BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA

T.3. Podstawowe cele i założenia

polskiej polityki (strategii)

bezpieczeństwa i obronnej w latach

1990-2011.

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NYSIE

INSTYTUT BEZPIECZENSTWA WEWNĘTRZNEGO

NYSA 2011

dr Grzegorz Kwaśniak

Literatura:

1. „Doktryna obronna Rzeczypospolitej Polskiej”

(1990)

2. „Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa” oraz

„Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna
Rzeczpospolitej Polskiej” (1992)

3. „Strategia bezpieczeństwa RP” (2000)

4. „Strategia obronności RP” (2000)

5. „Strategia bezpieczeństwa narodowego RP”

(2003)

6. „Strategia bezpieczeństwa narodowego RP”

(2007)

7. „Strategia obronności RP” (2009)

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

–

to działalność najwyższych władz danego państwa

(narodu) zmierzająca do zapewnienia mu

bezpiecznych warunków bytu i rozwoju, w

aktualnej i prognozowanej sytuacji geopolitycznej

poprzez określenie kierunków, priorytetów oraz

norm i zasad kierowania państwem we wszystkich

obszarach jego funkcjonowania związanych z

bezpieczeństwem.

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO –

tworzy i wskazuje, niezbędny w warunkach

aktualnych i prognozowanych wyzwań, szans i

zagrożeń, generalny sposób działania systemu

bezpieczeństwa państwa oraz określa zasady i

reguły niezbędne do współpracy i koordynacji, dla

wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za

bezpieczeństwo.

Strategia bezpieczeństwa narodowego

jest narzędziem polityki

bezpieczeństwa narodowego.

POLITYKA I STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO PRL (1945 -1989)

Brak suwerennej polityki i strategii
bezpieczeństwa;
Brak suwerennej polityki i strategii obronnej;
Całkowite podporządkowanie ekspansywnym
planom ZSRR;
Udział Sił Zbrojnych PRL w ataku ZSRR na
Czechosłowację;
Planowany udział Sił Zbrojnych PRL w ataku
strategicznym ZSRR na Europę Zachodnią;
Katastrofa nuklearna na terytorium Polski;
Sprawa Pułkownika Kuklińskiego.

DOKTRYNA OBRONNA RZECZPOSPOLITEJ

POLSKIEJ (1990)

Budowanie wzajemnego zaufania oraz tworzenia

atmosfery sprzyjającej współpracy między
państwami;
2. Ważnym elementem bezpieczeństwa są nadal
dwustronne i wielostronne sojusze Polski oraz jej
przynależność do Układu Warszawskiego;
3. Wsparcie procesów rozbrojenia oraz nadanie
charakteru obronnego doktrynom wojennym.

W zakresie polityki i strategii
bezpieczeństwa

Postawę bezpieczeństwa narodu polskiego stanowią

jego siły zbrojne, odpowiednio przygotowany do
obrony organizm państwowy oraz świadome potrzeb
obronnych społeczeństwo;
2. Na wypadek wojny z Sił Zbrojnych RP wydziela się
odpowiednie zgrupowanie operacyjne pozostające pod
narodowym dowództwem i działające w składzie
Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu
Warszawskiego.

W zakresie polityki i strategii obronnej

ZAŁOŻENIA POLSKIEJ POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

(1992)

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA I STRATEGIA

OBRONNA RP (1992)

Dążenie do członkostwa w NATO oraz Unii

Zachodnioeuropejskiej;
2. Współpraca w ramach KBWE i ONZ;
3. Rozwój współpracy międzynarodowej i regionalnej z
Ukrainą, Rosją i Białorusią;
4. Respektowanie powojennego porządku w Europie;
5. Budowa zaufania między państwami;
6. Wsparcie inicjatyw rozbrojeniowych;
7. Rozwój przemysłu i badań naukowych;

W zakresie polityki i strategii
bezpieczeństwa

Nie zakłada się istnienia określonego przeciwnika

i scenariuszu wojny;
2. Konflikt lokalny – samodzielne zatrzymanie i
rozbicie nieprzyjaciela;
3. Wojna wykraczająca poza konflikt lokalny –
możliwie najdłuższe stawianie oporu w celu
powstrzymania agresora, zadania mu strat i
zyskanie czasu na reakcję innych państw i instytucji
międzynarodowych.
4. Wojska operacyjne wykonują zadania główne. Sił
i środki obrony terytorialnej służą do wsparcia i
zabezpieczenia działań wojsk operacyjnych,
wykonywania samodzielnych działań ochronno-
obronnych oraz walki partyzanckiej w razie
niepowodzenia.

W zakresie polityki i strategii obronnej

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA RP (2000)

STRATEGIA OBRONNOŚCI RP (2000)

Podstawą polityki bezpieczeństwa jest budowanie

zaufania i solidarności wśród członków NATO,
poprzez aktywne zaangażowanie Polski;
2. Wspieranie rozszerzenia NATO o nowych
członków;
2. Dążenie Polski do członkostwa w UE i udziału w
EPB i O.
3. Wspieranie rozwoju współpracy pomiędzy
państwami;
5. Rozwój krajowego przemysłu obronnego;
4. Zapewnienie warunków rozwoju cywilizacyjnego
Polski;
5. Nadzór i kontrola na transferami broni i
technologii do produkcji BMR;
6. Mocniejsze wsparcie działań służb specjalnych
oraz Policji i SG;

W zakresie polityki i strategii
bezpieczeństwa

Podstawą polskiej polityki obronnej jest doktryna

odstraszania, wzmocniona poprzez członkostwo Polski
w NATO;
2. Podstawą strategii obronnej jest wspólna obrona
sojusznicza;
3. Jednak, ponieważ obronność jest sprawą narodową
uczestnictwo w sojuszach i koalicjach jest czynnikiem
wspomagającym i pomnażającym zdolności obronne,
ale nie zdejmuje narodowej odpowiedzialności za
zapewnienie obrony państwa.
4. Obowiązek obrony i świadczeń na jej rzecz
spoczywa na wszystkich obywatelach i strukturach
państwa.
5. W razie wojny na dużą skalę SZ RP od samego
początku będą działać w składzie sił sojuszniczych. W
takiej sytuacji podstawową rolę będą spełniać główne
siły obrony oraz siły obrony terytorialnej.
6. Siły OT będą prowadziły zakrojone na szeroką
skalę, masowe działania nieregularne

W zakresie polityki i strategii obronnej

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

(2003)

1. Najważniejszą gwarancją bezpieczeństwa Polski
jest członkostwo w NATO oraz dwustronna
współpraca polityczno-wojskowa z USA;
2. Polska popiera ewolucję Sojuszu w kierunku
nowych misji i zdolności przy zachowaniu
wiarygodnego potencjału i możliwości pełnienia
klasycznej funkcji zbiorowej obrony.
3. Polska popiera działania na rzecz pogłębiania
partnerstwa NATO z Rosją oraz wspiera aspiracje
euroatlantyckie Ukrainy;
4. Polska popiera rozwój współpracy w ramach UE
i NATO;
5. Polska działa na rzecz zacieśniania współpracy
międzynarodowej w ramach ONZ, OBWE oraz
wzmacniania roli prawa międzynarodowego;
6. Ważnym gwarantem bezpieczeństwa jest
dbałość o budowę silnych podstaw gospodarczych i
cywilizacyjnych kraju;

W zakresie polityki i strategii
bezpieczeństwa

1. Siły Zbrojne statyczne, mające na celu obronę
terytorialną, będą zastępowane stopniowo przez
nowoczesne, mobilne, wysoce wyspecjalizowane
jednostki;
2. Siły Zbrojne służą zapewnieniu bezpieczeństwa
Polski oraz niosą pomoc sojuszniczą zgodnie z art.5
Traktatu Północnoatlantyckiego;
3. Siły Zbrojne RP będą rozwijać swą sojuszniczą
interoperacyjność oraz potencjał ekspedycyjny;
4. Szczególna rola w zapewnieniu bezpieczeństwa
przypada służbom wywiadowczym i
kontrwywiadowczym;

W zakresie polityki i strategii obronnej

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

(2007)

STRATEGIA OBRONNOŚCI RP (2009)

W zakresie polityki i strategii
bezpieczeństwa

1. Oparcie bezpieczeństwa Polski na solidarności
sojuszniczej;
2. Zwiększanie zdolności i spoistości NATO;
3. Aktywny udział w europejskiej polityce
bezpieczeństwa i obrony;
4. Rozwój stosunków dwustronnych z USA;
5. Rozwijanie współpracy i przyjaznych stosunków z
sąsiadami;
6. Wsparcie poszanowania prawa
międzynarodowego;
7. Wsparcie działań na rzecz powstrzymanie
proliferacji BMR;
8. Wzrost znaczenia służb specjalnych;

W zakresie polityki i strategii obronnej

53. W przypadku gdy rozwój kryzysu zmierzał będzie
nieuchronnie do konfrontacji zbrojnej, na wniosek
władz narodowych zostaną rozwinięte na terytorium
Polski Sojusznicze Siły Wzmocnienia.
W skład zgrupowania obronnego połączonych sił
sojuszniczych wejdą również Siły Zbrojne RP.
Zadaniem tego zgrupowania będzie przeciwdziałanie
agresji, odparcie napaści zbrojnej oraz
uniemożliwienie rozwinięcia działań ofensywnych.

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO RP-2007

(ANALIZA KRYTYCZNA)

INTERESY NARODOWE

CELE STRATEGICZNE

KONCEPCJA BN

SYSTEM BN

UWARUNKOWANIA BN

PROPOZYCJE ZMIAN

CELE I ZADANIA

Rozdzia
ł I

Rozdział
IV

Rozdział
III

Rozdział II

WYZWANIA

1. INTERESY NARODOWE RP W DZIEDZINIE

BEZPIECZEŃSTWA

Zapewnienie niepodległości i nienaruszalności
terytorium;
Zapewnienie wolności i prawa człowieka i
obywatela oraz bezpieczeństwa obywateli;
Zachowanie dziedzictwa narodowego;
Ochrona środowiska naturalnego.

Stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i
gospodarczego, decydującego o możliwościach
działania narodu i państwa;
Zapewnienie możliwości korzystania przez
obywateli z konstytucyjnych wolności, praw
człowieka i obywatela oraz stworzenie bezpiecznych
warunków do godziwego życia obywateli i rozwoju
całego narodu, w wymiarze materialnym i
duchowym;
Promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich
przedsiębiorców oraz budowa prestiżu Polski w
otoczeniu międzynarodowym;
Zapewnienie szerokiego dostępu do informacji,
podniesienie poziomu edukacji narodowej oraz
stworzenie silnego zaplecza naukowo-badawczego;

CELE
STRATEGICZNE

2. UWARUNKOWANIA BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

BRAK – POWINY BYĆ MEGATRENDY (WYZWANIA)

MEGATRENDY XXI w.

Rewolucja informacyjna oraz tworzenie
społeczeństwa informacyjnego;
Integracja ekonomiczna przy jednoczesnej
dezintegracji politycznej;
Ścieranie się kultur, religii i systemów wartości;
Zamiany w strukturze ludności i dynamice
demograficznej;
Eskalacja turbulencji otoczenie;
.................

2.1 SZANSE DLA BEZPIECZEŃSTWA

Pkt.25. - umacnianie transatlantyckiej wspólnoty,
zacieśnianie stosunków między Stanami
Zjednoczonymi i Unią Europejską;
Pkt. 26. - integracja Unii Europejskiej;
Pkt. 27. - dynamika procesów demokratyzacji i
transformacji gospodarczej w Europie Środkowej,
Wschodniej i Południowej;

2.2 WYZWANIA I ZAGROŻENIA

BEZPIECZEŃSTWA

Pkt.29. -

zmiany demograficzne;

Pkt.30. - transformacja polskiego systemu
prawnego;
Pkt.31. - uzależnienie gospodarki od dostaw
surowców energetycznych;
Pkt.32. - załamanie procesu integracji europejskiej;
Pkt.33. - umocnienie porządków autorytarnych;
Pkt.34. - zorganizowany terroryzm
międzynarodowy;
Pkt.35. - gwałtowne zmiany i kryzysy ekonomiczne
i finansowe;
Pkt.36. - zorganizowana przestępczość
międzynarodowa;
Pkt.37. - zagrożenia ekologiczne;

3.KONCEPCJA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO.

(POMYSŁY I PROPOZYCJE ?)

3.1

Bezpieczeństwo zewnętrzne;

3.2. Bezpieczeństwo militarne;

3.3. Bezpieczeństwo wewnętrzne;

3.4. Bezpieczeństwo obywatelskie;

3.5. Bezpieczeństwo społeczne;

3.6. Bezpieczeństwo ekonomiczne;

3.7. Bezpieczeństwo ekologiczne;

3.8. Bezpieczeństwo informacyjne i
telekomunikacyjne.

4.SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

(CELE I ZADANIA ?)

4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu
bezpieczeństwa narodowego;

4.2. Podsystem kierowania bezpieczeństwem
narodowym;

4.3. Podsystemy wykonawcze.

BŁĘDY MERYTORYCZNE

pkt 9. „Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w UE
spowodowało (…) potrzebę umacniania tożsamości
narodowej i europejskiej Polski i jej obywateli w
zjednoczonej Europie”;

pkt 18. „Znaczący wpływ na bezpieczeństwo ma
dynamika stosunków w Sojuszu
Północnoatlantyckim”;

pkt 38. „Trzeba konsekwentnie realizować działania,
umacniające bezpieczeństwo państwa i jego
obywateli oraz polepszające warunki rozwoju
społeczeństwa. Należą do nich w szczególności:
wzmacnianie suwerenności politycznej i
ekonomicznej Polski”;

pkt 86. „Wyjątkowe znaczenie dla sprawności
działania systemu bezpieczeństwa mają
kompetencje, umiejętności i wiedza specjalistyczna
osób uczestniczących
w poszczególnych jego podsystemach”.