Wprowadzenie do problematyki
autyzmu
Wykład 6
Zespół Aspergera
Dr Monika Suchowierska
monika.suchowierska@swps.edu.pl
http://www.youtube.com/watch?v=i3QEeDyNC-E
Zespół Aspergera (ZA) był opisany przez
Hansa Aspergera w 1944r.
Asperger zastosował termin „psychopatia
autystyczna”
Lorna Wing pierwsza użyła pojęcia „Zespół
Aspergera” w swoim artykule z 1981r.
Wing zaobserwowała, że u niektórych dzieci
z typowymi cechami autystycznymi,
następują szybkie zmiany rozwojowe
Asperger nie podał własnych kryteriów
diagnostycznych dla omawianego przez
siebie zaburzenia
Do 1993r. do celów diagnostycznych
wykorzystywano listy charakterystycznych
objawów
W 1993r. ZA został uznany za jednostkę
kliniczną i od tego czasu posługujemy się
oficjalnymi kryteriami diagnostycznymi
Wing (1983) podaje jako główne cechy
osób z ZA:
Brak empatii
Naiwny, niewłaściwy w danej sytuacji,
jednostronny typ interakcji
Pedantyczna, repetytywna mowa
Uboga komunikacja niewerbalna
Głębokie zaabsorbowanie pewnymi tematami
Niezdarna i źle skoordynowana motoryka i
dziwaczna postura
Klinicyści mogą wybierać spośród czterech
zestawów kryteriów (dwa opracowane
przez organizacje społeczne a dwa przez
klinicystów)
Gillberg & Gillberg (1989)
Szatmari, Bremner & Nagy (1989)
DSM-IV (1994)
ICD-10 (1993)
Gillberg & Gillberg (1989)
Zaburzenia w sferze relacji społecznych
(skrajny egocentryzm) (przynajmniej w dwóch
zakresach spośród następujących)
Nieumiejętność interakcji z rówieśnikami
Brak potrzeby interakcji z rówieśnikami
Słabe rozumienie sygnałów społecznych
Nieadekwatne zachowania społeczne i reakcje
emocjonalne
Wąskie zainteresowania (przynajmniej jedna z
poniższych cech)
Wykluczenie innych zainteresowań
Lgnięcie do tego, co powtarzalne
Większe wykorzystanie pamięci niż rozumienia
Powtarzające się rutynowe zachowania, które
mogą (przynajmniej jedna z poniższych cech)
Angażować siebie samego
Angażować innych ludzi
Nietypowe cechy mowy i języka (przynajmniej
trzy z poniższych cech)
Opóźniony rozwój
Powierzchownie perfekcyjny język ekspresyjny
Formalny i pedantyczny język
Nietypowa prozodia, dziwne brzmienie głosu
Uszkodzenie zdolności rozumienia łącznie z błędną
interpretacją znaczeń literalnych/ukrytych
Problemy z komunikacją niewerbalną
(przynajmniej jedna z następujących cech)
Ograniczona gestykulacja
Niezborny/niezdarny język ciała
Ograniczona ekspresja mimiczna
Nieadekwatna mimika
Dziwaczne spojrzenie
Niezdarność motoryczna
Słabe wyniki w badaniu neurorozwojowym
Obraz kliniczny
Dominują objawy z triady autystycznej
Osoby są nieświadome niepisanych reguł
społecznych
Ich zachowanie może być postrzegane jako
dziwne ekscentryczne, a nawet niegrzeczne, czy
niekulturalne
W sferze komunikacji, problemy z:
Pragmatyką (wykorzystanie języka w danym kontekście)
Semantyką (znaczenie wyrazów, zwrotów)
Prozodią (ton, akcent, intonacja)
Często występuje wokalizacja myśli
Dominującą formą wypowiedzi jest monolog
Występują zaburzenia empatii i brak
odczytywania sygnałów społecznych
Upośledzona umiejętność rozumienia
kontaktów społecznych – tzw. „ślepota
społeczna”
Może występować nadwrażliwość sensoryczna
Przywiązanie do czynności rutynowych
Diagnoza ZA powinna być przeprowadzona
w dwóch etapach:
Faza pierwsza – rodzice lub nauczyciele
wypełniają kwestionariusz lub skalę ocen
Faza druga – badanie diagnostyczne
prowadzone przez doświadczonych klinicystów
Faza pierwsza – Skala ocen
Standardowe skale ocen stosowane do
diagnozowania autyzmu nie są stosowne dla
dzieci z podejrzeniem ZA
Istnieją dwie skale skonstruowane specjalnie
na potrzeby diagnozowania ZA
Szwecja
Australia
Australijska Skala dla Zespołu Aspergera (ASAS –
Australian Scale for Asperger’s Syndrome; Garnett
i Attwood, 1995)
Dla dzieci uczęszczających do szkół podstawowych
Pytania podzielone na sfery
Rozwój społeczny i emocjonalny
Funkcje komunikacyjne
Funkcje poznawcze
Specyficzne zainteresowania
Rozwój motoryczny
Inne cechy
Skala od 0 do 7, gdzie 0 stanowi normę (wynik 2 i
powyżej – należy skierować na diagnozę)
Faza druga – Badanie diagnostyczne
Wywiad z rodzicem
Obserwacja dziecka
Formalne badanie inteligencji
Diagnoza różnicowa
Najczęstsze zaburzenia, które mogą współistnieć z
ZA:
ADD
ADHD
Zaburzenia lękowe
Depresja
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
Zaburzenie opozycyjno-buntownicze
Fobia społeczna
Zaburzenia odżywiania
Zespół Tourette’a (tiki ruchowe i głosowe)
Enuresis i encopresis
Średni wiek diagnozy to 8 lat, ale obejmuje
on szeroki zakres – od małych dzieci do
dorosłych
Trudno jest zdiagnozować ZA u dziecka
młodszego niż 5 lat
Sześć dróg do diagnozy
Diagnoza autyzmu we wczesnym dzieciństwie
Rozpoznanie objawów we wczesnym okresie
szkolnym
Nietypowe objawy w obrębie innego zespołu
objawowego
Diagnoza autyzmu lub ZA u krewnego dziecka
Wtórne zaburzenie psychiatryczne
Poronna postać ZA u osób dorosłych
Rokowanie w przypadku osób z ZA zależy w
dużej mierze od poziomu umiejętności
społecznych
Nieliczne osoby z ZA są w stanie stworzyć i
utrzymać związki partnerskie
Niemal 50% osób z ZA wycofuje się z relacji
społecznych, żyje swoim życiem
Ok. 20% stara się aktywnie uczestniczyć w
życiu, a dzięki wyizolowanym zainteresowaniom
może osiągać sukcesy w wybranych dziedzinach
Metody pomocy dzieciom z ZA
..\..\..\..\Krok po Kroku\PROGRAMY\Wskazówki
do pracy z osobami z ZA 14092010.doc
Przykłady
http://www.youtube.com/watch?v=WAfWfsop1e
0