"Cóż jest trucizną?

"Cóż jest trucizną?

Wszystko jest

Wszystko jest

trucizną i nic nie jest

trucizną i nic nie jest

trucizną. Tylko

trucizną. Tylko

dawka czyni,

dawka czyni,

truciznę"

truciznę"

Paracelsus

Paracelsus

(1493-1541)

(1493-1541)



Są to substancje które ze względu na swoje właściwości

Są to substancje które ze względu na swoje właściwości

fizyczne chemiczne i biologiczne mogą spowodować śmierć,

fizyczne chemiczne i biologiczne mogą spowodować śmierć,

rozstrój zdrowia lub uszkodzenie ciała ludzkiego, zniszczenie

rozstrój zdrowia lub uszkodzenie ciała ludzkiego, zniszczenie

lub uszkodzenie dóbr materialnych, zagrożenie środowiska.

lub uszkodzenie dóbr materialnych, zagrożenie środowiska.



Substancje chemiczne na podstawie toksyczności dzielą się na

Substancje chemiczne na podstawie toksyczności dzielą się na

klasy:

klasy:



- bardzo toksyczne,

- bardzo toksyczne,



- toksyczne,

- toksyczne,



- szkodliwe.

- szkodliwe.

Zjawisko szkodliwego oddziaływania na

Zjawisko szkodliwego oddziaływania na

organizm ludzki, wraz z wynikającymi z tego

organizm ludzki, wraz z wynikającymi z tego

konsekwencjami nazywamy ZATRUCIEM

konsekwencjami nazywamy ZATRUCIEM



W zależności od stopnia uszkodzenia zdrowia rozróżnia się

W zależności od stopnia uszkodzenia zdrowia rozróżnia się

:

:



- zatrucia ostre - spowodowane wprowadzeniem do organizmu

- zatrucia ostre - spowodowane wprowadzeniem do organizmu

jednorazowo dużej ilości substancji trującej, przebiegającej z

jednorazowo dużej ilości substancji trującej, przebiegającej z

szybko zmieniającymi się objawami, kończące się z reguły

szybko zmieniającymi się objawami, kończące się z reguły

śmiercią,

śmiercią,



- zatrucia przewlekłe – spowodowane wprowadzeniem

- zatrucia przewlekłe – spowodowane wprowadzeniem

stosunkowo małych ilości substancji chemicznej, lecz przez

stosunkowo małych ilości substancji chemicznej, lecz przez

dłuższy okres czasu, objawy widoczne mogą nie występować,

dłuższy okres czasu, objawy widoczne mogą nie występować,

dopiero skutki mogą być widoczne po dłuższym okresie czasu,

dopiero skutki mogą być widoczne po dłuższym okresie czasu,



- zatrucia podostre – mające charakter pośredni

- zatrucia podostre – mające charakter pośredni

.

.

Substancje toksyczne mogą działać w dwojaki

Substancje toksyczne mogą działać w dwojaki

sposób :

sposób :



- miejscowo – atakując tkanki, z którymi się zetkną bezpośrednio,

- miejscowo – atakując tkanki, z którymi się zetkną bezpośrednio,

np: chlor amoniak, kwasy, ługi i inne, przeważnie o działaniu

np: chlor amoniak, kwasy, ługi i inne, przeważnie o działaniu

silnie drażniącym i wywołującym odruchy obronne organizmu

silnie drażniącym i wywołującym odruchy obronne organizmu

typu: podrażnienie górnych i dolnych dróg oddechowych, kaszel,

typu: podrażnienie górnych i dolnych dróg oddechowych, kaszel,

łzawienie,

łzawienie,



- ogólnie – wchłaniane przez organizm, a następnie, często w

- ogólnie – wchłaniane przez organizm, a następnie, często w

niezauważalny sposób, atakują narządy wewnętrzne organizmu,

niezauważalny sposób, atakują narządy wewnętrzne organizmu,

przy czym często pośrednio oddziaływają na system nerwowy,

przy czym często pośrednio oddziaływają na system nerwowy,

powodując brak odruchów obronnych organizmu.

powodując brak odruchów obronnych organizmu.

Związki chemiczne mogą dostawać się do organizmu ludzkiego przez

:



- drogi oddechowe – głównie gazy opary cieczy. Tą drogą następuje
około 90-95% zatruć. Wdychane substancje chemiczne mogą
wykazywać szkodliwe działanie zarówno przez niszczenie tkanki
układu oddechowego, jak i przez wnikanie do układu
krwionośnego przez spowodowanie zatrucia całego organizmu.



- powierzchnię skóry – głównie ciała stałe ciecze , a także niektóre
gazy i opary, łącząc się z wilgocią skóry człowieka wywołują
działania drażniące lub inne. Mają one miejsce przy bezpośrednim
zetknięciu się z daną substancją, zwykle przez polanie powierzchni
ciała. Przepuszczalność skóry nie jest jednakowa. Gazy przenikają
łatwiej niż ciecze i substancje w nich rozpuszczone . Ciała stałe
przez skórę nie wnikają, jednak mogą się rozpuszczać w jej
wydzielinach i być absorbowane jako substancje rozpuszczone,



- przewód pokarmowy – ciała stałe, ciecze, w nielicznych
przypadkach gazy i opary, możliwie przy niedostatecznej higienie
osobistej, przypadkowe lub wynikające z działań samobójczych

Substancje toksyczne mogą działać na

Substancje toksyczne mogą działać na

człowieka w następujący sposób:

człowieka w następujący sposób:



- niezależny – różne substancje działają w różny sposób,

- niezależny – różne substancje działają w różny sposób,



- sumujący – następuje sumowanie skutków oddziaływania

- sumujący – następuje sumowanie skutków oddziaływania

różnych substancji,

różnych substancji,



- synergistyczny – jedna substancja działa wspomagającą na inną,

- synergistyczny – jedna substancja działa wspomagającą na inną,



- antagonistyczny – jednoczesne oddziaływanie różnych substancji

- antagonistyczny – jednoczesne oddziaływanie różnych substancji

wzajemnie osłabia ich toksyczność.

wzajemnie osłabia ich toksyczność.

Zatrucia stanowią bardzo poważny, a zarazem trudny problem
społeczny. W USA są przyczyną 10% interwencji w SOR. Wg. WHO
zatrucia są 4. przyczyną zgonów. Liczba ofiar jest niewiele mniejsza
od liczby zmarłych w następstwie wypadków drogowych. Zatrucia są
2. po urazach przyczyną zgonów w populacji osób do 50. roku życia.

Liczba koniecznych hospitalizacji pozostających w związku z

zatruciami i tymi przypadkowymi, i tymi celowymi w zastraszającym
tempie wzrasta. Zatrucia przypadkowe zdarzają się najczęściej u
dzieci w wieku od 1 do 3 lat oraz u osób w wieku podeszłym. Średnia
wieku osób, których najczęściej dotyczą zatrucia celowe, od kilku lat
nie zmienia się i wynosi ok. 30 lat. Istnieje wyraźny związek pomiędzy
płcią a wiekiem, w którym podejmowane są próby samobójcze.
Zatrucia celowe dokonywane są przede wszystkim przez kobiety w
wieku 15-25 lat i przez mężczyzn w wieku 30-49 lat.

Rzadko kiedy mamy do czynienia z zatruciem tylko jednym
farmaceutykiem.

PODSTAWOWĄ ZASADĄ MEDYCYNY RATUNKOWEJ JEST

BEZPIECZEŃSTWO OSOBY UDZIELAJĄCEJ POMOCY.

Zagrożenia toksykologiczne mogą być spowodowane środkami
chemicznymi, niebezpiecznymi także dla ratownika.

POSTĘPOWANIE Z CHORYM ZATRUTYM OPIERA SIĘ NA 3
PODSTAWOWYCH ELEMENTACH:

1.

Podtrzymaniu czynności życiowych

2.

Skutecznej dekontaminacji lub eliminacji związku toksycznego

Oraz jeżeli to możliwe

3.

Podawaniu swoistych odtrutek

1. DROŻNOŚĆ DRÓG ODDECHOWYCH

. Już w czasie wstępnego

badania pacjenta należy sprawdzić obecność odruchów gardłowych i
rozważyć konieczność intubacji dotchawiczej. Czynność tę należy
powtarzać kilkakrotnie przez cały okres obserwacji. Przyczyny
upośledzające drożność dróg oddechowych to:

a. przemieszczenie się nasady języka do tyłu (np. depresja o.u.n.,

substancje działające depresyjnie na układ oddechowy

b. oparzenia lub obrzęk śluzówki jamy ustnej i gardła (np. wywołane

przez substancji żrące)

c. obrzęk pochodzenia naczyniowego ( np. wywołany przez inhibitory

enzymu konwertującego angiotensynę- ACE)

d. uraz

C.d.

1.

ODDYCHANIE

. Ocenę prawidłowej wentylacji i utlenowania krwi

przeprowadza się na podstawie badania pulsooksymetrycznego i
wyników badania gazometrii krwi tętniczej. Czynniki wywołujące
zaburzenia oddychania to m.in.:

a. hipowentylacja (np. substancje wpływające depresyjnie na o.u.n. lub

na ośrodek oddechowy, substancje o działaniu toksycznym na mięśnie
obwodowe),

b. aspiracja (np. substancje wpływające depresyjnie na o.u.n lub na

ośrodek oddechowy, substancje o działaniu toksycznym na mięśnie
obwodowe),

c. obrzęk płuc (np. po inhalacji substancji toksycznych uszkadzających

strukturę tkanki płucnej, salicylany, heroina)

3.

KRĄŻENIE

. Badanie układu krążenia polega na ocenie częstości akcji

serca, rytmu pracy serca, ciśnienia tętniczego krwi i perfuzji
tkankowej. Zaburzenia układu krążenia mogą być wywołane przez
różne leki i toksyny.

PODSTAWY ROZPOZNANIA ZATRUĆ

Właściwe zdiagnozowanie zatrucia opiera się na

zebraniu wyczerpującego wywiadu, ocenie

charakterystycznych objawów klinicznych

intoksykacji i potwierdzeniu możliwego rozpoznania

badaniem chemiczno-toksykologicznym.

Kolejność wymienionych zadań nie jest przypadkowa. Wykonanie analizy

chemiczno-toksykologicznej wcale nie jest najważniejszym etapem

diagnostyki zatruć. Od badania zawartości jakiego związku powinniśmy

zacząć, jakie mamy szanse na szybkie określenia substancji, którą chory

się zatruł, skąd mamy pewność, że rozpoznana trucizna była jedyny

ksenobiotykiem, który chory spożył?

WYWIAD

. Uzyskanie od pacjenta szczegółowych informacji dotyczących zatrucia

może być utrudnione; ze względu na to wywiad należy poszerzyć o dane
zebrane od członków rodziny, przyjaciół, współpracowników itd. oraz o dane
uzyskane z wcześniejszej dokumentacji medycznej. Pytania powinny dotyczyć
takich informacji jak:

1. Co?

a)

Jakie leki pacjent zażywa?

b)

Do jakich leków ma dostęp?

c)

Na działanie jakich substancji chemicznych i toksycznych pacjent jest narażony

w miejscu pracy?

d)

Jakie leki oraz opakowania po substancjach chemicznych i lekach były obecne w

miejscu zdarzenia?

e)

Co zdarzyło się po spożyciu szkodliwej substancji lub narażeniu się na jej

działanie?

2. Jak dużo?

a) Ile było leków lub substancji chemicznych początkowo?

b) Ile leków lub substancji chemicznych pozostało w opakowaniu?

3. Kiedy?

a)

Kiedy pacjent był po raz ostatni widziany w swoim prawidłowym stanie?

b)

Kiedy pacjent mógł zażyć leki/substancję chemiczną/toksynę albo mógł być

narażony na jej działanie?

Prawidłowo wykonane badanie przedmiotowe powinno pozwolić na
określenie stopnia ciężkości, głębokości i przyczyny zatrucia. W
trakcie badania chorego przede wszystkim należy ocenić:

•wydolność podstawowych czynności życiowych,
•szerokość źrenic,
•zaburzenia widzenia,
•stan neurologiczny,
•zmiany na skórze i błonach śluzowych,
•perystaltykę jelit i
•ewentualnie charakterystyczny zapach

W rozpoznaniu różnicowym należy wykluczyć inne

przyczyny fałszywie sugerujące zatrucie chorego
(obrażenia głowy, choroby infekcyjne, hipo- lub
hiperglikemia, niedoczynność tarczycy, zespół z
odstawienia alkoholu i wiele innych.)

Zadaniem badania lekarskiego jest zawężanie rozpoznania do klasy leków,

substancji chemicznych czy toksyn, które odpowiadają za stwierdzone objawy
zatrucia. Koncepcja ta otrzymała nazwę poszukiwania objawów klinicznych
zespołów toksykologicznych, czyli tzw.

toksydromów,

z których najważniejsze

podane zostały poniżej.

TOKSYDROM CHOLINERGICZNY

Najczęstsze objawy:

ślinotok, bradykardia lub tachykardia, szpilkowate źrenice,

łzawienie, nadmierne pocenie, zwiększenie wydzielania w drzewie oskrzelowym,
stan skurczowy oskrzeli, wzmożona perystaltyka jelit, nietrzymanie moczu i (lub)
stolca, osłabienie siły mięśniowej, drżenie mięśniowe, zaburzenia świadomości,
drgawki

Najczęstsze przyczyny:

środki fosfoorganiczne i karbaminianowe, fizostygmina

(stosowana w okulistyce), endrofonium, grzyby (muchomor sromotnikowy)

TOKSYDROM CHOLINOLITYCZNY

Najczęstsze objawy:

hipertermia, tachykardia, hipertensja, zaczerwieniona, sucha

skóra, rozszerzone źrenice, suche błony śluzowe, zmniejszona perystaltyka jelit,
zatrzymanie moczu, zaburzenia świadomości( podniecenie, otępienie, halucynacje),
drgawki toniczne mięśni, zaburzenia rytmu serca

Najczęstsze przyczyny:

leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne,

przeciwhistaminowe, przeciwpadaczkowe, przeciwparkinsowskie, atropina,
skopolamina, wiele roślin( np. bieluń dziędzierzwa)

C.d.

TOKSYDROM SYMPATYKOMIMETYCZNY

Najczęstsze objawy:

hipertermia, tachykardia, hipertensja, rozszerzone

źrenice, obfite pocenie, gęsia skórka, zaburzenia
świadomości( podniecenie, halucynacje, urojenia, agresywność),
drgawki, zaburzenia rytmu serca

Najczęstsze przyczyny: kokaina, amfetamina i jej pochodne, teofilina,
efedryna i inne leki sympatykomimetyczne

TOKSYDROM OPIOIDOWY

Najczęstsze objawy: śpiączka, depresja oddechowa, obniżenie czucia
bólu, zwężenie źrenic, bradykardia, hipotensja, hipotermia, zwolnienie
perystaltyki

Najczęstsze przyczyny: narkotyki, barbiturany, benzodiazepiny

Leczenie przyczynowe w ostrych zatruciach polega na:

• eliminacji niewchłoniętej jeszcze trucizny (drogi oddechowe, skóra,
oczy, przewód pokarmowy);

• zmniejszenie wchłaniania substancji toksycznej przez podawanie
środków absorbujących ją;

• stosowanie metod przyspieszających eliminację z organizmu już
wchłoniętej trucizny;

• leczeniu odtrutkami w uzasadnionych sytuacjach

Prowokowanie wymiotów jest najprostszą formą usunięcia toksyny z
żołądka. Zabieg ten polega na podawaniu letniej wody do picia (200-250
ml) i mechanicznym drażnieniu (łyżka, szpatułka) tylnej ściany gardła. W
Polsce nie jest stosowany syrop z wymiotnicy. Wymiotów

NIE WOLNO

prowokować u osób z ilościowymi i jakościowymi zaburzeniami
świadomości, w zatruciach środkami żrącymi, węglowodorami i środkami
łatwo pieniącymi. Zabieg ten może być niebezpieczny u małych dzieci, u
których istnieje szczególne ryzyko kurczu głośni, aspiracji i
zachłystowego zapalenia płuc

WĘGIEL AKTYWOWANY (carbo medicinalis). Węgiel aktywowany zmniejsza

wchłanianie się wielu substancji i powinien być podawany po ocenie drożności
dróg oddechowych. Dawka początkowa zazwyczaj wynosi 1g/kg. Jedynie kilka
substancji nie jest adsorbowanych przez węgiel lub adsorbowanych jest słabo.
Zalicza się do nich: alkohole, lit, żelazo, ołów, węglowodory i substancje żrące.
Co więcej w razie połknięcia substancji żrącej podanie węgla aktywowanego
ogranicza endoskopową ocenę uszkodzenia śluzówki.

Płukanie żołądka. Z punktu widzenia zapobiegania wchłanianiu się toksyn

płukanie żołądka w zasadzie nie ma przewagi nad podaniem węgla
aktywowanego. Warunkiem skuteczności zabiegu jest krótki okres od zażycia
leków. Konieczne jest również zabezpieczenie dróg oddechowych przed
zachłyśnięciem. Wykonanie zabiegu płukania żołądka należy rozważyć w razie:

a) przyjęcia dużej ilości leków lub toksyn wywołujących znaczną śmiertelność

b) zagrażającego życiu przyjęcia leków lub toksyn, które nie mają odtrutek

c) Zagrażające życiu przyjęcia leków lub toksyn, które nie są adsorbowane przez

węgiel aktywowany

Płukanie żołądka polega na podawaniu do wypicia kilku, jedna po drugiej,

stosunkowo niedużych porcji wody pitnej (ok 300 ml - 5 ml/kg wagi ciała), a
następnie na wymuszaniu wymiotów. Można osobie zatrutej wprowadzić
(najlepiej przez nos) sondę do żołądka i wlewać przez nią małe porcje wody, a
potem za pomocą dużej strzykawki odsysać popłuczyny. Płukanie żołądka,
choć wydaje się proste i bezpieczne, czasami bywa jednak ryzykowne,
zwłaszcza gdy osoba zatruta ma zaburzenia świadomości i nie jest w stanie
współpracować z ratownikiem. W przypadku, gdy osoba jest przytomna,
płukanie żołądka można wykonać w domu; jeśli są zaburzenia świadomości - w
domu płukać żołądka nie wolno

ZABIEG PŁUKANIA ŻOŁĄDKA POWINIEN BYĆ WYKONANY W CIĄGU PIERWSZEJ

GODZINY OD SPOŻYCIA TRUCIZNY

W przypadku, gdy chory spożył dużą ilość środków trujących, szczególnie,

gdy środki te są wolno uwalniane, oraz w przypadku zatrucia żelazem,
trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi i połknięcia opakowanych
narkotyków należy wykonać

PŁUKANIED JELIT.

Zabieg ten polega na podawaniu do

żołądka dużych objętości osmotycznie zrównoważonego roztworu glikolu
polietylowego, który upłynnia treść jelitową i skraca czas pasażu przez przewód
pokarmowy. Lekami wspomagającymi efektywność płukania jelit mogą być środki
przeczyszczające.

Bezwzględnym przeciwwskazaniami do stosowania tej techniki

dekontaminacji są

: perforacja przewodu pokarmowego, niedrożność, obfite

krwawienie z przewodu pokarmowego, niestabilność stanu ogólnego

C.d.

Są szczególne ostre zatrucia, w których płukanie żołądka jest bezwzględnie
przeciwwskazane. Nie wolno go wykonywać w przypadku zatruć kwasami,
zasadami i innymi silnie drażniącymi oraz żrącymi substancjami. Szczególnie w
tych właśnie zatruciach zachodzi ogromne niebezpieczeństwo perforacji przełyku i
żołądka, których ściana jest pierwotnie uszkodzona przez truciznę.

W zatruciach substancjami żrącymi poleca się ich dylucję - czyli zmniejszenie ich
stężenia w przewodzie pokarmowym (szczególnie w żołądku) przez podawanie do
picia płynów, zwłaszcza wody; w przypadku kwasów może to być mleko. Pacjent
powinien wypić wodę w ilości 5 ml/kg masy ciała. Dylucja nie jest polecana w
zatruciach lekami, ponieważ sprzyja uwalnianiu się substancji czynnej z kapsułek
lub twardych polew.

U dzieci poniżej 5. roku życia do płukania żołądka wykorzystuje
się jedynie 0,9% roztwór NaCl. Zapobiega się w ten sposób
absorpcji wody z przewodu pokarmowego.

Do metod przyspieszających eliminację wchłoniętej trucizny zalicza

się forsowaną diurezę z modyfikacja pH moczu, powtarzane podawanie
węgla aktywowanego, techniki nerkozastępcze (hemodializa,
hemodiafiltracja), hemoprefuzję, plazmaferezę, hiperbarię tlenową. Z
wymienionych technik jedynie 2 pierwsze mogą być szeroko stosowane.
Pozostałe są domeną wysoko specjalistycznych oddziałów intensywnej
opieki i ośrodków toksykologicznych.

Wskazaniem do FORSOWANEJ DIUREZY jest zatrucie związkami
rozpuszczalnymi w wodzie, słabo wiążącymi się z białkami, wydalanymi
głównie przez nerki oraz niepodlegającymi intensywnym przemianom
metabolicznym. Warunki te spełniali, bromu, amanityny we wczesnym
okresie zatrucia grzybami. Wydalanie salicylanów, alkoholu,
chlorpropamidu ora fenobarbitalu i innych barbituranów długo działających
będzie szczególnie duże, gdy forsując diurezę mocz uczynimy bardziej
alkalicznym (pH 7,5-8,0).

Alkalizację moczu uzyskuje się przez dodawanie 8,4% roztworu
wodorowęglanu sodu w objętości 20-30 mmol (20-30ml) do każdej
objętości 500 ml podawanych krystaloidów. Przetaczanie płynów dokonuje
się pod kontrolą diurezy, wartości pH krwi tętniczej i stężenia potasu.

Przeciwwskazaniem do zastosowania techniki forsowanej diurezy jest
niewystarczająca wydolność nerek i mięśnia sercowego.

W niektórych zatruciach podstawową rolę w czynnościach

ratowniczych odgrywa podanie swoistego antidotum. Zasada
działania odtrutki polega na zniesieniu lub zmniejszeniu
szkodliwego wpływu trucizny przez zmianę jej toru metabolicznego
lub połączeniu się w kompleks o zmniejszonej toksyczności, który
ulega szybszemu wydalaniu z organizmu. Efekt terapeutyczny
odtrutek zależy od ich swoistego działania farmakologicznego,
immunologicznego bądź chemicznego na określoną toksynę.

Zastosowanie mieszanki coma coctail.

(TIAMINA GLUKOZA, NALOKSON, FLUMAZENIL (Anexate)

Coma coctail jest mieszanką składającą się z odtrutek, a
zastosowanie jej może mieć wartość zarówno diagnostyczną, jak i
leczniczą w trakcie wstępnej oceny i leczenia pacjentów, u których
występują objawy stanu zaburzenia świadomości.

TRUCIZNY

ODTRUTKI

Alkohol

Alkohol

metylowy

metylowy

Alkohol etylowy

Alkohol etylowy

Beta-blokery

Beta-blokery

Glukagon

Glukagon

Glikol etylowy

Glikol etylowy

Alkohol etylowy

Alkohol etylowy

Muchomor

Muchomor

sromotnikowy

sromotnikowy

Penicylina

Penicylina

krystaliczna

krystaliczna

Paracetamol

Paracetamol

n- acetylocysteina

n- acetylocysteina

Tlenek węgla

Tlenek węgla

Tlen

Tlen

Żelazo

Żelazo

deferoksamina

deferoksamina

Za dawkę toksyczną uważa się

150mg/kg mc

., ale istnieją

doniesienia o wystąpieniu objawów uszkodzenia wątroby już po dawkach

>60 mg/kg mc

. Dobowa toksyczna dawka dla dorosłego wynosi

7,5 g

, a

dawka śmiertelna-

15 g

!

,,Profil ryzyka” zatrucia paracetamolem:

•Dawka >90mg/kg mc./24h;
•Wiek< 2lat;
•Wymioty, biegunka, mała podaż płynów w ciągu doby

Zatrucie paracetamolem przebiega podstępnie, pierwsza doba może przebiegać

bezobjawowo(mogą wystąpić nudności, wymioty). W 2.-4. dniu po przedawkowaniu

może pojawić się biegunka, brak łaknienia, nudności wymioty, bole brzucha,

nadmierna potliwość, ból w prawym podżebrzu, wreszcie żółtaczka, powiększenie

wątroby. Po 4-6 dniach po przedawkowaniu występują jawne objawy niewydolności

wątroby (encefalopatia wątrobowa, depresja oddychania, śpiączka, obrzęk mózgu,

zaburzenia krzepnięcia, krwawienie z przewodu pokarmowego, hipoglikemia, kwasica

metaboliczna, zaburzenia rytmu serca, zapaść naczyniowa)

Postępowanie w zatruciu paracetamolem obejmuje:

•Zapewnienie czynności życiowych wg schematu ABC

•Oznaczenia stężenia leku w surowicy

•Podanie węgla aktywowanego w dawce 1g/kg mc.

•Rozpoczęcie podawania swoistego antidotum N-acetylocysteiny NAC
(chroni wątrobę przed uszkodzeniem)

U dorosłych objawy zatrucia występuje po podaniu dawki

150-300mg/kg mc

.

Przekroczenie dawki 300 mg/kg mc. powoduje znaczne nasilenie objawów toksycznych.

DAWKA ŚMIERTLENA U DOROSŁYCH WYNOSI 480 mg/kg

Do objawów zatrucia należą:

nudności, wymioty, wzmożona potliwość, szum w uszach oraz

tzw. encefalopatia salicylowa prowadząca do pobudzenia ośrodka oddechowego. Oddech staje
się głębszy i przyspieszony, co w rezultacie prowadzi do zasadowicy oddechowej. Pogłębiające
się zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej prowadzą do ciężkiej kwasicy metabolicznej.

Do ciężkich objawów zatrucia salicylami należą:

zaburzenia neurologiczne, obrzęk płuc,

niewydolność oddechowa, niewydolność nerek, rabdomioliza, krwawienie z przewodu
pokarmowego.

Postępowanie w zatruciu salicylanami obejmuje:

•Zapewnienie czynności życiowych według schematu ABC

•Podanie węgla aktywowanego w dawce 1g/kg mc.

•Oznaczenie stężenia salicylanów

Resuscytacje płynową (roztwór fizjologiczny NaCl, 5% glukoza)

•Wspomaganie eliminacji salicylanów z moczem

Badania laboratoryjne powinny zawierać m.in. Oznaczenia stężeń elektrolitów (hipokaliemia!)
oraz gazometrię krwi tętniczej. W razie pogorszenia stanu pacjenta wskazane jest wykonanie
hemodializy

Zatrucia lekami stosowanymi w leczeniu nadciśnienia, choroby niedokrwiennej i zawału
mięśnia sercowego, zaburzeń rytmu serca często mają niepomyślny przebieg i kończą się
zgonem.

ZATRUCIA BLOKERAMI RECEPTORÓW β (antagonistami β-adrenergicznymi)

Do objawów zatrucia lekami z grupy antagonistów receptorów β należą: bradykardia,
zaburzenia przewodnictwa, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi o obrzęk płuc. W razie zatrucia
częściowymi antagonistami może wystąpić podwyższone ciśnienie krwi i tachykardia
zatokowa. Do objawów neurologicznych należą: letarg, poszerzone źrenice, śpiączka i drgawki.
Może dojść do hipoglikemii i spastycznego skurczu oskrzeli.

POSTĘPOWANIE

•Udrożnienie dróg oddechowych, RKO, monitorowanie pracy serca

•Leczenie hipotensji (infuzja dożylna epinefryny i norepinefryny)

•Leczenie bradykardii (atropina i izoproterenol)

•Drgawki- leczenie benzodiazepinami

•Skurcz spastyczny oskrzeli- leczenie w zatruciu blokerami receptorów β opiera się
na podawaniu agonistów receptorów β2.

•Płukanie żołądka, jelit, podanie węgla aktywowanego

Teofilina jest stosowana w leczeniu astmy oskrzelowej i POChP. Zatrucie teofiliną
jest jedną z najczęstszych przyczyn występowania drgawek i stanu padaczkowego
wywołanych przez leki.

OBRAZ KLINICZNY

Do objawów zatrucia teofiliną należą: tachykardia zatokowa, częstoskurcz
nadkomorowy i spadek ciśnienia tętniczego krwi, hiperwentylacja. Mogą wystąpic
nudności i wymioty.

LECZENIE

Opiera się na:

•Wstępnej stabilizacji
•Leczeniu arytmii i hipotensji
•Leczeniu wymiotów i pobudzenia psychoruchowego

Rozmiar i rodzaj uszkodzeń tkanek spowodowanych
działaniem toksyny wziewnej i zależy od jej właściwości
chemicznych( pH, reaktywność chemiczna) i fizycznych
(stężenie gazu, rozpuszczalność w wodzie, czas narażenia)

OMÓWIENIE

Tlenek węgla, jest gazem bezbarwnym, bez smaku i zapachu, powstającym w trakcie

niepełnego spalania substancji zawierających węgiel.

OBRAZ KLINICZNY

Tlenek węgla uszkadza tkanki o największym zapotrzebowaniu na tlen np serce, mózg

1) Niewielkie narażenie. Mogą wystąpić: ból głowy, nudności i niepokój.

2) Ciężkie narażenie. Objawy to ból w klatce piersiowej, zmącenie, utrata przytomności

i śpiączka. W badaniu fizykalnym można stwierdzić zaburzenia świadomości,
obecność neurologicznych objawów ogniskowych, obniżone ciśnienie tętnicze krwi i
występowanie zaburzeń rytmu. Wiśniowoczerwona skóra i jasnoczerwona krew żylna
mogą świadczyć o zatruciu tlenkiem węgla, są to jednak objawy najczęściej
spotykane już pośmiertnie.

OCENA

Rozpoznanie zatrucia tlenkiem węgla jest ustalane na podstawie karboksyhemoglobiny

we krwi. Pomiar ilościowy jest przeprowadzany metodą spektrofotometryczną.

Przydatne mogą w rozpoznaniu mogą być badania takie jak: stężenie mocznika i

kreatyniny, jonogram krwi, badanie ogólne moczu, zapis EKG, TK głowy.

LECZENIE

1) Wstępna stabilizacja powinna być przeprowadzona zgodnie z zasadami RKO i

reanimacji. Podstawą leczenia jest podawanie tlenu w stężeniu maksymalnie
wysokim (100% tlen podawany przez maskę ściśle przylegającą)

2) Tlenoterapia w komorach hiperbarycznych.

WCHŁANIANIE

żelaza może zachodzić poprzez aspirację, kontakt z uszkodzoną

skórą lub-najczęściej z przewodu pokarmowego po połknięciu. Potencjalna
TOKSYCZNOŚĆ może być oszacowana na podstawie dawki zażytego
cząsteczkowego żelaza: 10-20 mg/kg jest nietoksyczna, 20-180 mg/kg jest
toksyczne,

180-300 mg/kg jest śmiertelne

Spożyte żelazo wywiera działanie miejscowe i ogólne. Związki żelaza mają

właściwości żrące w kontakcie z błoną śluzową przewodu pokarmowego.
Działanie to prowadzi do owrzodzeń, krwawień, perforacji przewodu
pokarmowego oraz zapalenia otrzewnej.

LECZENIE

1) Wstępna stabilizacja

2) Dekontaminacja żołądka

3) Podawanie odtrutek (DEFEROKSAMINA- wiąże krążące żelazo,

umożliwiając wydalanie żelaza z moczem, co nadaje mu odcień
czerwonego wina)