Strategie na poziomie

przedsiębiorstwa

Dr inż. Eugeniusz Neumann

[e-mail]

2

Literatura



Bień W., Dobiegała-Korona B., Duczkowska-
Piasecka M., Kasiewicz S., Pierścionek Z.,
Skuteczne strategie, CIM, Warszawa 2000



Gołębiowski T., Zarządzanie strategiczne.
Planowanie i kontrola, Difin, Warszawa 2001



Pierścionek Z., Strategie konkurencji i rozwoju
przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2003



Stabryła A., Zarządzanie strategiczne w teorii i
praktyce firmy, PWN, Warszawa-Kraków 2000

3

Definicje

Zarządzanie – ogół działań zmierzających do
efektywnego wykorzystania zespołów ludzkich
i środków materialnych, podejmowanych w
celu osiągnięcia wcześniej sformułowanych
założeń.

W procesie zarządzania można

wyróżnić pięć podstawowych funkcji:
planowanie, organizowanie,
przekazywanie poleceń, koordynację i
kontrolowanie. W ramach każdej z tych
funkcji zarządca może wykorzystywać
określone zbiory instrumentów, służących do
ich realizacji.

4

Wybrane definicje strategii



Strategia to kompletny plan: plan, który określa,

jakie decyzje będą podjęte w każdej możliwej

sytuacji



Strategia dotyczy stworzenia planu wojny,

określenia poszczególnych kampanii wojennych

oraz indywidualnych przedsięwzięć w ich ramach



Strategia to wybór celów, rodzajów zasad czy reguł,

które nadają kierunek działaniom przedsiębiorstwa

wyznaczając rozmiary kombinacji i alokacji środków

w zależności od zmieniającej się sytuacji



Strategia polega na przeanalizowaniu obecnej

sytuacji i jej zmianie, jeżeli to konieczne



Strategia – to ciąg decyzji określających

zachowanie w pewnym okresie czasu

5

Model strategii

Funkcjonalne

programy działania

Domena

działania

Strategiczna

przewaga

Strategiczne

cele

Źródło: K. Obłój, Strategia sukcesów firmy,

PWE, Warszawa 1993

6

Schemat zarządzania

strategicznego

Otoczenie

Szanse i zagrożenia

Przedsiębiorstwo

Silne i słabe strony

Opcje

strategiczne

Wybór

strategiczny

Programy

strategiczne

REALIZACJA

KONTROLA STRATEGICZNA

7

Składniki strategii



Poszukiwanie dziedziny i domeny,

zakresu działania przedsiębiorstwa



Rodzaj, źródła przewagi konkurencyjnej

umożliwiającej skuteczne działanie w

ramach wybranej domeny



Podstawowe posunięcia, programy

działań niezbędne do realizacji celów i ich

rozkład w czasie



Pożądane wyniki (cele), oczekiwane i

satysfakcjonujące grupy interesów

8

Elementy strategii

przedsiębiorstwa



Misja i wizja



Domena działania – określa gdzie i komu firma

zamierza sprzedawać swoje produkty



Strategiczna przewaga – polega na uzyskaniu

większej atrakcyjności



Cele strategiczne – określają co konkretnie firma

chce osiągnąć w kolejnych okresach i pozwalają

kontrolować czy firma osiąga sukces



Funkcjonalne programy działania – to przełożenie

koncepcji strategii na konkretne działania na każdym

stanowisku pracy, na codzienne zachowanie każdego

pracownika

9

Błędy w budowie strategii



Strategia nie jest reakcją na

krótkookresowe fluktuacje i zaburzenia



Strategia nie jest jedynie zestawem liczb i

szczegółowym harmonogramem



Strategia to nie racjonalizacja działań z

ubiegłego roku



Strategia nie jest zbiorem intencji i

pobożnych życzeń



Strategia nie jest zbiorem idei i koncepcji

zrodzonych w wąskim gronie kierownictwa

przedsiębiorstwa

10

Ocena strategii wg. Tillesa

Kryteria oceny:



Wewnętrzna zgodność i spójność



Zgodność z otoczeniem



Odpowiedniość w stosunku do

posiadanych zasobów



Satysfakcjonujący poziom ryzyka



Odpowiedni horyzont czasowy



Wykonalność

11

Ryzyko w zarządzaniu

strategicznym

12

Klasyfikacja strategii na poziomie

firmy – według L. Rue i P. Hollanda:



Strategie wzrostu



Strategie stabilizacji



Strategie obronne



Strategie kombinowane

13

Strategie ogólne

A. Thompsona i A.

Striclanda



Koncentracja na jednym biznesie



Integracja wertykalna



Dywersyfikacja pokrewna



Dywersyfikacja niepokrewna



Redukcja



Pozbycie się i likwidacja



Strategia kombinowana

14

Strategie przedsiębiorcze

P. Druckera



Strategia „być najpierwszym i najsilniejszym”.

Podstawowe cechy: oryginalne innowacje, dążenie do

pozycji lidera.



Strategia „uderzać w nich tam, gdzie ich nie

ma”



„twórcze naśladownictwo” – adaptacja wprowadzonej już

innowacji, dążenie do pozycji lidera



„przedsiębiorcze judo” – wprowadzenie na rynek innowacji



Strategia niszy ekologicznej



„strategia rogatki” – wyszukiwanie niszy



Strategia wyspecjalizowanych umiejętności – wyszukanie niszy

dostosowanej do specjalistycznych umiejętności firmy



Strategia wyspecjalizowanego rynku – opanowanie niszy na

zasadzie bardzo dobrej znajomości rynku



Zmiana wartości i cech. Tworzenie użyteczności

15

Strategie wzrostu firm



Strategia penetracji rynku



Strategia rozwoju produktu



Strategia rozwoju rynku



Dywersyfikacja



Połączenia poziome (fuzje i przejęcia
prowadzące do powstania sieci)



Integracja pionowa



Strategia globalna

16

Strategie konkurencyjne



Ze względu na typ przewagi



Strategia przywództwa w zakresie kosztów



Strategia przywództwa w zakresie różnicowania



Strategia koncentracji na wybranych

segmentach rynku



Ze względu na udział w rynku



Strategia lidera



Strategia rzucającego wezwanie



Strategia naśladownictwa



Strategia poszukująca nisz rynkowych

17

Strategie konkurowania

Kryterium stosunek do

konkurentów



Rezygnacja lub wycofanie się z
rynku



Strategia luk rynkowych



Imitacja działań konkurencyjnych



Strategia kooperacji



Strategia walki

18

Strategie rynkowe (wg. K.

Obłoja)



Strategia frontalnego ataku.

(Zogniskowanie podstawowych zasobów i

umiejętności przeciw konkurentom)



Strategia zdobywania rynku.

(Wykorzystanie jednej lub małej liczby silnych stron

dla zaspokojenia potrzeb odbiorców).



Strategia omijania konkurencji.

(Atak na konkurentów na wielu frontach w sposób

niezauważalny).



Strategia tworzenia nowego rynku.

(Przewagę konkurencyjną osiąga się przez

innowacyjną kombinację wielu zasobów i

umiejętności).

19

Strategie rynkowe

(wg. Kenichi Ohmae)



Strategia budowy funkcjonalnej

odmienności. (Przewagę uzyskuje się

poszukując przyczyn decydujących o sukcesie lub

porażce i przeprowadzeniu frontalnego ataku).



Strategia agresywnej inicjatywy.

(Przewagę uzyskuje się na inteligentnej negacji

oczywistego np. kawa bezkofeinowa).



Strategia relatywnej przewagi.

(Wykorzystanie słabości konkurentów do

zbudowania własnej przewagi).



Strategia maksymalizacji satysfakcji

odbiorcy. (Staranna analiza potrzeb klienta).

20

Strategie rynkowe

(wg. H. Igora Ansoffa)



Strategia penetracji rynku.

(Zwiększenie sprzedaży poprzez zwiększenie

częstotliwości zakupu).



Strategia rozwoju rynku.

(Ekspansja geograficzna, zdobycie nowych segmentów).



Strategia rozwoju produktu.

(Strategia modernizacji wytwarzanego produktu,

strategia modyfikacji technologicznej, strategia imitacji

produktu konkurentów, strategia bezwzględnie nowego

produktu).



Strategia dywersyfikacji.

( Dywersyfikacja pokrewna, dywersyfikacja niepokrewna)

21

Strategie dywersyfikacji



Dywersyfikacja produktów. Wprowadzenie

nowych, niewytwarzanych produktów lub usług.



Dywersyfikacja rynku. Strategia rozwoju rynku

według Ansoffa.



Dywersyfikacja horyzontalna. Rozszerzenie

asortymentu o produkty pokrewne.



Dywersyfikacja wertykalna. Rozszerzenie

działalności na fazy procesu technologiczne.



Dywersyfikacja koncentryczna. Wyjście firmy

poza swój biznes z zachowaniem wspólnej nici (np.

rynek lub technologia)



Dywersyfikacja konglomeratowa. Rozszerzenie

na inne od dotychczasowych, rodzaje działalności.

22

Strategie rynkowe

(wg. Kłeczek R., Kowal W., Woźniczka

J.)



Strategia masowego produktu.

(Oferowanie standaryzowanego produktu nie

różniącego się od konkurencyjnych z

zastosowaniem efektu skali).



Strategia dyferencjacji.

(Wyróżnianie się produktu na tle konkurencji).



Strategia segmentacji rynku.

(Oferowanie standardowego produktu

wybranej grupie nabywców).



Strategia specjalna.

(Oferowanie wyróżnionego produktu w

wybranym segmencie).

23

Strategie rozwoju małych

firm



Strategia przezwyciężania słabości i

bazowania na naturalnych zasobach

(resource oriented)



Strategia poszukiwania okazji –

poszukiwanie nisz rynkowych oraz

preferencji stwarzanych przez politykę

przemysłową (industry oriented)



Strategia dopasowania mocnych stron do

pojawiających się okazji oraz unikanie

słabych stron i zagrożeń (strategic fit)

24

Strategie współpracy

(wg. STRATEGOR-a).



Strategia championa. (Bezpieczeństwo,

kompetencje, wartość: silne).



Strategia niezależności.



Strategia awanturnicza.



Strategia usynowienia.



Strategia podopiecznego.



Strategia filantropa.



Strategia inżynierska.



Strategia samobójcy.

25

Strategie przetrwania i

wycofania się



Strategia ograniczania produkcji.

(Dostosowanie planu produkcji do poziomu

wąskiego gardła).



Strategia „późnej” adaptacji.

(Powielanie produktów o dobrej pozycji

rynkowej w nowej wersji surowcowej).



Strategia „ograniczonego” rozwoju

produkcji. (Dostosowanie produkcji do

dostępnych zasobów).



Strategia substytucji.

(Zmiany w strukturze zasobów, zmiana

techniki wytwarzania)

26

Trzyetapowy model

rozwoju przedsiębiorstwa

(A. Chandler)



Etap pierwszy. Rozwój przedsiębiorstwa polega

na ekspansji ilościowej. Młoda firma buduje

lojalność nabywców. Realizowane są strategie

penetracji i rozwoju produktu.



Etap drugi. Ekspansja geograficzna.

Początkowo o inne rynki lokalne, później o

rynki regionalne. Stosuje się penetrację

rynków maksymalizującą udział w rynku.



Etap trzeci. Dywersyfikacja. Zmiana strategii.

Nowy kierunek to ekspansja w kierunku

pionowym oraz ekspansja na rynki

zagraniczne.

27

Zmodyfikowany model

rozwoju przedsiębiorstwa



Etap pierwszy. Wąska specjalizacja.

Rynek lokalny oraz regionalny.



Etap drugi. Rozszerzona specjalizacja,

integracja pionowa. Rynek krajowy oraz

ekspansja zagraniczna.



Etap trzeci. Dywersyfikacja pokrewna,

outsourcing. Strategia międzynarodowa

lub wielonarodowa.



Etap czwarty. Dywersyfikacja pokrewna.

Strategia globalna oraz transnarodowa.

28

Model L. E. Greinera



Pierwsza faza nazwana została fazą tworzenia ( ewolucji) i

kryzysu przywództwa. Zainteresowanie założycieli

przedsiębiorstwa skupia się na sprzedawaniu produktu i jego

doskonaleniu.



Druga faza, faza zarządzania i kryzysu autonomii charakteryzuje

się wprowadzeniem funkcjonalnej struktury. Pracownicy otrzymują

zakresy swoich obowiązków.



Faza trzecia, delegacji i kryzysu kontroli charakteryzuje się

przekazywaniem odpowiedzialności na niższe stopnie zarządzania.



Faza czwarta, koordynacji i kryzysu braku zaufania przejawia się

we wprowadzaniu formalnych procedur planowania. Procesy

inwestycyjne są prowadzone rozważnie i skrupulatnie.



Faza piąta, współpracy i kryzysu charakteryzuje się dużą

wielkością organizacji i stosunkowo długim czasem jej istnienia.