Ż b i k



Zamieszkuje gęste lasy obszarów górskich.
Najlepiej czują się na skraju kompleksów leśnych.
Znajdując schronienie wśród drzew, a polując na
terenach

otwartych:

łąkach,

śródleśnych

polanach,
na polach. Szacuje się, że w Polsce we
wschodniej części Karpat żyje nie więcej niż 200
żbików.



Żbiki żywią się małymi ssakami, gryzoniami,
ptakami, rybami, żabami, małymi sarnami,
jelonkami i jagniętami, a czasem nawet polują
na owady.



Sierść gęsta i długa jest barwy żółtawoszarej
w ciemne pręgi. Powyżej opuszek, na tylnych
kończynach czarne plamy.



Długość ciała: 45–90 cm



Długość ogona: 25–40 cm



Wysokość w kłębie: 25–35 cm



Waga: 4–10 kg.Rozwścieczony żbik kładzie uszy
płasko po głowie, otwiera szeroko czerwoną
paszczę, przeraźliwie parska, jeży sierść i wygina
grzbiet w łuk co sprawia, że olbrzymieje.



Ciąża trwa 65–69 dni. Samica rodzi od jednego
do czterech młodych. Samice dojrzewają w wieku
10 miesięcy, a samce rok później.



W 1980 roku żbik został wpisany do aneksu II
konwencji berneńskiej i w wielu krajach
wprowadzono

ograniczenia

mające

służyć

ochronie tych kotów.

Inne nazwy:



polski (nazwa staropolska): zdeb, zdbik, żdbik
angielski: wildcat francuski: chat sauvage
niemiecki:

Wildkatze,

Altwelt-Wildkatze

rosyjski: дикая кошка, дикий кот



w niewoli żbiki żyją 12–18 lat



polują tylko na ziemi nad ranem i o zmierzchu



wrogami naturalnymi młodych są

łasice

i

gronostaje



w porównaniu z europejskim żbik afrykański ma

krótsze owłosienie i cieńszy ogon



z powodu kojarzenia się żbików z kotami

domowymi naukowcy uważają, że duża część

europejskich drapieżników to mieszańce, tzw.

kotożbiki



kocięta mimo niewielkich rozmiarów i miłego

wyglądu potrafią używać swoich zębów i pazurów



Długość ciała: 42 – 54 cm, długość ogona 13 – 16
cm, waga ciała: 2,3 – 5,7 kg; samce są większe
od samic. Barwa jest różna – od żółtawobrązowej
do czerwonawej lub szarej. Wierzch głowy
zawsze czarny, boki ciała i nogi żółtawoszare.



Zamieszkuje Alpy i niektóre pasma Karpat,
sztucznie został wprowadzony w Pirenejach. W
Polsce zamieszkuje jedynie wysokie rejony Tatr
w niewielkiej liczbie osobników (około jednego
tysiąca).



świstak alpejski Marmota marmota marmota



świstak tatrzański Marmota marmota latirostris



Gatunek wysokogórski. Przebywa w piętrze hal

i turni w miejscach trudno dostępnych. Unika okolic

ruchliwych szlaków turystycznych. Kopie nory,

głębokie na ok. 1m i osiągające długość do 10 m.

Służą mu one jako komora lęgowa, do ucieczki

w razie zagrożenia, a w zimie spędza w nich sen

zimowy. Prowadzi stadny tryb życia. Jest bardzo

ostrożny i płochliwy. W czasie żerowania stada

zawsze jakiś osobnik stoi na czatach. Zwykle

zajmuje wtedy pozycję, z której dobrze widać na

wszystkie strony i staje "na słupka". W razie

zagrożenia wydaje głośny świst, od którego

pochodzi

właśnie

nazwa

gatunku.

Tak

zaalarmowane stado błyskawicznie kryje się

w doskonale sobie znanych wejściach do nor.



Głównym wrogiem świstaka jest orzeł. Świstak
zaskoczony przez lisa, czy wilka potrafi się jednak
bronić. Świstaki żerują wyłącznie w dzień,
szczególnie przy pięknej, słonecznej pogodzie.
Żywią

się

wyłącznie

roślinami,

zarówno

nadziemnymi pędami, jak i bulwami i korzeniami.
Szczególnie intensywnie żerują jesienią, przed
zapadnięciem w sen zimowy, aby zgromadzić
zapasy tłuszczu, niezbędne do przetrwania zimy.
Na zimę całe stadko świstaków kryje się głęboko
w norach, zatykając wylot nory trawą i korzeniami.
Sen zimowy trwa długo; od września do kwietnia.



Ciąża trwa 33-34 dni; rodzi się od 1 do 7
młodych. Samica rodzi tylko 1 raz w ciągu roku.
Młode
są ślepe i niedołężne, otwierają oczy dopiero po
ok. 20 dniach. Po ok. 40 dniach zaczynają już
wychodzić z nory, ale matka żywi je mlekiem
przez 2 miesiące. Dojrzewają płciowo po 4
latach. Długość życia świstaka wynosi 15 – 18 lat
(w niewoli 20).



Świstaki żyją w rodzinnych grupach, liczących

do 20 osobników. Przewodzi im najsilniejszy

samiec i najsilniejsza samica. Zajmują się oni

strzeżeniem terytorium i kopaniem norek. Tylko

oni mają prawo się rozmnażać. Dzieci innych

par są porzucane poza norami i najczęściej

giną (o ile nie zostaną przygarnięte przez inne

grupy świstaków). Jeśli któryś świstak chce

mieć potomstwo, może albo pokonać aktualnie

rządzącego osobnika, albo wywędrować

z norki i założyć nową, własną społeczność lub

pokonać w walce władcę innej grupy.



Świstak w Polsce podlega ochronie ścisłej.
Jeszcze na początku XX wieku był obiektem
zainteresowania kłusowników, którzy sprzedawali
"świstacze sadło" jako remedium na wiele
dolegliwości.