Rola banków w

rozliczeniach

międzynarodowych,

kredyty eksportowe

Katarzyna Trębska
Marta Dorenda
Katarzyna Kępka

Rozliczenia w obrocie międzynarodowym – ćwiczenia

Zadania banków:



Pośrednictwo w rozliczeniach między kontrahentami



Finansowanie eksporterów i importerów



Oferowanie instrumentów zabezpieczających przed ryzykiem



Doradztwo



Oferowanie instrumentów takich jak: kredyty eksportowe,
faktoring, forfaiting

Banki, jako pośrednicy, prowadzą rachunki

bankowe zarówno eksporterów jak i importerów, a

także przekazują

w określonym terminie odpowiednie kwoty

pieniężne z tytułu realizacji kontraktu handlowego

Banki jako instytucje
uprawnione:

„ uprawnionymi bankami są banki

mające siedzibę

w kraju

, które zgodnie z określonym

w statucie

przedmiotem

działalności

są

uprawnione

do

pośrednictwa

w

dokonywaniu

przekazów

pieniężnych

oraz

rozliczeń

w

obrocie

międzynarodowym. Uprawnionymi bankami są
również utworzone w Polsce oddziały banków
zagranicznych,

uprawnione

do wymienionych czynności w zezwoleniu na ich
utworzenie, a także oddziały instytucji kredytowych,
uprawnione do dokonywania tych czynności w
państwach macierzystych”

źródło: D.Marciniak-Neider „Rozliczenia w obrocie międzynarodowym” 2010, PWE

Bankowość
korespondencka



Porozumienie, w ramach którego dany bank dokonuje rozliczeń
na rzecz innego banku, a także może dostarczać inne usługi.



Korespondenci dokonują wzajemnych rozliczeń pieniężnych
na wzajemnych rachunkach:

RACHUNEK NOSTRO

RACHUNEK LORO



Korespondenci najczęściej działają w różnych państwach



Mogą świadczyć inne usługi, takie jak:
 inkaso
 udostępniona linia kredytowa
 usługi związane z obrotem pap. wartościowymi
 usługi związane z finansowaniem handlu
 usługi informacyjne

RACHUNEK NOSTRO



Jest prowadzony dla danego banku w innym

banku, zagranicą ( „nasz rachunek u was”)



Pieniądze zgromadzone na tych rachunkach

należą do aktywów banku, na rzecz którego

takie rachunki są prowadzone



Prowadzone są również

rachunki lustrzane

( mirror accounts)

Sposób działania rachunku
nostro

Polska spółka ( ma

rachunek w polskim

banku i nabywa

towary od

niemieckiej firmy)

BANK POLSKI

BANK NIEMIECKI

EKSPORTER

Niemiecka firma

(1) Dokonuje wysyłki
towaru i wystawia
fakturę na polską
firmę

(2) Polska
firma zleca
swojemu
bankowi
przekazanie
płatności
firmie
niemieckiej

(3) Po stronie debetowej obciąża
rachunek firmy polskiej odpowiednią
kwotą w PLN, zapisuje równowartość w
EUR po stronie kredytowej, na
lustrzanym rachunku nostro –
powiązanym z rachunkiem nostro
banku polskiego prowadzonym przez
bank niemiecki

Źródło: „Instrumenty wspierania eksportu : kredyty i ubezpieczenia”, Teresa Hanna Bednarczyk,
PWN 2000

Polska spółka ( ma

rachunek w polskim

banku i nabywa

towary od

niemieckiej firmy)

EKSPORTER

Niemiecka firma

BANK POLSKI

BANK NIEMIECKI

(4) Bank polski
zleca bankowi
niemieckiemu
przekazanie
płatności firmie
niemieckiej

(5) Bank niemiecki obciąża rachunek

nostro otwarty na rzecz banku polskiego

odpowiednią kwotą w EUR. Firma

niemiecka otrzymuje płatność, która jest

zaksięgowana po str. kredytowej na

rachunku firmy prowadzonym przez

niemiecki bank

Źródło: „Instrumenty wspierania eksportu : kredyty i ubezpieczenia”, Teresa Hanna Bednarczyk,
PWN 2000

RACHUNEK LORO



Jest prowadzony w danym banku na rzecz

banku korespondenta ( „wasz rachunek u

nas”)



Pieniądze zgromadzone na takim rachunku

denominowane są zazwyczaj w walucie

kraju,

w którym ma siedzibę bank prowadzący

rachunek

( pasywa tego banku)

Sposób działania rachunku
loro

Belgijska spółka

EKSPORTER

Polska spółka

BANK BELGIJSKI

BANK POLSKI

(1) Dokonuje
wysyłki towaru i
wystawia fakturę na
spółkę belgijską

(2) Belgijska
spółka zleca
swojemu
bankowi
przekazanie
płatności za
towar polskiej
spółce

(3) Bank belgijski obciąża rachunek spółki
belgijskiej odpowiednią kwotą w EUR.
Jednocześnie zapisuje równowartość w PLN,
po stronie kredytowej, na lustrzanym
rachunku powiązanym z rachunkiem
prowadzonym na jego rzecz przez bank polski

Źródło: „Instrumenty wspierania eksportu : kredyty i ubezpieczenia”, Teresa Hanna Bednarczyk,
PWN 2000

Belgijska spółka

EKSPORTER

Polska spółka

BANK BELGIJSKI

BANK POLSKI

(4) Bank belgijski
zleca bankowi
polskiemu
przekazanie
płatności firmie
polskiej

(5) Bank polski obciąża rachunek

loro otwarty na rzecz banku

belgijskiego odpowiednią kwotą w

PLN ( z pktu widzenia banku

belgijskiego jest to rachunek nostro

prowadzony w PLN). Polska spółka

otrzymuje płatność na swój

rachunek bieżący

Źródło: „Instrumenty wspierania eksportu : kredyty i ubezpieczenia”, Teresa Hanna Bednarczyk,
PWN 2000



Do wszystkich rachunków prowadzonych przez
banki są przypisane numery identyfikacyjne



W przypadku rozliczeń transgranicznych polski
bank musi oznaczać prowadzony rachunek
bankowy identyfikatorem IBAN – International
Bank Account Number



IBAN musi zawierać maksymalnie 34 znaki ( w
Polsce składa się z 28) i otrzymuje się go
poprzez dodanie
do numeru krajowego kodu kraju

IBAN

źródło: D.Marciniak-Neider „Rozliczenia w obrocie międzynarodowym” 2010, PWE

System wspierający
rozrachunki międzybankowe -
SWIFT



Society for Worldwide Interbank Financial
Telecommunication



Sieć telekomunikacyjna utworzona w 1973 r.



Jej celem jest ułatwianie członkom przeprowadzania
rozliczeń międzybankowych



SWIFT jest siecią o zasięgu światowym, a jej
uczestnikami są banki, brokerzy/maklerzy,
menedżerowie inwestycyjni oraz podmioty infrastruktury
rynkowej w obszarach płatności, pap. wartościowych,
operacji skarbowych

W lipcu 2010 r. uczestnikami systemu SWIFT było ponad

9500 podmiotów z 209 krajów. Pierwsze polskie banki

włączyły się do sieci SWIFT w 1988 r.

BIC – Bank Identifier Code



Posiada go każda instytucja finansowa będąca członkiem
stowarzyszenia SWIFT



Składa się z ośmiu cyfr lub opcjonalnie – jedenastu
elementów podzielonych odpowiednio na 3 lub 4 grupy

WZÓR KODU:

BBBB –

czteroznakowy kod instytucji finansowej

CC –

dwuznakowy kod kraju

LL –

dwuznakowy kod lokalizacji jednostki ( oddziału)

instytucji finansowej

AAA –

nieobowiązkowy, trzyznakowy kod jednostki

( oddziału) instytucji finansowej

Przykład:



BANK OCHRONY ŚRODOWISKA:
EBOSPLPW



Odział tego banku w Gdańsku:

EBOSPLPW089

Systemy rozliczeń
międzybankowych



TARGET2



EURO 1



STEP 1



STEP 2



SORBNET



ELIXIR



EuroELIXIR



SORBNET-EURO

Trans- European Automated
Real-time Gross Settlement
Express Transfer System



Podmioty uczestniczące:



Banki centralne krajów członkowskich UE



Instytucje kredytowe mające siedzibę w EOG

Przebieg rozliczenia
w systemie TARGET 2

źródło: D.Marciniak-Neider „Rozliczenia w obrocie międzynarodowym” 2010, PWE

Kredytowanie eksportu z
udziałem państwa

Funkcję agencji kredytów eksportowych mogą

spełniać:



Państwowe jednostki organizacyjne



Ministerstwa



Samodzielne agencje rządowe



Spółki kapitałowe z udziałem państwa



Spółki kapitałowe działające na rzecz lub w imieniu
państwa

Kredytowanie eksportu
z udziałem państwa



Bezpośrednia promocja eksportu (official export
credits)



Udzielanie kredytów eksportowych – finansowanie
transakcji eksportowych niemożliwych do sfinansowania
przez banki komercyjne ze względu na słabą lub trudną
do zbadania pozycję finansową importera.



Przejmowanie ryzyka transakcji przez budżet kraju
kredytodawcy

Kredytowanie eksportu
z udziałem państwa



Pośrednia promocja eksportu



Kredyty oficjalnie popierane (officialy supported credits)



Ubezpieczanie kredytów kupieckich i bankowych od ryzyka
niehandlowego oraz średni- i długoterminowego handlowego



Udzielanie gwarancji na rzecz banków i innych instytucji
finansujących transakcje eksportowe



Refinansowanie kredytów bankowych lub kupieckich



Wspieranie

stóp

procentowych

obciążających

kredyty

eksportowe

Kredytowanie eksportu
z udziałem państwa



Kredyt dostawcy (supplier’s credit) kredyt bankowy
udzielany eksporterowi, który na tej podstawie
odracza płatności eksportowe. Mamy więc do
czynienie de facto z dwoma kredytami:



Odroczenie płatności przez eksportera na rzecz
importera (kredyt kupiecki)



Kredyt zaciągnięty przez eksportera na sfinansowanie
odroczonej płatności

Kredytowanie eksportu
z udziałem państwa



Warunki udzielenia kredytu dostawcy (określone
przez OECD):



Zapłata części należności eksportowej z góry w formie
zaliczki



Ubezpieczenie

transakcji

w

agencji

kredytów

eksportowych



Część należności nie podlega finansowaniu jako udział
własny eksportera



Uzyskany po wysyłce towarów



Zwykle poprzez dyskonto weksli zagranicznych – spłata
poprzez wykup tych weksli.

Kredytowanie eksportu z
udziałem państwa

Źródło: „Instrumenty wspierania eksportu : kredyty i ubezpieczenia”, Teresa Hanna Bednarczyk,
PWN 2000

Kredytowanie eksportu
z udziałem państwa



Kredyty dla nabywcy – ubezpieczenia ryzyko braku spłaty.



Podmiotem ubezpieczającym się jest bank kredytujący (bank

eksportera)



Wartość odszkodowania jest limitowana



Mogą pokrywać zarówno należności za towar jak i wydatki

lokalne np. montaż obiektów w kraju importera



Beneficjentami mogą być zagraniczne instytucje publiczne,

jak i importerzy prywatni



Warunkiem otrzymania jest posiadanie gwarancji agencji

rządowych



Możliwość uzyskania dodatkowych preferencji: większa

dostępność kredytu, niższa stopa procentowa, łagodniejsze

warunki spłaty;

Kredytowanie eksportu z
udziałem państwa

Źródło: „Instrumenty wspierania eksportu : kredyty i ubezpieczenia”, Teresa Hanna Bednarczyk,
PWN 2000

Kredytowanie eksportu
z udziałem państwa



Wspieranie eksportu przez banki centralne:



Dyskonto weksli po niższej stopie procentowej



Może prowadzić do wzrostu bazy monetarnej i inflacji

Kredyty eksportowe -
definicja



Służą na ogół finansowaniu eksportu dóbr inwestycyjnych,
ale są także udzielane na sprzedaż za granicę dóbr
konsumpcyjnych oraz surowców i materiałów;



Definicja według Organizacji Współpracy Gospodarczej i
Rozwoju ( OECD)



Kredyt eksportowy powstaje, wówczas gdy importer korzysta z
odroczenia płatności ze strony eksportera (supplier credit) lub
uzyskuje kredyt od banku eksportera bądź inne finansowej z
kraju eksportera (buyer credit);



Kredyt ułatwiający sprzedaż towarów i/lub usług za granicę



Cykl produkcyjny;



Cykl rozliczeniowy transakcji eksportowych.

Klasyfikacje kredytów
eksportowych:



Kraj pochodzenia środków



Podmiot udzielający kredytu



Przedmiot finansowania



Rodzaj podmiotu, który jest finansowany



Długość okresu kredytowania



Technika kredytowania

Podział ze względu na
podmiot udzielający
kredytu:



Kupieckie



Narzędzie pozyskiwania odbiorców



Najczęściej ma charakter krótkoterminowy, natomiast
długoterminowy dla dóbr inwestycyjnych



Powstaje w momencie odroczenia płatności przez
eksportera za sprzedany importerowi towar



Udzielane w rachunku otwartym bez żadnych
zabezpieczeń



Cena kredytu powinna być wyższa od ceny pozyskania
środków finansowych



Niwelowanie ryzyka kredytowego poprzez:



Weksle własne importera



Akceptem importera



Gwarancję bankową



Skryptami dłużnymi importera lub hipoteką



Bankowe



Postawienie środków finansowych do dyspozycji eksportera lub zagranicznego
importera na warunkach ustalonych w specjalnej umowie kredytowej



Szczególna rola banków komercyjnych w transakcjach eksportowych
krótkoterminowych



Kredyty dyskontowe



Kredyt refinansujący cykl rozliczeniowy eksportera



Zabezpieczenie: weksel importera lub weksel trasowany



Kredytobiorcą jest eksporter (formalnie); zagraniczny importer (faktycznie)



Kredyty prefinansowe:



Uzupełnienie brakujących środków finansowych w okresie wytwarzania towarów
zamówionych przez zagranicznych importerów



Warunek eksportera: ugruntowana pozycja eksportera-kredytobiorcy



Dodatkowe zabezpieczenia – większe ryzyko kredytowe



Udzielane w walucie transakcji, natomiast ich wykorzystanie może następować zarówno
w walucie krajowej jak i walucie kontraktu importowego

Dziękujemy 