństwa

Rozpad rodziny i małżeństwa

3.

3.

Utrata miejsca pracy

Utrata miejsca pracy

4.

4.

Zejście na margines społeczny

Zejście na margines społeczny

Obraz kliniczny zaburzeń

Obraz kliniczny zaburzeń

•

Według Marie Peze zaburzenia

Według Marie Peze zaburzenia

stwierdzane u ofiar przyjmują formę

stwierdzane u ofiar przyjmują formę

dwóch sukcesywnych faz:

dwóch sukcesywnych faz:

fazy pogotowia

fazy pogotowia

oraz

oraz

fazy dekompensacji

fazy dekompensacji

1.

1.

Faza pogotowia

Faza pogotowia

Ma ona charakter

Ma ona charakter

latentny

latentny

i jest trudna do

i jest trudna do

zdiagnozowania. Typowymi objawami są :

zdiagnozowania. Typowymi objawami są :

bezsenność

bezsenność

,

,

wycofanie się z interakcji

wycofanie się z interakcji

społecznej,

społecznej,

zmęczenie

zmęczenie

. Ofiara milczy i

. Ofiara milczy i

stara się "wytrwać".

stara się "wytrwać".

2.

2.

Faza dekompensacji

Faza dekompensacji

rozwijająca się w

rozwijająca się w

dwóch etapach

dwóch etapach

•

Nerwica urazowa- zespół stresu pourazowego ( PTSD)

Nerwica urazowa- zespół stresu pourazowego ( PTSD)

-

-

jest doświadczeniem wspólnym dla ofiar

jest doświadczeniem wspólnym dla ofiar

molestowania oraz dla ofiar klęsk żywiołowych,

molestowania oraz dla ofiar klęsk żywiołowych,

zamachów terrorystycznych, katastrof, gwałtów,

zamachów terrorystycznych, katastrof, gwałtów,

etc

etc

-mechanizmy samoobronne przestają wówczas

-mechanizmy samoobronne przestają wówczas

funkcjonować i pojawia się stan ostrego lęku

funkcjonować i pojawia się stan ostrego lęku

-pojawiają się objawy fizyczne jak : drżenie,

-pojawiają się objawy fizyczne jak : drżenie,

pocenie, tachykardia, uczucie kulki w gardle

pocenie, tachykardia, uczucie kulki w gardle

-cierpi na stale nawracające myśli i obrazy poniżeń,

-cierpi na stale nawracające myśli i obrazy poniżeń,

szykan, które powodują, iż na nowo przeżywa

szykan, które powodują, iż na nowo przeżywa

sytuacje traumatyczną

sytuacje traumatyczną

-pojawiają się objawy w sferze poznawczej, takie jak

-pojawiają się objawy w sferze poznawczej, takie jak

trudności związane z logicznym myśleniem,

trudności związane z logicznym myśleniem,

obniżenie pamięci i zdolności koncentracji

obniżenie pamięci i zdolności koncentracji

•

Dekompensacja strukturalna

Dekompensacja strukturalna

-

-

dochodzi do:

dochodzi do:

•

Ostrego stanu depresyjnego

Ostrego stanu depresyjnego

•

Dezorganizacji psychosomatycznej

Dezorganizacji psychosomatycznej

•

Paranoi

Paranoi

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę