Pierwsza pomoc II

1)Resuscytacja krążeniowo-

oddechowa (patrz BLS i ALS)

2)Płynoterapia i

farmakoterapia w okresie

przedszpitalnym

Pierwsza pomoc II

• Płynoterapia i farmakoterapia w okresie

przedszpitalnym polega przede wszystkim na

zabezpieczeniu dostępu do żyły, najlepiej przez

wprowadzenie plastikowego cewnika (jest on

wygodny w użyciu, pozwala na swobodne

ruchy kończyną i na dodatkowe wstrzyknięcia

leków, a ponadto nie ulega szybkiemu

zatkaniu); wydolny dostęp do żyły potrzebny

jest nie tylko u chorych z hipowolemią, ale u

wszystkich z rozleglejszymi obrażeniami;

przetacza się płyny elektrolitowe (zbuforowany

mleczanem sodu płyn Ringera,....

Pierwwsza pomoc II

• ....0,9% roztwór chlorku sodu) i koloidowe

(dekstran 70 000); przetoczenie, zwłaszcza

dekstranu, powinno być poprzedzone

pobraniem krwi do oznaczenia grupy i

wykonania próby krzyżowej; u osób w stanie

rozwiniętego wstrząsu przetoczenie powinno

nastąpić możliwie szybko (pod ciśnieniem, co

umożliwiają specjalne nakładki ciśnieniowe

zakładane na plastikowe butelki); najlepiej

wykorzystać do tego celu drugi dostęp do żyły;

w standardach amerykańskich zaleca się

uzyskanie dostępu do żyły centralnej;

Pierwsza pomoc II

W dziedzinie płynoterapii dokonuje się postęp,

począwszy od czulszych metod diagnostycznych,

umożliwiających określenie głębokości

upośledzenia przepływu krwi (oznaczanie

stężenia mleczanów w surowicy krwi lub pH

błony śluzowej żołądka – które wykonuje się w

SOR) do zastosowania substytutów krwi

pozbawionych jej wad a równie dobrze

przenoszących tlen, mniej lepkich, obojętnych

immunologicznie, długo pozostających w

łożysku naczyniowym, wolnych od patogenów i

coraz mniej toksycznych;

Pierwsza pomoc II

• Obecnie trwa dyskusja nad wyborem pomiędzy

koloidami i płynami elektrolitowymi

(przetoczenie 1000 ml roztworu dekstranu 70

000 powiększa objętość krwi krążącej o 790 ml,

podczas gdy podanie tej samej ilości 6%

roztworu hespanu – o 710 ml, zaś soli

fizjologicznej jedynie o 180 ml) a także nad tym,

czy bardziej skuteczne jest przetoczenie dużej

objętości płynów (co prowadzi do zwiększenia

utraty krwi i jeszcze większego upośledzenia

krzepnięcia), czy też małej objętości i to dopiero

w czasie definitywnego zabiegu operacyjnego;

Pierwsza pomoc II

• Oczywiście, to ostatnie postępowanie

może dotyczyć tylko tych ofiar
wypadku, w których przypadku czas
od wypadku do dojazdu do szpitala nie
przekroczy 30 minut i które nie są
obciążone chorobami towarzyszącymi;
obecnie uważa się, że różne obrażenia
wymagają różnych formuł
resuscytacji;

Pierwsza pomoc II

• Prowadzone są badania, których wyniki

zalecają wykonywanie w przypadkach mnogich

obrażeń ciała (w tym ciężkich obrażeń mózgu)

resuscytacji z użyciem stężonego roztworu soli

fizjologicznej zamiast innych roztworów;

przemawiają za tym wyniki badań

przeprowadzonych na owcach, którym po

krwotoku podawano albo 40 ml/kg mc roztworu

Ringera buforowanego mleczanem sodu, albo 4

ml/kg mc stężonego (2400 mOsm/l) roztworu

chlorku sodu (7,5%); przy mniejszej objętości

przetoczenia uzyskuje się szybsze.....

Pierwsza pomoc II

• ....ściągnięcie płynu z przestrzeni

pozanaczyniowej do łożyska naczyniowego a

zarazem efekt przeciwobrzękowy w obrębie

OUN; klinicyści Prough i Lang uzyskali dobre

wyniki u osób, którym podano 250 ml 7,5%

roztworu soli; porównanie skuteczności leczenia

tą metodą z wynikami leczenia chorych, którym

podawano buforowany mleczanem sodu roztwór

Ringera a także roztwory dekstranów, wypada

na korzyść pierwszego sposobu; stosowanie

stężonego roztworu (7,5%)soli ma inne

korzystne działanie;

Pierwsza pomoc II

• Leki przeciwbólowe stosuje się praktycznie

u wszystkich poszkodowanych w wyniku
urazu; ich rodzaj i dawka zależy od stanu
chorego, rodzaju obrażeń i czasu
transportu do szpitala; powszechnie używa
się tramalu, preparatów paracetamolu oraz
innych leków; opioidy, takie jak morfina czy
fentanyl, są bardzo przydatne w przypadku
osób z izolowanymi złamaniami kończyn i
kręgosłupa czy w przypadku oparzeń;

Pierwsza pomoc II

• Linia dożylna umożliwia ciągłe podawanie

opioidów; preferuje się podawanie fentanylu w

dawce 0,05-0,10 mg, co zabezpiecza chorego

na ok.. 15-30 minut (jest to prawdopodobny

czas dotarcia do szpitala); można także podać

2-4mg morfiny dożylnie i resztę ampułki

domięśniowo, gdy transport będzie trwał

dłużej niż 30 minut; przy takim dawkowaniu

opioidów obawy o ich depresyjne działanie na

układ oddechowy i układ krążenia są

nieuzasadnione a dożylne podanie 2-4 mg

morfiny przynosi istotną ulgę choremu;

Pierwsza pomoc II

• Realne przeciwwskazania do stosowania

opioidów dotyczą przypadków obrażeń

OUN; opioidy mogą utrudniać ocenę stanu

przytomności, niesłychanie istotną z punktu

widzenia diagnostyki następstw urazu,

zwłaszcza ciasnoty śródczaszkowej; jednak

w erze coraz bardziej dostępnej tomografii

komputerowej argument ten słabnie a

rzeczywiste złagodzenie lub usunięcie bólu

zdaje się mieć daleko szersze znaczenie niż

sam tylko komfort chorego;

Pierwsza pomoc II

• Także u chorych z obrażeniami klatki

piersiowej dożylne podawanie opioidów nie
jest błędem; szczególnie korzystnie działają
one u pacjentów wymagających doraźnej
intubacji i wentylacji; podobnie nie jest
błędem podanie morfiny w przypadku
poszkodowanych z obrażeniami jamy
brzusznej, których stan ocenia się obecnie już
nie tylko na podstawie badania fizykalnego, w
tym również wzmożonego napięcia powłok;

Pierwsza pomoc II

• W zasadzie wszystkie leki przeciwbólowe

powinny być stosowane dożylnie (bowiem
działają szybciej i nie „odkładają” się w
mięśniach) przed podjęciem wszelkich,
bolesnych, rękoczynów związanych np..z
nastawianiem złamań; wśród innych
możliwości leczenia przeciwbólowego
zalecać można stosowanie lignokainy i jej
pochodnych w celu wykonania blokad
miejscowych (np.w złamaniu żeber);

Pierwsza pomoc II

• Cewnikowanie żyły szyjnej zewnętrznej;
• Wskazania – chory dorosły lub dziecko,

wymagający dostępu żylnego, u których nie
udaje się znaleźć odpowiedniej żyły
obwodowej do założenia wkłucia;

• Anatomia – żyła szyjna zewnętrzna biegnie

od kąta żuchwy do granicy pomiędzy
środkową i przyśrodkową jedną trzecią
obojczyka (ryc. 9-1); żyła ta jest zwykle
dobrze widoczna przez skórę;

Pierwsza pomoc II

• Zastosowanie ucisku na żyłę tuż powyżej

obojczyka sprawi, że stanie się jeszcze
bardziej widoczna;

• Technika cewnikowania żyły szyjnej

zewnętrznej:

• 1)chory powinien leżeć na plecach; najlepiej,

aby głowa była ułożona poniżej poziomu
serca; w ten sposób żyła szyjna zewnętrzna
wypełnia się a równocześnie zapobiega to
powstaniu zatoru powietrznego;