Układ krwiotwórczy

Metoda rozcienczeń

• Ilość substancji testowej w próbce podanej

do układu krążenia (stężenie x objętość

próbki) jest taka sama jak ilość tej substancji

w osoczu (stężenie x objętość osocza)

– Ocena:

• Wody całkowitej w ustroju
• Wody pozakomórkowej
• Wody komórkowej

– Pomocne w rozpoznawaniu stanów odwodnienia i

monitorowania leczenia

Objętość krwi

= objętość osocza + masa

erytrocytarna

• Objętość osocza

– albuminy iv – znakowane 125 I, 99m Tc,

51 Cr

• Masa erytrocytarna

– Erytrocyty znakowane 99mTc, 51 Cr

• Monitorowanie utraty krwi i skuteczności

leczenia za pomocą transfuzji i płynów
krwiozastępczych

• Masa erytrocytarna – rozpoznanie czerwienicy

Czas przeżycia

erytrocytów

•

Znakowane 51 Cr erytrocyty

•

15 min po podaniu zawiesiny znakowanych

erytrocytów pobiera się od chorego próbkę krwi

•

Następne po 3, 5, 8, 10, 12 dniach

– + pomiar hematokrytu
– krzywa logarytmiczna
– Półokres przeżycia > 24 dni = prawidłowo
– Można określić czy anemia wynika ze skrócenia okresu

przeżycia erytrocytów

• Zaburzenia biochemiczne lub strukturalne erytrocytów
• Zaburzenia w składzie osocza
• Zaburzenia w budowie ściany naczyń krwionośnych

Czas przeżycia

erytrocytów

• Do skrócenia przeżycia krwinek

dochodzi w

– Przebiegu anemii hemolitycznej,
– W procesach zapalnych
– Chorobie reumatycznej
– Nocnej hemoglobinurii
– Procesach nowotworowych
– Porfirii

Badanie kinetyki żelaza

• Żelazo podane i.v. ulega połączeniu z

ferrytyną i jest transportowane do
miejsc erytropoezy. Tam
wbudowywane jest do krwinek
czerwonych i uwalniane do
krwioobiegu. Po rozpadzie krwinek
żelazo uwolnione zostaje do krwi
gdzie ponownie łączy się z ferrytyną

Badanie kinetyki żelaza

• Żelazo podajemy i.v.
• Badanie składa się z 3 części:

– Pomiar radioaktywności w osoczu krwi w ciągu 2 godzin

po podaniu znacznika (15, 30, 45, 60, 90, 120 min)

– Pomiarów radioaktywności w osoczu krwi codziennie od

2 – 8 dnia, 10 i 12 dnia badania

– Pomiarów radioaktywności w rzucie serca, wątroby,

śledziony i kości krzyżowej za pomocą sondy
scyntylacyjnej.

• Aby obliczyć T ½ - krzywa logarytmiczna pomiary radioaktywność

mierzona w ciągu 2 godzin wynosi 60-120 minut

– Skrócenie – poicytemia, niedobór żelaza
– Wydłużenie - osteomielofibrozy

Badanie kinetyki żelaza

• Pomiary w kolejnych dniach – pomiar utylizacji

żelaza

• Obserwuje się narastanie radioaktywności
• Plateau 7- 10 dzień, radioaktywność = 80%

mierzonej w 12 dniu

• Kość krzyżowa –wzrost radioaktywności 4-8

godzina, utrzymuje się 1 - 2 dnia i obniża się
gwałtownie – wyrzut erytrocytów

• Rzut serca, wątroby i śledziony – szybki wzrost i

spadek (po 24 godz. – spadek wynosi 50%
wartości najwyższej), potem wolny wzrost
radioaktywności.

Zastosowanie izotopów

promieniotwórczych

w endokrynologii

Tarczyca

• Scyntygrafia tarczycy

– Z użyciem 99mTc
– Z użyciem 131-I

• jodochwytność

– Z użyciem MIBI – 99mTc

Scyntygrafia tarczycy

– Wykonuje się w celu zobrazowania (oceny

morfologicznej):

• wola zamostkowego,
• kontroli i ewentualnego odrostu po zabiegu

operacyjnym,

• zaburzeń rozwojowych tarczycy,
• wola guzowatego

• Nie wymaga wykonania scyntygrafii –

– wole miąższowe i proste

• Scyntygrafia Tc 99 m

– Metabolizm technetu różni się od jodowego; ulega on

czynnemu wychwytowi przez komórki pęcherzykowe (pompa
jodowa), nie podlega innym przemianom - tzn bierze udział w
nieorganicznej przemianie jodu nie ulegając wbudowaniu w
cząsteczkę tyrozyny.

– Zalety:

• dawka pochłonięta niższa niż przy scyntygrafii jodowej
• metoda tania

– Wady:

• technet wychwytywany jest także przez min ślinianki

(znacznik nieswoisty dla tarczycy)

– Sposób badania:

• Po 1 godz. od podania doustnego,
• 20-30 min od podania dożylnego dokonuje się

odczytu radioaktywności

• Wole guzowate

– Scyntygrafia tarczycy może pomóc w rozróżnieniu

charakteru guzka:

• zimne - słabo gromadzące znacznik - np. torbiel, rak,

krwiak, ograniczone zmiany zapalne

• ciepłe - wysycone w podobnym stopniu znacznikiem jak

pozostała tkanka gruczołowa

• gorące - w obrazie scyntygraficznym widoczny jest tylko

guzek gorący; pozostały miąższ tarczycy może nie
wychwytywać radioznacznika (z powodu hamowania
wydzielania TSH poprzez wytwarzane w tym guzku
hormony tarczycy).

• Uwaga:

– Przy każdym podejrzeniu nowotworu tarczycy na podstawie

wyniku pojedynczego badania (badanie kliniczne lub usg lub
scyntygrafii) należy dążyć do wykluczenia rozpoznania
nowotworu za pomocą wykonania następujących badań:
scyntygrafii, usg i biopsji cienkoigłowej.

 Scyntygrafia 131-I

– Jod 131 bierze udział we wszystkich przemianach

jodu w tarczycy. Konieczne wykonanie scyntygrafii
jodowej w podejrzeniu:

• wola zamostkowego,
• zaburzeniach rozwojowych tarczycy,
• lokalizacji przerzutów nowotworowych tarczycy

– Wada:

• przy scyntygrafii jodowej dawka pochłonięta jest 60

razy wyższa niż przy scyntygrafii technetowej.

– Sposób badania:

» Po 24 godzinach od podania doustnego

• Uwaga:

– Wykonanie scyntygrafii tarczycy z użyciem MIBI Tc

99 m - pozwala na uwidocznienie gruczolaków oraz
wysoko zróżnicowanych raków tarczycy. Wychwyt
MIBI nie zależy od TSH (można wykonywać u
pacjentów stosujących lewotyroksynę).

• Uwaga:

– substancje blokujące tarczycę - wpływają na wynik

badania scyntygraficznego

• Uwaga:

– W diagnostyce chorób tarczycy scyntygrafia i usg to

badania wzajemnie się uzupełniające

• Jodochwytność tarczycy

– Wykonuje się celem ustalenia dawki 131-I przy

planowanej terapii 131-I nadczynności tarczycy i
polega na wyliczeniu frakcji 131-I wychwyconego
przez tarczycę w 6 i 24 godz. po doustnym podaniu
dawki diagnostycznej 4 MBq 131-I. Wynik podaje się
w % podanej aktywności izotopu. Średni zakres norm
- po 6 godz - 15-30%, a po 24 godz - 40-55%. Na
terenach gdzie istnieje niedobór jodu jodochwytność
w populacji jest zazwyczaj wyższa.

– Sposób wykonywania:

• kapsułkę diagnostyczną umieszcza się ok. 20 cm od sondy

(lub gamma kamery) i mierzy się radioaktywność przez 2 min.
Bezpośrednio po pomiarze chory połyka kapsułkę

• po 24 godz. (chętniej 6 i 24 godz.) mierzy się u pacjenta

radioaktywność w rzucie szyi w odległości 20 cm od sondy
(gamma kamery) przez 2 minuty.

Leki zaburzające

jodochwytność

Typ leku

mechanizm działania

wymagany czas odstawienia

Tyreostatyki

zaburzają procesy jodowania

3-7 dni

(propylotiouracyl, karbimazol)

w tarczycy

Preparaty tarczycy

blokowanie wychwytu

2 (trójjodotyronina) –

4 (tyroksyna) tygodnie

Leki wykrztuśne, witaminy

Wysoka zawartość jodu, 1- 6 miesięcy

blokada kompetycyjna

Leki zawierające jod

kompetycyjna blokada

1- 6 miesięcy

(np. amiodaron)

wychwytu jodu

Środki jodowe stosowane zewnętrznie

kompetycyjne hamowanie 1 – 9 miesięcy

przez blokadę tarczycy

Środki kontrastowe

kompetycyjna blokada

Dożylne

wychwytu jodu

1- 2 miesiące

Doustne

6-9-12 miesięcy

Olejowe – bronchorafia

6-12 miesięcy

Mielografia

2-10 lat

Leki zaburzające

jodochwytność

Typ leku

wymagany czas odstawienia

Fenylobutazon

1 – 2 tygodnie

Salicylany

1 tydzień

Steroidy

1 tydzień

Nitroprusydek sodu

1 tydzień

Beznodiazepiny

4 tygodnie

Inne leki:
Antykoagulanty

1 tydzień

Antyhistaminiki

1 tydzień

Leki przeciwrobacze

1 tydzień

Penicyliny

1 tydzień

Sulfonamidy

1 tydzień

Tolbutamid

1 tydzień

Tiopental

1 tydzień

PRZYTARCZYCE

– Scyntygrafia przytarczyc służy wykrywaniu obecności

gruczolaka przytarczyc. Typowym znacznikiem jest
MIBI znakowany Tc 99m. Kompleks ten wymywany
jest z gruczolaków przytarczyc wolniej niż z dobrze
unaczynionej tarczycy.

– Sposób badania:

• Po podaniu iv MIBI TC 99m i akwizycji po 15min. i 3

godzinach , nie zmieniając pozycji chorego podaje się Tc 99
i po 20 minutach rejestruje się obraz.

• Po 15 min. widoczna jest tarczyca i ew. słabo widoczne są

gruczolaki przytarczyc, po 3 godz. - ukazują się one jako
wyraźne ogniska silniejszego gromadzenia znacznika. Dla
ułatwienia uwidocznienia patologicznie zmienionych
przytarczyc wykonuje się scyntygrafię subtrakcyjną tj
porównanie wysycenia poszczególnych regionów obrazów
zarejestrowanych po podaniu Tc 99m i 99 m Tc - MIBI.

•

Uwaga:

– należy pamiętać o takim dobraniu pola widzenia aby

widoczna była nie tylko okolica tarczycy lecz również

śródpiersia (częsta ektopowa lokalizacja dla przytarczyc).

– projekcje nie tylko przednie i ukośne lecz także SPECT

•

Pierwotna nadczynność przytarczyc:

– Czułość scyntygrafii - 75-100%. W porównaniu z usg:

czułość - 93% vs 68%, swoistość - 93% vs 68%. Rzadko

wyniki fałszywie dodatnie - swoistość badania 95%. Na 5%

składają się:

• gruczolaki tarczycy
• raki sutka
• raki płuc
• raki wywodzące się z tkanek głowy i szyi

– Uwidocznienie się gruczolaka zależy od:

• rozmiarów
• ilorazu wychwytu radioznacznika w obrębie gruczolaka do

wychwytu w tkankach otaczających

• umiejscowienia (trudniej gdy zlokalizowane są w tylnej części

śródpiersia lub gdy są przesłonięte przez kości bądź naczynia

– Uwaga:

• Dla diagnostyki zawsze powinny być wykonane dwa badania

wizualizacyjne w tym na pewno scyntygrafia i usg (o wysokiej
rozdzielczości) lub MRI (gdy istnieje podejrzenie gruczolaków w
śródpiersiu)

– Wtórna nadczynność przytarczyc:

• Wykonywanie scyntygrafii przytarczycy może być niemiarodajne,

czułość zarówno dla usg jak i dla scyntygrafii 50%.

– Uwaga:

• W związku z tym, że wyszkolony chirurg podczas operacji potrafi

ustalić położenie zmienionych patologicznie gruczołów (gruczolak
czy rozrost) dąży się do tego, żeby metody wizualizacyjne
wykonywać u chorych, którzy mają być poddani reoperacji z
powodu nawrotu lub utrzymywania się nadczynności przytarczyc
pomimo przeprowadzonego leczenia chirurgicznego lub u chorych
w złym stanie ogólnym. Wykonywanie badań wizualizacyjnych
przed pierwszą operacją jest wciąż przyjęte i wykonuje się je
z powodu:

– skrócenia czasu operacji
– zmniejszenia rozległości zabiegu
– zmniejszenia prawdopodobieństwa reoperacji

RDZEŃ NADNERCZY

• Scyntygrafia rdzenia nadnerczy wykonywana jest za pomocą MIBG

znakowanej 131 I lub 123 I. MIBG jest fizjologicznym analogiem

noradrenaliny i guanetydyny, gromadzi się w pęcherzykach

chromofilnych, nie jest metabolizowany przez MAO czy COMT.

Mechanizm gromadzenia się w nadnerczach to najprawdopodobniej -

bierna dyfuzja do wnętrza komórki oraz mechanizm związany z

działaniem pompy sodowej. Może być blokowany przez pochodne

rezerpiny i trójcykliczne leki antydepresyjne. Konieczne jest przed

badaniem odstawienie następujących leków: labetalolu, rezerpiny,

trójcyklicznych leków antydepresyjnych, sympatykomimetyków.

Prawidłowo MIBG może gromadzić się w wątrobie i śledzionie (szczyt

po 24 godz.), nerkach (po 24 godz. radioaktywność znad nerek jest

śladowa), śliniankach, sercu, jelitach.

• Sposób badania:

– Obrazuje się po 24 i 48 godz. od podania i.v.

– Obraz scyntygraficzny:

• ocenia się jedynie ogniska wysokiego wychwytu znacznika, które może

występować w:

– hiperplazji rdzenia nadnerczy
– guzie chromochłonnym
– neuroblastoma
– gangliocytoma

OBRAZOWANIE I LECZENIE

Z UŻYCIEM MIBG

– meta-jodobenzylguanidyna

• Analog noradrenaliny znakowany 123 lub

131 – I stosowany jest do obrazowania
guzów pochodzenia neuroektodermalnego:

– Neuroblastoma
– Pheochromocytoma
– Paraganglioma
– Rak rdzeniasty tarczycy
– Karcinoidy

• oraz przerzuty tych guzów wychwytujące MIBG

• Po podaniu dożylnym 131-I MIBG wybiórczo

gromadzi się w guzach pochodzących z

tkanki neuroektodrmalnej

• Wychwyt – to transport bierny i aktywny
• 123- I w porównaniu do 131 –I

– Wyższa dawka (do 5 x)
– Szybciej możliwa wizualizacja (1-2 dni vs 2-3 dni)
– Lepsza jakość obrazów
– Droższa terapia

MIBG jest wychwytywany fizjologicznie

również przez:

– wątrobę,
– śledzionę
– mięsień sercowy (szczególnie wysoki wychwyt u

dzieci <1 roku życia)

– ślinianki
– prawidłowe nadnercza

• A także:

– mięśnie szkieletowe
– śluzówkę nosa
– płuca
– układ moczowy
– jelita
– pęcherz moczowy
– tarczycę

– Wychwyt ten odzwierciedla bogate unerwienie adrenergiczne

lub/i wydzielanie katecholamin

• Brak wychwytu MIBG

– Kościec

• Kończyny na scyntygrafii powinny wykazywać niewielką

aktywność związaną z mięśniami, kości winny być widoczne jako

obszary fotopeniczne

• Wychwyt MIBG w tkankach miękkich:

– Guzy pierwotne
– Przerzuty:

• Węzły chłonne
• Wątroba
• Kości
• Szpik kostny

• Intensywność wychwytu podobna w przypadku

łagodnych i złośliwych guzów (także dojrzałość

guzów nie ma znaczenia)

• Zwiększenie wychwytu w kościach może być

związane z przerzutami w kości lub/i infiltracji

szpiku

Wyniki fałszywie ujemne

• Przyczyny anatomiczne:

– Guzy leżące blisko tkanek miękkich

fizjologicznie gromadzących MIBG

– Brak wychwytu albo niski wychwyt w

guzie
z wysoką heterogenicznością,
martwicą, mała objętość guza, brak
wychwytu z powodu stosowania leków

KORA NADNERCZY

• Uwaga:

– badania kory nadnerczy wykonywane są

obecnie rzadko z powodu:

– wykorzystania dokładniejszych metod

wizualizacyjnych (TK, MRI)

– wysokiego narażenia pacjenta na promieniowanie

– Wskazaniami do wykonania scyntygrafii

kory nadnerczy były/są zespół Cushinga i
pierwotny hiperaldosteronizm.
Scyntygrafia wykonywana jest za pomocą:
pochodnych cholesterolu znakowanych 131
I (jodo - metyl - norcholesterol). Związki te
wychwytywane są przez wątrobę i
nadnercza.

•  Zespół Cushinga:

– Sposób badania

• Obrazuje się po 7 dniach od podania iv (wcześniej

może być obecna aktywność znad wątroby)

• Objawy scyntygraficzne:

– jednostronne uwidocznienie się nadnercza lub

asymetria:

» gruczolak
» rak wysoko zróżnicowany
» przerzut do nadnercza
» stan po operacyjnym usunięciu nadnercza

– obustronne gromadzenie

» obustronny przerost kory

– brak gromadzenia radiofarmacutyku

» rak nadnercza
» leczenie kortykosteroidami
» hiperlipidemia

Hiperaldosteronizm

pierwotny:

• Sposób badania:

– Badanie wykonuje się po zahamowaniu

wychwytu radioznacznika przez prawidłową
tkankę nadnerczy (deksametazon 3 razy
dziennie 2 mg 2 dni przed i 7 dni po podaniu
radioznacznika). Akwizycje przeprowadza się
do 5 dnia po iniekcji i.v. radioznacznika.

– uwidocznienie się nadnerczy do 5 dnia

• obustronne - hiperplazja idiopatyczna
• jednostronne - gruczolak

– uwidocznienie się nadnerczy powyżej 5 dnia

• gruczolakowaty przerost warstwy kłębkowatej

kory nadnerczy

Wyspiaki trzustki

– W guzach hormonalnie czynnych (np. insulinoma,

carcinoid, gastrinoma, glucagonoma, niektóre
gruczolaki przysadki (nie - produkujące prolaktynę
i ACTH), rak rdzeniasty tarczycy) występują
receptory somatostatyny. Uwidocznienie takich
guzów jest możliwe przy zastosowaniu analogu
somatostatyny. Ponieważ okres półtrwania
naturalnej somatostatyny jest krótki (3 minuty),
opracowano ośmio - aminokwasowy analog
somatostatyny - oktreotyd, który stosuje się w
kompleksie z DTPA znakowanym 111 In. Badanie
to w diagnostyce rakowiaka posiada bardzo wysoką
czułość - 90 % (TK - 50%).

– Sposób badania:

• Akwizycję przeprowadza się po 24 i 48 godz. od

podania iv

Blokowanie tarczycy przy

wykonywaniu innych

badań

– W związku ze stosowaniem izotopów technetu i

jodu, pierwiastków gromadzących się m.in. w
tarczycy, gruczołach ślinowych, splocie
naczyniówkowym komór mózgu, błonie
śluzowej żołądka pojawił się problem czy
blokować ww struktury w przypadku
wykonywania scyntygrafii innych narządów.
Blokowanie ma na celu

• uzyskanie wyższej jakości wyników badań,
• uzyskanie rzetelnej informacji o czynności

danego narządu

• ochronę przed napromieniowaniem narządów nie

podlegających badaniu.

Blokowanie tarczycy przy

wykonywaniu innych

badań

• Proponowane preparaty do blokowania:

– płyn Lugola - metoda tania, stosowana od dawna. 1

kropla = 7-8 mg jodu, p.o., 1dzień przed badaniem 3x3
krople, a w dniu badania - 3 krople przed wstrzyknięciem
lub podaniem p.o. Blokowanie tarczycy utrzymuje się
dłużej niż 72 godziny.

– nadchloran potasowy - metoda nowsza, nieco droższa,

p.o., (krople) 6 mg / kg masy ciała 30-40 minut przed
podaniem radiofarmaceutyku i.v. lub p.o. Blokowanie
tarczycy trwa krócej niż 72 godziny.

• Blokowanie tarczycy należy bezwzględnie wykonać

przed scyntygrafią rdzenia i kory nadnerczy.

Blokowanie tarczycy

• Wychwyt wolnego jodu przez tarczycę jest

blokowany poprzez zastosowanie doustnego

podania jodku potasu (170 mg) 24 godz.

przed planowaną terapią MIBG - 131-I i

do 10 dni po terapii

• Dzieci na dzień przed, dzień terapii i dzień

po:

– Noworodki 16 mg KJ dziennie
– Od 1m-ca - 3 lat

32 mg KJ dziennie

– Od 3-13 lat 56 mg KJ dziennie
– > 13 lat

130 mg KJ dziennie

Leczenie 131-I

łagodnych chorób tarczycy

• tyreotoksykoza,

hipertyreoza
skąpoobjawowa i
utajona

– choroba Gravesa
– wole wieloguzkowe
– ognisko autonomiczne

• eutyreoza

– wole rozlane
– wole wieloguzkowe

• bezwzględne

– ciąża
– okres karmienia piersią

• względne

– młody wiek
– duże wole
– orbitopatia

WSKAZANIA

WSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA

• Jod

– Jedyny znany izotop trwały – A = 127
– 20 sztucznych izotopów – od A =117-140

– Praktyczne znaczenie – I – 125, 131, 132

– Sposób otrzymywania

• mieszanina produktów rozszczepienia uranu i

plutonu

• akceleratory

• 123 - I

– emituje promieniowanie gamma
– nie emituje promieniowania beta

• 124 - I

– emituje beta plus

• 125 - I

– emituje promieniowanie gamma

•

131

I

– promieniowanie – fotony o energii 364 keV
– promieniowanie– elektrony o energii 606 keV
– fizyczny czas półtrwania 8,02 dnia

• W tarczycy – ok. 5-10 tygodni

- promieniowanie 

- wolne rodniki – uszkodzenie DNA - śmierć komórki albo utrata wzrostu i podziału -

obliteracja błony wewnętrznej naczyń krwionośnych – atrofia narządu

- Otrzymywanie – napromienienie prętów uranowych w reaktorach
- Zastosowanie: w medycynie, nauce i przemyśle

- Badanie ekologiczne obiegu jodu i innych substancji znakowanej jodem

promieniotwórczym w przyrodzie (cykle pokarmowe organizmów żywych)

- Znacznik przebiegu procesów technologicznych, w przemyśle fotochemicznym,

spożywczym i farmaceutycznym

Biodystrybucja

• w organizmie człowieka jest 30-40 g

jodu,

– z tego 15-17 g w tarczycy
– dobowe zapotrzebowanie na jod - 50-200 g

(1-4 mikrog/kg ciała)

– spożycie < 10 g dziennie - zaburzenie

funkcji tarczycy 

Biodystrybucja

• Wchłaniany szybko w górnym

odcinku przewodu pokarmowego
(90% w ciągu 60 minut)

• Ze krwi jest transportowany do

tarczycy

• W nerkach jest akumulowany

Leczenie nadczynności tarczycy

131-I

-

czy przygotować tyreostatykami ?

• ZA

-

możliwość

zaostrzenia
hipertyreozy po
131-I

• PRZECIW

– zmniejszenie skuteczności

131-I

– brak „przełomów”
– brak pogorszenia stanu

kardiologicznego

– odstawienie tyreostatyków

przyczyną wzrostu
poziomu HT
we krwi

Włączenie tyreostatyków przed

po podaniu I 131

- I-131 –

96% wyleczeń

- włączenie do 5-

7 dni po podaniu 131-I

- I-131 + M – 83 %

Metizolu zmniejsza

skuteczność
- I-131 + PP – 77%

- I-131 + C – 49%

- lit w przypadku bardzo

dużego wola,

- beta blokery

- po podaniu 131-I

15 - 35 %

- w trakcie leczenia tyreostatykami

10 - 15 %

- po tyreoidektomii subtotalnej

11 - 16 %

- po tyreoidektomii totalnej

0 - 6 %

pacjentów

Tallstedt 1994, Bartalena 1998, Pinchera 2000

- UWAGA –

- SN, wysokie ATPO, niski TRAK + podanie 131- I –
oftalmopatia !!

Progresja orbitopatii

a leczenie choroby Gravesa

• czas leczenia

– rozpoczęcie 0 - 21 dni po RJ
– zakończenie ?

• dawki wstępne: 0,4 - 0,5 mg / kg mc

Glikokortykoidy

-

wielkość dawki zależy od przepisów obowiązujących w danym Państwie

do 185 MBq (5 mCi) Holandia, Austria, Szwajcaria
do 370 MBq (10 mCi) Anglia
do 1110 MBq (30 mCi) USA

• dawki stałe

– 111-185 MBq (3 - 5 mCi)

 dawka  Ci/g tkanki

– dawka lecznicza =  Ci/g tkanki x m x 100/ U

24

• dawka pochłonięta

• dawka pochłonięta - modyfikacja

M Bq =

D x m x 25

T

eff

x U

24

Ch. Gravesa – 80 - 150
mikroCi/g
Wole wieloguzkowe – 100-
150 mikroC/g
Ognisko – 150 mikroCi/g

mCi =

m x 10

U

24

Obliczanie dawki 131-I

Wyższe dawki stosujemy:

• U dzieci
• U mężczyzn
• Przy drugiej dawce
• Po przygotowywaniu pacjenta

tyreostatykami

Skuteczność leczenia

• ZALEŻY OD DAWKI POCHŁONIĘTEJ

– masa tarczycy
– jodochwytność
– obrót jodu w tarczycy
– promienioczułość

•

ZALEŻY OD DOSTĘPNOŚCI 131-I

Wskazania dla pacjenta przed i po

podaniu 131-I

• wykluczyć ciążę !

– po podaniu 131-I

• nie zachodzić w ciążę 3 - 6 miesięcy,
• mężczyźni nie starać się o potomstwo do 4 miesięcy

– karmienie piersią:

– Tc 99m – 12 godz.
– 123 - I – 2 dni
– 131-I – 3 tygodnie

• przed - 4 godziny na czczo,

po - 2 godziny nic nie jeść i nie pić

Wskazania dla pacjenta przed i po

podaniu 131-I

• unikać bliskich kontaktów

– nie karmić piersią
– troszczyć się o higienę osobistą (pot)
– pić duże ilości płynów
– nie przygotowywać samodzielnie

posiłków

– uwaga

• pamiętać o zaświadczeniu lekarskim przy

przekraczaniu granic Państwa

Monitorowanie pacjenta po

podaniu 131-I

• Wizyty u lekarza

– po 3 - 4 tygodniach, następne wg zaleceń

endokrynologa

• Badania

– po 3 - 4 tygodniach ocena czynności tarczycy
– po 3 - 4 miesiącach usg tarczycy

• Leczenie farmakologiczne

– tyreostatyki i LT 4 - zależnie od stanu pacjenta i funkcji

tarczycy (unikać bezpośrednio po podaniu 131-I

)

• Ewentualna następna dawka 131-I

– po około 6 miesiącach

NASTĘPSTWA LECZENIA 131-I

• WCZESNE

– podwyższenie stężenia HT
– przełom tarczycowy ?
– popromienne zapalenie tarczycy
– wymioty, nudności, jadłowstręt

• PÓŹNE

– nasilenie orbitopatii
– zapalenie ślinianek
– niedoczynność tarczycy

• NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY JEST

OCZEKIWANYM NASTĘPSTWEM

LECZENIA 131-I

Niedoczynność tarczycy po leczeniu

131-I

• wczesna
• późna
• KUMULUJE SIĘ

– po roku od podania 131-I

• hipotyreoza - 7 - 47,4 %
• wzrost od 2 - 5 roku o 4,8 %
• wzrost od 6 roku o 1 %

» Clarke 1991, Aizawa 1997,

Tarintharan 1997

KANCERO - i TERATOGENNOŚĆ

131-I

• brak wpływu na częstość występowania raków

tarczycy

– po 131-I - 0,15% (jak w całej populacji)

» Angusti 2000

• białaczki -

– bardzo rzadko, częściej po podaniu 131-I w

leczeniu raka tarczycy (800mCi - 1Ci)

» Laurenti 1998

• brak dowodów na zwiększenie częstości

występowania wad płodu

• zwiększona śmiertelność po podaniu 131-I (RR –

1,47) związana jest z objawami wcześniej trwającej

nadczynności, a nie bezpośrednio z leczeniem 131-I

WADY I ZALETY

• stosunkowo późno

stabilna eutyreoza

• zwiększenie

częstości
orbitopatii

• skuteczny i

bezpieczny

• komfort leczenia
• dobry efekt
• rzadkie nawroty
• niski koszt 131-I
• możliwość leczenia

chorych w złym
stanie ogólnym

Rak tarczycy

Rak tarczycy

- scyntygrafia całego ciała
(przerzuty)
- leczenie 131-I

• Nie:

– anaplastyczny, rdzeniasty, chłoniak, mięsak

• Tak:

– pęcherzykowaty i brodawkowaty (przerzuty)

• Kiedy:

– Po operacji

• Dawka:

– 60-150mCi

• Scyntygrafia tarczycy – 50 microCi

Paliatywne leczenie bólu

u pacjentów z przerzutami

do kości

Leczenie bólu związanego z

przerzutami:

• NLPZ
• narkotyki
• hormonoterapia
• chemioterapia
• naświetlanie zewnętrzne lokalne
• naświetlanie zewnętrzne połowy ciała
• terapia izotopowa (po raz pierwszy -

1941 r)

• Scyntygraficzne objawy obecności przerzutu

• podwyższone gromadzenie znacznika
• "superscan" - bardzo wysokie gromadzenie

znacznika w całym układzie kostnych, brak tła

(brak cienia nerek), typowe dla bardzo

zaawansowanych postaci przerzutowych (uwaga -

podobnie przy nadczynności przytarczyc)

• pojedyncze ognisko wzmożonego gromadzenia

radiofarmaceutyku - w 15-21% - zmiana

przerzutowa

idealny radiofarmaceutyk w

leczeniu paliatywnym

przerzutów do kości

• dawka pochłonięta przez przerzut wysoka

w porównaniu do tkanek zdrowych np
szpiku

• szybkie usuwanie z tkanek miękkich i

zdrowych kości

• niski koszt i łatwy proces produkcji
• łatwy w stosowaniu
• łatwy w transporcie
• energia max > 0.8 MeV i < 2.0 MeV

• Przeciwwskazania do leczenia izotopami:

– bezwzględne:
– ciąża i okres karmienia

• Względne:

– rozpoznane złamanie patologiczne
– ucisk na rdzeń kręgowy
– leukopenia poniżej 3000
– trombocytopenia < 60 000
– niewydolność nerek
– zupełny brak kontroli nad mikcją
– obecność przerzutów w wątrobie

Paliatywne leczenie bólu

• wskazania:

–

dolegliwości bóle spowodowane przerzutami do kośćca

w przebiegu nowotworów złośliwych: rak prostaty,
rak sutka, rak płuc, rak nerek, potwierdzone
scyntygraficznie i dające na scyntygramie obraz ognisk
"gorących" szczególnie u pacjentów, u których
dotychczasowe leczenie przeciwbólowe nie jest
wystarczająco skuteczne lub występuje zagrożenie
ucisku na rdzeń kręgowy i złamaniami patologicznymi

• w 50% przypadków powyższych nowotworów

mamy do czynienia z przerzutami do układu
kostnego

Paliatywne leczenie

przerzutów nowotworowych

do kości

• Kiedy:

– rozważenie włączenia środków

narkotycznych

– 3 - 4 tyg po zakończeniu radioterapii

• Podawanie:

– i.v.
– Możliwość > bólu w 2-3 dobie i < po 20

dniach

– Redukcja bólu do 60-80%
– Kolejna dawka > 3 m-cy

• Kwalifikacja:

– onkolog - urolog - chirurg - lekarz opieki paliatywnej
– pacjent z prognozowanym okresem przeżycia > 3 miesiące
– równolegle lekami przeciwbólowymi

• Kiedy:

– moment rozpoczęcia leczenia radioizotopami - konieczność przejścia na

środki narkotyczne

– 3-4 tygodnie po zakończeniu radioterapii
– 3-4 tygodnie po zakończeniu chemioterapii

• Jakie przerzuty:

– rodzaj przerzutu (osteoblastyczny)
– intensywność ognisk (im intensywniejsze, mniejsze ognisko, wiele ognisk) 

• przed włączeniem leczenia:

– morfologia
– mocznik, kreatynina - (maksymalnie 2 tygodnie wcześniej)
– stężenie wapnia
– transaminazy
– fosfataza zasadowa
– scyntygrafia kośćca - (maksymalnie 4 tygodnie wcześniej)
– RTG kręgosłupa i/lub konsultacja neurologa
– należy wykluczyć ciążę

• INFORMACJA DLA PACJENTÓW:

– możliwość nasilenia się bólów

• 2-3 dzień po podaniu - do maksymalnie 20 dnia

– redukcja bólu - 60-80%, zniesienie bólu - 30%
– konieczne prowadzenie dzienniczka samooceny bólu
– przez tydzień - kontakt z wydalinami chorego - stosowanie rękawiczek

1 razowych

– pisemna informacja –

• o braku toksyczności dla rodziny,
• o możliwości podjęcia każdej pracy,
• o braku interakcji z lekami,
• o braku wpływu na wartości wyników badań dodatkowych

• kontrola leczenia:

– co 2 tygodnie przez 2 miesiące kontrole

lekarskie (z morfologią)

– po 3 miesiącach - kontrola bólu

• kolejna dawka:

– nie wcześniej niż 3 miesiące
– kwalifikacja taka sama
– niepowodzenie po 1 dawce możliwe, efekt

czasami dopiero po 2 dawce

• w 1939-45 - zaobserwowano zwiększoną retencję P w chorobach

hematologicznych, potem także w przerzutach

• w 1946 r. opublikowano zastosowanie 32P u 155 osób
• jedynie czerwienica prawdziwa - leczona 32P
• bardzo szybkie zmniejszenie dolegliwości bólowych (po 3-4 dniach) trwa do 6

miesięcy

• 67-82% odpowiedzi przy podanej aktywności i.v. 3-24 mCi w dawkach

podzielonych

• gromadzenie nie tylko w guzie lecz także w onerwiu nerwów unerwiających

okostną

• androgeny powodują o 5-20% wzrost gromadzenia związków fosforanowych w

kościach (próby podawania P32 z androgenami, lub po nagłym odstawieniu PTH)

• objaw uboczny :

– zahamowanie produkcji szpiku

• praktycznie stosujemy tylko w przerzutach nowotworu prostaty

fosfor 32

fosfor 32

• emisja promieniowania beta, energia max -1.17 MeV,

okres półtrwania - 14.3 dnia

• podawany jako ortofosforan
• biodystrybucja - cały organizm
• ma wpływ na funkcję nerwowomięśniową ,

hematopoezę, metabolizm kości

• 85% fosforu w organizmie to fosfor w kościach
• wiąże się jako P organiczny z macierzą

hydroksyapatytu i powoli ulega przemianom

• w tkankach miękkich i szpiku znajduje się wewnątrz

komórek (jądro, cytoplazma)

• wydalanie przez nerki
• nie ma bezpośredniej metody mierzącej wychwyt przez

przerzuty

Stront

Sr 89 (wodny roztwór chlorku strontu)

– analog wapnia
– pierwiastek otrzymywany w reaktorze
– T1/2 - 50.5 dnia (uwaga w kości zdrowej - 14 dni)
– promieniowanie beta - 0.8 cm

• UWAGA: leczenie to jest skuteczne przy przerzutach

osteoblastycznych - tj – rak prostaty, żołądka, mniej skuteczne

- gruczoł piersiowy, płuca, nerki, przełyk, trzustka, wątroba,

czerniak złośliwy, jelito grube

•  UWAGA

– nie należy przyjmować wapnia, kalcytoniny i bisfosfonianów

stront 89

• emisja promieniowania beta, energia max -1.46 MeV,
• wydala się przez nerki
• wbudowuje się w macierz nieorganiczną szczególnie w miejsca przebudowy

metastatycznej, szczególnie w miejscach gdzie są osteoblasty

• dystrybucja strontu i 99mTc-MDP - taka sama
• pochłanianie szpik:przerzut = 1:10
• 1 raz zastosowanie w 1942 r.u pacjenta z rakiem prostaty
• 51-81% odpowiedzi na leczenie (w zależności od dawki)
• zmniejsza ból, podnosi jakość życia, wydłuża czas pojawienia się nowych

przerzutów

• obniża się PSA
• odpowiedź po 2 tygodniach i trwa 3-6 miesięcy
• 1/3 pacjentów - bez bólu
• trombocytopenia łagodna

– < 2% pacjentów ma < 50 tys. płytek

• leczenie strontem u osób bardzo cierpiących

• emisja promieniowania beta (1,7 mm), energia max -0.81 MeV,
• emisja promieniowania gamma, energia max - 103 keV (diagnostyka)
• pierwiastek reaktorowy
• sól sodowa radioaktywnego samaru z pochodną kwasu fosfonowego =

kompleks stabilny

• T1/2 - 46.3 godz
• wydala się przez nerki
• gromadzi się 5 x silniej w zmianie przerzutowej niż w zdrowej kości i 6

x silniej niż w tkance miękkiej (po 3 godzinach 2% tkankach miękkich)

• wyższa dawka - bardziej skuteczna (1mCi/kg a nie 0.5 mCi/kg)
• skuteczny też w nowotworach sutka, można podawać do 4 razy
• wychwyt w przerzutach, uszkodzeniach kości
• mielotosyczność zależy od dawki

– od przejściowej trombocytopenii do śmiertelnej

samar 153

ren 186

• Rn + etidronian
• emisja promieniowania beta, energia max -1.07 MeV,
• emisja promieniowania gamma

– Ale bardzo niska energia - brak możliwości obrazowania

• zwiększony wychwyt i zatrzymywanie w kościach
• po 96 godz. iv - 15% w kościach
• 43% wydalone z moczem
• 80% odpowiedzi po 2 tygodniach
• dawka 33 mCi
• w raku piersi i prostaty
• większa dawka powoduje trombocytopenię

 

•

70-90% przerzutów odpowiada na terapię
izotopową

•

stosowanie łącznie radioterapii i terapii
izotopowej zwiększa odpowiedź

•

najbardziej poznany - Sr

•

Warunki podania:

•

Sm Rn - hospitalizacja 24 godz (1 noc w szpitalu)

•

Sr P - nie wymagają hospitalizacji

• POWIKŁANIA

• mielotoksyczność izotopu

• leukocyty - trombocyty
• O >4 tys,

150-400 tys

• I 3.0-3.9 tys

71-150 tys

• II 2.0-2.9 tys

50-70.9 tys

• III 1.0-1.9 tys

25-49.9 tys

• IV <1.0 tys <25 tys
 
 

• mielotoksyczność
• promieniowanie oddziałujące na

szpik kostny

– szpik kostny – niewielkie
– pogranicze kości i jamy szpikowej
– tkanka kostna
– inne tkanki sąsiadujące

I i II o

III i IV o

czas trwania

szczyt występowania

fosfor 32

37-43 %

12-37%

8-24 tyg

4 tydzień

stront 89

12-20 %

5%

4-12 tyg

4-6 tyg

samar 153 88 %

3-8 %

3-8 tyg

3-4

tyg

• ZJAWISKO "FLARE"

– przejściowe, przemijające wzmożenie dolegliwości bólowych,

występujące bezpośrednio po podaniu radioizotopu.

– przyczyny:

• reakcja zapalna ? zwiększanie ciśnienia wewnątrz ogniska

przerzutowego

– częstość

• fosfor 32

13 %

• stront 89

23%

• samar 153 7.5-11 %

• DIC

- rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe

• nefrotoksyczność:

– leczenie radioizotopami jest przeciwwskazane przy

niewydolności nerek i wodonerczu

Leczenie z użyciem 131-

MIBG

Leczenie 131 – I

meta-

jodobenzylguanidyną

• Wskazania:

– Guzy wychwytujące 131-I MIBG

• Nieoperacyjne lub złośliwe przypadki

– Pheochromocytoma
– Paraganglioma
– Rakowiaki
– Rak rdzeniasty tarczycy
– III lub IV stopień neuroblastoma

Przeciwwskazania do

terapii

• Bezwzględne

– Ciąża
– Karmienie piersią
– Przewidywany okres przeżycia < 1 m-c
– Mielosupresja:

• Hb < 9 g%
• Leukocytoza < 4 tys.
• Płytki < 100 tys.

– Szybko postępujące upośledzenie funkcji nerek < 30 ml/min

• Względne

– Ryzyko medyczne wynikające z izolacji po podaniu

radiofarmaceutyku

– Nietrzymanie moczu

Przygotowanie pacjenta

• Potwierdzenie obecności nieoperacyjnego

guza neuroendokrynnego poprzez
wykazanie go w scyntygrafii z 131-I
MIBG, TK lub MRI oraz przy użyciu
badań biochemicznych

• Odstawienie przed planowanym

leczeniem na ok. 1-2 tygodnie leków
konkurujących w wychwycie lub
gromadzeniu 131-I MIBG

• Leki konkurujące

– Labetalol
– Rezerpina
– Blokery kanału

wapniowego

• werapamil

– Trójcykliczne

antydepresyjne

• Amitryptylina
• Imipramina

– Sympatykomimetyki

• Efedryna

– Kokaina

• Leki konkurujące

(potencjalnie)

– Blokery adrenergiczne

• Bretylium
• Guanetydyna

– Sympatykomimetyki

• Amfetamina
• Dopamina
• Izoprenalina
• terbutalina

– Fenotiazyny

• Chlorpromazyna
• Prometazyna

– Butyrofenony

• Droperidol
• haloperidol

– Tioxantyny

Blokowanie tarczycy

• Wychwyt wolnego jodu przez tarczycę jest

blokowany poprzez zastosowanie doustnego
podania jodku potasu (170 mg) 24 godz. przed
planowaną terapią MIBG i do 10 dni po terapii

• Dzieci na dzień przed, dzień terapii i dzień po:

–

Noworodki 16 mg KJ dziennie

–

Od 1m-ca - 3 lat

32 mg KJ dziennie

–

Od 3-13 lat 56 mg KJ dziennie

–

> 13 lat

130 mg KJ dziennie

Leczenie 131-I MIBG

• Podanie dożylne
• Wskazane podanie profilaktyczne leków

przeciwwymiotnych (w dniu podania oraz do
72 godz. po leczeniu)

• Dawka podana – 100-300 mCi

– Niższa – u pacjentów z upośledzoną funkcją nerek
– Mielosupresją

• Następna dawka 131-I MIBG w zależności od

ilości płytek krwi

– U dzieci - nie wcześniej niż po 4 tygodniach
– U dorosłych – nie wcześniej niż po 6 tygodniach

Po leczeniu

• Bezpośrednio po podaniu – pić duże ilości

płynów

• Do 3-4 dni po zabiegu powinno się

utrzymywać cewnik u pacjentów z
nietrzymaniem moczu i możliwie często
opróżniać zbiornik

• Do 5 dni po leczeniu możliwe wydalanie

radiofarmaceutyku z moczem

• Przez 4 miesiące po podaniu leku– nie

zachodzić w ciążę

Objawy uboczne

• Wczesne:

– Okresowe nudności i wymioty mogą się pojawić

podczas pierwszych 2 dni po leczeniu

– Przejściowa mielosupresja pojawia się 4-6 tygodni po

leczeniu

• Częściej występują u dzieci z neuroblastomą po chemioterapii

jako izolowana trombocytopenia

– Upośledzenie funkcji nerek (szczególnie u pacjentów

wcześniej leczonych cisplatyną lub ifosfamidem)

– Rzadko u pacjentów dorosłych z pheochromocytomą lub

paragangliomą, a u dzieci z neuroblastomą pojawia się

kryza nadciśnieniowa wywołana przez wyrzut

katecholamin wymagająca leczenia alfa-blokerami

– U pacjentów z rakowiakiem mogą pojawić się uderzenia

gorąca (wyrzut serotoniny)

Objawy uboczne

• Późne:

– Niedoczynność tarczycy (po

niewystarczającej blokadzie tarczycy)

– Trwała trombocytopenia,

mielosupresja

– Białaczki (do tej pory nigdy nie

zaobserwowano lecz nie można
wykluczyć)

Po leczeniu dziecka

• Po leczeniu dziecka dorosły pozostaje z nim w

izolacji. Powinien zachować odstęp tak daleki
jak to tylko możliwe, unikać spożywania
pokarmów i picia płynów w pokoju

• Ewentualne narażenie na zewnętrzne

promieniowanie winno być monitorowane
stale przez indywidualną dozymetrię a
wewnętrzne poprzez pomiary próbki moczu w
liczniku gamma

Leczenie z użyciem

fosforu 32

Leczenie 32 P

• Leczenie opornych na standardową terapię

(upusty krwi, chemioterapia) zespołów
mieloproliferacyjnych

– Czerwienica prawdziwa
– Samoistna nadpłytkowość

• Terapia sugerowana u pacjentów > 70 roku

życia

Przeciwwskazania

• Bezwzględne

:

– Ciąża,
– Karmienie piersią

• Względne

:

– Terapia nie polecana dla kobiet w wieku reprodukcyjnym
– Dla czerwienicy

• Leukocytoza - < 2tys
• Szybko pogarszająca się funkcja nerek

– Dla nadpłytkowość

• Leukocytoza - < 2tys
• Hemoglobina - < 9 g%
• Szybko pogarszająca się funkcja nerek

Terapia

• Przygotowanie

:

– Pacjenci z czerwienicą powinni być po

upustach krwi tak aby hematokryt
zawierał się między 42-47%,
chemioterapia powinna zakończyć się
w ciągu 1 tygodnia po podaniu 32 P

• Podanie dożylne ortofosforanu

fosforu:

– Maksymalna aktywność – 7 mCi

• 32 P

– Pierwiastek generatorowy
– Emitujący jedynie promieniowanie

beta

– Okres półtrwania – 14,3 dni
– Długość promieniowania w tkankach

3-8 mm

Objawy uboczne

• Wczesne

:

– Leukopenia, trombocytopenia

• Późne

:

– Czerwienica związana jest ze

zwiększonym występowaniem
białaczki, częstość wzrasta po
stosowaniu 32 P (2-15% w ciągu 10 lat
– jest podobna jak po chemioterapii)

Radiosynowektomia

Radiosynowektomia

• Podanie dostawowe pierwiastków

promieniotwórczych w celu leczenia przeciwbólowego

w przypadkach opornych na typową terapię

– Reumatoidalne zapalenie stawów
– Choroby stawów charakteryzujące się zapaleniem maziówki,

jej pogrubieniem lub wysiękiem

– Zmiany stawowe w przebiegu hemofilii
– Choroba Behcet’a

• Stosowane pierwiastki

– 90 Y - cytrynian
– 186 Re – siarczek
– 169 Er – cytrynian

Przeciwwskazania

• Bezwzględne

–

Ciąża

–

Karmienie piersią

–

Lokalna infekcja w okolicy stawu

–

Pęknięta cysta Backera

• Względne

–

U osób <20 roku życia stosować tylko wtedy gdy

efekty lecznicze przewyższą potencjalne ryzyko

–

Znaczna niestabilność stawu z destrukcją kości

–

Znaczące uszkodzenie chrząstki wewnątrz stawu

Wskazania

• Kiedy nieskuteczna okaże się terapia

dostawowa glikokortykosteroidami
długodziałającymi

• Kiedy ból utrudnia w znaczący

sposób lub uniemożliwia codzienną
aktywność lub wymaga stałego
przyjmowania leków
przeciwbólowych

Badania dodatkowe

• Wymagane:

– Rtg stawów

• Dodatkowe:

– Scyntygrafia (np. 3 fazowa kości)
– Usg – w celu oceny struktury stawu,

wykluczenia pękniętej cyty Backera

– MRI

Kiedy stosować

• Po artroskopii lub operacji

– 2 - 6 tygodni

• Po punkcji stawu

– 2 tygodnie

• Następna radiosynowektomia

– po 6 miesiącach (jeśli wykonane 2 nie

przynoszą skutku – nie powtarzać)

Informacje dla pacjenta

• 60-80% pacjentów odpowiada na leczenie
• Poprawa następuje od 14 – do 28 dni po zabiegu
• Możliwe krótkotrwałe pogorszenie objawów

związanych z zapaleniem błony maziowej po zabiegu

• Brak możliwości poprawy w innych stawach niż

poddanych synowektomii (chyba, że stosowane są

również glikokortykosteroidy)

• Możliwe powikłania:

– Ryzyko związane z punkcją stawu: miejscowe wylewy,

infekcje

– Teoretyczne ryzyko związane z ekspozycją na

promieniowanie (nekroza, karcinogenność – rzadko)

– Gorączka, alergia

Informacje dla pacjenta – po

zabiegu

• 48 godz. po zabiegu – unieruchomienie
• Do 3-4 dni po zabiegu powinno się

utrzymywać cewnik u pacjentów z
nietrzymaniem moczu i możliwie często
opróżniać zbiornik

• Do 1 tygodnia po zabiegu – możliwość

wydalania radiofarmaceutyku z moczem

• Do 4 miesięcy po zabiegu – unikanie

zajścia w ciążę

• 90 Y (długość promieni – 3,6 mm)

– Tylko stawy kolanowe, aktywność 5-6 mCi

• 186 Re (długość promieni – 1,1 mm)

– Stawy biodrowe, ramieniowy, łokciowy,

nadgarstkowy, skokowy

– Objętość 1 – 3 ml
– Aktywność – 1-5 mCi, na jeden zabieg nie więcej

niż 10 mCi

• 169 Er (długość promieni – 0,3 mm)

– Stawy śródręcznopaliczkowe,

śródstopnopaliczkowe, międzypaliczkowe

– Objętość 0,5 - 1 ml
– Aktywność – 0,3-1 mCi, na jeden zabieg nie

więcej niż 20 mCi

Po zabiegu

• Kontrola lekarska 6-8 tygodni po

zabiegu

• Potem co 3 –4 miesiące przez rok –

badanie kliniczne i usg

Terapia pierwotnego raka

wątroby

Terapia pierwotnego raka

wątroby

• Terapia nieoperacyjnego,

pierwotnego raka wątroby
potwierdzonego histologicznie

• Dotętnicze podanie 131-I Lipidol

– Lipidol naturalnie zawierający jod

etynylo-ester kwasu tłuszczowego
pochodzącego z ziaren maku

• Po dotętniczym podaniu 131-I Lipidol gromadzi się

w guzie i wątrobie (podawanie odbywa się podczas
konwencjonalnej arteriografii wątrobowej)

• Po 24 godz. od iniekcji

– 75-90% znacznika znajduje się w wątrobie,
– 10-25% w płucach
– iloraz wychwytu guz/wątroba = 2,3/12

• Recyrkulacja nie występuje
• Okres półtrwania radioznacznika guz/wątroba =

5,5/3,5 dnia

• Wydalanie

– z moczem 30-50% w ciągu 7 dni,
– ze stolcem 3% w ciągu 5 dni

• Działanie polega na wywołaniu niedokrwienia z

chemoembolizacją

Przeciwwskazania

• Bezwzględne

– Ciąża
– Karmienie piersią
– Przewidywany okres przeżycia < 1 m-c
– Encefalopatia wątrobowa
– Uczulenie na kontrasty

• Względne

– Zaburzenia krzepliwości
– Ostra bądź przewlekła niewydolność nerek –

klirens kreatyniny < 30 ml/min

• Standardowa podana dawka 131-I Lipodolu – 60 mCi
• Objawy uboczne

– Wczesne:

• Łagodna gorączka (29%)
• Ból w miejsce podania (12,5%)
• Zaburzenia w oddychaniu (3%)
• Ostre zapalenie płuc (0,5%)

– Późne:

• Odwracalna leukopenia (7%)

• Wskazane jest wykonanie scyntygrafii całego ciała 1

tydzień po podaniu celem potwierdzenia dystrybucji

131-I Lipidolu