POWIKŁANIA

POPRZETOCZENIOWE

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA W

CHIRURGII

OSTRE (WCZESNE) ODCZYNY

POPRZETOCZENIOWE

OSTRA WEWNĄTRZNACZYNIOWA HEMOLIZA

(WSTRZĄS HEMOLITYCZNY)

A. Przyczyna: przetoczenie krwi niezgodnej grupowo (w zakresie

układu ABO — 65% przypadków, w zakresie układu Rh — 27%,

innych układów grupowych — 8%). Powodem błędu może być:

– przetoczenie krwi przeznaczonej dla innego chorego (błędna

identyfikacja pojemnika z krwią dawcy, błędna identyfikacja

biorcy)

– — zamiana probówek z krwią służącą do badań serologicznych

(brak opisania probówek przed pobraniem krwi, błędne

zaetykietowanie probówek, błędne oznaczenie grupy krwi i

próby krzyżowej — badanie wykonane z tej samej próbki krwi).

OSTRA

WEWNĄTRZNACZYNIOWA HEMOLIZA

(WSTRZĄS HEMOLITYCZNY)

B. Objawy: hemoglobinuria i

hemoglobinemia

• gorączka
• dreszcze
• niepokój
• wstrząs
• skaza krwotoczna (DIC)
• duszność
• bóle w klatce piersiowej
• bóle w okolicy lędźwiowej.

OSTRA

WEWNĄTRZNACZYNIOWA HEMOLIZA

(WSTRZĄS HEMOLITYCZNY)

C. Postępowanie:
a. Natychmiast przerwać przetaczanie krwi (nie

wykłuwać igły z żyły.

b. Pobrać 10 ml krwi do badań serologicznych.
c. Podłączyć kroplowy wlew dożylny z 0,9% roztworu

NaCl (w celu utrzymania dostępu do żyły).

d. Podać tlen.
e. Kontrolować RR, diurezę godzinową (założyć na

stałe cewnik do pęcherza moczowego;

obserwować diurezę godzinową — norma 40—60

ml/h; oraz barwę moczu), OCŻ.

ODCZYN ALERGICZNY

Występuje podczas przetaczania krwi, jej preparatów lub po

zabiegu (do kilku godzin).

A. Przyczyna: przeciwciała przeciw białkom osocza

przetaczanego preparatu.

B. Objawy: zaczerwienienie skóry swędząca wysypka;

rzadziej wstrząs anafilaktyczny duszność przypominająca

dychawicę oskrzelową obrzęk głośni obrzęk Quinckego.

C. Postępowanie:
1) przerwać transfuzję,
2) podać leki antyhistaminowe,
3) przy silnych odczynach — postępowanie

przeciwwstrząsowe.

ODCZYN ALERGICZNY

Postępowanie:
1) przerwać transfuzję,
2) podać leki antyhistaminowe,
3) przy silnych odczynach —

postępowanie przeciwwstrząsowe.

ODCZYN GORĄCZKOWY

A. Przyczyna: przeciwciała przeciw

leukocytom lub białkom osocza.

B. Objawy: zaczerwienienie twarzy nagły

wzrost temperatury ciała do 38—40°C (w

czasie lub bezpośrednio po przetoczeniu)

dreszcze rzadko spadek RR i wstrząs.

C. Postępowanie:
1) przerwać transfuzję,
2) podać leki przeciwgorączkowe,
3) przy silniejszych odczynach — leki

przeciwhistaminowe (walka ze wstrząsem).

PRZECIĄŻENIE KRĄŻENIA (OBJAWY

OBRZĘKU PŁUC)

A.Przyczyna: zbyt szybkie i (lub)

objętościowo duże przetoczenie

płynów.

B. Objawy:
 duszność
 nadciśnienie
 obrzęk płuc
 zaburzenia rytmu serca.

PRZECIĄŻENIE KRĄŻENIA (OBJAWY

OBRZĘKU PŁUC)

C. Postępowanie:
1) chorego ułożyć w pozycji siedzącej,
2) tlenoterapia (tlen z szybkością 6—8 l/min);

niekiedy konieczne jest zaintubowanie i

prowadzenie oddechu kontrolowanego

przy użyciu respiratora;

3) podawanie leków: wzmacniających siłę

skurczu komory lewej, moczopędnych,

obniżających ciśnienie tętnicze,

zwalczających kwasicę;

4) ewentualne odsysanie wydzieliny z

górnych dróg oddechowych.

OBRZĘK PŁUC POCHODZENIA

POZASERCOWEGO

A. Przyczyna: przeciwciała przeciw

leukocytom.

B. Objawy:
 duszność
 prawidłowe śródsercowe ciśnienie

krwi , obrzęk płuc.

OBRZĘK PŁUC POCHODZENIA

POZASERCOWEGO

C. Postępowanie
1.chorego ułożyć w pozycji siedzącej,
2) tlenoterapia (tlen z szybkością 6—8 l/min);

niekiedy konieczne jest zaintubowanie i

prowadzenie oddechu kontrolowanego przy

użyciu respiratora;

3) podawanie leków: wzmacniających siłę

skurczu komory lewej, moczopędnych,

zwalczających kwasicę; wspomagających

ciśnienie krwi

4) ewentualne odsysanie wydzieliny z

górnych dróg oddechowych.

POSOCZNICA BAKTERYJNA

(WSTRZĄS SEPTYCZNY)

A. Przyczyna: przetoczenie zakażonej krwi.
B. Objawy: dreszcze

• wysoka gorączka

• nudności

• objawy wstrząsu(z dużym spadkiem RR)

• szybko narastająca leukocytoza

• bóle mięśniowe (szczególnie kończyn)

• ostra skaza krwotoczna (krwawienie z błon śluzowych

przewodu pokarmowego, dróg rodnych, miejsc po

wstrzyknięciach)

• niewydolność nerek.
C. Postępowanie:

—

jak we wstrzasie hemolitycznym

— dożylne stosowanie antybiotyków o

szerokim zakresie działaś

POWIKŁANIA ZATOROWE

A. Przyczyny:

1) przedostanie się powietrza do żyły z aparatu do

przetaczania techniki przetaczania);

2) skrzep krwi (np. w: kaniuli — i jej nieprawidłowe

udrożnienie- preparacie krwi).

B. Objawy:

 ostry ból w klatce piersiowej

 duszność

 kaszel

 zaburzenia oddychania

 nagłe nadmierne wypełnienie żył szyjnych

 sinica (objawy zawału płuca)

 objawy wstrząsu.

POWIKŁANIA ZATOROWE

C. Postępowanie:
1) przerwać przetaczanie,
2) ułożyć chorego na lewym boku w

pozycji Trendelenburga,

3) podać tlen,
4) w razie potrzeby — zabiegi

reanimacyjne,

5) walka ze wstrząsem.

ZABURZENIA RYTMU SERCA

A.

Przyczyna: szybkie (> 100 ml/min)

przetoczenie dużej objętości zimnej j

starej krwi (znaczny stopień

zakwaszenia krwi i zwiększone

stężenie jonów potasowych w osoczu).

B.

Objawy: zaburzenia rytmu serca aż

do zatrzymania krążenia krwi włącznie.

C.

Postępowanie: zależne od rodzaju

zaburzeń.

OPÓŹNIONE ODCZYNY

POPRZETOCZENIOWE

OPÓŹNIONE ODCZYNY HEMOLITYCZNE-

Opóźniona pozanaczyniowa hemoliza.

A. Przyczyna: na ogół dotyczy niezgodności

poza układem ABO.

B. Objawy: po 3—10 dniach po

przetoczeniu gorączka uczucie rozbicia
niekiedy żółtaczka zwiększenie stężenia
urobilinogenu w moczu obniżenie
hematokrytu (w rzadkich przypadkach
przebieg hemolizy jest gwałtowny).

OPÓŹNIONE ODCZYNY

POPRZETOCZENIOWE

PLAMICA POPRZETOCZENIOWA

• Zwana inaczej potransfuzyjnym zespołem

immunologicznej skazy małopłytkowej albo

autoimmunologiczną plamicą małopłytkową (ITP).

A. Przyczyna: przeciwciała przeciw płytkom krwi.
B. Objawy: po 3—12 dniach po przetoczeniu (krwi,

koncentratów, również osocza)

• plamica

• masywne krwawienia (z błon śluzowych

przewodu pokarmowego, dróg rodnych, miejsc

wkłuć po wstrzyknięciach)

• wstrząs we krwi obwodowej znaczne zmniejszenie

ilości płytek krwi.

OPÓŹNIONE ODCZYNY

POPRZETOCZENIOWE

CHOROBA TYPU PRZESZCZEP PRZECIW GOSPODARZOWI

–

Zwana w skrócie GVHD od graft versus host disease (ang.).

•

Narażeni chorzy z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami immunolog

gicznymi (po leczeniu promieniami X, cytostatykami), biorcy szpiku, Jej

istotą jest stłumienie odpowiedzi immunologicznej biorcy krwi, prowadzące

do niszczenia komórek własnych chorego przez przetoczone limfocyty,

A. Objawy:

 wysypka na brzuchu

 uogólniona erytrodermia (stany zapalne skóry)

 powiększenie węzłów chłonnych, śledziony i wątroby (2 objawami

uszkodzenia komórek wątrobowych)

 leukopenia

 Limfopenia

 eozynofilia (zgon wśród objawów wstrząsu, odwodnienia, toksemij i

gwałtownie przebiegającego zakażenia).

W profilaktyce reakcji „przeszczep przeciw gospodarzowi" podaje się

uprzednio naświetlone preparaty krwi.

POTRANSFUZYJNE CHOROBY

ZAKAŹNE

A. WIRUSOWE:

• Wirusowe zapalenie wątroby:

1) WZW typu B «-wirus hepatitis B (HBV);
2) WZW typu C*-wirus hepatitis C (HCV, wirus nie A —

nie B),

3) WZW typu D-«-wirusy hepatitis D i hepatitis B (HDV +

HBV).

• Zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) «-

wirus ludzkiego upośledzenia odporności (HIV).

• Mononukleoza zakaźna «-wirus Epsteina-Barr (EBV).

• Cytomegalia- wirus cytomegalii (CMV).

• Półpasiec - wirus varicella-zoster (VZV).

B. BAKTERYJNE:

• Kiła - bakteria krętek blady. PASOŻYTNICZE:

• Toksoplazmoza - pierwotniak Toxoplasma gondii.

• Zimnica (malaria)- pierwotniak Plasmodium.