Miasto Limanowa

dawniej i dziś

Opracowała: Aneta Szubryt

Z dziejów miasta

•

Rok 1498 - pierwsza wzmianka o mieście,

•

Rok 1520 - wieś kupuje stolnik  krakowski Achacy Jordan i ustanawia tu

ośrodek administracyjno - sądowniczy,

•

Rok 1527 - powstaje drewniany kościół i erygowana zostaje parafia,

•

Rok 1565 - król Zygmunt August nadaje przywilej lokacyjny i wieś zostaje

podniesiona do rangi miasta na prawie magdeburskim, 

•

Rok 1596 - datuje się istnienie szkółki parafialnej, którą później reformuje

bakałarz Akademii Krakowskiej – pochodzący z Ilmanowej – Stanisław Mytko

Ilmanowita ,

•

Rok 1603 - król Zygmunt III Waza specjalnym przywilejem potwierdza

prawa miejskie Limanowej i możliwości organizowania jarmarków,

•

Rok 1640 król Władysław IV nadaje następny przywilej miastu i możliwość

organizowania 3 jarmarków w roku i targów cotygodniowych ,

•

Rok 1769 - wielki pożar trawi większą część miasta (szkołę, kościół, budynki

mieszkalne, obwarowania),

•

Rok 1856 - utworzono siedzibę powiatu sądowego i samorządowego,

•

Rok 1874 - Ochotnicza Straż Pożarna zaczyna pracować na rzecz miasta,

•

Rok 1885 - wybudowano kolej żelazną między Nowym Sączem a Chabówką ,

która do tej pory nie zmienia prędkości jazdy,

•

Rok 1907 -  spółka francuskich przemysłowców buduje w Sowlinach dużą

jak na ówczesne czasy rafinerie nafty,

•

Rok 1912 zaczyna budowę nowy murowany kościół parafialny,

•

Rok 1941/42 - eksterminacja ludności żydowskiej

Z dziejów miasta

•

Rok 1939/45 - Limanowa jest ważnym punktem tajnego nauczania i bazą

oddziałów partyzanckich – głównie I Pułku Strzelców Podhalańskich AK

•

lata powojenne – następuje szybki rozwój miasta – budowa osiedli blokowych,

dzielnic, domków prywatnych, obiektów handlowych, szkół, Domu Kultury, kina

•

Rok 1970/72 - gruntowna przebudowa rynku limanowskiego

•

Rok 1972 - Limanowa zostaje Krajowym Mistrzem Gospodarności

•

Rok 1975 - nowy podział administracyjny kraju, Limanowa przestaje być

miastem powiatowym, staje się miastem i gminą

•

Rok 1977 - w telewizyjnym teleturnieju „ Bank 440” Limanowa zdobywa

trofeum – laur telewidzów

•

Rok 1991 - sanktuaryjny kościół parafialny pod wezwaniem Matki Boskiej

bolesnej podniesiony zostaje do rangi Bazyliki Mniejszej

•

Rozdział organów samorządowych miasta i gminy. Utworzenie Urzędu Miasta

•

Zmiany ustrojowe owocują wzmożoną aktywnością mieszkańców co widać po

ulicach, nowych sklepach, zakładach pracy.

•

Rok 1999 - reforma administracyjna kraju, tak jak przed laty Limanowa staje się

miastem powiatowym

•

Ojciec Święty Jan Paweł II w drodze pielgrzymiej do Starego Sącza na

kanonizację Św.Kingi zatrzymał się w Limanowej i pobłogosławił Limanowską

Ziemię

•

Rok 2000 - na szczycie Miejskiej Góry staje monumentalny 30-metrowy Krzyż

upamiętniający przejście naszego pokolenia w XXI wiek

•

Rok 2003 - umieszczenie w centrum miasta kamienia-pomnika i tablicy

upamiętniającej Szlak Papieski w Beskidzie Wyspowym w jubileuszowym roku

25-lecia Pontyfikatu Jana Pawła II

Warto zobaczyć

Bazylika Matki Boskiej Bolesnej
wzniesiona została w latach 1912-
1918 według projektu architekta
Zdzisława Mączyńskiego, jako pomnik
100-lecia Konstytucji 3-Maja.
Monumentalności budowli nadaje
kamienna wykładzina ścian
zewnętrznych oraz 65 metrowa wieża
nakryta neobarokowym hełmem.
Monumentalności wnętrza natomiast
nadają okazałe witraże / m.in.
projektu Krzyżanowskiego, Gawrona,
Dutka /. W ołtarzu głównym otoczona
wielką czcią figura Matki Boskiej
Bolesnej typu Pieta` /XIV w/,
uroczyście koronowana w 1966 r.
przez ówczesnego arcybiskupa Karola
Wojtyłę i rekoronowana później
również przez Niego, ale już jako
papieża Jana Pawła II. W bogatym
wyposażeniu wnętrza m.in.
chrzcielnica z początku XVI w.,
barokowe posągi świętych.

Zespół Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej i obiektów sanktuaryjnych

Warto zobaczyć

Życie miasta Limanowa koncentruje się
w R Y N K U, który jest wizytówką
miasta, miejscem spotkań, koncertów,
festynów, pielgrzymek. Płytę Rynku
zdobi kamienna wykładzina, pomnik -
zwany buzodromem, fontanna, klomby
kwiatowe i skwery oraz pnące się ku
górze świerki alpejskie. Ponieważ w
herbie miasta dominuje dąb, został on
posadzony na samym środku Rynku,
gdzie podczas święta miasta "Dni
Limanowej" umieszczany jest topór i róg
myśliwski dodatkowe elementy
współczesnego herbu. Rynek otaczają
kamienice, podcienia z
wkomponowanymi sklepami,
restauracjami i kawiarenkami. W Rynku
znajduje się parking oraz postój
taksówek. Niepowtarzalna atmosfera,
wygląd i estetyka, gościnny i przyjazny
klimat Rynku, przestrzenny komfort,
stanowią o jego atrakcyjności.

Limanowski Rynek

Warto zobaczyć

Kaplica murowana z początku XIX wieku , wzniesiona na miejscu poprzedniej ,
drewnianej. Stąd biorą się początki kultu Matki Boskiej Bolesnej – tutaj bowiem
znajdowała się niegdyś Pieta`, umieszczona obecnie w limanowskiej Bazylice. Budowla
owiana jest licznymi legendami. Obok kaplicy resztki potężnej 300-letniej lipy, nad rzeką
„cudowne źródełko”. W pobliżu resztki zabytkowe dworku mordarskiego, spalonego w
1945 r.

Zabytkowa kaplica Matki Boskiej Bolesnej (ul.M.B.Bolesnej)

Warto zobaczyć

Jabłoniec-wzgórze na pd-wsch. od
centrum Limanowej. Jest to pamiątka
krwawych bojów stoczonych w
okolicach Limanowej w czasie I wojny
światowej. Tam w dniach 8-11 grudnia
1914 roku toczyły się zaciekłe walki
pomiędzy wojskami austro-węgierskimi
i rosyjskimi, zakończone klęską Rosjan.
 Obiekt ma 3500m2 , wzniesiony został
jeszcze w czasie trwania I wojny
światowej według projektu architekta
G.Ludwika. Zasadnicza część
cmentarza, otoczona kamiennym
murem jest miejscem spoczynku 424
żołnierzy austro-węgierskich,
niemieckich i rosyjskich. Głównym
elementem architektonicznym jest
mauzoleum („kaplica”) poległego tu
bohatera węgierskiego płk. Othmara
Muhra von Limanowa oraz pomnik
poległych tu żołnierzy 9 pułku huzarów
węgierskich. W części północnej
otoczonej murem wysoki, ośmioboczny
słup kamienny zwieńczony krzyżem
maltańskim. W otoczeniu groby ok. 250
żołnierzy Armii Czerwonej i
partyzantów radzieckich, poległych w
okolicach Limanowej w czasie II wojny
światowej.

Zespół cmentarzy wojennych na Jabłońcu

Warto zobaczyć

(756m) jest widokowym szczytem samotnie stojącym na południu
od miasta. O to wzgórze 12 grudnia toczył się bój, który był
ostatnim epizodem Bitwy pod Limanową. Na wschodnim zboczu
znajduje się cmentarz wojenny. W 16 grobach pojedynczych i 10
zbiorowych leży 79 nieznanych żołnierzy (47 austro-węgierskich i
32 rosyjskich).
Na Golców wiedzie niebieski szlak sprzed Muzeum Regionalnego.

Golców

Warto zobaczyć

Góruje nad Limanową od północy (785
m), prowadzi tu z centrum szlak
turystyczny oznaczony kolorem
niebieskim. Idąc ulicą Leśną ku górze
dochodzimy do skraju Lasu Miejskiego,
skąd roztaczają się wspaniałe widoki na
miasto i otaczające wzgórza. Z tego
miejsca odbija droga na Miejską Górę
(Krzyż) i w stronę ośrodka
campigowego. Tuż za ośrodkiem,
spokoju i wytchnienia możemy
skosztować w bardzo ładnie
przygotowanym i zagospodarowanym,
nieczynnym Kamieniołomie. Z tego
miejsca możemy wejść na szczyt Łysej
Góry, gdzie stoi "stary" drewniany
krzyż, a na północnym stoku góry
znajduje się wyciąg narciarski.

Łysa Góra

Warto zobaczyć

W Limanowej warto obejrzeć:
Monumentalny Krzyż -
wzniesiony na szczycie
Miejskiej Góry, upamiętniający
2000-lecie chrześcijaństwa
oraz przejście naszego
pokolenia w XXI wiek.
Krzyż ma dwukrotnie większą
wysokość niż krzyż na
Giewoncie – 37 m, rozpiętość
ramion 12 metrów i
oświetlenie, które daje efekt
nocnej iluminacji. Stalowy
monument o konstrukcji
ażurowej ustawiony został na
żelbetonowym cokole z
tarasem widokowym. Autorem
architektonicznego projektu
monumentu jest limanowski
architekt - Leszek Pilawski.
Widok z tego miejsca jest
niezwykle malowniczy.
Podziwiać można panoramę
miasta, malownicze pejzaże
Beskidu Wyspowego, Gorce z
najwyższym szczytem
Turbaczem, a przy słonecznej
pogodzie na horyzoncie
pojawiają się Tatry. Krzyż ma
nie tylko wymowę religijną, ale
i turystyczną

.

Krzyż na Miejskiej Górze

www.miasto.limanowa.pl – Oficjalna strona miasta Limanowa

www.powiat.limanowa.pl

– Strona Starostwa Powiatowego

www.ug.limanowa.pl

– Urząd Gminy Limanowa

www.limanowa.tarnow.opoka.org.pl

– Bazylika Matki Boskiej Bolesnej

www.limanowa.com.pl

– Nieoficjalna strona miasta Limanowa

www.limanowa.pl – Portal powiatowy Limanowski
www.limanowa.org.pl – Strona pisma poświęconego Ziemi Limanowskiej „Almanach”
www.limanowa.org – Niezależny serwis informacyjny miasta Limanowa
www.ilmanowa.republika.pl – m.in. Historia Limanowej
http://forum.limanowa.net – Forum Powiatu Limanowskiego
www.limanowa.com.pl/beskid/ - Wszystko co turysta wiedzieć powinien