Edukacja zdrowotna
inwestycją na całe życie

Zdrowy nauczyciel i zdrowy
uczeń jako filary zdrowej
szkoły



Moduł -5 godzin

AKTYWIZUJĄCE METODY I TECHNIKI NAUCZANIA
WYKORZYSTYWANIE W PRACY Z DZIEĆMI



Metody aktywizujące - to grupa metod nauczania charakteryzująca się tym, że w procesie

kształcenia aktywność podmiotu uczącego się przewyższa aktywność podmiotu nauczającego.

Bardzo ważne są warunki potrzebne do wywołania aktywności ucznia.



Aby pobudzić ucznia do twórczej pracy należy:



wywołać poczucie sensu tego co robi,



uwzględnić jego zainteresowania,



zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa,



pozwolić mu na udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji,



dostrzegać wkład jego pracy, a nie tylko efekt



umożliwić mu realizację własnych pomysłów.



Stosując metody aktywizujące nie prowadzimy „ucznia za rękę”, ale stwarzamy warunki, aby

potrafił się uczyć myśleć, poszukiwać, doskonalić, komunikować się działać i współpracować

w grupie, aby brał odpowiedzialność za efekty uczenia się.

Metody aktywne –praca w grupach

•

Komunikacja, dyskutowanie, uzgadnianie stanowisk;

•

Wymiana myśli, analiza odmiennych stanowisk;

•

Przedstawianie wniosków i efektów pracy innym

zespołom przez przedstawiciela (lidera) –zwięzłe

wyrażanie myśli, ćwiczenie umiejętności wypowiadania

się przed większym audytorium.

Zalety metod aktywizujących

Zalety metod aktywizujących:

·

umożliwiają dzieciom dopuszczenie do głosu w czasie zajęć,

· rozwijają myślenie, dają okazję do rozmów, wymiany doświadczeń,

· gwarantują dużą trwałość wiedzy zdobytej w sposób aktywny (50-75%),

· integrują grupę w czasie wspólnej pracy, zabawy,

· rozwijają dzieci intelektualnie i emocjonalnie,

· uczą sztuki komunikowania się w grupie i świadomego uczestnictwa w życiu społecznym,

· kształtują nastawienie nauczyciela na potrzeby dziecka,

· są szansą na wyrwanie się z szarej szkolnej codzienności,

· mają szczególnie dużą wartość w zajęciach z dziećmi mniej zdolnymi i niepełnosprawnymi,

· sprzyjają zainteresowaniu dzieci tematem,

· służą integracji wiedzy z różnych przedmiotów.

ĆWICZENIA Z WYKORZYSTANIEM
METOD AKTYWIZUJĄCYCH



METODA PROJEKTÓW

Metoda ta polega na wykonaniu przez uczniów projektu, czyli zadania. Jest

ono realizowane przez uczniów samodzielnie, ale jest przygotowane i

koordynowane przez nauczyciela. To on określa merytoryczne ramy projektu.

Projekty mają odpowiadać zainteresowaniom ucznia i wiązać działalność

praktyczną z umysłową, rozwijać samodzielność, uczyć zbierania danych,

korzystania ze źródeł, prezentowania wyników. Projekty wykonujemy

najczęściej grupowo w dłuższym czasie. Oceniając projekt bierzemy pod

uwagę:



wybór tematu



korzystanie z różnych źródeł informacji



integrowanie wiedzy z różnych dziedzin



rozplanowanie zadań między członków grupy



prezentację projektu



samoocenę pracy uczestników

\

Portfolio jest techniką aktywizującą, która polega na wyszukiwaniu i
gromadzeniu np. w teczce materiałów na wybrany temat. Dzięki

konieczności

ciągłego segregowania i wartościowania zebranych materiałów, uczniowie
kształcą umiejętność porządkowania wiadomości. Uczą się też korzystania

z

różnych źródeł informacji oraz efektywnej współpracy podczas

wymieniania

się materiałami.

PORTFOLIO

cd.



DRAMA



Jest metodą pedagogiczną, która sprzyja wydobywaniu i rozwijaniu

najbardziej pożądanych cech osobowości człowieka. Wykorzystuje

ona naturalną skłonność dziecka do naśladownictwa, sprzyja

rozwijaniu aktywności intelektualnej, emocjonalnej i ruchowej.

Drama wzmacnia więź koleżeńską i grupową oraz poczucie

współpracy i współodpowiedzialności. Metoda ta odrywa dziecko od

codziennej rzeczywistości, rozładowuje kompleksy i napięcia

psychiczne, pomaga w nawiązywaniu emocjonalnych kontaktów z

rówieśnikami, rozbudza wiarę we własne siły. W dramie uczeń nie

gra kogoś, lecz jest sobą w aranżowanych sytuacjach. Uczestnicy

dramy działają bez scenariusza. Na początku stosujemy proste

techniki w małych grupach, żeby nie zniechęcić dziecka. Techniki

dramowe:



rozmowy, wywiady



ćwiczenia pantomimiczne



żywe obrazy



sytuacje stymulowane

cd.



KOSZ I WALIZKA



Symbolika jest wyrazista: kosz oznacza rzeczy zbędne, walizka

to, co jest na tyle ważne i potrzebne, że zabieramy ze sobą.



BURZA MÓZGÓW – inaczej giełda pomysłów.



Metoda kształtująca pomysłowość i wyobraźnię. Pomysły mogą

być codzienne, fantastyczne, innowacyjne. Celem tej metody

jest zgromadzenie w krótkim czasie jak największej liczby

rozwiązań danego problemu. Po wyczerpaniu pomysłów

następuje dyskusja i wybór najlepszego lub najlepszych z nich.

Zasady burzy mózgów:



przyjmowanie wszystkich pomysłów, powstrzymywanie się od ich

komentowania



zapisywanie każdego pomysłu



położenie nacisku na liczbę a nie, na jakość pomysłów



zachęcanie do podawania pomysłów z wyobraźni, nawet nierealnych



wykorzystanie cudzych pomysłów, bazowanie na nich i ich rozwijanie

cd.



Rybi szkielet – ta technika pochodzi od kształtu

przypominającego „rybi szkielet”. Znana jest także jako

„schemat przyczyn i skutków”



Na plakacie lub tablicy nauczyciel rysuje schemat

przypominający rybi szkielet. W głowie ryby wpisuje dowolny

problem.



Uczniowie metodą burzy mózgów wymieniają główne czynniki,

które miały wpływ na powstanie danego problemu. Wpisują je na

tzw. dużych ościach.



Nauczyciel dzieli uczniów na tyle grup, ile jest dużych ości. Każda

grupa otrzymuje jeden czynnik główny (dużą ość) i w określonym

czasie stara się odnaleźć przyczyny, które na niego wpłynęły.



Przedstawiciele grup wpisują czynniki szczegółowe (małe ości)

na schemat.



Z czynników szczegółowych (małych ości) uczniowie wybierają,

ich zdaniem, najistotniejsze.



Uczniowie wyciągają wnioski i rozwiązują problem.

cd.



635 – to technika, dzięki której można rozwiązywać

różnorodne problemy. Jest ona modyfikacją „burzy

mózgów”’ a różni się tylko sposobem organizacji i

przeprowadzenia sesji twórczej. Technika „635” bardzo

skutecznie zmusza do aktywności umysłowej poprzez

konieczność szybkiego zgłaszania rozwiązań. Nowe,

niekonwencjonalne a nawet „szalone” pomysły czynią

technikę bardzo atrakcyjną dla dzieci.



Magiczne liczby podane w nazwie mają swoje

znaczenie:



 liczba pierwsza – 6 – oznacza liczbę osób lub

grup



 liczba środkowa – 3- oznacza liczbę rozwiązań

(pomysłów)



liczba końcowa – 5 – oznacza liczbę tzw. rundek.

cd



Kula śniegowa –

inaczej zwana też dyskusją

piramidową, polega na przechodzeniu od pracy

indywidualnej do pracy w całej grupie. Technika ta daje

szansę każdemu na sprecyzowanie swojego zadania i

stanowiska na podany temat, umożliwia nabywanie

doświadczeń, jak też pozwala dzieciom ćwiczyć i śledzić

proces uzgadniania stanowisk. . Na początku dzieci

pracują indywidualnie nad podanym problemem.

Następnie łączą się w pary i ustalają wspólne

stanowisko. Później łączą się w czwórki, czwórki w

ósemki, ósemki w szestnastki (wszędzie ustalają

wspólne stanowisko). Na końcu następuje prezentacja

wspólnie wypracowanego stanowiska. Wcześniej trzeba

im rozdać kartki. Podawane przez nas kartki symbolizują

,,kule śniegowe”, które za każdym razem się zwiększają.

Edukacja zdrowotna



Edukacja zdrowotna jest to proces w
którym ludzie uczą się dbać o zdrowie
własne i społeczności w której żyją.

Definicja edukacji zdrowotnej

Edukacja zdrowotna jest całożyciowym procesem

uczenia się ludzi jak żyć, aby:



zachować i doskonalić zdrowie własne i innych



w przypadku wystąpienia choroby lub

niepełnosprawności aktywnie uczestniczyć w

jej leczeniu, radzić sobie i zmniejszać jej

negatywne skutki

Edukacja zdrowotna obejmuje:



świadomość i rozumienie zdrowia



wiedzę o zdrowiu i czynnikach zwiększających jego
potencjał oraz mu zagrażającym



postawy wobec zdrowia własnego i innych ludzi



umiejętności niezbędne do kształtowania zachowań
sprzyjających zdrowiu i radzenia sobie w nowych
sytuacjach, podejmowanie własnych decyzji i wyborów.

Promocja zdrowotna

PROMOCJA ZDROWIA JEST TO PROCES

UMOŻLIWIAJĄCY LUDZIOM ZWIĘKSZENIE
KONTROLI NAD SWOIM ZDROWIEM ORAZ
JEGO POPRAWĘ

Styl życia

Składają się nań zachowania zdrowotne, postawy,

działania i ogólna filozofia życia.

Zależy od : środowiska, norm społecznych i kulturowych,

w których żyje człowiek i społeczność, do której należy

( lub z którą się identyfikuje); osobistych przekonań,

wartości, umiejętności życia, ogólnej : ekonomicznej,

politycznej i organizacyjnej struktury społeczeństwa.

Kariera zdrowotna



Jest to pewien „bagaż” ( suma)

wiedzy i doświadczeń związanych ze zdrowiem,

uzyskiwanych w różnych etapach życia, które
decydują o umiejętnościach, zachowaniach
zdrowotnych i stylu życia człowieka.



W rozwoju „kariery zdrowotnej” podstawowe
znaczenie mają wpływy społeczne.

Rola nauczyciela:



Odpowiada za: program, przebieg
procesu uczenia się, odpowiedni dobór
informacji i metod aktywizujących.



Od ucznia zależy czy informacje

przyswoi i wykorzysta ( efekty edukacji
zdrowotnej).

Profilaktyka i terapia zdrowotna



Pierwotna - dotyczy ludzi zdrowych



Wtórna – dotyczy ludzi ze zwiększonym ryzykiem
występowania zaburzenia lub choroby z wczesnymi
i odwracalnymi jeszcze objawami, polega na
zapobieganiu dalszemu rozwojowi choroby



Trzeciorzędowa –dotyczy ludzi już chorych i
niepełnosprawnych. Jest to zapobieganie skutkom
fizycznym i psychicznym choroby

Koszty – nakłady finansowe



system opieki zdrowotnej pochłania aż ok. 90% z

całkowitych nakładów na ochronę zdrowia a ma tylko

ok.10% wpływ na redukcję umieralności !



nakłady na kształtowanie stylów życia i edukacja

zdrowotna pochłaniają zaledwie ok. 1,5% nakładów a

mają ok. 40% wpływ na obniżenie umieralności

Koszty- nakłady finansowe



nakłady finansowe na ochronę środowiska naturalnego
człowieka – 1,5%, posiadają ok. 20% potencjalny wpływ
na redukcję umieralności

Zdrowie



Zdrowie jest stanem pełnego dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego, społecznego, a nie wyłącznie
brakiem choroby lub niedomagania (ułomności)…”

Czynniki wpływające na zdrowie

Zachowan

ie

Zdrowi

e

Czynniki

genetycz

ne

Środowisk

o

Ochron

a

zdrowia

Czynniki
socjoekonomiczne

Czynniki kulturowe

50
%

10
%

20
%

20
%

Nasze zdrowie zależy



Styl życia i zachowania zdrowotne 50-52%



Środowisko fizyczne i społeczne ok. 20%



Czynniki genetyczne 20%



Służba zdrowia 10-15%

cd.

Styl życia – w tym zachowania zdrowotne

zależą od :



środowiska



norm społecznych i kulturowych



osobistych przekonań



umiejętności życia



ogólnej, ekonomicznej, politycznej struktury
społeczeństwa

Co to jest zdrowie?



Światowa Organizacja Zdrowia definiuje zdrowie jako :



„Stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego,

psychicznego i społecznego”



Zdrowie fizyczne



Zdrowie psychiczne



-zdrowie emocjonalne



-zdrowie umysłowe



Zdrowie społeczne



Zdrowie duchowe

Zdrowie psychiczne



To zdolność do jasnego i logicznego
myślenia

Zdrowie emocjonalne



To zdolność do rozpoznawania uczuć np. lęku,
radości, żalu, złości oraz wyrażania ich w
odpowiedni sposób



To umiejętność radzenia sobie ze stresem,
napięciami psychicznymi, depresją i lękiem

Zdrowie społeczne



To zdolność utrzymywania
prawidłowych relacji z innymi ludźmi.

Zdrowie duchowe



Związane z wierzeniami i praktykami
religijnymi, wyznawanych zasad, zachowań i
sposobów utrzymania wewnętrznego spokoju.

Zdrowie- czynniki ryzyka



Hipokinezja (brak dostatecznej
aktywności ruchowej )



Niewłaściwe odżywianie



Uzależnienia



Stres

CHOROBY
CYWILIZACYJNE

CZYNNIKI
RYZYKA

• choroby

nowotworowe,

• miażdżyca,
• choroba wieńcowa,
• nadciśnienie

tętnicze,

• cukrzyca,
• otyłość,
• próchnica zębów

i osteoporoza,

• alergie,
• depresje

• stres,
• hałas,
• tytoń,
• alkohol,

• dieta,

• infekcje,
• Inne
• brak ruchu

Systematyczna aktywność fizyczna



Stosowania zasady 3x30x130 oraz



systematyczne hartowanie



Ruch może zastąpić wszystkie leki ale leki nie zastąpią ruchu.



Gdzie kończy się ruch zaczyna śmierć



Ambulans nie zawsze może dojechać na czas„ lepiej zapobiegać
niż leczyć”

Czemu służy szkolna kultura fizyczna
?



Podstawowym zadaniem szkolnej kultury fizycznej jest
zapewnienie wszystkim uczniom możliwości
uczestniczenia w różnych wartościowych i atrakcyjnych
formach aktywności ruchowej, wkomponowanej w
szerszy kontekst edukacji prozdrowotnej propagującej
model zdrowego stylu życia - jako ważnego warunku
sukcesu życiowego, potężnego środka zapobiegania,
eliminowania i ograniczenia wszelkich zagrożeń
zdrowotnych i zachowań patologicznych.

Funkcje wychowania fizycznego



Funkcja stymulacyjna ( pobudzająca ) polegająca na

wspomaganiu naturalnego biologicznego rozwoju człowieka

bodźcami i sytuacjami wychowawczymi, ułatwiającymi pełną

realizacje potencjalnych możliwości rozwojowych człowieka.



Funkcja adaptacyjna ( przystosowawcza ) polegająca na

przygotowaniu człowieka do zadań czekających go w życiu tj.

wyrobienie odporności na niekorzystne sytuacje życiowe –

hartowanie, pływanie , przygotowanie do wysiłku w pracy

zawodowej, do służby wojskowej, rodzenia dzieci.....itp.



Funkcja korektywna ( poprawiająca ) polegająca na

wyrównywaniu odchyleń w rozwoju fizycznym człowieka

wykraczającym poza przyjętą normę .



Funkcja kompensacyjna ( wyrównująca ) polegająca na

wyrównaniu braków w rozwoju fizycznym człowieka

powstałych na wskutek długotrwałego wykonywania

jednostronnych czynności np. siedzenia lub zgiętej pozycji

przy pracy.

Istota rekreacji ruchowej



Aktywność- dostarcza radości, zadowolenia,

przyjemnych wrażeń – umożliwia

odprężenie,relaks,obniżenie poziomu smokontroli

emocjonalnej



Dobrowolność – poczucie swobody wyboru i

możliwości działania w zgodzie z własnymi

preferencjami i zamiłowaniami



Odmienność - w stosunku do dnia codziennego i

obowiązków zawodowych, społecznych lub rodzinnych



Bezinteresowność – brak motywów ekonomicznych

przy podejmowaniu działań rekreacyjnych



Zabawa i rozrywka – możliwość przeniesienia się w

inną rzeczywistość ( świat zabawy ), działania sportowe

podejmowane są dla samej przyjemności

Społeczne- uwarunkowania aktywności ruchowej



Potrzeba wypoczynku i relaksu (oderwanie się od codziennych



obowiązków i kłopotów )



Potrzebę aktywności psychofizycznej ( naładowanie akumulatorów ,pozbycie się

nadmiaru energii )



Potrzeba zmiany trybu i środowiska życia ( urozmaicenie życia )



Potrzeba kontaktu z naturą ( przyrodą )



Potrzeba emocji i przyjemnych wrażeń



Potrzeba obniżenia poziomu samokontroli ( spontaniczności, swobody, beztroskiej

zabawy )



Potrzeba kontaktów ( zwłaszcza nieformalnych ) z innymi ludźmi



Potrzeba osiągnięć (uznania, dowartościowania, dominacji )



Potrzeba współzawodnictwa ( rywalizacji, walki, wyładowania gresji )



Potrzeba nowych doświadczeń, wiedzy, umiejętności

Aktywność fizyczna



Aktywność fizyczna odgrywa w naszym życiu ogromną

rolę, jednak tylko część osób uprawia jakąś dyscyplinę

sportu w sposób regularny. Większość z nas zapomina

niestety, że tak zwany aktywny

wypoczynek

jest dla

naszego organizmu korzystniejszy niż wypoczynek

bierny. Każdy z nas jest w stanie znaleźć jakąś

dyscyplinę sportu, którą lubi. Aktywny tryb życia niesie

ze sobą szereg korzyści. Osoby w sposób systematyczny

uprawiające sport są nie tylko zgrabniejsze, lecz także,

dzięki lepszemu dotlenieniu mózgu mają sprawniejszą

pamięć i koncentrację. Szczególnie korzystny wpływ ma

na nasze zdrowie

ruch

na świeżym powietrzu.



 

Zalety aktywności fizycznej



Reguluje zaburzenia metaboliczne



Sprzyja utrzymaniu pożądanej wagi

Prowadzi do wzrostu podstawowej przemiany materii

Zmniejsza apetyt



Sylwetka wysportowana



Zapobiega występowaniu wad postawy

Poprawia wydolność fizyczną



Osoba, która ćwiczy czuje się mocna, silna i pełna życia



Łatwiej pokonuje problemy życia codziennego ,nie poddaje się stresowi



Rozładowuje psychiczne i fizyczne napięcie (znosi depresje i nerwowość)

Zwiększa się odporność na infekcje, urazy i kontuzje



Zapobiega pewnym postaciom choroby nowotworowej



Zwiększa odporność na ból



Pomaga w zasypianiu

Zwiększa ilość masy kostnej i chroni przed osteoporozą

Poprawia samopoczucie

Obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych



Korzystne zmiany w układzie oddechowym, oddech głębszy, organizm bardziej

dotleniony

Aktywność fizyczna



Lista zalet ćwiczeń fizycznych jest wielka i nie sposób ją

całą wymienić. Koniecznie jed nak podkreślić należy, że

procesowi wzmacniania sił fizycznych z reguły

towarzyszy wzmacnianie sił psychicznych. Fizyczna

pewność siebie łatwo przenosi się na pewność siebie w

ogóle, wzmacnia i podwyższa kondycję antystresową,

czyni człowieka pogodniejszym i życzliwszym dla

innych.



Można powiedzieć, że życzliwość dla świata wzrasta z

ilością przebiegniętych kilometrów.



Ruch wzmacnia też potencjał intelektualny.

cd.

Podczas wysiłku fizycznego w organizmie dokonuje się

szereg zmian - zwiększa się zapotrzebowanie mięśni na

tlen, materiały energetyczne oraz zwiększa się wydzielanie

produktów przemiany materii. Szczególnie korzystne

zmiany dokonują się w obrębie układu krwionośnego,

oddechowego, kostnego.

Częstotliwość akcji serca może wzrosnąć do 150 uderzeń

na minutę

Ilość pompowanej krwi może wzrosnąć do około 20 litrów

na minutę

Ilość powietrza, które przechodzi przez płuca może

wzrosnąć do około 100 litrów w ciągu minuty

Przemiana materii może zwiększyć się 4. a nawet 20.

krotnie

Wykazano poprawę perfuzji mięśnia serca w grupie osób

systematycznie trenujących.

cd.



Naukowo stwierdzono, że ruch i ćwiczenia fizyczne jako

naturalne bodźce wpływają pozytywnie na człowieka w

każdym aspekcie, tzn. biologicznym, fizycznym i

duchowym.



Bez ćwiczeń nie można osiągnąć dobrej jakości życia i

zachowania zdrowia.



Wiele korzystnych zmian, jakie zachodzą podczas

treningu, widocznych jest nawet gołym okiem. Są to

zazwyczaj: prosta, szczupła sylwetka, ładne,

wzmocnione przez trening mięśnie, sprężysty i

energiczny chód, dobre samopoczucie w dniach, kiedy

inni czują się gorzej.

układ mięśniowy



Wzmocnienie masy mięśniowej podczas ćwiczeń
prowadzi do utrzymania prawidłowej postawy ciała,
ponieważ układ mięśniowy wpływa na kształt układu
kostnego.

cd.



Silne mięśnie ochraniają i oszczędzają stawy, a
silny gorset mięśniowy wzdłuż kręgosłupa
odciąża dyski międzykręgowe i chroni je przed
zużyciem. Wzmocnienie gorsetu mięśniowego
staje się coraz ważniejsze, wręcz konieczne.

Układ kostny



Regularne ćwiczenia powodują zmianę kształtu
kości, ich długości i szerokości. Kości stają się
bardziej masywne, zwiększa się szerokość
powierzchni stawowych. Wzrost masy tkanki
kostnej zapobiega osteoporozie.

Układ oddechowy



Trening zwiększa liczbę czerwonych ciałek krwi,
powiększając pojemność tlenową organizmu, dzięki
czemu nie męczymy się tak szybko. U osób
wytrenowanych stwierdza się wzrost pojemności płuc —
jest to ściśle związane z większą ruchomością klatki
piersiowej i większą siłą mięśni oddechowych.

cd.



Lepszy stan emocjonalny. Podczas ćwiczeń nasz

organizm wytwarza endorfiny – hormony szczęścia,
odpowiedzialne za dobre samopoczucie. 



Poprawa wydolności układu odpornościowego, a co za
tym idzie mniejsza podatność na choroby. 



Aktywność fizyczna dodaje więcej energii i wigoru na co
dzień. 

cd.



Ruch nie musi być nudny. Możemy wybrać taką formę

aktywności fizycznej która stanie się naszą pasją i
ulubioną formą spędzania wolnego czasu. Jedni wolą
maszerować na siłowni, inni w terenie. Duże grono osób
lubi gry zespołowe, sporo preferuje też rozluźniająco
wpływające na organizm pływanie, czy dostojną jazdę
konną. 

 

Właściwe odżywianie



Przestrzeganie bilansu energetycznego



Spożywanie dużych ilości jarzyn i owoców



Ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych

odżywianie



Żywność bezpieczna dla zdrowia i prawidłowe żywienie

należą do najważniejszych czynników środowiskowych

kształtujących stan zdrowia człowieka od momentu jego

poczęcia do późnej starości. Dlatego też znajomość zasad

racjonalnego żywienia i ich realizacja posiadają zasadnicze

znaczenie dla każdego człowieka. Nauczanie tych zasad i ich

realizacja w praktyce winno odbywać się w domu

rodzinnym, w przedszkoli i szkole. Nawyki żywieniowe

kształtowane u dzieci do 15 roku życia ulegają w

późniejszych okresach tylko niewielkim modyfikacjom.

Odżywianie cd.



Według Hipokratesa „pożywienie powinno być

lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”. Niestety wśród

ludności Polski wiele chorób powstaje właśnie na tle

wadliwego żywienia. Należą do nich choroby układu

krążenia, wiele rodzajów nowotworów, miażdżyca,

nadciśnienie tętnicze, otyłość, próchnica zębów.



Inne, które są najczęściej wynikiem niedoborów

żywieniowych, to powiększenie tarczycy, które u dzieci

przybiera postać wola endemicznego, niedobory

wysokości i masy ciała, opóźnienie w rozwoju fizycznym,

niedokrwistość z niedoboru żelaza, osteoporoza u kobiet

po okresie menopauzy.

cd.



Podstawowe błędy żywieniowe popełniane przez

Polaków wynikają z: nadmiaru zjadanego pożywienia

oraz niedostatecznej jego ilości w dziennej racji

pokarmowej bądź złego zestawienia produktów i racji

pokarmowej, prowadzące do niezbilansowania ilości

składników odżywczych zawartych w pożywieniu.

cd.

Do najważniejszych wad o charakterze jakościowym,

według Szponara, należą:



niskie upowszechnienie karmienia piersią dzieci w 1.

roku życia



nieregularne spożywanie posiłków, zjadanie ich w

pośpiechu i stanach dyskomfortu emocjonalnego,



niewłaściwa temperatura zjadanych potraw,



spożywanie żywności zanieczyszczonej substancjami

szkodliwymi dla zdrowia

cd.



W diecie dzieci i młodzieży przeważa tak
zwane „ śmieciowe jedzenie”, to jest:
chipsy, frytki, hamburgery, słodycze.

cd.



Szkodliwe są zatem wszelkie nadmiary i

jednostronność w diecie. Podstawą jest

spożywanie urozmaiconych produktów

żywnościowych, dzięki czemu ich natura i

właściwości odżywcze wzajemnie się

uzupełniają i wzmacniają. Składniki odżywcze,

takie jak białka, tłuszcze, węglowodany, sole

mineralne i witaminy nie występują oddzielnie

i tak też nie mogą być spożywane

cd.



Zatem najczęściej popełniane błędy

żywieniowe to zbyt niskie spożycie mleka i

jego produktów, np. serów, jogurtów, a także

warzyw i tłuszczów pochodzenia roślinnego.

Zdecydowanie wyższa niż zalecana w Polsce

jest konsumpcja tłuszczów ogółem przy

jednocześnie zbyt niskim olejów: sojowego,

słonecznikowego. Zbyt wysokie zaś jest

spożycie mięsa i jego przetworów.

odżywianie



Najważniejsza pierwsza zasada zdrowej diety to jak

wspomniałam wcześniej różnorodność



Zdrowa dieta to częste, umiarkowane ilościowo i

kalorycznie potrawy



Zdrowa dieta to pokarmy słabo przetworzone



Zdrowa dieta – co najmniej 2 litry płynów dziennie



Ogranicz sól, produkty wysoko przetworzone, słodycze



Zdrowa dieta to dieta spokoju – jedz posiłki bez pośpiechu

Po drugie- wysiłek fizyczny

Czynniki determinujące dietę

 środowiskowe

• biologiczne,
• geograficzne,
• demograficzne

 społeczne

• ekonomiczne,
• kulturowe,
• grupa społeczna

 psychologiczne

• osobowość,
• nawyki,
• styl życia

Piramida żywienia

Znaczenie żywności dla organizmu
człowieka

odżywcz

a

zdrowot

na

psychicz
na

behawiora

lna

budulco

wa

energetycz

na

Rola

żywności

Prawidłowa masa ciała



Współczynnik BMI (z angielskiego body mass index) pozwala w łatwy sposób ocenić stopień nadwagi i

otyłości jak i niedowagi badanego. Według lekarzy osoby z prawidłową wartością współczynnika BMI żyją

dłużej, a osoby z nieprawidłową wartością wskaźnika są bardziej narażone na różnego typu choroby.

Jak obliczyć BMI?

Współczynnik BMI jest to iloczyn masy naszego ciała przez kwadrat naszego wzrostu.

Liczymy go więc ze wzoru:

BMI=M:(W•W)

gdzie:



BMI - współczynnik BMI

M - masa naszego ciała - podajemy w kg

W - nasz wzrost - podajemy w m



Prawidłowy wynik powinien mieścić się między 20-25 z uwzględnieniem:

18,9-22,5 - dla kobiet

22,5-25 - dla meżczyzn



Tabela wyników:

poniżej 18,9 - niedobór, ryzyko zachorowania na inne choroby

18,9-24,9 - wartość prawidłowa

25-29,9 - nadwaga, podwyższone ryzyko zachorowania

30-34,9 - otyłość I stopnia, ryzyko zachorowania znacznie podwyższone

35-39,9 - otyłość II stopnia, ryzyko wysokie

powyżej 40 - otyłość III stopnia, zagrożenie bardzo wysokie

uzależnienia



Lekomania, narkomania, alkoholizm i

nikotynizm to choroby utajone, które są

trudniej wykrywalne, gdyż osoby uzależnione

często żyją w nieświadomości jej posiadania.

Objawy bywają niezauważalne przez najbliższe

otoczenie. Granica między kontrolowanym

używaniem, a uzależnieniem jest trudna do

wytyczenia. Bywają osoby, które

charakteryzują się samotnym, potajemnym

braniem środków uzależniających, czego osoby

w najbliższym otoczeniu również nie są w

stanie zauważyć.

cd.



Fizjologiczne konsekwencje spożycia alkoholu i branie

narkotyków różnią się w zależności od rodzaju

substancji. Większość z nich (alkohol, nikotyna,

marihuana, inne narkotyki, środki halucynogenne)

działają niemal natychmiast. Najczęściej zmieniają one

poczucie rzeczywistości i jej ocenę oraz modyfikują

doznania zmysłowe. Efekty działania jednych środków

odurzających (np. alkoholu) odczuwalne są przez kilka

godzin i innych (marihuana) przez kilka dni. Wiele

tragicznych wydarzeń to bezpośredni skutek spożywania

środków odurzających. Zbyt często dochodzi do

przedawkowania narkotyków i wypadków drogowych

spowodowanych jazdą po pijanemu.

konsekwencje



Picie alkoholu, narkotyzowanie się w dzieciństwie i

okresie dorastania prowadzi do poważniejszych

problemów w wieku dorosłym. Duże natężenie spożycia

alkoholu lub narkotyzowanie się w wieku dorastania

silnie koreluje z takimi zjawiskami, jak wczesna inicjacja

seksualna, wczesne wstępowanie w związek małżeński,

zaniechanie dalszej edukacji, wczesne podejmowanie

pracy zawodowej lub wczesne bezrobocie.

cd



Od lat dziewięćdziesiątych XX wieku najczęściej
przyjmowanymi substancjami uzależniającymi, poza
tytoniem i alkoholem, stały się leki uspokajające,
substancje lotne i przetwory konopi indyjskich. Leki są
często łączone z alkoholem oraz opiatami (opium,
morfina i heroina otrzymana z maku.).

cd.



Czas poświęcony dzieciom bywa zbawienny i dlatego w

miarę możliwości należy poświęcać go im jak najwięcej.

Powinny czuć się kochane, rozumiane i wspierane przez

rodzinę pomimo trudności i egzaminów z życia z jakimi

przyjdzie im się zetknąć. Rodzice winni być dla swych

pociech podporą i nie dać się zwieść pozorom, że

przecież wychowane jest w dobrej, szanowanej rodzinie

gdzie takiego problemu nie było, więc nie powinien się

zdarzyć. Należy być ich oczami i uszami, a wówczas

sytuacja nie wymknie się spod kontroli.

ABC dobrego wychowawcy



A

kceptuj swoje dziecko.



 

B

ądź dla niego oparciem.



 

C

hwal go za każdy wysiłek.



 

D

aj mu poczucie miłości i bezpieczeństwa.



 

E

liminuj powoli i rozsądnie niepożądane zachowania.



 

F

ormułuj precyzyjnie wymagania.



 

G

ospodaruj efektywnie jego czasem.



 

H

amuj jego agresję poprzez rozładowanie niekorzystnych

emocji.



 

I

nteresuj się jego osobą.



 

J

esteś jego przewodnikiem po świecie chaosu.



 

K

ieruj wszechstronnie jego rozwojem.



 

L

icz się z jego odmiennym zachowaniem.



 

Ł

agodź stresy i cierpienie.



 

M

iej cierpliwość.



 

N

ie pozwól sobie na zwątpienie



.

 



O

kazuj mu zaufanie.



P

okaż, że jesteś jego przyjacielem.



 

R

ozwijaj w nim jego "umiejętności".



 

S

łuchaj uważnie "bicia jego serca".



 

T

roszcz się o niego.



 

U

kazuj mu jego miejsce w nieznanym świecie.



 

W

ierz w efekt pracy z dzieckiem.



 

Y

...(niewiadoma - bądź na nią przygotowany).



 

Z

achęcaj go do dalszej pracy.

Stres



Stres jest to stan mobilizacji organizmu wywołany

działaniem tzw. stresora, czyli bodźca szkodliwego,

bólowego ( np. urazu ), środowiskowego ( wysoka lub

niska temperatura otoczenia, sytuacja wymagająca

intensywnego wysiłku psychicznego ), socjalnego

( naruszenie dominacji w grupie, izolacja ), lub

psychicznego.



Stan obciążenia systemu powstający w sytuacji

zagrożenia, utrudnienia lub niemożności realizacji

ważnych dla jednostki celów, zadań, wartości.

stres



Zmęczenie, wyczerpanie: stres jest tu następstwem np.

długotrwałego oddziaływania wytężonej pracy. Może pojawić

się kiedy stawiamy sobie wygórowane wymagania lub

nieefektywnie i nieracjonalnie zarządzamy czasem.

Pierwszym sygnałem, że coś złego dzieje się z organizmem,

bywają kłopoty z zasypianiem. Potem do nich dołączają

inne niedomagania. Płaczemy bez powodu, czujemy się

zmęczeni niezależnie od tego, ile pracujemy i ile

odpoczywamy, mamy kłopoty z koncentracją, skupieniem

uwagi, zawodzi nas pamięć. Pojawiają się bóle głowy,

drażliwość. Tych objawów jest coraz więcej, stopniowo

pojawiają się następne i może dlatego nie dostrzegamy ich

przybywania. Dopiero kiedy osiągną pułap krytyczny,

zaczynamy czuć, że jest nam "źle we własnej skórze". Nie

zawsze jeszcze rozumiemy, że znaleźliśmy się w szponach

stresu. Tracimy dawną radość życia, zapał do pracy, brak

wiary w siebie pojawia się w miejsce dotychczasowej

pewności.

Objawy silnego stresu

Psychiczne



niepokój ,strach, przerażenie



gniew



pustka w głowie



pogorszenie się pamięci



trudności w koncentracji uwagi i w podejmowaniu decyzji



poczucie bezradności



kłopoty ze snem

Objawy silnego stresu



Fizjologiczne



płytki, przyspieszony oddech



przyspieszone tętno



skoki ciśnienia wzrost napięcia miesiączkowego



odczucie chłodu lub gorąca



pocenie się



kłopoty żołądkowe

Większość tych objawów jest przykra, dlatego staramy się ich unikać. Jednak

niektórzy dopiero przy pewnym poziomie stresu dobrze funkcjonują. Każdy z nas
wie, jaki poziom stresu skutecznie go mobilizuje, a jaki działa destrukcyjnie.

Stres



Przewlekły lub powtarzający się stres
może powodować choroby. Warto zatem
uczyć się radzenia sobie ze stresem.
Skuteczne zmaganie się z nim
wzmacnia nas i uodparnia.

Typowe strategie radzenia sobie ze
stresem



Skoncentrowanie na problemie – podejmowanie prób

zrozumienia istoty problemu, szukanie rozwiązania go lub

pomocy w jego rozwiązaniu.



Skoncentrowanie na emocjach – nastawienie na redukcję

napięcia towarzyszącemu stresowi: płacz, krzyk, izolowanie się,

gwałtowne ruchy będące próbą wydatkowania nagromadzonej

energii ( walenie pięścią w stół, trzaskanie drzwiami.... )



Skoncentrowanie na unikaniu – zajmowanie się czymś, co

pozwala odwrócić uwagę od źródła stresu np. wyjście do kina,

na imprezę oddanie się lekturze, porządkowanie w szafie

Jak chronić się przed stresem i radzić sobie
z jego skutkami?



Przemyśl to co Cię niepokoi. Zastanów się: czego się
obawiasz,



dlaczego to jest dla ciebie ważne, co możesz zrobić,
żeby sobie pomóc, kto może Cię wesprzeć?

Codziennie chwila gimnastyki



To najprostszy i najłatwiejszy sposób na pozbycie

się silnego napięcia.

Ruch sprawia, że krew krąży szybciej usuwając z

organizmu nadmiar

adrenaliny i hormonów stresu, które wytwarzamy

w chwilach zdenerwowania. Doskonałym

sposobem na pozbawienie się stresu jest

też półgodzinny marszu na świeżym powietrzu,

najlepiej wśród zieleni i ciszy.

Posłuchać spokojnej muzyki



Oddziaływanie dźwięków instrumentów muzycznych na
naszą psychikę odkryto już przed wiekami, a gra na
flecie lub lutni koiła nerwy cesarzy i królów.

Czas spędzany z bliskimi



Obecność bliskich, serdecznych osób leczy jak najlepsze

lekarstwo. Dzieje się tak dlatego, że mamy poczucie

bezpieczeństwa, czujemy, że jesteśmy komuś potrzebni

i że inni nas wspierają. To działa jak najlepszy wentyl

bezpieczeństwa i niweluje napięcie, pozwala z

dystansem spojrzeć na problemy.

Oddychanie brzuchem



Już w starożytnych Indiach i Chinach odkryto,
że najskuteczniejszym sposobem na
wyciszenie jest rytmiczny głęboki oddech.
Większość z nas oddycha źle wyłącznie
piersiami, piersiami więc płytko, co sprawia, że
nie następuje całkowita wymiana powietrza,
które zalega w dolnej części płuc. To z kolei
blokuje nasze energetyczne kanały i sprawia,
że nie pozbywamy się stresu

.

Zioła na uspokojenie



Napary z ziół to najlepszy środek na szybkie
pozbycie się napięcia i zdenerwowania.

cd.



Sytuacje stresowe zaliczane są do grupy
czynników najbardziej niebezpiecznych dla
zdrowia psychicznego człowieka.
U progu trzeciego tysiąclecia stres stał się
wrogiem publicznym numer jeden, dlatego
powinniśmy nauczyć się nad nim panować.

Kilka rad



Dbaj o odporność organizmu poprzez zdrowy styl życia, m.in.

prawidłowe odżywianie się, dbanie o sprawność fizyczną.



Dostrzegaj dobre strony rzeczywistości.



Dostrzegaj swoje dobre strony i swoje możliwości.



Staraj się panować nad sytuacją, przewidywać ją i być

gotowym na wszystko.



Nie bądź sam ! Otaczaj się ludźmi, pomagaj im i proś o pomoc.



Nie bój się objawów stresu, naucz się radzić sobie z nimi i

przeciwdziałać im.



Znajdź swój sposób na wyhamowanie emocji: spacer, czas

spędzony w dobrym towarzystwie, relaksującą kąpiel, szczerą

pogaduchę z przyjacielem.



Korzystaj z tego, co Cię cieszy, co Cię bawi – wówczas z

większą energią przystąpisz do rozwiązywania problemów.

Rady eksperta

5 sposobów na spokojny sen

1.

Napar z rumianku: wsypać parę łyżeczek ziół do dzbanuszka i zalać
150ml wrzątku.

2.

Waleriana jest klasycznym ziołowym środkiem na bezsenność.
Dostępna w formie tabletek i kropli, powinna być zażywana przed
snem.

3.

Napar z kwiatu limonki pomaga uspokoić się i odprężyć przed snem.

4.

Olejek lawendowy: można dodać do kąpieli, użyć do masażu lub
skropić nim chusteczkę i wsunąć w poduszkę.

5.

Melatonina, hormon wytwarzany przez mózg, także może pomóc.
Dostępna jest jednak na receptę.

cd.

7 sposobów, by pozbyć się przygnębienia

1.

Podstawą posiłków uczyń węglowodany; jedz je często, ale w małych ilościach.

Jedz dużo owoców i warzyw, a ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i białka.

2.

Ćwicz regularnie- staraj się robić to przynajmniej przez 30 minut, trzy razy w

tygodniu.

3.

Ogranicz spożycie cukrów i pokarmów rafinowanych.

4.

Ogranicz alkohol, kawę, herbatę, napoje gazowane i czekoladę.

5.

Stosuj suplementację witamin i minerałów.

6.

Spróbuj aromaterapii, masażu lub akupunktury.

7.

Myśl pozytywnie. A jeśli sam nie możesz dać sobie rady, zwróć się o pomoc do

terapeuty.

cd.

7 sposobów, by odpoczywać i cieszyć się życiem

1.

Wspólny posiłek działa relaksująco; rozmawiając przy stole jesz wolniej i

łatwiej ci się odprężyć.

2.

Bardzo ważna jest gimnastyka- regularne ćwiczenie co najmniej 3 raz w

tygodniu po 30 minut wzmocni twój układ obronny i ułatwi relaks.

Pływanie, jogging czy jazda na rowerze pobudzają produkcję endorfin,

naturalnych substancji powodujących dobre samopoczucie.

3.

Zaaplikuj sobie masaż lub aromaterapię. Masaż pobudza energię, a

relaksuje stres.

4.

Weź głęboki oddech. W stresie oddychasz płytko i nieregularnie. Głęboki

oddech zwiększy ilość tlenu we krwi i wpłynie na spowolnienie rytmu

serca.

5.

Naucz się medytacji; pomoże ona obniżyć ciśnienie we krwi i podziała

uspokajająco.

6.

Niektóre olejki aromatyczne, np.. różany i lawendowy, działają

relaksująco i uspokajająco.

7.

Przeznacz co najmniej 20 minut dziennie na relaks. Nie musisz stosować

skomplikowanych technik, wystarczy poczytać książkę, pójść na spacer

czy posłuchać muzyki albo po prostu spokojnie posiedzieć.

Promocja zdrowia w miejscu pracy- przykłady dobrych
praktyk



wykłady



prelekcje



pogadanki



konkurs wiedzy, plastyczne sportowe, literackie,



wystawa prac



pokazy teatrzyków



zajęcia z pielęgniarką



prezentacje wytworów



degustacje



gazetka ścienna



referaty



warsztatowe zajęcia pozalekcyjne



zabawy na świeżym powietrzu

cd.



festyn szkolny



festiwal zdrowia , sportu i ekologii



spotkanie z zaproszonymi gośćmi ( sanepid, lekarz)



wycieczki plenerowe



apele



wywiady, ankiety



zagadki



krzyżówki



odgrywanie ról



soboty na sportowo



turnieje rodzinne



zajęcia otwarte dla rodziców



lekcje biblioteczne

Dziękuję za uwagę