,,Czegoż można bardziej życzyć
całemu narodowi i całej
ludzkości, wszystkim dzieciom
świata, jeśli nie owej lepszej
przyszłości, w której
poszanowanie praw dziecka
stanie się pełną
rzeczywistością..”

Jan Paweł II

„Dzieci jeżeli są złe, to nie
dlatego, że znają swoje
prawa, lecz dlatego, że
kiedyś prawa te zostały
wobec nich zaniedbane.”

„

Dziecko

oznacza każdą istotę

ludzką
w wieku

poniżej osiemnastu lat

,

chyba że zgodnie z prawem
odnoszącym

się

do

dziecka

uzyska

ono

wcześniej

pełnoletność.”

Art.1 Konwencji o prawach

dziecka

Prawa dziecka

są pojęciem z

kategorii

praw człowieka.

Prawa dziecka

wynikają z

godności

i niepowtarzalności dziecka jako
jednostki ludzkiej.

Prawa człowieka/dziecka:

• prawa

przyrodzone

(przysługujące każdemu z racji
urodzenia)

•prawa

podstawowe

(minimum

uprawnień jakie przysługują
jednostce)

•prawa

powszechne

(przysługują

bez wyjątku każdemu)

Prawa dziecka, tak jak prawa
człowieka podlegają

ograniczeniom

, ale tylko takim,

które są przewidziane

ustawą

(bezpieczeństwo państwa,
publiczne, ochrona porządku
oraz zapobieganie
przestępstwom, ochrona zdrowia

i moralności, ochrona praw i
wolności innych ludzi).

Prawa dziecka nie są tożsame z

jego podstawowymi potrzebami.

Nie ma prawa do miłości czy

wychowania w szczęśliwej

rodzinie.Są to niezwykle ważne

potrzeby każdego dziecka, których

jednak państwo nie może

zagwarantować.

Prawa dziecka, tak jak prawa
człowieka, przysługują w relacji

władza - jednostka.

W szkole:

dyrektor
nauczyciel

nauczyciel uczeń

Naruszyć prawa
dziecka/człowieka może tylko

władza.

Dzieci

podlegają

władzy rodzicielskiej

i to przede wszystkim rodzice
decydują o ich wychowaniu i
światopoglądzie.

Dzieci mają

ograniczoną zdolność do

czynności prawnych

. W egzekucji

należnych im praw, są
reprezentowane przez rodziców lub
wspierane przez odpowiednie
instytucje (np. Rzecznik Praw
Dziecka).

Prawa dziecka, podobnie jak
prawa człowieka,

nie zależą od

wykonywanych obowiązków

.

Praw nie można pozbawić czy je
zawiesić. Jeżeli dzieci nie
wykonują obowiązków, można je
ukarać na przykład nie dając
nagrody czy pozbawiając
przywilejów, ale nie praw.

Prawa człowieka to szczególny rodzaj
praw podmiotowych, ponieważ
przysługują one poszczególnym
jednostkom.

Podział praw człowieka:

•prawa (prawa pozytywne)

-

obowiązek, podjęcie przez władzę
działań na rzecz jednostki np:
zapewnienie prawa do nauki

•wolności (prawa negatywne)

-

obowiązek powstrzymania się przez
władzę od działań, nieingerencja.

Prawa człowieka/dziecka

:

•prawa materialne

- konkretne

prawa
i wolności przysługujące
każdemu człowiekowi

•prawa proceduralne

- dostępne

człowiekowi sposoby działania
i związane z nimi instytucje
(np. sądy), pozwalające
wyegzekwować przestrzeganie
praw i wolności.

Samo uznanie praw i wolności
człowieka nie ma większego
znaczenia, jeżeli nie istnieją
procedury pozwalające każdemu
skutecznie obronić się przed ich
naruszeniem.

Procedura

- sposób, tryb załatwienia

sprawy, przebieg czegoś

unormowany przepisami, zwyczajami
sposób prowadzenia,załatwienia
jakiejś sprawy, tok, tryb, przebieg.

Procedura rozpatrzenia skargi:

•kto i jak przyjmuje skargi
•kto i jak rozpatruje skargi

•kiedy, jak i przez kogo udzielana
jest odpowiedź

•co robić w przypadku
niezadowalającego rozpatrzenia
skargi (II instancja)

Konwencja o prawach dziecka

•podstawowy akt prawny dotyczący
dzieci

•światowa konstytucja praw dziecka
•uchwalona 20 listopada 1989r. przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych

•weszła w życie 2 września 1990 roku, z
chwilą ratyfikowania jej przez
dwudzieste państwo

•do 2002 roku ratyfikowały ją 192
państwa

•Konwencja o prawach dziecka
obowiązuje
w Polsce od 7 lipca 1991 roku

Prawa dziecka

( Konwencja o prawach

dziecka)

•Prawa osobiste
•Prawa socjalne
•Prawa kulturalne
•Prawa polityczne

Prawa osobiste

•prawo do życia i rozwoju

•prawo do nauki
•prawo do informacji

•prawo do tożsamości

•prawo do ochrony przed
poniżającym
i okrutnym traktowaniem i karaniem

•Prawo do wyrażania własnych
poglądów
i występowania w sprawach dziecka
dotyczących

•prawo do wychowania w rodzinie

i kontaktów z rodzicami w przypadku
rozłączenia z nimi

•swoboda myśli, sumienia i wyznania
•ochrona prywatności, w tym
korespondencji i życia rodzinnego

Prawa socjalne

•prawo do odpowiedniego
standardu życia

•prawo do ochrony zdrowia
•prawo do zabezpieczenia
socjalnego

•prawo do wypoczynku i czasu
wolnego

Prawa kulturalne

•prawo do korzystania z dóbr
kultury

Prawa polityczne

prawo stowarzyszania się i zgromadzeń
w celach pokojowych
(ograniczone ustawą o stowarzyszeniach)
•16-18 lat - czynne i bierne prawo

wyborcze,

w składzie zarządu większość muszą

stanowić osoby dorosłe
•poniżej 16 lat, mogą należeć za zgodą

rodziców bez prawa udziału w głosowaniu
na walnych zebraniach

oraz

bez prawa

wyborczego

Prawo do nauki

Art.70 Konstytucji RP

Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku

życia jest obowiązkowa.

Art. 28 i 29 Konwencji o prawach dziecka

1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do

nauki i w celu realizowania tego prawa na

zasadzie równych szans,

w szczególności:
a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowe

i bezpłatne dla wszystkich;

Art.15 Ustawy o systemie oświaty

Obowiązek szkolny dziecka ...trwa do

ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do

ukończenia 18 roku życia.

Prawo do informacji

• prawo do znajomości swoich praw
i warunkujących korzystanie z nich
praw proceduralnych

•prawo do otrzymywania informacji z
różnych źródeł

•prawo do otrzymywania informacji
dotyczących ucznia o podejmowanych
w jego sprawie decyzjach

•prawo dostępu do informacji na temat
życia szkolnego

Prawo do ochrony przed
poniżającym
i okrutnym traktowaniem i
karaniem

•zakaz stosowania jakichkolwiek form
przemocy fizycznej

•poszanowanie godności ucznia
(zakaz obrażania, poniżania,
wyśmiewania, stosowania presji
psychicznej)

Swoboda myśli, sumienia i
wyznania

•możliwość uzewnętrzniania ( lub
nieujawniania) przekonań religijnych i
światopoglądowych

•równe traktowanie niezależnie od
wyznawanej religii i światopoglądu

•tolerancja wobec mniejszości
kulturowej,

etnicznej,religijnej

Prawo do wyrażania własnych
poglądów - wolność/swoboda
wypowiedzi

•możliwość wypowiadania się zgodnie
z własnym światopoglądem

•możliwość wypowiadania opinii na
temat programów i metod nauczania
oraz spraw ważnych w życiu szkoły,
klasy, samorządu

•możliwość wyrażania opinii,
przedstawiania opinii we własnej
sprawie

Ochrona prywatności, w tym
korespondencji i życia
rodzinnego

•nie można rozpowszechniać
informacji
o życiu prywatnym dziecka

•nie można rozpowszechniania
informacji
o rodzicach ucznia

•nie można zdradzać tajemnicy
korespondencji

Prawo do wypoczynku i
czasu wolnego

•

uczeń ma prawo wypoczynku w

czasie przerw

Statut

Statut szkoły określa szczegółowe

zasady rekrutacji uczniów

do szkoły

oraz ich

prawa i obowiązki

, w tym:

•

rodzaje nagród i kar

stosowanych

wobec uczniów oraz

tryb odwoływania

się od kary

; nie mogą być stosowane

kary naruszające nietykalność
i godność osobistą ucznia,

•przypadki,

w których dyrektor szkoły

może wystąpić do kuratora oświaty
z wnioskiem o 

przeniesienie ucznia do

innej szkoły

,

•przypadki, w których rada
pedagogiczna może podjąć uchwałę
upoważniającą dyrektora do

skreślenia ucznia z listy uczniów
(szkoły ponadgimnazjalne)

•statut szkoły określa

obowiązki

ucznia

•warunki pobytu w szkole

zapewniające uczniom
bezpieczeństwo, ochronę przed
przemocą, uzależnieniami,
demoralizacją oraz innymi
przejawami patologii społecznej.

•statut szkoły określa

prawa ucznia

z uwzględnieniem w szczególności
praw zawartych w

Konwencji o

prawach dziecka

oraz

tryb składania

skarg

w przypadku naruszania praw

ucznia.

Nagrody

•pochwała na forum klasy
•pochwała dyrektora na apelu
•list pochwalny do rodziców
•dyplomy, nagrody rzeczowe
•wpisanie do księgi pamiątkowej
szkoły

Kary

•upomnienie udzielone przez
wychowawcę,

dyrektora

•ustne/pisemne powiadomienie rodziców
•zawieszenie możliwości uczestniczenia
ucznia
w imprezach szkolnych (np.dyskoteki)

•pozbawienie uprawnień (np. do
szczęśliwego numerka itp.)

•przeniesienie do innej klasy
•wniosek do kuratora oświaty o
przeniesienie do innej szkoły

Zachowania za które uczeń
może zostać przeniesiony do
innej
szkoły:

•dopuścił się kradzieży
•używał lub rozprowadzał środki
odurzające albo przebywał pod ich
wpływem w szkole

•stosował przemoc fizyczną lub
psychiczną zagrażającą zdrowiu lub
życiu innych

•dopuścił się dewastacji mienia
szkolnego lub prywatnego innego
ucznia lub pracownika

W przypadku szczególnie
drastycznych

chuligańskich

zachowań

, poza przeniesienia

ucznia do innej klasy,czy szkoły
należy zawiadomić

sąd dla

nieletnich

, który może

przedsięwziąć odpowiednie
środki

.

Obowiązki

obowiązki - krótkie i zrozumiałe
wymagania szkoły wobec ucznia

katalog obowiązków, podobnie jak praw
powinien być krótki, zrozumiały dla
ucznia i łatwy do egzekwowania dla
nauczyciela np.:

•uczeń ma obowiązek przestrzegania
zarządzeń dyrektora i rady pedagogicznej

•uczeń ma obowiązek uczestniczenia we
wszystkich zajęciach lekcyjnych
•uczeń ma obowiązek odrabiania prac

domowych

Statut

•zasady rekrutacji uczniów

•prawa dziecka

wynikające z

Konwencji

o prawach dziecka

•prawa ucznia

wynikające z prawa

oświatowego

- ustawa o systemie oświaty
- rozporządzenia MENiS

•uprawnienia

nadane przez szkołę

•tryb składania skargi w przypadku

naruszenia praw ucznia
•obowiązki ucznia

•kary
•nagrody
•tryb odwołania się od kary
•przypadki, w których dyrektor może

wystąpić do kuratora oświaty z

wnioskiem o przeniesienia ucznia do

innej szkoły

•przypadki, w których rada
pedagogiczna może podjąć uchwałę
upoważniającą dyrektora do

skreślenia

ucznia z listy uczniów (szkoły
ponadgimnazjalne)

•warunki pobytu w szkole

zapewniające uczniom:

bezpieczeństwo
ochronę przed przemocą
uzależnieniem
demoralizacją
innymi przejawami patologii

społecznej