Edukacja zdrowotna

w nowej podstawie programowej

kształcenia ogólnego

Barbara Woynarowska

Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania

Wydział Pedagogiczny Uniwersytet Warszawski

Cele zajęć

• Przedstawienie statusu i miejsca

edukacji zdrowotnej w nowej podstawie
programowej

• Identyfikacja

problemów i potrzeb

związanych z wdrażaniem edukacji

zdrowotnej (EZ) i nową rolą nauczyciela
wychowania fizycznego w szkole

Edukacja zdrowotna

w szkole jest to

proces

dydaktyczno-wychowawczy, w którym

dzieci

i młodzież uczą się

jak żyć

aby:

• zachować i doskonalić

zdrowie

własne i

innych ludzi,

• w przypadku

choroby

(urazu)

aktywnie

uczestniczyć w jej leczeniu, radzić sobie
z nią i zmniejszać negatywne skutki

Cele współczesnej edukacji zdrowotnej

Pomoc uczniom w:

•

poznawaniu siebie, śledzeniu przebiegu swojego

rozwoju, identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów

zdrowotnych

•

w zrozumieniu czym jest zdrowie, od czego zależy,

dlaczego i jak należy o nie dbać

•

rozwijaniu poczucia odpowiedzialności za zdrowie

własne i innych ludzi

•

wzmacnianiu poczucia własnej wartości i wiary w

swoje możliwości

•

rozwijaniu umiejętności osobistych i społecznych

sprzyjających dobremu samopoczuciu i pozytywnej

adaptacji do zadań i wyzwań codziennego życia

•

przygotowaniu się do uczestnictwa w działaniach na

rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska w

domu, szkole, miejscu pracy, społeczności lokalnej

Cechy współczesnej edukacji zdrowotnej

•

Uwzględnienie wszystkich aspektów zdrowia i czynników je

warunkujących

•

Wykorzystanie różnych okoliczności: formalnych i

nieformalnych programów i sytuacji pedagogicznych;

korzystanie z różnych możliwości i służb w szkole i poza nią

•

Harmonizowanie informacji pochodzących z różnych źródeł

•

Tworzenie wzorców ze strony pracowników szkoły

•

Tworzenie warunków do praktykowania w szkole zachowań

prozdrowotnych

•

Koncentracja na procesie

uczenia się

(aktywizacja

uczniów) a nie tylko na nauczaniu

Edukacja zdrowotna

•

wspiera realizację podstawowych

zadań szkoły

– zdrowie i dobre samopoczucie uczniów
sprzyja
motywacji i dyspozycji do nauki,
kreatywności,
dobrym relacjom międzyludzkim

•

jest fundamentem dla szkolnego

programu
wychowawczego i programu profilaktyki

Istotą edukacji zdrowotnej w szkole

jest nie tylko przekazywanie

wiedzy

ale przede wszystkim kształtowanie:

• właściwych

postaw wobec zdrowia

• umiejętności życiowych

umożliwiających uczniom (teraz i w przyszłości)

dokonywanie wyborów sprzyjających zdrowiu oraz

podejmowaniu działań na rzecz zdrowia własnego
i innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska

1999 - reforma systemu edukacji

Ścieżka edukacyjna – edukacja prozdrowotna

2008 – reforma programowa

„Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja
zdrowotna, realizowana przez nauczycieli wielu
przedmiotów, której celem jest kształtowanie u
uczniów umiejętności dbania o zdrowie własne
i innych ludzi i tworzenia środowiska

sprzyjającego

zdrowiu”

(Preambuła podstawy programowej)

Obecna podstawa programowa

w III i IV etapie edukacyjnym

jest zgodna z modelem

zalecanym przez WHO:

•

Wiodący przedmiot – wychowanie

fizyczne

• Wymagania dotyczące zdrowia
włączone
do wielu przedmiotów

Przedmiot

Szkoła podstawowa

Gimnazju

m

Ponad-

gimnazjal

ne

Klasy I-III

Klasy IV-VI

Edukacja społeczna

X

Edukacja

przyrodnicza

X

Zajęcia

komputerowe

X

X

Zajęcia prakt. Techn.

X

X

X

Etyka

X

X

X

X

Wychowanie

fizyczne

X

X

X

X

Język polski

X

X

Język obcy
nowożytny

X

X

X

Wychowanie do
życia
w rodzinie

X

X

X

Muzyka

X

X

X

Przyroda

X

Przedmiot

Szkoła podstawowa

Gimnazju

m

Ponad-

gimnazjaln

e

Klasy I-

III

Klasy IV-

VI

Historia i

społeczeństwo

X

Przyroda

X

X

Wiedza o
społeczeństwie

X

X

Biologia

X

X

Geografia

X

X

Chemia

X

X

Fizyka

X

Informatyka

X

X

Edukacja do bezpiecz.

X

X

Podstawy
przedsiębiorczości

X

•

Rozszerzenie zakresu edukacji

zdrowotnej
o zagadnienia

zdrowia

psychospołecznego,
w tym umiejętności życiowe

(osobiste

i społeczne) – dotychczas zaniedbany
obszar tej edukacji

Holistyczny model zdrowia –

Simovska i wsp. 2006

• Umiejętności życiowe (psychospołeczne) sprzyjają

pozytywnym zachowaniom przystosowawczym,

dzięki którym możemy radzić sobie z zadaniami i

wyzwaniami codziennego życia.

Umiejętności uwzględnione w podstawie programowej:

- pozytywne myślenie, budowanie poczucia własnej
wartości, wiary w siebie
- podejmowanie decyzji

-

utrzymywanie dobrych relacji z innymi

, dawanie

i przyjmowanie wsparcia
- rozwiązywanie problemów
- gospodarowanie czasem
- radzenie sobie z presją, krytyką, negatywnymi

emocjami,

stresem

• Blok tematyczny „edukacja

zdrowotna” –w gimnazjum i szkołach
ponadgimnazjalnych

- jeden semestr, ok. 30 godzin – z puli

zajęć

fakultatywnych WF

• „Wysycenie” podstawy programowej WF
zagadnieniami dotyczącymi różnych

aspektów

zdrowia

–

„Wychowanie fizyczne pełni ważne funkcje

edukacyjne, rozwojowe i zdrowotne.
Wspiera rozwój fizyczny, psychiczny i
społeczny oraz zdrowie uczniów i
kształtuje obyczaj aktywności fizycznej i
troski o zdrowie w okresie całego życia.

Pełni wiodącą rolę w edukacji
zdrowotnej”

Podstawa programowa. Uwagi do

realizacji

Bloki tematyczne wymagań

w podstawie programowej WF

Szkoła podstawowa

•

Dbałość o ciało

• Bezpieczeństwo

• Zdrowie i choroby

Dominuje podejście tradycyjne

Bloki tematyczne wymagań

w podstawie programowej WF

Gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne

• Aktywność fizyczna, praca i wypoczynek,

żywienie

• Rozwój fizyczny w okresie dojrzewania
i młodzieńczym

• Dbałość o ciało, bezpieczeństwo, choroby

• Zdrowie i dbałość o zdrowie

• Zdrowie psychospołeczne, umiejętności

życiowe

.

Nowa podstawa programowa

to szansa

dla nauczycieli wychowania

fizycznego

•

zwiększenie prestiżu osobistego,

zawodowego i społecznego

• zwiększenie udziału w życiu szkoły

• możliwości rozwoju zawodowego i

osobistego

• zwiększenie satysfakcji z pracy

Wdrażanie nowej podstawy programowej

to wyzwanie dla szkoły

I wielu instytucji ją wspierających

Niezbędne są :

• pozytywne podejście i zaangażowanie nauczycieli WF,

dyrekcji szkół i innych nauczycieli

• uzyskanie przez nauczycieli WF nowych umiejętności,

w tym stosowania metod aktywizujących

• zmiany w kształceniu przedyplomowym nauczycieli

• szkolenia dla pracujących nauczycieli

• podręczniki i pomoce metodyczne dla nauczycieli WF