Kapitał intelektualny

Kapitał intelektualny

w organizacji

w organizacji

WSZYSTKIE KRAJE, FIRMY I WSZYSCY

WSZYSTKIE KRAJE, FIRMY I WSZYSCY

LUDZIE SĄ

LUDZIE SĄ

CORAZ BARDZIEJ UZALEŻNIENI OD

CORAZ BARDZIEJ UZALEŻNIENI OD

WIEDZY, PATENTÓW,

WIEDZY, PATENTÓW,

PROCESÓW, UMIEJĘTNOŚCI,

PROCESÓW, UMIEJĘTNOŚCI,

TECHNOLOGII, INFORMACJI NA TEMAT

TECHNOLOGII, INFORMACJI NA TEMAT

KLIENTÓW I DOSTAWCÓW ORAZ OD

KLIENTÓW I DOSTAWCÓW ORAZ OD

DOŚWIADCZENIA. WSZYSTKIE TE

DOŚWIADCZENIA. WSZYSTKIE TE

ELEMENTY RAZEM STANOWIĄ WIEDZĘ

ELEMENTY RAZEM STANOWIĄ WIEDZĘ

BĘDĄCA KAPITAŁEM

BĘDĄCA KAPITAŁEM

INTELEKTUALNYM

INTELEKTUALNYM”

T.

STEWAR

Istota kapitału intelektualnego

Istota kapitału intelektualnego

1.

Kapitał intelektualny to posiadana wiedza, odpowiednie

doświadczenie, technologia organizacyjna, dobre stosunki z
klientami oraz wszelkie umiejętności, pozwalające
organizacjom osiągnąć przewagę konkurencyjną na rynku;

2.

Kapitał intelektualny to także język myślenia i zbiór technik

odnoszących się do nośników przyszłych wyników organizacji;

3.

Kapitał intelektualny to wszystkie niematerialne zasoby lub

ich przekształcenia, które znajdują się pod kontrolą organizacji i
które powiększają jej wartość.

Podstawą kapitału ludzkiego jest wiedza

Podstawą kapitału ludzkiego jest wiedza

pracowników i kierownictw.

pracowników i kierownictw.

Kapitał intelektualny tworzą:

Kapitał intelektualny tworzą:

•

Aktywa rynkowe (pozycja rynkowa,
nazwa firmy, kanały dystrybucji);

•

Mienie intelektualne (patenty, prawa
do publikacji)

•

Aktywa ludzkie (umiejętności
rozwiązywania porblemów)

Kapitał intelektualny obejmuje:

Kapitał intelektualny obejmuje:



kapitał strukturalny wewnętrzny, do którego należą:
patenty, koncepcje, modele, systemy komputerowe,
administracyjne oraz kultura organizacji



kapitał strukturalny zewnętrzny ,w skład którego wchodzą:
relacje z klientami i dostawcami, marki handlowe, reputacja
i wizerunek przedsiębiorstwa



kapitał ludzki, rozumiany jako szeroko pojęte kompetencje
pracowników, ich wiedza oraz doświadczenie

.

.

A także:

A także:



kapitał pracowniczy, który obejmuje wiedzę indywidualnych
pracowników



kapitał strukturalny, obejmujący systemy i procesy
umożliwiające realizację konkretnych rozwiązań



kapitał rynkowy, odnoszący się do więzi z klientem.

Kapitał intelektualny, czyli suma

Kapitał intelektualny, czyli suma

kapitału ludzkiego i kapitału

kapitału ludzkiego i kapitału

strukturalnego

strukturalnego

Kapitał

intelektualny

Kapitał

ludzki

Kapitał

strukturalny

Kapitał

kliencki

Kapitał

organizacji

Kapitał

rozwoju

Kapitał

procesów

W

W

arunk

arunk

i

i

sprzyjając

sprzyjając

e

e

rozwojowi

rozwojowi

kapitału intelektualnego

kapitału intelektualnego



swobod

swobod

a

a

przedstawiania pomysłów

przedstawiania pomysłów – jednym z najważniejszych warunków

rozwoju

kapitału

intelektualnego

jest

umożliwienie

pracownikom

przedstawiania własnych pomysłów. Dobre pomysły są niekiedy dławione
przez kulturę organizacyjną, która nie dopuszcza zmian. Wynika to stąd,
że o wiele łatwiej jest odrzucić nowatorski pomysł, niż trudzić się z
wprowadzaniem go w życie;



czas na myślenie

czas na myślenie – w codziennej pracy często brakuje czasu na wywiązanie
się z podstawowych obowiązków. W tej atmosferze trudno o innowacyjność
i pomysłowość. Dlatego ważne jest, aby pracownicy zwolnili czasem
tempo, przerwali rutynowe czynności i mogli zastanowić się wspólnie nad
projektami długofalowymi;



zgodność interesów

zgodność interesów – projekt wybrany osobiście jest często realizowany z

większym zaangażowaniem, niż projekt narzucony odgórnie. Jeśli
organizacja umie godzić swoje cele w zakresie rozwijania wiedzy z celami
pracowników, tworzy dobre warunki dla rozwoju ich osobistego
zaangażowania;



tolerowanie błędów

tolerowanie błędów – jeśli błędy nie będą traktowane jak niepowodzenia,
ale jak cena za odkrycie lepszego rozwiązania, pracownicy będą bardziej
skłonni do poszukiwań. Tolerowanie błędów sprzyja innowacyjności, jednak
tylko pod warunkiem, że jest praktyką długotrwałą i otwarcie promowaną;



stosowanie środków stymulujących pomysłowość

stosowanie środków stymulujących pomysłowość – dla stymulowania
pomysłowości wykorzystuje się różne środki, np. maluje się sale
konferencyjne na kolory pobudzające do kreatywnego myślenia albo
tworzy miejsca, w których pracownicy chętnie spotykają się przy kawie i
wymieniają poglądy. Organizowane są sesje twórczego myślenia.

Kapitał intelektualny w zarządzaniu

Kapitał intelektualny w zarządzaniu

Zarządzanie kapitałem intelektualnym generuje wiele różnorodnych
zadań, a sposób ich realizacji uzależniony jest od specyfiki danej
firmy, w tym jej wizji, misji, strategii, polityki, zaawansowania w
diagnozowanie kapitału intelektualnego, posiadanych
możliwości organizacyjnych
i finansowych.
Proces zarządzania kapitałem intelektualnym wymaga ścisłego
określenia danych wejściowych i wyjściowych. Przedsiębiorstwo musi
określić jak rozumie kapitał intelektualny, określić jego składniki oraz
stworzyć system zarządzania nim.
Zarządzanie kapitałem intelektualnym zmusza organizacje do
inteligentnego działania poprzez stosowanie:



Innowacji



podejmowanie twórczych decyzji



ciągłą pracę jej personelu opartą na wiedzy o wysokiej jakości, która

jest stosowana na wszystkich poziomach zarządzania. Rezultatem
takiego działania jest tworzenie i dostarczanie przez organizacje coraz
bardziej wartościowych produktów i usług oraz wzrost skuteczności i
efektywności jej działania.

Organizacje inteligentne powinny opierać się

Organizacje inteligentne powinny opierać się

na pięciu podstawowych elementach

na pięciu podstawowych elementach

związanych z zarządzaniem nimi:

związanych z zarządzaniem nimi:

1.

Jakość obsługi klienta-

powinny panować jasne, przejrzyste i

proste zasady relacji pomiędzy klientem a firmą. Strategia
organizacji musi być zorientowana na klienta (zaspokajanie jego
coraz to nowszych potrzeb). Można to osiągnąć poprzez
innowacyjność i przywództwo.

2.

Praktyka zarządzania-

wprowadzanie do realizacji nowych

pomysłów, które usprawnią działanie firmy, przynosząc przy tym
określone korzyści ekonomiczne, będąc tym samym
determinantem w budowaniu przewagi konkurencyjnej na rynku.

3.

Usprawnianie skomplikowanych rzeczy

- problemy pojawiające

się w organizacji powinny mieć proste rozwiązania.

4.

Odpowiedzialność liderów w organizacji

- prezes firmy czy

dyrektor generalny powinien równoważyć dwa wymiary: mierniki
wewnętrzne z miernikami zewnętrznymi.

5.

Zarządzanie kapitałem ludzkim

- zarządzanie odnosi się do ludzi.

W drodze do organizacji inteligentnej trzeba sięgać

W drodze do organizacji inteligentnej trzeba sięgać

po następujące niekonwencjonalne metody:

po następujące niekonwencjonalne metody:

o

Przekształcenie umysłu-

Przekształcenie umysłu-

intelektualna mobilizacja,

kreowanie koncepcji, konstruowanie systemu
przekształceń;

o

Restrukturyzacja materii, czyli ciała

Restrukturyzacja materii, czyli ciała

-

- budowanie

systemu ekonomicznego, przebudowywanie
infrastruktury, zmiana systemu pracy;

o

Ruch, czyli ożywienie organizmu-

Ruch, czyli ożywienie organizmu-

osiąganie celów

rynkowych;

o

Odnowa ducha-

Odnowa ducha-

czyli wypracowanie systemu

wynagrodzeń zorientowanego na działania
rozwijające przedsiębiorczość.

Kluczowe wymagania umożliwiające

tworzenie i pomnażanie kapitału

intelektualnego w organizacji

•

Polityka jakości, poprzez sformułowanie ram do
ustanowienia celów jakości (najważniejszy jest
wzrost zadowolenia klienta);

•

Zobowiązanie pracowników do ciągłego
doskonalenia systemu zarządzania jakością;

•

Uświadomienie pracownikom ich roli w spełnieniu
wymagań klientów;

•

Zobowiązanie do ciągłego monitorowania
wymagań klienta;

•

Zobowiązanie do ciągłego doskonalenia swoich
działań o procesów;

Każda organizacja inteligentna powinna

Każda organizacja inteligentna powinna

być ukierunkowana na ciągłą edukację

być ukierunkowana na ciągłą edukację

o

Poszerzanie i gruntowanie wiedzy teoretycznej,

o

Poszerzanie profili specjalizacji,

o

Przygotowanie do pracy w nowoczesnych strukturach
sieciowych,

o

Edukowanie zespołu ludzi w formie aktywnego treningu,

o

Pozyskiwanie intelektualnych elit organizacji.

Sposób zarządzania kapitałem

Sposób zarządzania kapitałem

intelektualnym w przedsiębiorstwie zależy

intelektualnym w przedsiębiorstwie zależy

od:

od:

1.przyjętej koncepcji kapitału intelektualnego
2.strategii przedsiębiorstwa
3.uwarunkowań sytuacyjnych

Metody wyceny kapitału intelektualnego

Metody wyceny kapitału intelektualnego

W procesie zarządzania kapitałem intelektualnym bardzo
ważną rolę pełni odpowiedź na pytanie o możliwość i
narzędzia wyceny kapitału intelektualnego. Do znanych i
wykorzystywanych w praktyce metod wyceny tego kapitału
należą między innymi:



Monitor Aktywów Niematerialnych



Strategiczna Karta Wyników



Scandia Navigator



IC-Rating

Monitor Aktywów

Monitor Aktywów

Niematerialnych

Niematerialnych

Monitor aktywów niematerialnych

Monitor aktywów niematerialnych

został

opracowany przez Karla Erika Sveiby’ego w 1997 r.
Stanowi on narzędzie do pomiaru aktywów
niematerialnych oraz daje informacje w postaci
liczbowej dotyczące stopnia rozwoju kapitału
intelektualnego oraz efektywności jego
wykorzystania. Monitor w głównej mierze
wykorzystuje wskaźniki niefinansowe, które według
Sveiby’ego w niedługim okresie powinny zająć
miejsce wskaźników analizy finansowej. Narzędzie
to dobrze sprawdza się w przypadku
przedsiębiorstw z dużym udziałem aktywów
niematerialnych.

Strategiczna Karta Wyników

Strategiczna Karta Wyników

Strategiczna karta wyników to narzędzie opracowane przez

Kaplana i

Nortona w 1992 r. Opiera się na analizie czterech perspektyw:
finansów, klienta, procesów wewnętrznych oraz innowacji i

uczenia się.

Koncepcja strategicznej karty tworzy kompleksowy system

pomiaru

i zarządzania w przedsiębiorstwie, w tym uwzględniając pomiar.
zarządzanie aktywami niematerialnymi. Strategiczna karta

wyników

oferuje możliwość rozwiązywania problemów związanych z
niewymiernością aktywów niematerialnych.

Model Skandii

Model Skandii

Szwedzka grupa ubezpieczeniowa Skandia

twierdziła zawsze, że kapitał intelektualny jest co
najmniej tak samo ważny, jak kapitał finansowy.
W roku 1991 powołano jednostkę odpowiedzialną
za rozwój metod, pozwalających na opisanie
kapitału intelektualnego Skandii. Profesor Leif
Edvinsson został powołany na pierwsze w świecie
stanowisko dyrektora ds. kapitału intelektualnego

Schemat wartości rynkowej

Schemat wartości rynkowej

Skandii

Skandii

Nawigator Skandii

Nawigator Skandii

Elementy Nawigatora

Elementy Nawigatora

Skandii

Skandii



Kształtem Nawigatora jest dom (organizacja).



Nawigator nie składa się z typów kapitałów, lecz z pięciu

elementów – „obszarów” koncentracji:



Obszar finansowy (1) – strych – symbolizuje przeszłość

przedsiębiorstwa



Obszar kliencki (2), Obszar procesów (3) – ściany –

teraźniejszość



Obszar rozwoju (4) – fundamenty – przyszłość



Obszar ludzki (5) – serce domu

IC-Rating

IC-Rating

IC-Rating jako narzędzie pomiaru kapitału

intelektualnego zostało opracowane przez
szwedzką firmę Intellectual Capital Sweden AB.
Jest ona pierwszym na świecie specjalistą w
dziedzinie świadczenia usług z zakresu pomiaru i
zarządzania kapitałem intelektualnym. Celem
metody IC-Rating jest określenie wartości
aktywów niematerialnych niewystępujących w
bilansie, ale stanowiących kluczowe czynniki
sukcesu przedsiębiorstwa

.

Metoda IC-Rating dzieli kapitał intelektualny

Metoda IC-Rating dzieli kapitał intelektualny

na następujące obszary:

na następujące obszary:



Rozwiązania biznesowe – to inaczej pomysły i
strategie w powiązaniu z warunkami otoczenia,



Organizacyjny kapitał strukturalny – składa się on
z własności intelektualnej (np. patenty, licencje,
oprogramowanie) i kapitału procesów (np. dobrze
rozwinięte procesy i metody pracy, wspomaganie
IT),



Kapitał ludzki – ludzie zatrudnieni w firmie,



Kapitał strukturalny relacji – relacje i współpraca z
innymi organizacjami i klientami.