Formy występowania

Formy występowania

lodu na Ziemi

lodu na Ziemi

1. Glacjologia

1. Glacjologia

nauka z rodziny

nauka z rodziny

hydrologii, zajmująca się badaniem

hydrologii, zajmująca się badaniem

lodowców, procesami ich powstawania oraz

lodowców, procesami ich powstawania oraz

badaniem ich wpływu na środowisko.

badaniem ich wpływu na środowisko.

2.

Jak powstaje lodowiec?

Jak powstaje lodowiec?

ŚNIEG

pod wpływem panującej temperatury,

przy dużej wilgotności powietrza

pod wpływem ciśnienia nadległych warstw śniegu zmniejsza swą
objętość i częściowo krystalizuje

FIRN

LÓD

FIRNOWY

LÓD

LODOWCOW

Y

3. GDZIE POWSTAJĄ LODOWCE I LĄDOLODY ?

3. GDZIE POWSTAJĄ LODOWCE I LĄDOLODY ?



tam, gdzie ukształtowanie terenu sprzyja
gromadzeniu się dużej ilości śniegu,



Gdzie jest zbyt chłodno, aby cały
zgromadzony śnieg stopił się w ciągu lata



W strefie podbiegunowej



W wysokich górach wszystkich stref
klimatycznych, powyżej granicy wiecznego
śniegu

4. CZY LODOWIEC SIĘ

4. CZY LODOWIEC SIĘ

PORUSZA?

PORUSZA?

Jeżeli dostawa lodu przewyższa

topnienie

(

ablację

)

i czoło lodowca

przesuwa się ku przodowi - następuje

transgresja

lodowca

.

Gdy dopływ nowego lodu jest równoważony stratami wywołanymi ablacją, to

czoło lodowca nie zmienia zasięgu, mówimy wtedy o

postoju lodowca

Gdy dostawa nowego lodu jest mniejsza niż ablacja, zmniejsza się zasięg

lodowca - mówimy wtedy o

regresji

lub

cofaniu się lodowca

.

Dzięki takiemu mechanizmowi ruchu lodowce mogą

występować poniżej granicy wiecznego śniegu, nawet w

klimacie ciepłym.

PRĘDKOŚĆ PORUSZANIA SIĘ LODOWCÓW

Alpy 20 – 30 cm / dzień (80 – 150 cm / rok)

Himalaje 200 – 350 cm dzień (700 – 1300 m / rok)

Grenlandia 7 – 8 cz / dzień (25 – 30 m / rok)

Antarktyda 3 – 35 cm / dzień (10 – 30 m / rok)

5. Formy występowania lodu na

5. Formy występowania lodu na

Ziemi

Ziemi

A / LĄDOLODY

A / LĄDOLODY

(lodowce kontynentalne) to potężne,

(lodowce kontynentalne) to potężne,

wypukłe pokrywy lodowe poruszające się szerokim

wypukłe pokrywy lodowe poruszające się szerokim

frontem we wszystkich kierunkach (

frontem we wszystkich kierunkach (

Antarktyda,

Antarktyda,

Grenlandia

Grenlandia

). Ruch lodu w lądolodach odbywa się ku

). Ruch lodu w lądolodach odbywa się ku

brzegom. Po dotarciu lodu do płytkiego morza

brzegom. Po dotarciu lodu do płytkiego morza

powstają

powstają

lodowce szelfowe

lodowce szelfowe

, a na morzu głębokim

, a na morzu głębokim

odrywają się

odrywają się

góry lodowe (lodowiec się cieli)

góry lodowe (lodowiec się cieli)

.

.

Grenlandia

Grenlandia

Grenlandia - nunataki

lodowce

szelfowe

-

charakterystyczn

e dla strefy

brzegowej

lądolodów, ich

podstawa

znajduje się

poniżej poziomu

morza i unosi w
wodach oceanu

lub leży na dnie

szelfu

Lodowiec Szelfowy

Rossa

to ogromny,

trójkątny pokład lodu,

wypełniający niemal

całkowicie zatokę u

wybrzeży

Antarktydy

. Jest to

największa unosząca

się na wodzie bryła

lodu na świecie.

Szeroka na 800 km i

wdzierająca się 970

km w głąb lądolodu

pokrywa lodowa jest

wielkości Francji.

Część skraju lodowca stanowi zwarta linia klifów (wznosi się na
wysokość 50-60 m ), w innych miejscach znajdują się zatoki i cyple.
Grubość pokrywy lodowej waha się ty od 185 m do 760 m. Ponieważ
na Lodowiec Szelfowy napierają lodowce spływające z lądolodu.
przesuwa się o w kierunku morza od 1,5 do 3 m na dobę.

Grenlandia

pole firnowe

Jęzory
lodowcowe

B/ LODOWCE GÓRSKIE

B/ LODOWCE GÓRSKIE

występują w wysokich

występują w wysokich

górach świata. Lodowiec składa się z dwóch

górach świata. Lodowiec składa się z dwóch

części: górnej -

części: górnej -

pola firnowego

pola firnowego

, dolnej -

, dolnej -

jęzora

jęzora

lodowcowego

lodowcowego

. Części te dzieli granica

. Części te dzieli granica

wiecznego śniegu.

wiecznego śniegu.

Lodowiec Ruth i Mt. McKinley w
tle
 

Andy”

Pomimo tego, iż tereny
te znajdują się na
szerokości geogr.
odpowiadającej
umiejscowieniu Cannes
w płd. Francji, to

lodowce schodzą tu na
wysokość zaledwie
200 m n.p.m. i na
odległość zaledwie
kilkunastu kilometrów
od oceanu

,

przedzierając się przez
wiecznie zielone lasy
deszczowe. Jest to
skutkiem bardzo obfitych
opadów śniegu w
wysokich partiach gór,
gdzie potrafi spaść
rocznie nawet do 60 m
śniegu. Śnieg ten pod
swoim ciężarem ubija
się, a jego dolna warstwa
topnieje.

Nowa Zelandia

Niezły to musi być widok. Rzeka lodu przepływająca pośród drzewiastych
paproci i palm, żyjąca swym własnym życiem i tworząca fantastyczne
kształty iglic, grot, kanionów itp.

TYPY

TYPY

LODOWCÓW

LODOWCÓW

GÓRSKICH

GÓRSKICH

lodowiec alpejski

lodowiec alpejski

cechą charakterystyczną tego typu lodowca

cechą charakterystyczną tego typu lodowca

jest tylko jeden jęzor lodowcowy i jedno pole

jest tylko jeden jęzor lodowcowy i jedno pole

firnowe.

firnowe.

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

lodowiec himalajski

lodowiec himalajski

ma liczne, długie jęzory, które łączą się ze

ma liczne, długie jęzory, które łączą się ze

sobą jak dopływy rzek w rzekę główną,

sobą jak dopływy rzek w rzekę główną,

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

lodowiec piedmontowy

lodowiec piedmontowy

powstaje przez połączenie się lodowców

powstaje przez połączenie się lodowców

spływających z gór w jedno pole lodowe u

spływających z gór w jedno pole lodowe u

podnóża gór

podnóża gór

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

Lodowiec

Hubbard,

Alaska, Stany Zjednoczone

Malaspina

, olbrzymi lodowiec piedmontowy położony

na południowym wybrzeżu Alaski (USA) . Powstał z
połączenia szeregu lodowców dolinnych i tworzy czaszę o
powierzchni ok. 3000 km2.

lodowiec wiszący (zawieszony)

lodowiec wiszący (zawieszony)

jęzor zwisa z pola firnowego nad terenem leżącym

poniżej.

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

(www.physicalgeography.net/fundamentals/10ad

Lodowiec wiszący nad dolinie

Suphelledalen

 

Lodowiec karowy

Lodowiec karowy

,

,

lodowiec

lodowiec

cyrkowy

cyrkowy

posiada jedynie pole firnowe. Ponieważ

posiada jedynie pole firnowe. Ponieważ

dostawa śniegu równa się jego topnieniu,

dostawa śniegu równa się jego topnieniu,

jęzor lodowcowy nie występuje lub jest

jęzor lodowcowy nie występuje lub jest

ledwie zaznaczony.

ledwie zaznaczony.

lodowiec kurtenstański

lodowiec kurtenstański

–

–

nie ma połączenia z polem firnowym.

nie ma połączenia z polem firnowym.

C / CZAPY LODOWE

C / CZAPY LODOWE

- zwane

- zwane

lodowcami fieldowymi

lodowcami fieldowymi

,

,

powstają na wysoko położonych płaskowyżach. Z

powstają na wysoko położonych płaskowyżach. Z

wypukłego pola firnowego w różne strony spływają krótkie

wypukłego pola firnowego w różne strony spływają krótkie

jęzory lodowcowe (niekiedy z szybkością 300 m rocznie).

jęzory lodowcowe (niekiedy z szybkością 300 m rocznie).

Występują na obszarach północnej Europy -

Występują na obszarach północnej Europy -

Islandia,

Islandia,

Norwegia

Norwegia

.

.

Formy występowania lodu na Ziemi

Formy występowania lodu na Ziemi

PARK LODOWCOWY

PARK LODOWCOWY –

na Oceanie Arktycznym płaskie ,

na Oceanie Arktycznym płaskie ,

grube tafle lodu, często spiętrzone

grube tafle lodu, często spiętrzone

D/ TRWAŁA MARZŁOĆ

D/ TRWAŁA MARZŁOĆ

jest formą

jest formą

zlodzenia i pokrywa 14 procent

zlodzenia i pokrywa 14 procent

powierzchni wszystkich lądów, gdzie

powierzchni wszystkich lądów, gdzie

panują ekstremalne mrozy. W

panują ekstremalne mrozy. W

miesiącach letnich, kiedy

miesiącach letnich, kiedy

temperatura powietrza osiąga

temperatura powietrza osiąga

wartości dodatnie, górny słój

wartości dodatnie, górny słój

odmarza (strefa czynna wiecznej

odmarza (strefa czynna wiecznej

zmarzliny) do głębokości kilku

zmarzliny) do głębokości kilku

metrów zasilając w wodę

metrów zasilając w wodę

powierzchnię gruntową

powierzchnię gruntową

.

.

plejstoceńskie

plejstoceńskie

lądolody

lądolody

Plejstocen

Plejstocen

-

- trzecia epoka

neogenu trwająca od 1,87

mln lat temu do 10 250

tys. lat temu, zwana też

epoką lodowcową, w

której olbrzymie lodowce

pokryły wielką część

Europy, Ameryki Północnej

i Azji.

Glacjał – okres lodowcowy

Interglacjał – okres wolny od lodu

Sprawdź w atlasie

mapę „utwory

czwartorzędowe”

pod katem

zasięgów

zlodowaceń

Rzeźba młodoglacjalna

Rzeźba młodoglacjalna

Jest to rzeźba powstała podczas ostatniego

Jest to rzeźba powstała podczas ostatniego

zlodowacenia ( Bałtyckiego ); formy terenu są

zlodowacenia ( Bałtyckiego ); formy terenu są

bardzo dobrze zachowane, występują jeziora

bardzo dobrze zachowane, występują jeziora

polodowcowe

polodowcowe

Rzeźba staroglacjalna

Rzeźba staroglacjalna

Jest to rzeźba zlodowacenia krakowskiego i

Jest to rzeźba zlodowacenia krakowskiego i

środkowopolskiego, formy są zdenudowane i

środkowopolskiego, formy są zdenudowane i

porozcinane, występują obszary równinne, nie

porozcinane, występują obszary równinne, nie

istnieją jeziora.

istnieją jeziora.

Prognozowane ocieplenie klimatu

Prognozowane ocieplenie klimatu

nie musi stopić wszystkich

nie musi stopić wszystkich

lodowców.

lodowców.



Lodowiec grenlandzki będzie się kurczył, ale lodowiec

antarktyczny rozszerzał

-

wynika z międzynarodowych badań, w których

uczestniczyli Polacy. Wyniki prac opublikowano w "Science„/ 2005.



Od 2000 do 2004 roku Europa Środkowa stała się polem badań

geologów. Ich praca dotyczy okresu sprzed około 20 tys. lat, ale pomaga

zrozumieć obecny wpływ ocieplenia na topnienie lodowców.



Okazało się, że

lodowiec niekoniecznie zachowywał się

"logicznie". "W badanym przez nas okresie zaniku lądolodu nie

zawsze topił się, kiedy było ciepło, i rozrastał się nie tylko w

zimnych

warunkach" - powiedział prof. Marks. Zdarzało się tak

dlatego, że zmiany lądolodu zależą nie tylko od temperatur, ale i m.in.

od opadów śniegu.



Na podstawie badań geologicznych naukowcy wnioskują, że

gdyby

nastąpiło prognozowane ocieplenie klimatu, to lądolód

grenlandzki

będzie zanikał, a antarktyczny będzie się rozszerzał.

(PAP)

Oba lądolody znajdują się w strefach polarnych, choć w nieco

odmiennych

warunkach.

Grenlandzki występuje w klimacie

morskim i silniej reaguje na ocieplenie. Natomiast lądolód

Antarktydy jest położony na biegunie, gdzie jest bardziej sucho.