Rozwój układu

krAZenia

Przygotowali:

Anna Kamińska
Mateusz Pałys

Rozwój Serca

• Początek rozwoju

– 18-19 d.- miedzy endodermą pęcherzyka

żółtkowego a mezodermą trzewna powstają sznury

śródbłonkowe (tzw. pole sercotwórcze)

– 20 d. ww. sznury uzyskują światło tworzą cewy

wsierdziowe

– 22 d. cewy wsierdziowe łączą się w jedną.

Przewężenia dzielą cewę na:

• Opuszkę serca

• Pierwotna komorą

• Pierwotny przedsionek
Rozpoczyna się akcja skurczowa pochodzenia mięśniowego.
Skurcze pod postacą fali perystaltycznej. Koordynacja w 4

tyg.

Rozwój serca zarodka

zatoka żylna

opuszka serca

kanał

uszkowy

Rozwidlony koniec tworzy zatokę żylną do której uchodzą żyły

zasadnicze, żyły pępkowe oraz żyły żółtkowe.

Zatoka żylna przechodzi w pierwotny przedsionek a ten

w część komorową pętli sercowej.

Część komorowa składa się z dwóch ramion, wstępującego i zstępującego

Opuszka oddzielona nieznacznym przewężeniem od

ramion

przechodzi we wspólny pień tętniczy

Przedsionek rośnie wszerz i tworzy uszka serca

Cewa sercowa zawęża się tworzy kanał uszkowy,

po czym ramiona pętli zrastają się i tworzą

pojedynczą komorę

Pierścieniowate zgrubienie wsierdzia zanika

i opuszka zostaje włączona do komory jako

jej stożek.

Serce zarodka 9mm od przodu

kanał uszkowy

w 5 tyg. w obrębie kanału uszkowego, jego

zgrubiałe brzegi (przedni i tylny) zrastają się

swymi odcinkami środkowymi w przegrodę

pośrednią (septum intermedium), która dzieli

światło kanału na dwa ujścia przedsionkowo-

komorowe

w 5 tyg. z tylnej i górnej ściany przedsionka

wyrasta w dół, ku przegrodzie pośredniej, fałd

wsierdzia (przegroda pierwsza – septum primum)

zanim jednak dojdzie do zespolenia tych przegród,

powstaje, wskutek zaniku górnej części septum

primum, otwór owalny pierwszy

w 7 tyg. z górnej przedniej ściany przedsionka

wyrasta obok przegrody pierwszej przegroda druga
(septum secundum), która ma kształt otwartego ku

tyłowi sierpa; tworzy on następnie pierścień

okalający otwór owalny drugi (foramen ovale

secundum)

otwory pierwszy i drugi nie pokrywają się; obie

przegrody zrastają się przylegającymi ścianami,

wskutek czego przegroda pierwsza zasłania otwór

owalny drugi jako jego zastawka (valvula foraminis

ovalis)

brzeg przedni zastawki nie zrasta się z przednią

krawędzią otworu drugiego do końca życia

płodowego, dzięki czemu krew może przepływać z

przedsionka prawego do lewego

Rozwój przegrody międzykomorowej serca

w 4 tyg. ze ścian wewnętrznych komory,
równolegle do bruzdy między komorowej
wyrasta fałd w kształcie sierpa

ramię przednie i tylne sierpa zrastają się
odpowiednio z przednią i tylną krawędzią
kanału przeds.-komorowego

między tymi ramionami utrzymuje się otwór
międzykomorowy

otwór ten zostaje zamknięty przez część
błoniastą przegrody, która wyrasta z krawędzi
otworu międzykomorowego w kierunku opuszki
serca; w tym procesie udział bierze także
przegroda pnia tętniczego

KOMORA

• Komora:

– 4 tydzień-w komorze w okolicy koniuszka

pojawia grzebień mięśniowy. Mioblasty
tej okolicy proliferują tworząc część
mięśniową przegrody

– 7 tydzień-z poduszeczek wsierdziowych

powstaje część błoniasta przegrody,
która w tym okresie łączy się z cz.
mięśniową

Opuszka i pieN tEtniczy

• Opuszka i pień tętniczy

– Z komórek mezenchymalnych tworzą się grzebienie opuszek-prawy i lewy
– Grzebienie opuszki łączą się z grzebieniami pnia tętniczego
– Utworzona spiralna przegroda aortalno-płucna dzieli pień tętniczy na dwa

kanały

– Ze zgrubień tkanki podwsierdziowej powstają zastawki półksiężycowate

(początkowo składające się z 2 a następnie z 3 płatków)

Powstawanie strun ścięgnistych i mm. brodawkowatych

zewnętrzna cewa mezodermalna tworzy
zbitą warstwę zewnętrzną i gąbczastą
wewnętrzną; wewnętrzna cewa
śródbłonkowa wnika w warstwę gąbczastą i
powleka beleczki mięśniowe (jama serca
powiększa się o przestrzenie
międzybeleczkowe)

w uszkach przedsionków powstają w podobny
sposób mięśnie grzebieniaste; w ścianach
komór powstają ze zlania się beleczek
mięśnie brodawkowate

Szkielet i układ

bodZcoprzewodzAcy

• Powstają po wytworzeniu się 4 jam

serca

• Szkielet- z tk. łącznej nasierdzia
• Ukł. bodźcoprzewodzący- ze ściany

zatoki żylnej i komórek kanału
przedsionkowo komorowego

• Proces kontynuowany po urodzeniu

Rozwojowe Wady

Serca

Wrodzone wady serca

Ze wzgędu na skomplikowaną budowę anatomiczną i złożony rozwój

embrionalny serce jest narządem szczególnie często dotkniętym
wrodzonymi wadami. Najczęstsze wady to

:

• Ubytki przegrody międzykomorowej i międzyprzedsionkowej
• Przetrwały przewód tętniczy
• Zwężenie zastawki płucnej
• Nieprawidłowe rozgałęzienie aorty
• Zwężenie aorty
• Przełożenie naczyń głównych
• Hipoplazja komory lewej lub prawej
• Nieprawidłowy spływ żylny
• Wspólny pień tętniczy

Nieprawidłowe rozgałęzienie aorty

Wady uwarunkowane

genetycznie

• Zespół Wolfa-Parkinsona-White’a
• Całkowity blok serca
• Nadzastawkowe zwężenie aorty
• Fibroelastoza serca

Nieprawidłowy mięsień brodawkowy

Przepuklina pępkowa

Wady stanowiAce czesc

zespolow uwarunkowanych

genetycznie

• Zespół Noonan’a
• Zespół Ellise-vanCrevland’a
• Zespół Lawrence-Moon-Biedl’a

Choroby związane z aberracją chromosomową:

• Zespół Downa
• Zespół Turnera

Ubytek przegrody międzykomorowej

Przyczyny teratogenne i

srodowiskowe

• Teratogeny środowiskowe:

– Wirus różyczki
– Leki (talidomid, antagoniści kwasu

foliowego i leki przeciwdrgawkowe,
przeciwdepresyjne)

– Alkohol (30%dzieci z FAS)
– Narkotyki

Wady zwiazane z polozeniem

• Brak serca (acardia)- może wystąpić u bliźniąt

jednołożyskowych

• Przemieszczenie serca (ectopia cordis)- serce

znajduje się na powierzchni ciała ( niezrośniety

mostek), worek osierdziowy otwarty

• Ułożenie prawostronne ( dextrocardia)- może

dotyczyć samego serca lub być związana z

odwrotnym ułożeniem trzewi. Wynika z zagięcia

się cewy sercowej w lewo zamiast w prawo

Wady przegrod

• Przegroda

miedzyprzedsionkowa

– otwór owalny

(występuje u ok.25%

dorosłych-drożność

cewnikowa)

– Ubytek wskutek

nieprawidłowej

resorpcji przegrody

pierwotnej

– Niepołączeni

przegrody pierwotnej z

poduszeczkami

wsierdziowymi

– Całkowity brak

przegrody-serce

trójkomorowe

• Przegroda

międzykomorowa

– 25%wad serca
– Ubytek w cz.

błoniastej-zaburzenia

tworzenia

poduszeczek

wsierdziowych

– Ubytek w cz.

mięśniowej- wynik

zbyt intensywnego

wchlaniania tk.

Mięśniowej

– Całkowity brak

przegrody-serce 3

komorowe

• Nieprawidłowy

podział opuszki
serca

– Przetrwały pień

tętniczy

– Wady przegrody

aortalno płucnej

• Przełożenie

wielkich naczyń:

– Aorta wychodzi z

prawej komory,

pień płucny z lewej

– Prawdopodobnie

powstaje w wyniku

zaburzen skręcania

przegrody aortalno

płucnej

•

Tetralogia Fallota

–

10%wszystkich wad serca

–

2 razy częściej u

chłopców

1. Zwężenie ujścia pnia

płucnego(może wystąpic

atrezja)

2. Ubytek przegrody

miedzykomorowej

3. Prawostronne

przesunięcie aorty tzw.

aorta jeździec

4. Przerost prawej komory

Wykrywanie wad

• Wykrywanie wad serca przed porodem jest bardzo ważne ze

względu na możliwość optymalnego przygotowania porodu:

 Przygotowanie odpowiedniej diagnostyki i leczenia
 Uniknięcie transportu dziecka
 Wybranie sposobu porodu

• Wskazania do echokardiografii płodu:

 Aberracje chromosomowe płodu
 Obrzęk uogólniony
 Zaburzenia rytmu
 Mało lub wielo-wodzie
 Wady innych układów (przepuklina pępkowa, przeponowa)
 Wystąpienie wady w rodzinie
 Niektóre choroby matki (cukrzyca, toczeń trzewny)
 Stosowanie niektórych leków przez matkę (cytostatyki, leki

przeciwdepresyjne, narkotyki, alkohol)

Rozwój naczyń

Wiadomosci ogolne

• 13-15 d. wyspy angioblastyczne, ułożone w grupy i

sznury-pierwotne komórki naczyń i krwi

• 17d. w wyspach zaczyna tworzyć się światło:

– Kom otaczające wyspę  mięśniówka i tk. łączna

naczynia

– kom zewnętrznej cz. wyspy śródbłonek

– kom w środku  steam cells

• Początkowo po bokach zarodka, przesuwanie w

kierunku głowowym

• pierwotne naczynia tworzą sploty które przyjmują

kształt podkowiasty

• w linii pośrodkowej w podobny sposób powstają 2

aorty grzbietowe, które łączą się z innymi

pierwotnymi naczyniami

Uklad tetniczy

• 4 tydzień-2 pierwotne aorty; odgałęziania:

– Tt. miedzysegmentowe ściany ciała

– Tt. żółtkowe pęcherzyka żółtkowego

– Tt. pępowinowe dla łożyska

• Modyfikacje

– w cz. środkowej w 5 tygodniu aorty łączą się w

pojedynczą aortę grzbietową

– w części tylnej nieznaczne

– w części przedniej:

• Początkowo 6 par łuków, których początek stanowi

worek aortalny

• 6-8 tydzień-powstanie ostatecznego układu naczyń

Łuk

Powstają:

I

Część t. szczękowej i szyjnej zewnętrznej

II

Tętnica strzemiączka i t. gnykowa

III

Tt. Szyjne wspólne i wewnętrzne, aorta grzbietowa

IV

Strona prawa: t. podobojczykowa
Strona lewa: łuk aorty (z niego lewa t. podobojczykowa)

V

Nie postaje lub tworzą się szczątkowe zanikające naczynia

VI

Strona lewa: lewa t. płucna
Strona prawa: przewód tętniczy

Łuki aorty

Od dwóch grzbietowych aort odchodzą

naczynia metameryczne, czyli
segmentalne. Z nich powstają:

• Gałęzie grzbietowe aorty wstępującej
• Gałęzie boczne aorty wstępującej
Gałęzie brzuszne powstają z tętnic

żółtkowych

Uklad zylny

• 4 tydzień, pierwotna sieć żylna:

– Układ grzbietowy
– Podwójna sieć odżywcza

• Początkowo układ jest symetryczny i

parzysty

• Żyła główna dolna-4 odcinki

– Wątrobowy-z żyły wątrobowej
– Przednerkowy  z żyły podzasadniczej prawej
– Nerkowy  z nad i podzasadniczej żyły prawej
– Pozanerkowy  z żyły nadzasadniczej prawej