Gospodarstwo domowe

jest

kategorią ekonomiczną,

kryterium: posiadanie oraz

zarządzanie wspólnym

majątkiem oraz wspólnym

budżetem w celu zaspokajania

głównych potrzeb członków

gospodarstw domowych.

Hierarchia potrzeb

Potrzeby:

•

samorealizacji – potrzeby samorealizacji – wyrażają się w dążeniu człowieka do

rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb

fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb,

•

estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)

•

poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)

•

szacunku i uznania – potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach

innych ludzi;

•

pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,

•

potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu

społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.

•

przynależności - występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia,

eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków,

uczestnictwa w życiu grupy,

•

bezpieczeństwa - pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność,

ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne,

•

fizjologiczne - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi

potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania

człowieka.

Piramida potrzeb

Indywidualne potrzeby

Zachowanie człowieka według teorii Maslowa określone jest przez dwa

prawa: prawo homeostazy i prawo wzmocnienia. Pierwsze z nich mówi

o dążeniu do równowagi potrzeb niższego rzędu. Oznacza to, że

niezaspokojenie potrzeb niższego rzędu będzie naruszać ustaloną

równowagę organizmu człowieka, zaś ich zaspokojenie będzie tę

równowagę przywracać i stan napięcia zniknie. Z kolei do potrzeb

wyższego rzędu ma zastosowanie prawo wzmocnienia. Według tego

prawa zaspokojenie wyższych potrzeb nie powoduje ich zaniku, lecz

wręcz przeciwnie, człowiek odczuwa je jako przyjemne i będzie dążył

do ich wzmocnienia. Czyli muszą być zaspokojone przede wszystkim

potrzeby niższego rzędu, aby było możliwe zaspokojenie potrzeb

wyższego rzędu.
Oprócz wymienionych pięciu potrzeb, Maslow wyróżnił również tzw.

potrzeby dodatkowe. Przez potrzeby dodatkowe należy rozumieć takie,

które mogą ujawniać się tylko u niektórych ludzi. Dla przykładu mogą

to być potrzeby wiedzy, czy też potrzeby estetyczne. Zdaniem

Maslowa trudno jest o nich cokolwiek powiedzieć, gdyż nie zostały

jeszcze dogłębnie poznane, ale można próbować wiązać je z

potrzebami samorealizacji.
Maslow zwrócił uwagę na dwie interesujące sprawy w związku z tymi

potrzebami. Po pierwsze, jeśli jest zagrożona jedna z silniejszych

potrzeb, podrywamy się by jej bronić. Np. nie martwimy się o swoja

pozycję, jeśli głodujemy. Po drugie, zaspokojona potrzeba przestaje

działać motywacyjnie. Gdy pewien obszar potrzeb ulega zaspokojeniu

dana osoba zaczyna uświadamiać sobie występowanie innego zbioru

potrzeb. Te z kolei zaczynają ją motywować.

Dochodami w gospodarstwie domowym nazywamy wszelkie wartości materialne

wpływające do gospodarstwa domowego, zarówno w gotówce, jak i w naturze.

a) z tytułu pracy

b) z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej

c) z tytułu posiadania kapitału:

- papiery wartościowe,
- lokaty bankowe,
- lokaty rzeczowe,
- dzierżawa, wynajem,
- odsetki od pożyczek koleżeńskich,

d) z tytułu świadczeń społecznych:

- emerytury,
- renty,
- zasiłki rodzinne,
- świadczenia przedemerytalne,
- świadczenia pomostowe,
- świadczenia z opieki społecznej,
- alimenty,

- stypendia naukowe i inne
e) wygrane w konkursach i grach liczbowych

Dochód może być wydany lub zaoszczędzony.

Budżet miesięczny

Wydatki

Wydatkami gospodarstwa domowego nazywamy wartości materialne nabyte przez

członków gospodarstwa domowego.

Wydatki możemy podzielić na:

1) konsumpcyjne:

a) stałe, np.:

- opłaty mieszkaniowe

- opłaty za media (energia elektryczna, gaz, woda)

- żywność

- artykuły sanitarne i higieniczne

b) zmienne, np.:

- remont

- zakup książek

- wycieczka

2) inwestycyjne:

a) stałe, np.:

- edukacja (czesne)
- opłacenie polisy

b) zmienne, np.:

- zakup odzieży
- zakup obligacji
- kursy językowe

Wybór ekonomiczny

• Wybór ekonomiczny - Ograniczoność zasobów oraz nieograniczoność

potrzeb, które można zaspokoić przy pomocy dóbr wytworzonych w

danym momencie z zasobów będących do dyspozycji stwarzają

konieczność dokonywania wyborów.

• Ludzie muszą dokonywać wyboru – co i jak produkować. Ponieważ nie

wszystkie potrzeby można zaspokoić w danym momencie, lub inaczej

mówiąc nie jest możliwym wytworzenie tylu dóbr ażeby zaspokoić

zapotrzebowanie (potencjalne) wszystkich ludzi pojawia się konieczność

dokonywania wyboru tych dóbr, które decydujemy się wytwarzać i tych, z

których wytwarzania rezygnujemy.

• Wybór celów (potrzeb i dóbr je zaspokajających) oraz środków

potrzebnych do osiągnięcia tych celów (zasobów i technologii i ich

przetwarzania) stanowi istotę procesu gospodarowania. Ponieważ

problem rzadkości istnieje w każdym momencie, stąd gospodarowanie

polega na ciągłym dokonywaniu wyborów przez jednostki gospodarujące.

• Każdemu wyborowi towarzyszą dwa efekty – korzyści i koszty.

Jakość a cena

•

Najważniejszym czynnikiem branym pod uwagę przy zakupie produktów codziennego użytku jest
jakość, a nie tak jak dotychczas cena – wynika z badań prowadzonych na zlecenie Polskiego
Stowarzyszenia Wytwórców Produktów Markowych „ProMarka". W przypadku paliw i olejów
silnikowych najważniejszą cechą według respondentów było zaawansowanie technologiczne.

•

Dotychczas w badaniach prowadzonych na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Wytwórców
Produktów Markowych „ProMarka" najważniejszym czynnikiem przy zakupie produktów
codziennego użytku była cena. Jakość zajęła jej miejsce po raz pierwszy. Jednocześnie Polacy
uznają, że produktem gwarantującym wysoką jakość jest produkt markowy. Według badanych to
właśnie produkty markowe cechuje wysoka jakość (73%), którą wymieniają obok znanego
producenta (74%) i powszechnie znanej marki (56%).

•

Zaawansowanie technologiczne, znany producent oraz wysoka jakość to cechy, na które
najczęściej kierowcy zwracają uwagę wybierając markowe paliwa i oleje silnikowe. Dla markowych
paliw i olejów silnikowych najważniejszą cechą według respondentów jest zaawansowanie
technologiczne (51%), a także znany producent (43%) oraz wysoka jakość (45%).

•

Nie bez wpływu na decyzje dotyczące wyboru produktów markowych jest też płeć konsumenta –
mężczyźni częściej kupują markowe piwo, baterie, paliwa i oleje silnikowe, natomiast kobiety –
markowe kawy, przyprawy, środki do prania, produkty higieniczne i płyny do mycia naczyń.
Jednocześnie z badań wynika, że pomimo iż przypisujemy „marce" różne cechy ma ona znaczenie
podczas decyzji o wyborze produktu dla prawie połowy konsumentów (48%).

cd.

• Producenci zrzeszeni w Stowarzyszeniu ProMarka

podkreślają, że klienci wybierając produkty markowe

wiedzą, jakie wartości kryją się za daną marką, a to

przekłada się z kolei na pewność dokonania trafnego

wyboru. W przypadku paliw, gdzie skala niezależnych

kontroli jest znikoma, a kary dość symboliczne w

odniesieniu do ryzyka uszkodzeń i awarii pojazdów

klientów, zyskują największe marki, które same wdrożyły

mechanizmy kontroli jakości benzyny i oleju

napędowego nalewane do baku klienta.

• Badanie przeprowadziła agencja badawcza MASMI

Poland, która zrealizowała je za pomocą ankiet

internetowych, w dniach 23-29 lipca 2009 na

ogólnopolskiej, miejskiej próbie N=600, z konsumentami

którzy nie odrzucają produktów markowych.

Saldo, nadwyżka budżetowa,

deficyt budżetowy

Saldo – różnica pomiędzy dochodami a wydatkami.

Saldo może być:

a) równe zeru, gdy

dochody = wydatki

b) dodatnie, gdy

dochody > wydatki

c) ujemne, gdy

dochody < wydatki

• gdy dochody > wydatki to mamy nadwyżkę budżetową

• gdy dochody < wydatki to mamy deficyt budżetowy

Skład i proporcja wydatków

cd.

•

Zróżnicowanie wydatków gospodarstw domowych pracowników w zależności od tego czy

pracują oni na stanowiskach robotniczych czy nierobotniczych jest duże. W 2006 r. w

gospodarstwach pracowników na stanowiskach robotniczych przeciętne wydatki na 1 osobę zł.

Wpływało to na strukturę wydatków. Udział wydatki na Żywność w gospodarstwach robotników

wynosił w każdym roku ponad 30% i był prawie o 10 punktów procentowych wyższy niż w

gospodarstwa pracowników na stanowiskach nierobotniczych. Również wyższy był udział

wydatków na użytkowanie mieszkania, o ponad 2,5 punktu procentowego.

•

Z kolei gospodarstwa nierobotnicze miały wyższy udział wydatków na odzież i obuwie,

transport, rekreację i kulturę i edukację. Przy czym w liczbach bezwzględnych były to wydatki

nawet kilkakrotnie wyższe, np., na edukację odpowiednio 6,90 zł i 23,45 zł, a na transport 48,29

zł i 114,51 zł. Powyższe dane pokazują różnice w zamożności między oboma kategoriami

gospodarstw domowych. Widać też, że gospodarstwa nierobotnicze mają możliwość

przegrupowania wydatków w czasie zmian cen najważniejszych pozycji budżetu, podczas gdy

gospodarstwa domowe robotników takie możliwości mają ograniczone.

Dochody stałe

• Dochód-wszelkie wpływy, zarówno w formie pieniężnej , jak

również w naturze, jakie dana jednostka gospodarująca otrzymuje

w pewnym okresie czasu. Drogą konkluzji dochodzimy do wniosku

że dochód stały jest to dochód otrzymywany na gospodarstwo

domowe w danym okresie czasu charakteryzujący się

cyklicznością i powtarzalnością dostępnych środków

Do dochodów stałych w gospodarstwie domowym możemy zaliczyć: |

-pensje żywicieli rodziny

- dochody z czynszów (o ile takowe istnieją)

- dochody z dzierżaw

- emerytury

- renty

- zasiłki socjalne

- w gospodarstwach rolniczych sprzedaż dóbr tj. żywiec , płody

rolne , mleko,

- chorobowe

- kuroniówka

- opcjonalnie alimenty

Dochody dodatkowe

• Dochody dodatkowe to takie o których nie możemy

powiedzieć że są cykliczne i nie zawsze zasilają nasz

budżet. W odniesieniu do gospodarstwa rolniczego

dochody dodatkowe charakteryzować się mogą

sezonowością np. świadczenie usług sprzętem

rolniczym jest to bowiem uzależnione od pory roku

oraz przebiegu pogody w danym okresie czasu np.

podczas żniw uprawek przedsiewnych czy rozsiewaniu

nawozów. W ostatnim czasie alternatywnym źródłem

dochodu dla mniejszych gospodarstw jest

agroturystyka, oferująca bardzo szeroki zakres usług.

Popularne wśród usług świadczonych przez

gospodarstwa agroturystyczne są:

- jazda konna

Odsetki

•

Odsetki – koszt pozyskania kapitałów klientów dla banku (np. depozytów) lub przychód wynikający z
udostępnienia przez bank kapitałów (np. kredytów). Różnica pomiędzy odsetkami płaconymi a pobieranymi
przez bank to dochód odsetkowy netto, zwany również marżą odsetkową.

•

Wysokość odsetek zależy od stopy procentowej (p), wielkości kapitału (k) i czasu (t), na jaki został on
udostępniony. Istotny jest również zastosowany kalendarz naliczania odsetek, który określa liczbę dni w roku
(d) użytą do obliczeń. W zależności od przyjętego rozwiązania może być to 360 lub 365 dni. Polskie prawo
bankowe nie narzuca żadnego z ww. sposobów, naliczanie odsetek reguluje umowa zawarta między bankiem i
klientem.

•

W prawie podatkowym odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych są naliczane według wzoru
zaproponowanego w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek
za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach.

•

Osobny artykuł: Odsetki budżetowe.

•

Wyróżnia się:

•

odsetki proste – obliczane od kapitału po okresie oprocentowania, pobierane po ich naliczeniu (od dołu),

•

odsetki składane – po umownym okresie naliczone odsetki dolicza się do kapitału, po kolejnym okresie odsetki
obliczane są od ich łącznej kwoty,

•

odsetki naliczane w sposób ciągły, mające zastosowanie np. przy wycenie instrumentów pochodnych (opcji,
kontraktów futures itp.)

•

dyskonto – odsetki obliczane są i pobierane z góry.

Wydatki stałe

Zanim przedstawiona zostanie analiza wydatków trzeba zaznaczyć, że wydatki stanowią tylko
cześć rozchodów netto gospodarstw domowych. Rozchody netto to wszystkie wartości
wypływające z gospodarstwa na zewnątrz (bez zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych
płaconych przez płatnika w imieniu podatnika, jak również bez składek na ubezpieczenie społeczne
i zdrowotne). Na rozchody składają się wydatki i pozycje oszczędnościowe po stronie rozchodowej.
Do pozycji oszczędnościowych po stronie rozchodowej zaliczają się:
- wpłacone lokaty, w tym zakup papierów wartościowych,
- spłacone pożyczki i kredyty,
- pożyczki pieniężne udzielone innym gospodarstwom domowym,
- składki na ubezpieczenie na życie,
- zakup, remont i modernizacja majątku rzeczowego (nieruchomości, środków
trwałych użytkowanych w gospodarstwie indywidualnym w rolnictwie).
Można więc powiedzieć, że te pozycje powiększają zasób gospodarstwa domowego. Te nie
przeznaczone na bieżące wydatki środki stanowią ok.1/3 rozchodu netto.
Jak widać z tabeli 2.1 udział bieżących wydatków w rozchodach spadał we wszystkich kategoriach
gospodarstw domowych. Można więc stwierdzić, że powoli rosła ich zasobność. Udział wydatków
w rozchodach netto jest zróżnicowany między kategoriami gospodarstw domowych.

cd.

Największy
udział mają pozycje oszczędnościowe w gospodarstwach rolników, co jest zrozumiałe,

jeśli wziąć

pod uwagę przytoczoną wyżej definicje.
Generalnie, wyłączając rolników, im niższy dochód tym większy udział wydatków w
rozchodach netto. Najniższy udział wydatków mają gospodarstwa domowe

pracowników

zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych, a najwyższy gospodarstwa

rencistów. Najniższe

rozchody przeciętnie miesięcznie na jedną osobę miały gospodarstwa domowe

pracowników na

stanowiskach robotniczych a najwyższe gospodarstwa pracowników na stanowiskach
nierobotniczych. Warto zauważyć, że zarówno rozchody jak i wydatki gospodarstw

emeryckich

były wyższe niż przeciętne dla wszystkich gospodarstw domowych. W 2006 r.

przeciętne rozchody

gospodarstw pracowników na stanowiskach robotniczych były niemal dwukrotnie

niższe od

rozchodów gospodarstw pracowników nie robotników oraz stanowiły ok.65%

przeciętnych

rozchodów gospodarstw emeryckich.

Zróżnicowanie wydatków

gospodarstw domowych

Gospodarstwa domowe różnią się między sobą zarówno w dochodach, jak też rozchodach i

wydatkach. Podzielone zostały dla celów niniejszej analizy na trzy grupy: o przewadze dochodów z

pracy najemnej, o przewadze dochodów z pracy na własny rachunek w rolnictwie i poza

rolnictwem oraz gospodarstwa emerytów i rencistów utrzymujące się głównie ze świadczeń

społecznych. Różnice w wydatkach poszczególnych gospodarstw spowodowane są liczbą osób w

gospodarstwie domowym. Średnio w gospodarstwie domowym są 3 osoby, najwięcej w

gospodarstwach rolników - 4,37, najmniej w gospodarstwach domowych emerytów – 2,18. W

gospodarstwach pracowników, rolników i pracujących na własny rachunek jest więcej osób

pozostających na utrzymaniu głównego Żywiciela niż w gospodarstwach emerytów i rencistów.

Wydatki na codzienne

utrzymanie

Każdy z nas codziennie dokonuje jakichś zakupów.
Przeważnie są to zakupy żywnościowe. Codziennie musimy
kupować jedzenie gdyż jest to nam niezbędne do życia.
Takie rzeczy jak chleb, masło, mleko, wędliny, sery, owoce i
warzywa musimy kupować każdego dnia. Ale również
środki czystości są nieodzowne. Poza tym do codziennego
egzystowania potrzebne są: transport , media , energia
,ciepło , lokum, AGD i RTV.

Zestawienie tych elementów przedstawiamy w poniższej

tabeli:

Wydatki inwestycyjne

•

Charakterystyka

•

Wydatki inwestycyjne to prywatne inwestycje brutto, czyli przede wszystkim wydatki inwestycyjne

przedsiębiorstw. Odgrywają one dwie role:

•

stanowią znaczącą lecz mało stabilną część wydatków prywatnych, w wyniku czego zmiany w

wydatkach wpływają na poziom globalnego popytu, a co za tym idzie na produkcje i zatrudnienie;

•

prowadzą do akumulacji kapitał, dzięki czemu społeczeństwo zwiększa swój potencjalny produkt, a w

długim okresie sprzyja wzrostowi gospodarczemu

•

W ujęciu makroekonomicznym wydatki inwestycyjne to wszystko to, co powiększa w danym roku,

istniejący już potencjał wytwórczy, a więc fabryki lub maszyny. Nie należy mylić tego z wydatkami na

zakup akcji, obligacji, czy inwestycji, będących inwestycjami w ujęciu mikroekonomicznym.

•

Rodzaje wydatków inwestycyjnych

•

W literaturze najczęściej wyróżnia się dwie podstawowe kategorie inwestycji:

•

inwestycje netto rozumiane jako przyrost netto realnego kapitału w danym społeczeństwie (maszyny,

urządzenia, budynki, zapasy). Inwestycje netto to stworzony dodatkowy kapitał realny;

•

inwestycje brutto, które obejmują wszystkie zakupione dobra kapitałowe służące zarówno odtworzeniu

starych i zużytych czynników produkcji, jak i powiększeniu kapitału

•

Uznając, że inwestycje to suma wydatków przedsiębiorstwa na fabryki, maszyny i wyposażenie oraz

wydatki gospodarstw domowych na mieszkania, może my je podzielić na:

•

inwestycje w kapitał trwały:

•

wydatki niemieszkaniowe, przeznaczone na budowle i ich wyposażenie potrzebne do funkcjonowania

przedsiębiorstwa np. biura, hale fabryczne, maszyny, komputery;

•

wydatki mieszkaniowe – wydatki na budowle domów mieszkalnych.

•

Określenie inwestycje w kapitał trwały, oznacza, że dana inwestycja przeznaczona jest do długotrwałego

użytku.

•

inwestycje w zapasy, o charakterze krótkookresowym, dotyczą surowców, produkcji w toku i wyrobów

gotowych oczekujących na sprzedaż

cd.

•

Innym kryterium klasyfikacji wydatków inwestycyjnych może być stopień zaawansowania danego przedsięwzięcia:

•

inwestycje planowane, których realizacja nie została jeszcze rozpoczęta;

•

inwestycje bieżące, będące w trakcie realizacji

•

wydatki na już zakończone inwestycje, będące częścią majątku posiadanego przez dany podmiot gospodarczy.

•

Ważny jest również podział ze względu na źródło finansowania poszczególnych przedsięwzięć. Pozwala ono na
wyróżnienie:

•

inwestycji prywatnych - wydatki pochodzące wyłącznie ze źródeł prywatnych, gromadzonych w dowolnie, dopuszczalny
sposób;

•

inwestycji finansowanych ze środków publicznych - czyli przedsięwzięcia finansowane z wydatków rządowych oraz
samorządowych;

•

inwestycje mieszane - gdzie wydatki inwestycyjne opierają się zarówno na finansowaniu prywatnym, jak i publicznym

•

Wydatki inwestycyjne a majątek trwały

•

Inwestycje powiększają potencjał wytwórczy kraju. Ma to miejsce poprzez wzrost wartości kapitału stałego, czyli majątku
trwałego, na który wpływ mają jedynie niektóre z wydatków inwestycyjnych. Czynią to bowiem wyłącznie tzw. nowe
inwestycje, otrzymywane w wyniku odjęcia inwestycji odtworzeniowych od wartości brutto. Miarą inwestycji
odtworzeniowych jest bowiem deprecjacja, obrazująca roczną wartość zużycia funkcjonującego majątku trwałego.
Informuje ona, o jaką wartość, w skutek eksploatacji i związanego tym fizycznego zużycia, zmniejszyła się w danym roku
wartość potencjału wytwórczego. Tego typu rozróżnienie ma jednak znaczenie wyłącznie dla majątku trwałego. W
przypadku obliczania wpływu wydatków na Produkt Krajowy Brutto, bierze się pod uwagę ich pełną wartość – wydatki
brutto.

cd.

• Wydatki inwestycyjne a Produkt Krajowy Brutto

• Wydatki inwestycyjne brutto stanowią jeden z elementów obliczania

dochodu narodowego gospodarki. Produkt Krajowy Brutto mierzy się

poprzez wartość wszystkich wyprodukowanych dóbr i usług finalnych.

Zalicza się do nich przede wszystkim inwestycje dokonane w kraju w danym

roku, niezależnie od tego, czy zastępują one dobra zużyte do wytworzenia

tegorocznej produkcji. Prywatne inwestycje krajowe netto, to natomiast

wyłącznie przyrost zasobów dóbr inwestycyjnych kraju. Nie zalicza się do

nich jednak inwestycji zastępujących zużyte maszyny i wyposażenie.

Wartość netto wydatków, wskazuje natomiast na zmiany w zasobach dóbr

kapitałowych w danym kraju. Jeżeli zmiana jest dodatnia, potencjalny

produkt państwa mierzony zasobami kapitałowymi rośnie. Jeśli jest ujemna,

potencjał produkcyjny mierzony zasobami kapitałowymi zmniejsza się.

• Przy uwzględnianiu wydatków inwestycyjnych w PKB ważne jest wzięcie pod

uwagę wszelkich niesprzedanych zapasów. Dzięki temu, zmiany w danym

roku, znajdą tam swoje odzwierciedlenie. Jeżeli nastąpi spadek zapasów,

jego wartość musi zostać uwzględniona właśnie w dochodzie narodowym.

Oszczędności:

Nie skonsumowana cześć dochodu przeznaczona na
zakup dóbr i usług. Oszczędności zależą od: wielkości
wydatków konsumpcyjnych, atrakcyjności
oszczędzania, czyli wydajności stopy procentowej,
bezpieczeństwa systemu bankowego, mentalności
społecznej, dostępności do banków. Zaciągnięte
kredyty = oszczędności ujemne

CZĘŚĆ II

Pytania i odpowiedzi

2.1 Jakie potrzeby uważasz za

najważniejsze?

U podstaw potrzeb człowieka leża potrzeby

fizjologiczne. Zgodnie z poglądami głoszonymi

przez Abrahama Maslowa to ich zaspokajanie

jest fundamentalna potrzebą człowieka. Należy

więc zadbać o pokarm wodę tlen potrzeby

seksualne a dopiero po ich zaspokojeniu

możemy piąć się zgodnie z hierarchią piramidy

do góry. Motywuje to na zasadzie budowniczego

który ową piramidę buduje, nie może zacząć

pracy od góry lecz od podstaw tak samo i z

człowiekiem jeśli nie zaspokoi głodu nie będzie

dbał o bezpieczeństwo uznanie samorealizacje

lecz za wszelką cenę będzie dążył do zdobycia

pokarmu.

2.2Dlaczego nie można

zaspokoić wszystkich potrzeb

• Ponieważ, człowiek dysponuje ograniczonymi

zasobami wiedzy i ekonomicznymi. Taki stan

rzeczy zmusza nas do nieustannego dokonywania

wyborów. Zasoby wiedzy ograniczają możliwości

zawodowe. Ograniczone możliwości zawodowe

sprawiają , że nie mamy zadowalającej płynności

finansowej , a co za tym idzie nie realizujemy

swoich planów życiowych. Podajmy przykład:

• Jan Kowalski zamierza kupić auto marki Mercedes

klasy C, jednak jego możliwości finansowe są

ograniczone. W związku z tym nie posiada on

zdolności kredytowej pozwalającej na kupno tego

auta i jest zmuszony dokonać wyboru i poszukać

tańszego pojazdu.

2.3 Wypisz swoje potrzeby

kolejno według hierarchii

ważności

• Hierarchia potrzeb:
I. Fizjologiczne (pokarm , przedłużenie gatunku sen ,

tlen, woda)

II. Bezpieczeństwa (wygoda ,spokój , opieka i oparcie,

zależność , wolność od strachu )

III.Przynależność(więzi, miłość, bycie kochanym)
IV.Uznania i szacunku(zaufanie dla siebie, poczucie

własnej wartości, akceptacja poważanie )

V. Samorealizacji(posiadanie celu , estetyczne ,

poznawcze, spełnianie swojego potencjału )

2.4 Dlaczego wszystkie

wydatki należy dostosować do

stałych dochodów?

• Ponieważ , tylko stałe dochody pozwalają na spłatę

zaciągniętych zobowiązań i mamy pewność ze nasz

budżet nie zostanie zachwiany. Podajmy przykład:

• miesiąc marzec : dochód stały 2000 zł dochód

dodatkowy 1000 zł zaciągamy zobowiązanie na

dochód stały + dodatkowy tj 2500 spłaty kredytu

miesięcznie

3000 – 2500= +500zł

• miesiąc maj : dochód stały 2000zł dochód

dodatkowy 0zł spłata kredytu 2500

2000 – 2500= -500zł

• Wnioski : zaciągając zobowiązania na dochód stały i

dodatkowy przy braku tych drugich popadamy w

zadłużenie

2.5 Co to znaczy

gospodarować racjonalnie

•

Racjonalne gospodarowanie - jest jednym z kluczowych pojęć w ekonomii, w myśl którego
podmiot dokonuje takiej alokacji ograniczonych zasobów, które optymalizują korzyści, jakie z
tego czerpie.

•

Do racjonalnego gospodarowania zmusza rzadkość zasobów i dóbr dostępnych w gospodarce.
Warunkiem racjonalnego gospodarowania jest możliwość wyboru pomiędzy różnymi wariantami
rozwiązań, a także sprecyzowane kryteria wyboru. Rozwiązanie najbardziej racjonalne z punktu
widzenia jednego kryterium nie musi takie być w kontekście innego kryterium.

•

Zasada racjonalnego gospodarowania .Zasada racjonalnego gospodarowania może być
sformułowana w dwóch wymiarach:

•

Maksymalizacja efektów, przy założonym poziomie nakładów

•

Minimalizacja nakładów, przy założonym poziomie efektów

•

Racjonalność postępowania wymaga, aby podmiot zbierał i analizował przy pomocy rozumu
wszystkie informacje niezbędne do podjęcia właściwej decyzji o alokacji zasobów. Oznacza to,
że postulat racjonalności wymaga od podmiotu znajomości wszystkich tych informacji oraz
zdolności do ich właściwego przetworzenia.

•

W praktyce takie warunki są rzadko spełnione, ze względu na ograniczoność dostępnej w
danym momencie wiedzy. Zdobycie wiedzy, która pozwoliłaby na dokonanie najlepszej
możliwej decyzji także wiąże się z poniesieniem określonych kosztów, co oznacza obniżenie
efektywności rozwiązania. W związku z tym podmioty gospodarcze podejmują decyzje w
warunkach ryzyka i niepewności.

•

Racjo łac – rozum rozumnie ,tzn tak zarządzać pieniędzmi by wydatki nie przekraczały
dochodów.