Wyciągi ziołowe oraz

substancje zapachowe

stosowane

w kosmetyce.

Zagadnienia kontroli

jakości

mgr Anna

Dela

Antocjany lub
antocyjany

- glikozydy, czyli w ich skład wchodzą części
cukrowe
pochodzące najczęściej od glukozy, a rzadziej
od: galaktozy,
ksylozy,

- rozpuszczalne w wodzie barwniki występujące
przede
wszystkim w kwiatach

- w zależności od pH soku komórkowego i
obecności jonów
nieorganicznych w komórce, mogą przyjmować
barwę od
czerwonej po fioletową. Na przykład cyjanidyna
nadaje róży
kolor czerwony zaś chaber (bławatek)
otrzymuje barwę
niebieską.

- w przypadku pH poniżej 7 (kwaśne) -
czerwone,

- w pH obojętnym lub zasadowym (pH > 7) mają
barwę
niebieską lub fioletową.

Anctocyjany –
cd.

- występują szeroko w całym świecie roślinnym,
najczęściej
w owocach, kwiatach i liściach,

- nie stwierdzono ich tylko u glonów oraz w
rodzinach roślin
kaktusowatych i komosowatych ( burak,
szpinak).
Rodziny te mają swoją odrębną grupę
barwników zwanych
betaninami,

- najwięcej antocyjanów zawierają owoce aronii,
- są związkami o bardzo niskiej toksyczności,
- obniżają kruchość naczyń włosowatych i
polepszają jakość
widzenia wzmagając ukrwienie oka i
stymulując produkcję
istotnej w procesie widzenia rodopsyny

Antocyjany – cd.

- wykazują działanie przeciwzapalne i
przeciwutleniające
Antocyjanom czerwonego wina przypisuje się
niską
zapadalność na zawał serca.

O

HO

OH

OH

R

1

OH

R

2

R

1

R

2

Nazwa

Występowa

nie

-OH

-OH

delfinidyna

winogrona,

czarne

jagody,

czarny bez,

żurawina

-OH

-H

cyjanidyna

aronia,
wiśnie,

czerwona

kapusta,

żurawina

-H

-H

pelargonidy

na

pelargonia,

truskawka

-OCH

3

-H

peonidyna

czarny bez,

peonia

-OCH

3

-OH

petunidyna

petunia

-OCH

3

-OCH

3

malwidyna

winogrona,

malwa

Escyna

- lek działający
przeciwzapalnie,

- łagodzi ból,
- zmniejsza obrzęki
- poprawia przepływ
krwi,

- przywraca elastyczność
oraz właściwe napięcie naczyń krwionośnych

- zwiększa dotlenienie tkanek,
- przyspiesza rozpuszczanie zakrzepów krwi w
podskórnych
warstwach tkanek.

O

O

O

O

HO

OH

OH

OH

OH

R

3

CH

2

R

O

CH

3

COOH

O

HO

OH

Flawonoi
dy

- roślinne substancje czynne o właściwościach
antyoksydantów
(przeciwutleniaczy)

- w organiźmie ludzkim spełniają rolę podobną do
witamin

- występują w warzywach i owocach (najwięcej ich
posiadają
ciemne owoce z grupy jagodowatych)

- grupa organicznych związków chemicznych
spełniających
funkcję barwników, przeciwutleniaczy i
naturalnych
insektycydów oraz fungicydów chroniących przed
atakiem ze
strony owadów i grzybów. Większość z nich jest
barwnikami
zgromadzonymi w powierzchniowych warstwach
tkanek
roślinnych, nadając intensywny kolor i
ograniczając szkodliwy
wpływ promieniowania ultrafioletowego

Flawonoidy – cd.

- są oparte na szkielecie 2-fenylochromanu,

-

flawonoidy różnią się między sobą liczbą i rodzajem

podstawników, przy czym różnice między
związkami
w poszczególnych klasach wynikają zazwyczaj z
odmiennej
budowy tylko jednego skrajnego pierścienia

- większość flawonoidów zawiera grupy
hydroksylowe, z których
jedna lub więcej jest zwykle połączona z cząsteczką
cukru
tworząc glikozydy

Flawonoidy –
cd.

- działanie lecznicze niektórych ziół jest
uwarunkowane obecnością
w nich odpowiednich flawonoidów

- flawonoidy wykazują między innymi działanie:
•antyoksydacyjne uwarunkowane zdolnością
hamowania aktywności
lipooksygenaz i cyklooksygenaz oraz zdolnością
chelatowania
jonów metali przejściowych (np. żelaza), które
uczestniczą
w reakcjach prowadzących do wytwarzania
reaktywnych form
tlenu

•przeciwzapalnie dzięki możliwości hamowania
kaskady przemian
kwasu arachidonowego prowadzącej do powstawania
prozapalnych
prostaglandyn

Flawonoidy – cd.

•uszczelniająco na naczynia krwionośne poprzez
hamowanie
aktywności enzymów proteolitycznych co prowadzi
do
wzmocnienia tkanki łącznej w śródbłonku naczyń,
zwiększenia
ich elastyczności i uszczelnienia ścianek.

•rozkurczowo - flawonoidy hamują fosfodiesterazę
cAMP
co powoduje rozkurcz mięśni gładkich naczyń
krwionośnych,
przewodu pokarmowego, dróg moczowych i
żółciowych

•moczopędnie poprzez drażnienie kanalików
nerkowych
i utrudnianie resorpcji zwrotnej w nerkach

Flawonoidy – cd.

- fawonoidy to związki naturalne, potocznie określane
mianem
„witaminy P”
- mają szerokie spektrum działania, dzięki czemu
stały się
składnikiem kosmetycznym numer jeden
- stosowane są jako naturalny filtr przeciwsłoneczny,
gdyż
posiadają zdolność pochłaniania promieni UVA i
UVB
- są niezastąpionym składnikiem kosmetyków dla cer
z problemem
naczyniowym, gdyż zwiększają odporność ścian
kapilarów
- zmniejszają ich przepuszczalność, kruchość i
łamliwość
Przywracają im elastyczność, zapobiegając tym
samym ich
rozszerzaniu i pękaniu
- na skórę działają przeciwzapalnie i
przeciwalergicznie, zwłaszcza,
gdy stosowane są razem z wit. C, której działanie
przedłużają
- dużą rolę przypisuje się im w usuwaniu nadmiaru
wolnych
rodników, co w konsekwencji daje opóźnienie
procesu starzenia
się skóry

Karotenoi
dy

-węglowodory nienasycone o szczególnej budowie
- żółte, czerwone i pomarańczowe barwniki
roślinne,
występujące w chloroplastach i chromoforach

- charakterystyczną cechą karotenoidów jest
występowanie dwóch pierścieni cykloheksylowych
połączonych długim łańcuchem węglowym, w
którym występuje układ sprzężonych wiązań
podwójnych węgiel-węgiel

- jak dotąd zidentyfikowano i opisano około 800
karotenoidów

- pełnią pomocniczą rolę w procesie fotosyntezy
(absorbują pewne zakresy promieniowania
świetlnego (niebieska, fioletowa) aby następnie
przekazywać energię stanu wzbudzonego na
cząsteczkę chlorofilu)

Karotenoidy –
cd.

-pełnią funkcję ochronną przed procesami
fotooksydacji,
na które narażone są głównie nienasycone kwasy
tłuszczowe
lipidów chloroplastowych

- ich barwa w liściach jest maskowana przez zieloną
barwę
barwników chlorofilowych, widoczna jest dopiero
jesienią, kiedy
chlorofile są degradowane przez enzymy

- przykładem karotenoidu jest β-karoten
- karotenoidy nadają również barwę innym częściom
rośliny,
np. korzeniowi marchewki

- występują w komórce w zdecydowanie mniejszych
stężeniach
niż chlorofile

Karotenoidy –
cd.

- nie rozpuszczają się w wodzie
- są fotolabilne – ulegają przemianom w obecności
światła
- pełnią rolę ochronną przed uszkodzeniem
fotosystemu
spowodowanym nadmiarem docierającej energii
świetlnej,
pochłaniając ją i powodując jej rozproszenie albo
też
przekierowując na inne procesy fizjologiczne w
komórce

- należą do naturalnych przeciwutleniaczy
- należą do prekursorów witaminy A (główne
dietetyczne
źródło tej witaminy u człowieka)

- zabezpieczają przed reaktywnymi formami tlenu
powstającymi
podczas fotosyntezy

Karotenoidy –
cd.

α-karoten

β-karoten

Mikroelementy

-pierwiastki biogenne występujące w organizmie w
ilościach śladowych, ale niezbędnych do
prawidłowego rozwoju

- należą do nich: miedź, żelazo, jod, fluor, cynk,
mangan,
moblibden, kobalt, selen, bor

Miedź

- wchodzi w skład enzymów uczestniczących w
produkcji
hemoglobiny i chlorofilu,

- jej niedobór prowadzi do niedokrwistości u
zwierząt i ludzi
oraz obumierania końców pędów i chlorozy u
roślin (zjawisko
polegające na niedorozwoju lub zaniku chlorofilu,
objawiającym się żółtawymi lub białymi plamami
na liściach)

Mikroelementy –
cd.

Żelazo

- wchodzi w skład enzymów oksydoredukcyjnych,
hemoglobiny
i mioglobiny

- niedobór u roślin objawia się chlorozą, a u zwierząt
i człowieka –
niedokrwistością

Jod

- jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycowych

- jego niedobór prowadzi do niedoczynności gruczołu
tarczycowego

Fluor

- jest niezbędny dla wykształcenia się szkliwa
zębowego.

Mikroelementy –
cd.

Cynk
-jest składnikiem enzymów,
- jego niedobór objawia się nieprawidłowościami w
rogowaceniu
naskórka, karłowatością, niedorozwojem gonad
mężczyzn,
u roślin opadaniem pąków kwiatów, zdrobnieniem
i skręceniem liści

Mangan

-jest składnikiem grup prostetyczych enzymów
oksydoredukcyjnych,

- jego niedobór powoduje zaburzenia wzrostu
zwierząt oraz
zasychanie liści i chlorozę u roślin

Mikroelementy –
cd.

Molibde
n

- bierze udział w metabolizmie związków azotowych,
- jego niedobór znany jest tylko u roślin pod postacią
zniekształcenia liści i martwicy tkanek

Kobalt

- jest składnikiem kobalaminy, czyli witaminy B

12

- jego niedobór powoduje niedokrwistość,
- jest aktywatorem wielu enzymów

Bor

- jak dotąd nie wyjaśniono dokładnie jego roli w
organizmie

- jego niedobór prowadzi do obumierania stożka
wzrostu
i niezdolności do wytwarzania nasion u roślin

 

 

Nienasycone kwasy
tłuszczowe

- zawierają przynajmniej jedno wiązanie podwójne
- są z reguły bezbarwnymi cieczami



kwasy jednonienasycone (monoenowe), zawierające

jedno
wiązanie podwójne:

kwas oleopalmitynowy (16C), kwas oleinowy (18C),

 kwasy dwunienasycone (dienowe), zawierające 2

wiązania
podwójne:

kwas linolowy (18C)

 kwasy trójnienasycone (trienowe), zawierające 3

wiązania
podwójne:

kwas α-linolenowy (18C),

 kwasy czteronienasycone (tetraenowe), zawierające

4 wiązania podwójne:

kwas arachidonowy (20C)

NNKT –
cd.

-ludzki organizm pozyskuje kwasy tłuszczowe w wyniku
rozkładu
tłuszczy roślinnych

- organizm ludzki posiada ponadto zdolność przetwarzania
i wyprodukowania na swoje potrzeby większość kwasów
tłuszczowych

- istnieją dwa kwasy tłuszczowe, które są dostarczane
wyłącznie
z zewnątrz, a ludzki organizm nie potrafi ich
wyprodukować.
Są to: kwas linolowy oraz kwas linolenowy

- znajdują się w strukturach skóry.
- bardzo istotnym problemem jest powstrzymanie procesu
wysuszania

się

skóry. Odpowiedzialne za utratę wody są: sebum, czyli
ludzki

łój

oraz

cement międzykomórkowy. Szczególną rolę w
regulowaniu

TEWL

odgrywa cement międzykomórkowy. Cement zbudowany
jest
z ceramidów. Nienasycone Kwasy Tłuszczowe obecne są
w cemencie międzykomórkowym, wchodzą częściowo w
struktury ceramidów

NNKT – cd.

-są obecne w sebum (ludzkim łoju) regulując jego
skład.

- sebum mające prawidłowy skład swobodnie
wypływa z gruczołów

- niedobór NNKT w łoju prowadzi do wielu
komplikacji i chorób

- zbyt gęsty łój może powodować zatykanie gruczołów
oraz
mieszków włosowych

- w zatkanym mieszku mogą rozwinąć się bakterie
acnes
odpowiedzialne za trądzik

- nieprawidłowy skład łoju zwiększa
transepidermalną utratę wody

- nieprawidłowy skład może również podrażniać
naskórek
doprowadzając do jego zgrubienia i zaburzenia
prawidłowego
funkcjonowania

NNKT – cd.

-są

początkiem

łańcucha

ważnych

procesów

zachodzących
w organizmie człowieka, w tym w skórze

- ludzki organizm wytwarza z NNKT szereg związków
- są prekursorami związków zwanych ekozanoidami
- ekozanoidy są odpowiedzialne m.in. za przebieg
procesów
zapalnych w skórze

- w procesie desaturacji z kwasu linolowego
produkowany

jest

kwas

gamma-linolenowy, który jest prekursorem hormonu
Prostaglaniny

- Prostaglaniny są odpowiedzialne m.in. za sturkturę,
metabolizm
i wzrost komórek.

- z wiekiem zdolność produkcji kwasu gamma-
linolenowego

przez

ludzki organizm maleje

NNKT – cd.

Źródła NNKT

- powinny być przyjmowane z jedzeniem oraz
aplikowane
bezpośrednio na skórę

- źródłem NNKT są: olej arganowy, olej z awokado,
olej

z

konopii,

olej z pestek moreli, olej z orzechów laskowych

- szczególnie bogatym źródłem NNKT jest olej z
wiesiołka

oraz

olej z ogórecznika.

- pastylki z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi

Ekstrakty roślinne

Algi

-

to ogólna nazwa ogromnej grupy, najczęściej

samożywnych, wodnych organizmów o bardzo
zróżnicowanej wielkości: od kilku milimetrów do kilku
metrów (wodorosty morskie)

- różne odmiany alg są hodowane lub wydobywane z dna mórz,
szczególnie z okolic Bretanii

- coraz częściej pozyskuje się je również metodami
biotechnologicznymi

- skład chemiczny poszczególnych gatunków glonów jest różny
i nie do
końca dokładnie zbadany.

- organizmy te zawierają stosunkowo duże ilości protein,
węglowodanów (głównie polisacharydy), witamin
i mikroelementów

- w ich skład może wchodzić też chlorofil bądź inny barwnik,
nadający im charakterystyczną barwę (zieloną, czerwoną lub
brązową)

 

Algi –
cd.

- mikroelementy obecne w różnych rodzajach alg,
to głównie brom,
cynk, jod, wapń, żelazo, miedź, magnez i mangan

- dzięki specyficznej budowie łatwo przenikają one przez
barierę
warstwy rogowej naskórka, zapewniając prawidłowe
funkcjonowanie skóry

- mogą być także cennym źródłem białek, zawierających
takie
aminokwasy, jak alanina, aspargina, glicyna, lizyna, seryna

- związki te występują w NMF (natural moisturizing factor),
czyli
naturalnym czynniku nawilżającym, będącym składnikiem
warstwy
rogowej i nadającym skórze odpowiednie nawilżenie

- szczególnie ważne są glony zawierające w swoim składzie
aosainę.
Związek ten opóźnia proces starzenia skóry, ponieważ
powoduje
obniżenie aktywności elastazy - enzymu rozkładającego
elastynę. Białko
to występuje w skórze, gdzie odpowiada za prawidłowe jej
funkcjonowanie, zapewniając odpowiednią elastyczność i
gładkość

Algi – cd.

- zawarte w algach węglowodany działają
bakteriostatycznie,
regulują pracę gruczołów łojowych (mannit,
mannitol,
sorbitol), nawilżają (karagen), poprawiają
krążenie,

stymulują

przemianę materii (flukoidyna, laminaryna),

- obecne w algach mukopolisacharydy (MPS),
głównie

kwas

hialuronowy i siarczan chondroityny, są
substancjami

silnie

nawilżającymi skórę

- w algach zawarte są polifenole, posiadające
właściwości
antyoksydacyjne, antyrodnikowe i przeciwzapalne

- badania wykazały, że ekstrakt alg chroni ludzkie
keranocyty
i fibroplasty przed działaniem wolnych rodników,
opóźniając
tym samym procesy starzenia.

Algi - cd.

- zawierają witaminy z grupy B (B

1

, B

2

, B

5

, B

6

, B

12

),

które biorą udział w metabolizmie tłuszczy i
białek,

- algi wykazują zdolność odnowy naskórka
- zawarte w nich witaminy E i C oraz ß-karoten
wykazują
działanie antyrodnikowe, wzmacniają ściany
naczyń, aktywizują
procesy zachodzące w skórze, poprawiają jej
koloryt

- algi mają właściwości dotleniające i regenerujące
- wykazują zdolność napinania skóry, rozjaśniania
cery, kojenia
podrażnień

- w kosmetyce szczególnie przydatne są algi
sproszkowane do
mikronowych rozmiarów. Proces mikronizacji
sprawia, że
biologiczna energia alg może być wykorzystana
jeszcze bardziej
efektywnie. Dzięki wielkości molekuł i szczególnej
strukturze
działają one osmotycznie.

Algi –
cd.

- są jednym ze składników preparatów
antycelulitowych

- zwiększają fizjologiczne działanie metaboliczne
komórek

- obecny w wielu glonach kwas alginowy stymuluje
przemianę
materii i przyczynia się do usuwania złogów tłuszczu

- kosmetyczne preparaty zawierające algi w swoim
składzie
stosowane są także ze względu na efekt drenażu
tkanek

- algoterapia daje dobre wyniki w otyłości, przy
rozstępach skóry na
brzuchu i na piersiach. Algi stosowane są tu w
postaci płynów i żeli
kąpielowych oraz preparatów do masażu ciała

- mikroniowane algi morskie stosowane jako 100%
okłady z alg
morskich działają wyszczuplająco i detoksykująco

Algi – cd.

- bardzo często wykorzystuje się algi zielone, które są
bardzo

dobrze

tolerowane przez skórę 

- ekstrakt algi czerwonej stosowany jest w
kosmetykach,

które

działają na skórę nawilżająco, oczyszczająco i
łagodząco,
wspomagają prawidłowe ukrwienia, redukują
tłuszcz

w

tkance

podskórnej

- produkty te poprawiają przede wszystkim stan cery:
odwodnionej,
z trądzikiem młodzieńczym oraz nadwrażliwej

- wyciąg z alg czerwonych, bogaty w pierwiastki, takie
jak

wapń,

magnez, krzem, cynk gwarantuje także zdrowy
wygląd włosów

Algi – cd.

- preparaty zawierające w swoim składzie
bogaty w składniki aktywne wyciąg z morskich
wodorostów łagodzą podrażnienia skóry,
wywołane np. działaniem promieni słonecznych,
goleniem, czy depilacją

- zastosowanie tego rodzaju kosmetyków
powoduje, że skóra
staje się miękka i dobrze nawodniona.
Szczególnie zalecane są
dla cery wrażliwej

 

- preparaty z wyciągiem z alg hawajskich działają
kojąco,
regulują naturalną równowagę, wzmacniają
barierę ochronną
skóry. Przywracają one cerze świeżość i
naturalny wygląd,
nie powodując przy tym podrażnień

Aloes

– rodzaj jednoliściennych sukulentów liściowych

-liczy 330–400 gatunków
- należą do niego formy drzewiaste, krzewiaste,
byliny, niekiedy
liany

- zasięg występowania roślin z tego rodzaju obejmuje
Półwysep
Arabski, Afrykę i Madagaskar

- posiada rozgałęzione lub nierozgałęzione pędy
zakończone rozetą
mięsistych liści zawierających żółtawy lub
brązowawy sok
mleczny

- liście są mięsiste, najczęściej z woskowatym
nalotem, brzegiem
kolczaste, umieszczone w przyziemnych rozetkach.

- kwiaty: dugi, czerwony, żółty lub pomarańczowy
okwiat, bogaty
w nektar, zebrany w grono.

Aloes – cd.

- liście aloesu zwyczajnego służą do otrzymywania
następujących
surowców: gorzkiego, żółtego soku wyciekającego z
liści po ścięciu,
który po zagęszczeniu określany jest jako – alona oraz
miąższu z liści
- żelu aloesowego

- ze względu na obecność pochodnych 1,8-
dihydroksyantrachinonów
głównie aloiny, wyciąg z alony jest składnikiem
preparatów
o działaniu przeczyszczającym

- wykorzystywane są one w zaparciach, m.in.
wynikających z błędów
dietetycznych, zaburzeń motoryki przewodu
pokarmowego oraz
w dietach odchudzających

Aloes –
cd.

- żel aloesowy zawiera polisacharydy (m.in.
glukomannan i jego
acetylową pochodną,glukogalaktomannan),
oligosacharydy,
glikoproteiny,fitosterole , makro- i mikroelementy

- stosowany doustnie wykazuje aktywność
przeciwzapalną
i powoduje wzrost liczebności bakterii
symbiotycznych
w obrębie przewodu pokarmowego, a także obniża
poziom
cukru we krwi,

- działa antyoksydacyjnie, usprawnia system
immunologiczny,

- hamuje replikację: wirusa grypy, ospy wietrznej,
- stosowany jest również jako składnik preparatów
dermatologicznych służących do pielęgnacji skóry

- obecne w nim polisacharydy wyzwalają reakcje
immunologiczne w obrębie skóry inicjujące procesy

obronne i regenerujące.

Aloes - cd

- żel aloesowy okazał się skuteczny w leczeniu
odmrożeń,
oparzeń, łuszczycy skóry, a także zmian skórnych u
pacjentów
poddanych radioterapii

- w kosmetyce żel aloesowy wykorzystywany jest ze
względu na
właściwości nawilżające, przeciwzapalne,
przeciwdrobnoustrojowe (zarówno
przeciwbakteryjne wobec
szczepów, E.coli, jak i przeciwgrzybicze). Stanowi
składnik
preparatów kosmetycznych przeznaczonych do
wrażliwej skóry,
zalecanych w różnych postaciach trądziku, a także
w celu
poprawienia mikrokrążenia w obrębie skóry i
chroniących skórę
przed szkodliwym działaniem promieniowania UV,

-ponadto do pielęgnacji wszystkich typów włosów,
zapobiegających łupieżowi i wypadaniu włosów

- Aloe gel jest też składnikiem past do zębów
zalecanych
w paradontozie.

Kasztanowiec

– rodzaj drzew, rzadziej krzewów należących do
rodziny
kasztanowcowatych (Hippocastanaceae)

- obejmuje ok. 25 gatunków pochodzących z
Południowo-
Wschodniej Europy, Ameryki Północnej oraz Azji
Wschodniej.
- w Polsce wszystkie uprawiane gatunki są sztucznie
introdukowane
przez człowieka

- wyciąg z kasztanowca zawiera cały szereg związków
biologicznie
aktywnych m.in. escynę, flawonoidy, związki
kumarynowe,
garbniki

 

Kasztanowiec – cd.

- powoduje wzmocnienie naczynek krwionośnych,
zmniejsza kurczliwość naczyń włosowatych,
działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo,
ułatwia
oczyszczanie skóry i nadaje jej matowość, chroni ją
przed
szkodliwym działaniem promieni UV

- stosowany do pielęgnacji cery wrażliwej z
pękającymi
naczynkami lub tendencją do ich pękania

- stosuje się go także w preparatach do kąpieli, jak
również
w szamponach i odżywkach przeznaczonych dla
włosów
przetłuszczających się z łojotokowym zapaleniem
skóry

 

Lipa

– rodzaj długowiecznych drzew należący do rodziny
lipowatych,

- rosną w umiarkowanej strefie półkuli północnej
- zalicza się do niego ok. 30 gatunków
- ekstrakt z lipy jest bogaty w garbniki, kwasy
organiczne,
witaminę E

- działa osłaniająco, łagodząco, lekko wybiela
karnację

- chętnie stosowany w kremach do cery wrażliwej,
skłonnej do
podrażnień i pierzchnięcia

Miłorząb japoński (ginkgo
biloba)

- to ogromne drzewo dorastające do 40 metrów a
żyjące
do 100 lat

- według religii szintoistycznej soki tego drzewa dają

siłę i nieśmiertelność

- w latach osiemdziesiątych zaczęto stosować
ekstrakty z liści
miłorzębu w leczeniu chorób krążeniowych,

- zmniejszają one napięcia naczyń krwionośnych,
pobudzają
krążenie, poprawiają ukrwienie

- w kosmetyce Ginkgo Biloba pomaga zwalczyć
cellulit, ujędrnia
i uelastycznia skórę, łagodzi cienie i " worki " pod
oczami,
zapobiega pękaniu naczynek krwionośnych,
neutralizuje wolne
rodniki, hamuje procesy starzenia skóry

Oczar wirginijski

- w stanie naturalnym rośnie we wschodnich stanach

USA i Kanadzie. W Polsce można go spotkać
w parkach i ogrodach

- jest to krzew lub drzewko charakteryzujące się
lśniącymi żółtymi
kwiatami, które pojawiają się na nim późną jesienią
lub w zimie,
ożywiając nagie, bezlistne gałęzie.
- surowcem leczniczym i kosmetycznym są kora i
liście

- oczar wirginijski zaliczany jest do surowców o dużej
zawartości
garbników. Najwięcej znajduje się w liściach i nieco
mniej
w korze

- garbniki stanowią mieszaninę, wśród której
zidentyfikowano
elagotaniny i hamamelitany. Obecne są flawonoidy,
kwasy
galusowy i elagowy, leukoantocyjanidyny oraz
saponiny

Oczar wirginijski –cd.

- właściwości lecznicze oczaru znane były
plemionom indiańskim zamieszkującym tereny
północno-wschodniej Ameryki Północnej.
Otaczany był on czcią szczególnie za jego
ściągające działanie.
Stosowano go najczęściej mieszając z siemieniem
lnianym na
opuchlizny czy rany powstałe po uderzeniach i guzy

- w Europie uznawano oczar za doskonały środek na
oparzenia,
opuchlizny i krwawienia

- obecnie oczar uznaje się za silny środek o działaniu
ściągającym,
przeciwkrwotocznym, przeciwzapalnym i
przeciwbakteryjnym

Oczar wirginijski –cd.

-

w kosmetyce silne działanie ściągające oczaru

wykorzystano przede wszystkim do pielęgnacji cery
zanieczyszczonej o zatkanych porach

- wyciągi z oczaru wchodzą w skład kremów na noc
i na dzień, toników i maseczek

- dużym powodzeniem w kosmetyce cieszy się woda
oczarowa.
Powstaje ona w wyniku destylacji z parą wodną
świeżych, młodych
gałązek i listków oczaru

- stanowi ona składnik kosmetyków przeznaczonych dla
cery tłustej

- wyciągi z oczaru wchodzą w skład również innych
kosmetyków na
przykład mydeł przeznaczonych do pielęgnacji cery
alergicznej
i naczynkowej

- produkowane są też kremy o działaniu przeciwzapalnym,
przeznaczone
do pielęgnacji cery wrażliwej i łatwo czerwieniejącej

-

wchodzą w skład balsamów ujędrniających do ciała

Szałwia

- gatunek wiecznie zielonego krzewu z rodziny
jasnotowatych

- występuje w stanie dzikim w Europie, w rejonie
Morza Śródziemnego

- w Ameryce Północnej uprawiana i dziczejąca. W
Polsce nie występuje w stanie dzikim, nadaje się
jednak do uprawy w ogródku

- poprawia pracę układu trawiennego,
- obniża poziom cukru we krwi, a napary z szałwii
łagodzą zapalenia
gardła i skóry

- działa kojąco na depresję, zmęczenie, wyczerpania,
- napar z szałwii stosuje się przy nadmiernym poceniu
nocnym,
zwłaszcza u gruźlików i neurotyków

Szałwia – cd.

- dzięki bakteriobójczym właściwościom stosuje się
szałwię także
zewnętrznie do płukania jamy ustnej, gardła, przy
ropnym
zapaleniu dziąseł, pleśniawce i przy anginie

- napar szałwii stosuje się także do okładów na
trudno gojące się
rany, owrzodzenia żylakowate nóg a także jako
dolewkę do
kąpieli w chorobach reumatycznych, wysypkach i
innych
schorzeniach skórnych

- oczyszcza, stymuluje ściąganie i zamyka pory

Żeń-szeń

- bylina z rodziny araliowatych,
- rosnąca dziko w lasach Azji Wschodniej od Nepalu
po
Koreę oraz na południowo dalekowschodnich
terenach
Rosji

- posiada mięsisty i gruby korzeń palowy, łodygę
długości około
70cm, liście łodygowe składające się z kilku listków
z włoskami
na nerwach. Pęd kwiatowy zakończony jest
baldachem
z kilkunastoma zielonobiałymi kwiatami. Owocem
są jagody,
pestkowce o barwie jaskrawoczerwonej
- surowcem leczniczym jest korzeń żeń-szenia lub
cała roślina
wyrywana w okresie kwitnienia, w wypadku
przemysłowego
pozyskiwania z niej związków czynnych

Żeń-szeń –
cd.

- wyciąg z żeń-szenia chroni organizm przed
wirusami, bakteriami
i powstawaniem stanów zapalnych

- przydaje się szczególnie w okresach zmniejszonej
odporności oraz
dla podniesienia witalności w średnim i starszym
wieku

- pomaga żyć intensywniej, dodaje energii, zwiększa
możliwości
intelektualne i fizyczne oraz odporność na stres

- obniża poziom glukozy we krwi (ważne przy
wadliwej tolerancji
cukru),

- redukuje nadwagę, poprawia funkcjonowanie układu

immunologicznego,

Żeń-szeń – cd.

- w kosmetyce wyciąg z korzenia żeń - szenia używa
się do
produkcji preparatów "odmładzających" skórę,

- stymuluje on, bowiem odnowę naskórka,
przywracając skórze
równowagę fizjologiczną, tonizują, reguluje też
gospodarkę
wodno – tłuszczową

- właściwości żeń - szenia wykorzystuje się także w
środkach
zapobiegających łysieniu i wypadaniu włosów,
gdyż pobudza
on macierz włosa i poprawia ukrwienie skóry

Arnika
górska

- bylina z rodziny astrowatych występująca w 18
gatunkach na
terenie Ameryki Północnej, Europy i Azji

- w Polsce rzadka, rośnie w Sudetach i Bieszczadach oraz
na niżu
w północnej części kraju, jest pod ochroną

- posiada aromatyczny zapach
- arnika jest ważnym środkiem tonizującym naczynia
krwionośne

- działa zapobiegawczo przeciw udarowi i jest stosowana
w jego leczeniu
uzupełniającym, a także przy zwapnieniu naczyń
(miażdżyca)

- używana zewnętrznie jest dobrym środkiem leczącym
rany, krwiaki,
stłuczenia, obrzęki pourazowe, oparzenia (związki
czynne zapobiegają
przenikaniu osocza poza łożysko żylne, sprzyjają
stopniowemu
wchłanianiu się płynu wysiękowego, zmieniają ciśnienie
na zewnątrz
i wewnątrz drobnych naczyń podskórnych),

Arnika górska –
cd.

-

w przypadku przedawkowania może doprowadzić nawet

do
śmierci a przedawkowana w stosowaniu zewnętrznym –
może
spowodować ostre podrażnienie skóry,

- kwiaty, łodygi i korzenie arniki zawierają olejek
eteryczny,
flawonoidy, fenolokwasy, alkohole trójterpenowe,
goryczki,
karotenoidy i garbniki.

- ekstrakty z arniki górskiej dobrze wchłaniają się przez
naskórek,
przez co mają szerokie zastosowanie w przemyśle
kosmetycznym,

- jako składnik kosmetyków do skóry z rozszerzonymi
naczynkami
krwionośnymi, dociera do naczynek włosowatych, które
wzmacnia
i obkurcza, dzięki czemu zmniejsza zaczerwienienie
skóry

- działa przeciwzapalnie i kojąco
- zmniejsza obrzęki, likwiduje cienie pod oczami (używana
jako składnik
kremów pod oczy)

Aromaterapia

- termin ten stworzył chemik francuski Rene-Maurice
Gatefosse,
badacz olejków eterycznych,

- jest to dziedzina będąca połączeniem medycyny
naturalnej
i zielarstwa

- polega na wprowadzeniu do organizmu pacjenta
czynnych
biologicznie substancji zapachowych z olejków
eterycznych
pochodzenia roślinnego

- uzyskuje się to poprzez układ oddechowy - inhalacje
lub przez
skórę - masaż, kąpiel lub kompresy

- dzięki antyseptycznym właściwościom olejków
eterycznych
stosowanych w aromaterapii możliwe jest
wspieranie terapii
antybiotykowej

Olejki eteryczne

Aromaterapia –
cd.

-są to olejki lotne pozyskuje się na skalę
przemysłową ze
świeżych bądź suszonych roślin

- w roślinach olejek lotny znajduje się najczęściej w
specjalnych
komórkach wydzielniczych, gdzie gromadzi się on
jako produkt
odpadowy przemiany materii

- takie komórki są charakterystyczne dla roślin
bogatych w olejki
lotne, jak np. gatunków z rodziny sosnowatych,
mirtowatych,
rutowatych i baldaszkowatych

- to niezwykle skomplikowane mieszaniny do
kilkuset
różnorodnych związków chemicznych o nie zawsze
znanej
całkowicie zawartości, często niemożliwej do
odtworzenia
w warunkach laboratoryjnych

Aromaterapia –
cd.

Olejki eteryczne

- posiadają właściwości dezynfekcyjne (zwłaszcza te
zawierające
alkaloidy),

- hamują rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych
- wykazują silnie odkażające właściwości tymolu,
występujące
w olejku lotnym zawartym w tymianku pospolitym
i macierzance piaskowej

- odkażająco działa również olejek lotny znajdujący
się
w czosnku pospolitym i cebuli

- znajdują również zastosowanie do zwalczania
grzybic, świerzbu
i innych pasożytów skórnych

- odgrywają ważną rolę w produkcji napojów
alkoholowych
i bezalkoholowych jako składniki smaków i
zapachów

- są używane do aromatyzowania słodyczy i wyrobów
tytoniowych

Aromaterapia –
cd.

Olejki
eteryczne

- mogą wywołać lokalne podrażnienia skóry, co może
czasem
doprowadzić do powstania pęcherzy i zapaleń

- we właściwych dawkach powodują jednakże lepsze
jej
ukrwienie

- niektóre składniki olejków lotnych jak: eugenol,
kamfora czy
mentol uśmierzają lokalnie ból

- natomiast takie jak: borneol i kamfora wzmacniają
mięsień
sercowy i regulują krążenie krwi

- stosowane są przy produkcji perfum, choć tu są
coraz częściej
zastępowane przez syntetyczne związki zapachowe

- są składnikami roślin używanych jako przyprawy w
gospodarstwie
domowym i w przemyśle spożywczym. Poprawiają
one smak
potraw i pobudzają trawienie

Aromaterapia –
cd.

Przykłady olejków
eterycznych

Olejek bazyliowy
-

otrzymywany z bazylii pospolitej

- największą zawartość olejku zawierają kwiatostany
zbierane jako pierwsze ok. 0,1-0,3%.

Działanie olejku:

- pobudzające i odświeżające, pomaga w koncentracji,
łagodzi lęki
i bezsenność, przeciwbólowe, zwłaszcza przy bólach
pochodzenia
neurologicznego - migreny, nerwobóle, także
reumatyczne, artretyczne
i mięśniowe

- jako składnik antyseptyczny wspomaga inne olejki przy
przeziębieniach,
pobudza siły obronne organizmu

- koi skutki ukąszeń owadów.

Stosuje się do: masażu, kąpieli, kompresów

i inhalacji

Aromaterapia – cd.

Przykłady olejków
eterycznych

-jest związkiem zapachowym, będącym podstawowym
składnikiem olejku z goździków

- występuje też w cynamonie
- jest to bezbarwna, oleista ciecz o przyjemnym ostrym
zapachu
kojarzącym się z goździkami

- posiada właściwości odkażające i znieczulające, co jest
wykorzystywane
w dentystyce do odkażania kanałów zębowych oraz w
mieszaninie
z tlenkiem cynku jako cement dentystyczny

- słabo toksyczny, ma działanie pobudzające - jego
nadużywanie
prowadzić może do konwulsji, uszkodzeń wątroby, utraty
przytomności,
drżączki i palpitacji serca

- stężenia stosowane w dentystyce i przemyśle
perfumeryjnym są jednak
wielokrotnie niższe od jego progu toksyczności

Eugenol

Aromateriapia – cd.

Przykłady olejków eterycznych
Olej z dzikiej róży
-

rzadki olej o barwie od ciemnożółtej do lekko brązowawej

- wytwarzany z nasion dzikiej róży przez ich ekstrakcję w
heksanie

- zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych
- stosowany do pielęgnacji każdego rodzaju skóry, ale
szczególnie polecany
wrażliwej, uszkodzonej skórze (także przez nadmierne
opalanie), przy cerze
ze skłonnością do pękających, rozszerzonych naczynek

- hamuje proces starzenia, równie dobry dla skóry tłustej ze
skłonnością do
trądziku

- używany w preparatach do pielęgnacji zniszczonych włosów
(wzmacnia
elastyczność)

- wykazuje działanie ochronne, przeciwzapalne, rozjaśnia,
uelastycznia
i ożywia zmęczoną skórę, wygładza zmarszczki

Aromateriapia – cd.

Przykłady olejków
eterycznych

Olejek miętowy

-otrzymywany z mięty pieprzowej
- w jego skład wchodzą: mentol, który oddziałuje na
receptory zimna,
wywołując uczucie chłodu; mentofuran, menton, octan
mentolu,
walerianian mentolu, felandren, pinen, cyneol,
piperyton, jasmon,
garbniki (6-12%), flawonoidy

- zastosowanie:
-

zespole jelita nadwrażliwego (IBS) w postaci dojelitowych

kapsułek

- w połączeniu z olejkiem kminkowym w dyspepsji
- w napięciowych bólach głowy (miejscowo)
- zewnętrznie w postaci mazideł, płynów w połączeniu z
innymi składnikami
o działaniu przeciwbólowym, przeciwświądowym i kojącym

Balsamy

- substancje roślinne, wytwarzane zwłaszcza przez tzw.
drzewa
balsamowe, będące roztworami żywic w olejkach
eterycznych
lub terpentynie, dzięki czemu wolno zestalają się na
powietrzu

- mają aromatyczny zapach, są nierozpuszczalne w wodzie,
rozpuszczają się w alkoholu etylowym i w eterze

- balsam kanadyjski, otrzymywany z występującej w
Kanadzie jodły
balsamicznej, używany jest w medycynie i mikroskopii.

- balsam peruwiański, żywica uzyskiwana z drzewa
balsamowego
z rodziny motylkowatych, stosowany w przemyśle
perfumeryjnym
i farmaceutycznym

- balsam mekka z balsamowca właściwego stosowany jest
do
wyrobu lakierów, kosmetyków, w przemyśle spożywczym.

- z balsamowca mirra otrzymuje się mirrę

Żywice

- bezpostaciowe polimery naturalne bądź
syntetyczne,
termoplastyczne albo chemo- lub termoutwardzalne,
o stosunkowo
niedużych cząsteczkach,

- nierozpuszczalne w wodzie, ciekłe (o dużej
lepkości), półstałe
i stałe.

- żywice naturalne (np. bursztyn, kalafonia,
mastyka,guma arabska)
są wytwarzane przez komórki żywicorodne wielu
roślin,
zawierającymi mieszaninę kwasów organicznych,
alkoholi, fenoli,
estrów i węglowodorów

- na powietrzu twardnieją. Z żywic naturalnych
otrzymuje się
kalafonię i lakiery

Żywice – cd.

- do najważniejszych żywic należą: żywice fenylowo-
formaldehydowe, żywice akrylowe, żywice
poliestrowe, żywice
epoksydow i epoksyakrylowe, żywice furanowe,
żywice
maleinowe, żywice silikonowe oraz fenoplasty i
aminoplasty

- otrzymuje się je w reakcjach polimeryzacji

- żywice stosowane są do produkcji lakierów, klejów,
laminatów,
wymieniaczy jonowych, tworzyw izolacyjnych,
środków
impregnujących, części maszyn, przedmiotów
codziennego
użytku

Kontrola jakości produktu

- systemy wizyjne

Do kontroli wizualnej wykorzystuje się urządzenia,
które pozwalają na kontrolę:

•zgodności pomiarów z dokładnością do
mikrometrów,

•wykrywanie pęknięć, rys itp. w strukturze
zewnętrznej produktu,

•sprawdzanie stanu napełnienia i obecności
produktu
w opakowaniu,

•odczyt kodów kreskowych jedno- i
dwuwymiarowych,

•odczyt dowolnych tekstów nadrukowanych i
wytłaczanych,

•rozpoznawanie kolorów.

Kontrola jakości produktu –
cd.

- czystość mikrobiologiczna

- większość preparatów kosmetycznych stanowi
doskonałą
pożywkę dla różnego rodzaju drobnoustrojów

- wizualnym dowodem na to, że produkty
kosmetyczne uległy
zakażeniu lub zepsuciu są zachodzące w nich zmiany

organoleptyczne

- do najczęściej obserwowanych należą: rozdzielenie
faz,
zmiana konsystencji, zapachu, barwy czy też
pojawiające się
w roztworach osady

- w przypadku past, płynów do płukania ust czy
pomadek
wyczuwalna może być również zmiana smaku

Czystość mikrobiologiczna
– cd.

- niekorzystne zmiany zachodzące pod wpływem
drobnoustrojów
można zahamować dzięki zastosowaniu
odpowiednich surowców
kosmetycznych, m.in.:
związków chemicznych dodawanych w celu
zapewnienia
stabilności mikrobiologicznej produktu, będących
właściwymi
środkami konserwującymi, niektórych składników
kosmetyków,
które oprócz swoich podstawowych własności
wykazują mniejsze
lub większe działanie bakteriobójcze lub
wspomagają działanie
konserwantów

- badania mikrobiologiczne polegają na tym, aby
oznaczyć ogólną
liczbę drobnoustrojów tlenowych mezofilnych,
Staphylococcus
ureus, Pseudomonas aeruginosa oraz Candida
albicans:
surowców, gotowego kosmetyku oraz kryteria
mikrobiologicznej
czystości surowców i gotowego kosmetyku, a także
metodę badań

Czystość mikrobiologiczna – cd.

Raport z badań czystości mikrobiologicznej surowców
i gotowego kosmetyku powinien zawierać następujące
dane:
- dane identyfikacyjne laboratorium badawczego
- dane identyfikacyjne badanej szarży
- sposób pobrania próbki do badań
- metodę badawczą i sposób jej walidacji
- datę rozpoczęcia i zakończenia badań
- wyniki badań
- ocenę wyników lub ich interpretację

Specyfikacja mikrobiologiczna odnosi się do środków
kosmetycznych w nienaruszonym, zamkniętym
opakowaniu.

System nazewnictwa INCI
International Nomenclature of Cosmetic
Ingredients

-podstawa systemu mającego ujednolicić nazewnictwo
składników
kosmetycznych

- według INCI wszystkie użyte w produkcie surowce muszą
być w ten sposób
wyliczone, że substancje, których najwięcej w produkcie
otwierają listę,
a użyte w mniejszych koncentracjach występują na dalszych
pozycjach
- używane w INCI nazwy to mieszanka nazw chemicznych,
angielskich,
a także łacińskich nazw roślin.
- barwniki są ponumerowane według "Color-Index-Number"
czyli w skrócie
CI

- w przypadku barwników INCI dopuszcza pewną
niedokładność. Jeżeli dany
produkt jest oferowany jako cała paleta kolorów - n.p.
szminka w 15
różnych kolorach - to producent w spisie składników może
wymienić
wszystkie barwniki użyte w całej serii. Wówczas może
dołożyć + lub –
przed nazwą, co oznacza tylko tyle, że dany kolor może być
składnikiem
produktu, ale nie musi. Dlatego nie można jednoznacznie
stwierdzić, jakie
barwniki użyto w konkretnym produkcie

- nie wszystkie barwniki mają jakiś numer CI,
niektóre nazywają
się zupełnie inaczej
- użyte w kosmetykach substancje zapachowe nie
muszą być wcale
deklarowane. Wystarczy jeżeli producent określi je
mianem
"Fragrance", "Parfume" lub "Aroma"
- niedokładna czy nieścisła jest również deklaracja
substancji
roślinnych

- w spisie składników podana jest wyłącznie nazwa
rośliny, a nie
w jakiej formie (wyciąg wodny, alkoholowy, olejowy,
ekstrakt
itd.) daną roslinę zastosowano

- nie wiadomo również jakie części rośliny zostały
użyte

System nazewnictwa INCI
International Nomenclature of
Cosmetic Ingredients

1,2-Dibrom-2, 4-Dicyanobutan

Inne nazwy: Methyldibromo Glutaronitrile
Zastosowanie: konserwant
Kategoria: organiczny związek halogenowy
Charakterystyka: syntetyczny konserwant, niszczy proteiny w
komórkach. Dopuszczalna maksymalna koncentracja w
kosmetykach przeciwsłonecznych wynosi 0,025%, w innych 0,1%.
Oddziaływanie na skórę: niekorzystne

1,2,3,4-Tetrahydro-6-Nitroquinoxaline

Zastosowanie: barwnik, farba do włosów
Charakterystyka: syntetyczny, nie nadaje się do kosmetyków
naturalnych
Oddziaływanie na skórę: neutralne

http://www.jaworek.net/kosmetyki/inci_liczby.php

Abies Balsamea

Inne nazwy: Jodła balsamiczna (pl)
Balsamtanne (niem)
Zastosowanie: substancja czynna
Kategoria: substancja roślinna
Charakterystyka: roślinne, z igieł jodłowych,
substancja używana w produkcji kosmetyków
naturalnych. Zastosowanie znajdują olejki eteryczne i
żywica otrzymywana z igieł. Działa leczniczo przy
podrażnieniach, ranach, poparzeniach.
Oddziaływanie na skórę: korzystne

Abietyl Alcohol

Zastosowanie: substancja czynna, regulator lepkości
Charakterystyka: syntetyczne, nie nadaje się do
kosmetyków naturalnych
Oddziaływanie na skórę: neutralne

http://www.jaworek.net/kosmetyki/inci_a.php

Dziękuję za
uwagę 