ŚMIERĆ I JEJ OZNAKI

ŚMIERĆ I JEJ OZNAKI

Śmierć miejscowa –

Śmierć miejscowa –

necrosis

necrosis



śmierć poszczególnych komórek lub

śmierć poszczególnych komórek lub

części narządów

części narządów

Śmierć ogólna organizmu –

Śmierć ogólna organizmu –

mors

mors



ustanie czynności wszystkich

ustanie czynności wszystkich

narządów, tkanek i komórek organizmu

narządów, tkanek i komórek organizmu

Śmierć fizjologiczna

Śmierć fizjologiczna



następstwo naturalnego zużycia tkanek

następstwo naturalnego zużycia tkanek



następuje na tle wiądu starczego –

następuje na tle wiądu starczego –

marasmus senilis

marasmus senilis

Śmierć patologiczna

Śmierć patologiczna



bezpośrednie następstwo ciężkiego

bezpośrednie następstwo ciężkiego

uszkodzenia narządów

uszkodzenia narządów



przede wszystkim w wyniku ustania

przede wszystkim w wyniku ustania

czynności serca, płuc lub mózgu – wrota

czynności serca, płuc lub mózgu – wrota

śmierci

śmierci

atria mortis

atria mortis



Śmierć sercowa

Śmierć sercowa

-

wynik uszkodzenia autonomicznego

wynik uszkodzenia autonomicznego

układu nerwowego serca lub utrata

układu nerwowego serca lub utrata

zdolności kurczenia się mięśnia

zdolności kurczenia się mięśnia

sercowego wskutek :

sercowego wskutek :

-

zmian wstecznych tj. zwyrodnienie,

zmian wstecznych tj. zwyrodnienie,

martwica

martwica

-

czynnika mechanicznego np. zawał serca

czynnika mechanicznego np. zawał serca

-

czynnika toksycznego lub zakaźnego

czynnika toksycznego lub zakaźnego

-

znacznego podrażnienia nerwu

znacznego podrażnienia nerwu

współczulnego lub przywspółczulnego

współczulnego lub przywspółczulnego



Śmierć płucna

Śmierć płucna

-

w wyniku zaburzenia czynności płuc,

w wyniku zaburzenia czynności płuc,

bo

bo

-

uniemożliwiona wymiana gazowa

uniemożliwiona wymiana gazowa

-

upośledzone zaopatrywanie tkanek w tlen

upośledzone zaopatrywanie tkanek w tlen

-

gromadzenie się znacznych ilości dwutlenku

gromadzenie się znacznych ilości dwutlenku

węgla prowadzące do poważnego

węgla prowadzące do poważnego

zaburzenia czynności ośrodkowego układu

zaburzenia czynności ośrodkowego układu

nerwowego - mózgu

nerwowego - mózgu



Śmierć mózgowa

Śmierć mózgowa

-

następstwo zniszczenia ważnych dla

następstwo zniszczenia ważnych dla

życia ośrodków nerwowych,

życia ośrodków nerwowych,

szczególnie odpowiedzialnych za

szczególnie odpowiedzialnych za

oddychanie i pracę serca

oddychanie i pracę serca

-

nagła

nagła

-

gdy ważne dla życia narządy w znacznym

gdy ważne dla życia narządy w znacznym

stopniu są uszkodzone- apopleksja

stopniu są uszkodzone- apopleksja

-

powolna

powolna

-

uszkodzenie narządów nie jest znaczne i ich

uszkodzenie narządów nie jest znaczne i ich

czynność ustaje powoli – agonia

czynność ustaje powoli – agonia

ZMIANY POŚMIERTNE

ZMIANY POŚMIERTNE



Oziębienie zwłok

Oziębienie zwłok

–

–

algor mortis s. frigus mortis

algor mortis s. frigus mortis

-

wyrównanie temperatury zwłok z temperaturą

wyrównanie temperatury zwłok z temperaturą

otoczenia

otoczenia

-

temperatura ciała opada w ciągu godziny o 3oC

temperatura ciała opada w ciągu godziny o 3oC

-

* przy niektórych schorzeniach układu

* przy niektórych schorzeniach układu

nerwowego np. tężcu; przy chorobach

nerwowego np. tężcu; przy chorobach

gorączkowych lub porażeniu cieplnym

gorączkowych lub porażeniu cieplnym

temperatur zwłok bezpośrednio po śmierci

temperatur zwłok bezpośrednio po śmierci

może ulec podwyższeniu

może ulec podwyższeniu



Bladość pośmiertna skóry i widocznych

Bladość pośmiertna skóry i widocznych

błon śluzowych

błon śluzowych



palor mortis

palor mortis

-

następstwo ustania krążenia oraz

następstwo ustania krążenia oraz

przemieszczenia krwi do niżej położonych

przemieszczenia krwi do niżej położonych

części ciała

części ciała

-

przy ocenie bladości pośmiertnej należy

przy ocenie bladości pośmiertnej należy

uwzględnić bladość jak może być następstwem

uwzględnić bladość jak może być następstwem

niedokrwistości lub znacznej utraty krwi

niedokrwistości lub znacznej utraty krwi

-

sierść i pigmentowana skóra może utrudniać

sierść i pigmentowana skóra może utrudniać

rozpoznanie

rozpoznanie



Stężenie pośmiertne

Stężenie pośmiertne

-

-

rigor mortis

rigor mortis

- charakteryzuje się skróceniem, zgrubieniem i

- charakteryzuje się skróceniem, zgrubieniem i

zesztywnieniem mięśni prowadzącym do

zesztywnieniem mięśni prowadzącym do

unieruchomienia stawów

unieruchomienia stawów

- przyczyną jest wyczerpanie energii mięśni

- przyczyną jest wyczerpanie energii mięśni

zgromadzonej w postaci cząsteczek ATP i

zgromadzonej w postaci cząsteczek ATP i

fosfokreatyny oraz napęcznienie miozyny, która

fosfokreatyny oraz napęcznienie miozyny, która

pod

pod

wpływem kwasu mlekowego,

wpływem kwasu mlekowego,

wytwarzanego z

wytwarzanego z

glikogenu przy agonalnych

glikogenu przy agonalnych

skurczach mięśni

skurczach mięśni

powoduje wiązanie wody

powoduje wiązanie wody

- stężenie zwłok zaczyna się w 1-8 godzin po

- stężenie zwłok zaczyna się w 1-8 godzin po

śmierci, po ok. 5-8 godzin jest zupełnie rozwinięte

śmierci, po ok. 5-8 godzin jest zupełnie rozwinięte

i

i

utrzymuje się przez ok. 48-60 godzin

utrzymuje się przez ok. 48-60 godzin

- rozpoczyna się począwszy od mięśni głowy

- rozpoczyna się począwszy od mięśni głowy

(żuchwy), postępując ku tyłowi obejmuje mięśnie

(żuchwy), postępując ku tyłowi obejmuje mięśnie

karku, kończyn przednich, klatki piersiowej,

karku, kończyn przednich, klatki piersiowej,

następnie mięśnie brzucha i kończyn tylnych oraz

następnie mięśnie brzucha i kończyn tylnych oraz

ogona; w tej samej kolejności ustępuje

ogona; w tej samej kolejności ustępuje

- szybkość występowania stężenia pośmiertnego

- szybkość występowania stężenia pośmiertnego

zależy od stopnia rozwoju mięśni

zależy od stopnia rozwoju mięśni

- u osobników dobrze umięśnionych występuje wcześniej i dłużej się

- u osobników dobrze umięśnionych występuje wcześniej i dłużej się

utrzymuje, natomiast u osobników o słabo rozwiniętych mięśniach

utrzymuje, natomiast u osobników o słabo rozwiniętych mięśniach

zjawia się późno i trwa krócej

zjawia się późno i trwa krócej

- stężenie obejmuje zarówno mięśnie szkieletowe

- stężenie obejmuje zarówno mięśnie szkieletowe

jak i prążkowane

jak i prążkowane

- * stężenie kataleptyczne – następuje po

- * stężenie kataleptyczne – następuje po

uszkodzeniu rdzenia przedłużonego, mostu,

uszkodzeniu rdzenia przedłużonego, mostu,

móżdżku lub też przy śmierci w czasie ataku

móżdżku lub też przy śmierci w czasie ataku

drgawek

drgawek



Plamy pośmiertne

Plamy pośmiertne



livores mortis

livores mortis

-

następstwo gromadzenia się krwi w niżej

następstwo gromadzenia się krwi w niżej

położonych częściach zwłok

położonych częściach zwłok

-

Po nacięciu plamy pośmiertnej z naczyń

Po nacięciu plamy pośmiertnej z naczyń

krwionośnych wypływa kroplami ciemna

krwionośnych wypływa kroplami ciemna

krew, dająca łatwo zmywać się strumieniem

krew, dająca łatwo zmywać się strumieniem

wody

wody

-

mogą wyglądem przypominać sińce

mogą wyglądem przypominać sińce

powstałe wskutek urazu

powstałe wskutek urazu

-

plamy pośmiertne przy ucisku bledną natomiast

plamy pośmiertne przy ucisku bledną natomiast

plamy przyżyciowe nie zmieniają swego wyglądu

plamy przyżyciowe nie zmieniają swego wyglądu

ponieważ krew znajduje się poza naczyniem

ponieważ krew znajduje się poza naczyniem

-

* ocieklina

* ocieklina

-

hypostasis

hypostasis

-

zjawisko gromadzenia się krwi w niżej położonych narządów

zjawisko gromadzenia się krwi w niżej położonych narządów

wewnętrznych

wewnętrznych

-

przekrwienie opadowe

przekrwienie opadowe

-

Może powstawać również przyżyciowo wskutek osłabienia

Może powstawać również przyżyciowo wskutek osłabienia

akcji serca

akcji serca



Wysychanie zwłok

Wysychanie zwłok



exsicatio postmortalis

exsicatio postmortalis

-

następstwo utarty płynów przez tkanki-

następstwo utarty płynów przez tkanki-

parowanie

parowanie

-

wyschnięciu ulegają przede wszystkim

wyschnięciu ulegają przede wszystkim

śluzawica, ryj, uszy, gałki oczne i koniec

śluzawica, ryj, uszy, gałki oczne i koniec

wysuniętego języka, ogon

wysuniętego języka, ogon



Tworzenie się skrzepów krwi

Tworzenie się skrzepów krwi



cruores postmortalis

cruores postmortalis

-

-

skrzepy tworzą się głównie w sercu prawy i

skrzepy tworzą się głównie w sercu prawy i

dużych naczyniach żylnych , szczególnie w

dużych naczyniach żylnych , szczególnie w

przypadkach dłużej trwającej niedomogi serca

przypadkach dłużej trwającej niedomogi serca

prawego

prawego

-

Skrzepy różnią się tym od występujących

Skrzepy różnią się tym od występujących

przyżyciowo zakrzepów, że występują po śmierci

przyżyciowo zakrzepów, że występują po śmierci

i są soczyste, wiotkie, elastyczne i luźno leżą w

i są soczyste, wiotkie, elastyczne i luźno leżą w

naczyniach natomiast zakrzepy są suche,

naczyniach natomiast zakrzepy są suche,

kruche, przytwierdzone do ściany naczynia

kruche, przytwierdzone do ściany naczynia

-

w przypadku nagłego krzepnięcia krwi skrzepy mają

w przypadku nagłego krzepnięcia krwi skrzepy mają

barwę czerwona

barwę czerwona

-

przy powolnym krzepnięciu krwi powstają skrzepy

przy powolnym krzepnięciu krwi powstają skrzepy

mieszane, czerwono- bursztynowo- żółte

mieszane, czerwono- bursztynowo- żółte

-

* przy niektórych zatruciach tlenkiem węgla,

* przy niektórych zatruciach tlenkiem węgla,

cyjanowodorem, przy uduszeniu, ostrych

cyjanowodorem, przy uduszeniu, ostrych

chorobach zakaźnych krzepnięcie jest

chorobach zakaźnych krzepnięcie jest

niedostateczne lub go brak

niedostateczne lub go brak



Rozkład gnilny

Rozkład gnilny



putrescentia

putrescentia

-

późniejszy objaw pośmiertny

późniejszy objaw pośmiertny

-

polega na zupełnym rozkładzie złożonych

polega na zupełnym rozkładzie złożonych

białek zawartych w tkankach, prowadzącym do

białek zawartych w tkankach, prowadzącym do

powstania kwasów tłuszczowych, amoniaku,

powstania kwasów tłuszczowych, amoniaku,

bezwodnika kwasu węglowego, kwasu

bezwodnika kwasu węglowego, kwasu

azotowego, fosforowego, siarkowego i metanu,

azotowego, fosforowego, siarkowego i metanu,

siarkowodowu, trójmetylaminy, indolu, skatolu

siarkowodowu, trójmetylaminy, indolu, skatolu

- powodują go drobnoustroje znajdujące się w

- powodują go drobnoustroje znajdujące się w

zwłokach, stale przebywające jako saprofity za

zwłokach, stale przebywające jako saprofity za

życia zwierzęcia w przewodzie pokarmowym i

życia zwierzęcia w przewodzie pokarmowym i

drogach oddechowych jak również

drogach oddechowych jak również

drobnoustroje dostające się z zewnątrz

drobnoustroje dostające się z zewnątrz

-

pierwszym objawem gnicia jest rozpad krwinek

pierwszym objawem gnicia jest rozpad krwinek

czerwonych –

czerwonych –

haemolysis

haemolysis

i przepojenie tkanek

i przepojenie tkanek

barwnikiem krwi-

barwnikiem krwi-

imbibitio haemoglobinaemica

imbibitio haemoglobinaemica

-

łącząc się z siarkowodorem daje sulfmethemoglobinę,

łącząc się z siarkowodorem daje sulfmethemoglobinę,

barwnik zielonkawo- brązowo- czarny pseudomelanosis

barwnik zielonkawo- brązowo- czarny pseudomelanosis

-

najintensywniejsze przepojenie w obrębie wsierdzia i

najintensywniejsze przepojenie w obrębie wsierdzia i

dużych pni naczyniowych

dużych pni naczyniowych

-tworzenie się gazów gnilnych gromadzących się pod
skórą, w jamach ciała i narządach wewnętrznych,
które powodują niejednolite wzdęcie zwłok

-nie należy mylić z obrzękiem gazowym będącym następstwem
urazów (emphysema trauaticum) spowodowanego przyżyciowym
uszkodzeniem skóry, tchawicy, płuc, klatki piersiowej, przewodu
pokarmowego, worków powietrznych u koni albo jest wynikiem
działalności drobnoustrojów np. w przebiegu szelestnicy



Szybciej ulegają gniciu zwłoki zwierząt padłych

Szybciej ulegają gniciu zwłoki zwierząt padłych

nagle, nie wyniszczonych długotrwałą chorobą,

nagle, nie wyniszczonych długotrwałą chorobą,

jak również padłych wskutek ogólnego zakażenia

jak również padłych wskutek ogólnego zakażenia

organizmu

organizmu



W warunkach nie sprzyjających gniciu (rozwojowi

W warunkach nie sprzyjających gniciu (rozwojowi

drobnoustrojów, gdy zwłoki znajdują się w miejscu

drobnoustrojów, gdy zwłoki znajdują się w miejscu

suchym i przewiewnym, zwłoki wysychają czyli

suchym i przewiewnym, zwłoki wysychają czyli

ulegają tzw zestrupieszeniu – mumificatio

ulegają tzw zestrupieszeniu – mumificatio



Samotrawienie

Samotrawienie



autodigestio

autodigestio

-

autolityczne procesy polegające na

autolityczne procesy polegające na

rozpuszczaniu tkanek przez zawarte w nich

rozpuszczaniu tkanek przez zawarte w nich

enzymy

enzymy

-

szczególnie intensywnie zachodzi w żołądku,

szczególnie intensywnie zachodzi w żołądku,

przełyku i trzustce

przełyku i trzustce

Głębicki Maciej

Głębicki Maciej

Maciaszek Katarzyna

Maciaszek Katarzyna

W oparciu o ‘’Diagnostyka sekcyjna chorób zwierząt” T.

W oparciu o ‘’Diagnostyka sekcyjna chorób zwierząt” T.

Żuliński

Żuliński