Metody regulacji poczęć

• naturalne metody planowania rodziny
• metody mechaniczne (wkładki domaciczne,

membrany, prezerwatywy)

• metody chemiczne (środki plemnikobójcze)
• metody farmakologiczne (tabletki, zastrzyki,

implanty)

• metody biochemicznego monitorowania cyklu

(system Persona - spektrofotometr)

• sterylizacja

Skuteczność

(Pearl index)

• IUD

0,1 (0 –1)

• OC

0,2 (0 –3)

• Progestin injection 0,1 (0 –1)
• Morning after pill

3 (2 – 5)

• Condom

4 (1 – 7)

• Periodic abstinence 10 (3 – 15)

Metody okresowej

wstrzemięźliwości płciowej

• kalendarzyk małżeński
• metoda Billingsów
• metoda objawowa
• metoda termiczna
• metoda objawowo- termiczna

Fizjologiczne podstawy

obliczania okresu płodnego w

28- dniowym cyklu

pierwszy dzień prawdopodobnej owulacji 14 – 2 =

12 dzień

ostatni dzień prawdopodobnej owulacji 14 + 2 =

16 dzień

przeżywalność plemników w drogach rodnych
(48 godzin) 12 – 2 = 10 dzień
zdolność do zapłodnienia komórki jajowej
(24 godziny)

16 + 1 = 17 dzień

możliwy okres płodny

10- 17 dzień

Okresowa wstrzemięźliwość

płciowa- wady i zalety

• bezpieczna
• nie wymaga dodatkowych środków
• akceptowana przez Kościół Katolicki

• nieużyteczna dla kobiet o

nieregularnych cyklach

• wysoki wskaźnik niepowodzeń

Metody mechaniczne

Stosowane przez mężczyzn:

• Stosunek przerywany
• Prezerwatywa

Stosowane przez kobiety:

• Błona pochwowa
• Kapturek naszyjkowy
• Gąbki pochwowe
• Środki plemnikobójcze

Zalety prezerwatywy

• ochrona przed chorobami

przenoszonymi drogą płciową
(łącznie z AIDS)

• łatwa w użyciu
• tania
• brak objawów ubocznych

Wady prezerwatywy

• ograniczenie doznań
• ingerencja w akt płciowy
• dyskomfort
• możliwość reakcji alergicznych na

lateks lub substancje dodatkowe

Zalety i wady błony

pochwowej

• ochrona przed chorobami

przenoszonymi drogą płciową

• brak objawów ubocznych

• trudności w zakładaniu i wyjmowaniu
• konieczność utrzymywania w

czystości

Przciwskazania do błony

pochwowej

• wypadanie macicy
• duże cystocele lub rectocele
• tyłozgięcie macicy
• powtarzające się infekcje dróg

moczowych

• alergia na lateks lub środki

plemnikobójcze

Możliwe działania uboczne

błon pochwowych

• Uczulenie na lateks lub środki

plemnikobójcze

• Zwiększona częstość

występowania infekcji dróg
moczowych

Środki plemnikobójcze

• kremy
• żele
• pianki
• globulki
• tabletki

Wady i zalety środków

plemnikobójczych

• Bezpieczne
• Łatwe w użyciu
• Łatwo dostępne
• Korzystne w sporadycznych kontaktach

płciowych

• Częściowa ochrona przed chorobami

przenoszonymi droga płciową

• Niski komfort współżycia
• Wysoki wskaźnik niepowodzeń
• Podrażnienie dróg rodnych

Fizjologiczne okresy

niepłodności

• krótko po pierwszej

miesiączce

• po porodzie i podczas laktacji
• krótko przed menopauzą

Czynniki modyfikujące

hamujący wpływ karmienia

piersią na płodność

• okres karmienia piersią
• częstotliwość
• długość ssania
• wprowadzanie uzupełniającej żywności
• czas od porodu
• stopień odżywienia matki
• geografia, czynniki socjoekonomiczne i

kulturowe

Skład tabletki

antykoncepcyjnej

Etynyloestradiol + gestagen

I generacji

II generacji

III

generacji

noretysteron

norgestrel

norgestymat

noretyndron

lewonorgestrel gestoden

etynodiol norgestyrianon

dezogestrel

Dwuskładnikowe tabletki

antykoncepcyjne

Jednofazowe (cykliczne)

• Gravistat 50μg EE + 0,25 mg lewonorgestrelu
• Cilest

35μg EE + 0,25 mg norgestymatu

• Marvelon

30μg EE + 0,15 mg dezogestrelu

• Minisiston

30μg EE + 0,125 mg

lewonorgestrelu

• Femoden, Minulet 30μg EE + 0,075 mg gestodenu
• Celimona 30μg EE + 2,0 dienogestu
• Mercilon 20μg EE + 0,150 dezogestrelu
• Harmonet

20μg EE + 0,075 mg gestodenu

Dwuskładnikowe tabletki

antykoncepcyjne- cd

Sekwencyjne

Dwufazowe

• Anteovin 50μg EE + 11 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

50μg EE + 10 tabl. 0,125 mg lewonorgestrelu

Trójfazowe

• Triquilar , Tri- Regol, Trisiston

30μg EE + 6 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

40μg EE + 5 tabl. 0,075 mg lewonorgestrelu
30μg EE + 10 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

Mechanizm antykoncepcyjnego

działania leków hormonalnych

• blokada wydzielania gonadotropin
• hamowanie owulacji
• zaburzanie czynności skurczowej jajowodów,

utrata rzęsek przez nabłonek migawkowy, zmiana
składu płynu jajowodowego- hamowanie
transportu jaja i kapacytacji plemników

• przerost rzekomodoczesnowy endometrium- tzw

„skorupa doczesnowa” – utrudnienie
zagnieżdżenia jaja

• zmiana składu śluzu szyjkowego-

nieprzepuszczalność dla plemników

Wpływ antykoncepcji

hormonalnej na:

• czynność wątroby
• metabolizm węglowodanów
• metabolizm lipidów
• witaminy
• układ krzepnięcia
• tarczycę
• nadnercza

Leki zmniejszające skuteczność

doustnej tabletki

antykoncepcyjnej

• przeciwpadaczkowe : barbiturany,

fenytoina, karbamazepina,
prymidon

• ryfampicyna
• tetracykliny, penicyliny,

cefalosporyny

• gryzeofulwina

Bezwzględne

przeciwwskazania do

doustnej antykoncepcji

hormonalnej

• choroba niedokrwienna serca
• choroba mózgowo- naczyniowa
• rak narządu rodnego
• choroby wątroby
• ciąża lub jej podejrzenie
• porfiria

Względne przeciwwskazania

do doustnej antykoncepcji

hormonalnej

• silne bóle głowy, szczególnie naczyniowe lub migrenowe
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca, obciążony wywiad rodzinny
• kamica dróg żółciowych
• zaburzenia funkcji wątroby
• palenie papierosów powyżej 30 rż (powyżej 15 dziennie)
• żylaki kończyn dolnych
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych
• planowany zabieg operacyjny w ciągu najbliższych 4 tyg.
• wiek > 40 rż

Przerwać OC natychmiast w

przypadku:

• Ból łydek
• Ból w klatce piersiowej
• Bóle migrenowe
• Kamica pęcherzyka żółciowego
• Długie unieruchomienie (np. przy

złamaniach kości)

Najczęstsze objawy uboczne

doustnej antykoncepcji

hormonalnej

• krwawienia międzymiesiączkowe
• skąpe krwawienia miesiączkowe
• zatrzymanie miesiączki
• nudności, wymioty
• przyrost wagi ciała

Korzyści stosowania doustnej

antykoncepcji hormonalnej

częstości występowania niezłośliwych guzów

piersi

częstości występowania niezłośliwych torbieli

jajników

niedokrwistości
RZS
ciąży pozamacicznej
chorób zapalnych miednicy mniejszej
raka jajnika
raka endometrium

OC jako czynnik leczniczy:

• Krwawienia funkcjonalne

– Nieregularne cykle, nadmiernie

obfite miesiączki

– PMS

• Hyperandrogenizm jajnikowy

– Trądzik
– Hirsutyzm

Antykoncepcja postkoitalna

• Do 1 godziny: Postinor- lewonorgestrel 0,75

mg p.o.

• Do 12 godzin: Lewonorgestrel 0,6 mg i.m.
• Do 48 godzin: estrogeny skoniugowane

końskie 30 mg p.o. przez 5 dni,

etynyloestradiol 5 mg p.o. przez 5 dni

• Metoda YUZPE’a- E + A do 72 godzin – LNG

1,0 mg + EE 0,1 mg p.o. 2 x /12 godzin ze

środkami przeciwwymiotnymi

• IUD

Sposoby antykoncepcji

hormonalnej długo

działającej

• iniekcje gestagenów
• implanty podskórne
• krążki dopochwowe
• IUD

Przeciwwskazania do iniekcji

gestagenów

• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi
• rak narządu rodnego
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg

rodnych

• podejrzenie ciąży
• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice
• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych
• żółtaczka

Przeciwskazania do

implantów

• ciąża lub podejrzenie
• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi
• rak narządu rodnego
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg

rodnych

• podejrzenie ciąży
• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice
• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych
• żółtaczka

Implanty- efekty uboczne i

powikłania

• zaburzenia cyklu miesiączkowego
• zaburzenia metaboliczne
• miejscowy stan zapalny

Zalety IUD

• nie zaburza naturalnego cyklu
• małe ryzyko ciąży
• wymagana regularna kontrola

Czas założenia IUD

• po porodzie
• po połogu
• po poronieniu
• po stosunku płciowym
• w trakcie miesiączki

Przeciwwskazania do IUD

• stan zapalny w miednicy mniejszej
• ciąża lub jej podejrzenie
• mięśniaki macicy
• zwężenie szyjki
• narażenie na choroby przenoszone

drogą płciową

Powikłania IUD

• krwawienie
• ból
• upławy
• wypadnięcie wkładki
• ciąża
• stan zapalny miednicy
• perforacja macicy

Kandydatka do IUD

• 34 lata i więcej
• Pali papierosy
• 2 dzieci i nie planuje więcej

Kandydatka do OC

• Mniej niż 30 lat
• Bez dzieci
• Jeden partner seksualny
• Planuje ciążę w przyszłości
• Funkcjonalne krwawienia z dróg

rodnych

Kandydatka do

prezerwatywy i spermicydów

• Mniej niż 20 lat
• Bez dzieci
• Nieregularne kontakty sexualne

Progestageny

• Karmienie piersią
• Planuje ciążę w przyszłości