OPRAC. dr Róża Bazińska

1

Procesy

kategoryzacji w

spostrzeganiu

społecznym

ROLA KATEGORYZACJI

OPRAC. dr Róża Bazińska

2

NEW LOOK

Jerome Bruner



Istotą procesu spostrzegania jest identyfikacja znaczenia
– rozpoznanie do jakiej kategorii należy spostrzegany
obiekt

Wyodrębnienie

PRZEDMIOTU ZE

STRUMIENIA

STYMULACJI

ZEWNĘTRZNEJ

KATEGORYZACJA

WSTĘPNA:

Hipoteza

POSZUKIWANIE

WSKAZÓWEK

POTWIERDZAJĄCYCH

KATEGORYZACJĘ

POTWIERDZENIE

KATEGORYZACJI

POSZUKIWANI

E

WSKAZÓWEK

PASUJĄCYCH

DO

DOSTĘPNYCH

KATEGORII

BRAK POTWIERDZENIA

Powrót

OPRAC. dr Róża Bazińska

3

DOSTĘPNOŚĆ KATEGORII (accesibility)



ZRÓŻNICOWANA DOSTĘPNOŚĆ KATEGORII –

OPIERA SIĘ NA WYUCZONYM PRAWDOPODOBIEŃSTWIE
POJAWIENIA SIĘ OKREŚLONYCH OBIEKTÓW I ZDARZEŃ



Funkcja zróżnicowanej dostępności – ekonomika percepcji –

przeszukiwanie kategorii

ŹRÓDŁA RÓŻNEJ DOSTĘPNOŚCI KATEGORII

ZEWNĘTRZNE:

- Częstość uprzednich doświadczeń (

Ekspozycja – kategorie

)

- Świeżość doświadczenia poprzedzającego kategoryzację

WEWNĘTRZNE:

Potrzeby i Oczekiwania podmiotu – realizacja celu powoduje

łatwiejsze spostrzeganie obiektów potrzebnych do realizacji

celu

Integracja systemu kategorii – im silniej powiązane kategorie, tym

większa ich gotowość percepcyjna

Monopol – liczba kategorii wykorzystywanych przez jednostkę

OPRAC. dr Róża Bazińska

4

OWOC

KOLOR

CYFRA

PREZYDENT

OPRAC. dr Róża Bazińska

5

Funkcje kategoryzacji

(podobieństwo

)



Organizowanie i upraszczanie świata –

ukierunkowanie uwagi na wybrane aspekty

bodźców, pomijanie szczegółów – ekonomiczna

funkcja



Dostarczanie informacji o właściwościach bodźca

niedostępnych obserwacji – uogólniona wiedza

zawarta w kategorii pozwala przypisać obiektom
cechy wynikające z przynależności do kategorii

-

”wychodzenie poza dostarczone informacje”

np. cytryna – włamywacz

Różnice w spostrzeganiu obiektów fizycznych i

obiektów społecznych