II Rzeczpospolita

1918-1939

II Rzeczpospolita – państwo polskie odrodzone w 1918 po

123 latach

zaborów. Istniejące w latach 1918-1939. Upadło w wyniku

czwartego

rozbioru Polski.

Ustrój polityczny

System władzy w II Rzeczypospolitej Polskiej
określony został do 1926 jako

republika

republika

demokratyczna

demokratyczna

z wielopartyjnym systemem parlamentarno-
gabinetowym. Po zamachu stanu ustrój państwa

uległ

modyfikacji w trybie zmiany konstytucji i

faktycznego

sposobu wykonywania władzy, w konsekwencji

został

przekształcony w system

prezydencko -

prezydencko -

autokratyczny

autokratyczny.

Partie polityczne II RP

Największymi partiami politycznymi w Polsce międzywojennej
były :

• Narodowa Demokracja, zwana endecją, popierana przez
burżuazję i ziemiaństwo,

• Polskie Stronnictwo Ludowe – „Piast” (PSL – „Piast”) –
partia bogatych chłopów,

• Polskie Stronnictwo Ludowe – „Wyzwolenie” (PSL –
„Wyzwolenie”) – partia biedniejszych chłopów,

• Polska Partia Socjalistyczna (PPS) – partia popierana

przez

część robotników,

• Komunistyczna Partia Polski (KPP) – związana z klasą
robotniczą i popierana przez część najbiedniejszych chłopów,
dążąca do gruntownych przemian.

Społeczeństwo II

Społeczeństwo II

RP

RP

Narodowości

Podział wyznaniowy

społeczeństwa

Struktura społeczna

ludności

Świat oczami

Świat oczami

człowieka II RP

człowieka II RP

RADIO I TELEWIZJA

RADIO I TELEWIZJA

W okresie II Rzeczypospolitej radio uważano za wynalazek epokowy. Obok prasy radio

stanowiło

główne okno na świat większości obywateli. Podawano aktualne wiadomości, transmitowało
koncerty, opery, przedstawienia teatralne i wydarzenia sportowe. Nadawano także programy

tzw.

gimnastyki radiowej, która miała się przyczynić do rozwoju kultury fizycznej społeczeństwa.

• Na runku można było nabyć odbiorniki wielu firm – zarówno produkcji

krajowej,

jak i zagranicznej. Najważniejsze marki okresu to Marconi, Philips, Telefunken,
Ericsson, czy Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne i Towarzystwo Elektrit z
Wilna.

• W roku 1939 funkcjonowało w kraju kilka stacji Polskiego Radia. Każda nadawała

programy

własne, o charakterze lokalnym oraz retransmitowała programy z Warszawy. W zależności od
osób kierujących danymi stacjami, różny był ich program i charakter.

WAŻNE MARKI I

WAŻNE MARKI I

PRODUKTY

PRODUKTY



Wyroby tytoniowe

Palenie było modne w 1939 r., choć zdawano sobie sprawę z jego
szkodliwości, o czym świadczą reklamy wyrobów tytoniowych. Wśród

kobiet

palenie było zdecydowanie mniej modne niż w latach 20-tych, kiedy to
uważano je za nieodzowny element kobiety wyzwolonej. W 1939 r. nie
pojmowano już tego do końca w ten sposób.
Znane marki to: Egipskie Przednie, Hel, Fis, Renoma, Ergo, Płaskie,

Grand

Prix, Klub, Damskie


Alkohole: "Piłsudski" i "Polonia" , likier ziołowy "Góral"



Słodycze: E.Wedel (Ptasie Mleczko, czekoladę Jedyną ), Wawel,
spółka Franciszek Fuchs i Synowie, lody „Pingwin”,



Przemysł motoryzacyjny: Fiat

Kabaret dwudziestolecia

Kabaret dwudziestolecia

międzywojennego

międzywojennego

Po zakończeniu działań wojennych i odzyskaniu

niepodległości,

pierwszym kabaretem założonym na ziemiach polskich był

„Qui

Pro Quo”. Działał on pod kierownictwem artystycznym

Jerzego

Boczkowskiego. Od 1924 roku głównym jego

konferansjerem

był Węgier - Fryderyk Jarosy. Jednym z najbardziej

aktywnych

tekściarzy kabaretu był Julian Tuwim. To głównie w znacznej

mierze jemu „Qui Pro Quo” zawdzięczało swoją niezwykłą

popularność.

Sport w II Rzeczpospolitej

Sport w II Rzeczpospolitej

Powrót Polski na mapę Europy oznaczał również powrót sportowców reprezentujących Rzeczpospolitą na

arenie

międzynarodowej rywalizacji sportowej. Aktywność ruchowa cieszyła się ogromną popularnością w

odrodzonym państwie.

W II Rzeczpospolitej sport uprawiali wszyscy, bez znaczenia na pochodzenie, wykształcenie czy

wykonywany zawód.

W dziesięć lat po odzyskaniu niepodległości, w 1928 roku cała Polska świętowała pierwszy wielki sukces

olimpijski

odrodzonej ojczyzny. Na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie po raz pierwszy zagrano Mazurka

Dąbrowskiego.

Dyskobolka Halina Konopacka zdobyła złoty medal, a tym samym stała się bohaterką narodową. Po

powrocie zawodniczki

do kraju wybuchła masowa histeria. Konopacka przyczyniła się swoim wyczynem do powstania wielu

sportowych klubów

dla kobiet.

Inne dyscypliny:

Jeździectwo - Adam Królikiewicz

Narciarstwo - Stanisław Marusarz, Bronisław Czech i Helena Marusarzówna.

Sporty powietrzne - Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura.

Lekkoatletyka- Janusz Kusociński (bieg na 10 tys. metrów) oraz Stanisława Walasiewicz
(bieg na 100 metrów) zdobyli złote medale podczas Igrzysk Olimpijskich w 1932 roku.

Adam Królikiewicz

Stanisław Maruszarz

Helena Marusarzówna

Franciszek Żwirko

Nauka w dwudziestoleciu

Nauka w dwudziestoleciu

międzywojennym

międzywojennym

W II Rzeczpospolitej nauka stała na bardzo wysokim poziomie, głównie za sprawą
talentu i umysłowości. Do światowej czołówki matematyków zaliczali się wówczas
profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego: Zygmunt Janiszewski, Wacław Sierpiński

oraz

Stefan Mazurkiewicz. Zasłynęli dzięki publikacjom do niezwykle poczytnego

czasopisma

matematycznego „Fundamenta Mathematicae”.

Niczym nie ustępowali im polscy biolodzy. Do najwybitniejszych z nich należy zaliczyć
Kazimierza Funka, który poświęcił się badaniom nad witaminami, oraz Ludwika
Hirszfelda, którego osiągnięcia w zakresie grup krwi są do dziś aktualne i zawarte w
podręcznikach do medycyny.

W 1935 roku Szwedzka Akademia Nauki nagrodziła Irenę Skłodowską-Curie za
wytworzenie w sposób sztuczny elementów radioaktywnych. Polacy mogli również
poszczyć się wspaniałym osiągnięciami w zakresie nauk humanistycznych. Bronisław
Malinowski uważani jest dziś za ojca etnologii. Jego zasługi dla antropologii,
językoznawstwa i socjologii są nieocenione.

Sukcesy państwa

Sukcesy państwa

polskiego w II

polskiego w II

Rzeczypospolitej

Rzeczypospolitej

• powstanie wielkopolskie,
• trzecie powstanie śląskie,
• budowa pełnomorskiego portu w

Gdyni,

• budowa magistrali węglowej ze

Śląska do Gdyni

Kultura II

Kultura II

Rzeczypospolitej

Rzeczypospolitej

W Polsce powojennej zaczęły nabierać znaczenia dziedziny kultury takie jak:

• teatr, muzyka, literatura i sztuka.

Teatr najbardziej rozwinął się w Warszawie, Wilnie oraz we Lwowie.
Muzyka rodzima w tym czasie znajdowała uznanie na szczeblu

międzynarodowym. Do

wielkich ludzi tej dziedziny zaliczyć możemy Karola Szymanowskiego, Feliksa
Nowowiejskiego, a także takich śpiewaków - Jana Kiepurę oraz Adę Sari.
W okresie międzywojennym pojawiło się kilka nowych nurtów w poezji. Wymienić
możemy tutaj awangardę krakowską, którym głównym przedstawicielem był J.
Przyboś oraz Skamandrytów – Tuwima, Lechonia, Wierzyńskiego,

Słonimskiego oraz

Iwaszkiewicza, do futurystów z grupy "Żagary" zaliczyć możemy:

Broniewskiego,

Staffa i Leśmiana.
Poza nimi w literaturze w czasie II Rzeczypospolitej zasłynęli także Witkacy,

Schultz,

Nałkowska i Parandowski.

Gospodarka polska w

latach 1918 - 1939

Reforma skarbowo-walutowa

Reforma finansowa przeprowadzona przez

Władysława

Grabskiego w 1924 roku, stabilizująca

system pieniężny

w Polsce. 1 IV 1924 r wprowadzono nową

walutę –

złoty polski. Powołano Bank Polski.

Reforma rolna

Zmiana struktury własnościowej w rolnictwie
polegające na likwidacji, należących do
właścicieli ziemskich, dużych gospodarstw i

ich

podziale na mniejsze gospodarstwa chłopskie
bądź też na powiększaniu istniejących już
gospodarstw chłopskich o niewielkim areale.

Budowa portu w Gdyni

Wobec stosowanych przez Gdańsk utrudnień w stosunku do Polski oraz
ciągłych konfliktów, zapada decyzja o budowie portu w małej i biednej
miejscowości o nazwie Gdynia.

Budowa trwała w latach 1924–39 i powstał jeden z największych portów na
Bałtyku. W 1921 r. Gdynię zamieszkiwało 1300 ludzi, zaś tuż przed wojną już
120 tys.

Polsko-niemiecka wojna

gospodarcza

– wojna gospodarcza wybucha w 1925 r., kiedy to ustaje obowiązek

Niemiec

do bezcłowego importu z Polski węgla górnośląskiego;

– następuje polityka ograniczania stosunków handlowych niemiecko –
polskich, w celu udowodnienia światu sezonowości państwa

polskiego;

– wojna powoduje uniezależnienie się w znacznym stopniu gospodarki
polskiej od Niemiec, a także przyspiesza prace przy budowie portu w

Gdyni.

Centralny Okręg Przemysłowy

• przemysł wydobywczy i hutniczy –

Górny Śląsk,

• przemysł włókienniczy – okręg łódzki,

• przemysł naftowy – Borysław,

Drohobycz,

• przemysł rozwijał się też w okręgu

kieleckim.

II Rzeczpospolita upadła w wyniku tzw. ,,IV rozbioru Polski” -

nazwa ta

stosowana jest głównie w publicystyce i retoryce politycznej,

wobec wydarzeń

bezpośrednio poprzedzających wybuch II wojny światowej

(podpisanie 23

sierpnia 1939 paktu Ribbentrop-Mołotow) i po jej wybuchu

(agresja Niemiec

1 września 1939 i następująca zaraz po niej agresja ZSRR 17

września 1939).