Religia Mezopotamii

• Religia politeistyczna;
• Dominowała nad wieloma aspektami

życia;

• Pierwsze wierzenia – w siły przyrody i

moce.

Najstarsze wierzenia

• Kult płodności – obejmował kult

bogini-matki;

• Magia – służyła do zabezpieczania

przed demonami, których ludzie się
obawiali;

• Wiara w życie pozagrobowe.

Formy wierzeń zmieniają się i
kształtują się dzięki Sumerom.

Charakterystyka bogów

• Mieszkali w zaziemskich rejonach,

czasem przebywali na ziemi (w
domach-świątyniach);

• Odznaczali się ludzkimi cechami;
• Przyjmowali ofiary;
• Za złamanie nadrzędnego prawa,

wymierzano im karę.

Bogowie stworzyciele

• Sumerowie wierzyli, że pierwsi

bogowie wyłonili się z materii;

• Bogowie stworzyciele posiadają moc

stwarzania dalszych form bytu;

• Istnieje czterech bogów stworzycieli.

An (Anu)

• Bóg nieba, najwyższy przywódca

bogow;

• Wyłonił się z połączenia nieba (an) i

ziemi (ki);

• Ośrodek kultu: Uruk.

Enlil (Ellil)

• Bóg powietrza;
• Władca przestrzeni

między niebem a
ziemią;

• Syn boga An;
• Ośrodek kultu: Nippur.

Enki (Ea)

• Bóg podziemnych wód słodkich abzu;
• Sprzyjał ludziom; stworzył

życie na ziemi

• Ośrodek kultu: Eridu;
• Przedstawiany z długą

brodą, tiarą wielorożną i

w długiej szacie;

• Symbol: laska zakończona

głowami barana.

Nintu/Ninmah/Ninhursang/Ar

uru/

• Bogini matka,

antropomorficzna
forma pierwotnej
matki-ziemi „ki”;

• Ośrodek kultu:

Adab.

Bogowie astralni

• Narodzili się ze związków pierwszych

bóstw;

• Otaczani powszechnym kultem;
• Rozstrzygali o losach stwarzanych

jednostek bytu.

Nanna/Zuen (Sin)

• Bóg księżyca;
• Syn Enlila i Ninlil;
• Ośrodek kultu: Ur;
• Symbole: sierp

księżyca.

Utu (Szamasz)

• Bóg słońca;
• Uważany za boga prawdy,

sprawiedliwości i prawa;

• Ośrodek kultu:

Sippar, Larsa;

• Przedstawiany

z długą brodą;

• Atrybut: piła do

drewna.

Inana/Inanna (Isztar)

• Bogini miłości i walki, pani planety

Wenus;

• Ośrodki kultu: Uruk, Niniwa, Kisz;
• W sztuce przedstawiana jako

uskrzydlona i uzbrojona
bogini-wojownik,
później naga;

• Symbol: gwiazda,

tarcza z gwiazd.

Wielkie zgromadzenie

• Bogowie stworzyciele i sędziowie w

świecie podziemnym – nazywani
Annunakami;

• Sądziło bóstwa za naruszanie

nadrzędnych praw;

• Celem zgromadzenia było

utrzymanie świata w harmonii.

Bogowie sił przyrody

• Iszkur (Adad) – bóg wiatrów,

deszczu, burzy;

• Gibil i Nusku – bogowie ognia;
• Enten – opiekun przyrody w

okresie zimy;

• Emesz – opiekun przyrody

w okresie lata;

• Asznan – bogini zbóż;
• Lahar – bóg zajmujący się trzodami

owiec;

• Nansze – opiekunka rybołówstwa.

Bogowie sztuk i rzemiosł

• Nidaba – bogini mądrości i patronka

pisarzy;

• Muszdama – opiekun budownictwa;
• Kulla – bóg czuwający nad wyrobem

cegieł;

• Enkimdu – nadzoruje groble;
• Uttu – opiekunka tkactwa;
• Gula – bogini lekarka.

Bóstwa wegetacji

• Ningiszzida;
• Dumuzi – również bóg pasterzy,

ukochany Isztar. Nie przedstawiany w
sztuce mezopotamskiej.

Bóstwa świata podziemnego

„kur” i krainy zmarłych

„arali”

• Ereszkigal (Allatu) - władczyni;
• Nergal (Erra) – władca, małżonek

Ereszkigal. Ośrodek kultu w Kuta.

Ich świta:
• Namtar (Namtaru) – bóg plag;
• Neti – strażnik bram;
• przewoźnik zmarłych przez rzekę

świata podziemnego.

Ninurta

• Bóg huraganu, wojny i polowania;
• Syn Enlila;
• Miejsce kultu: Nippur, Kalchu;

Bogowie imperium Babilonii

i Asyrii

• Przejęto wiele koncepcji Sumerów,

jednak doszło do pewnych
przeobrażeń;

• Kształtuje się religia typu

narodowego – kult koncentruje się na
osobie jednego boga;

Aszur

• Narodowy bóg

Asyrii.

• Najwyższe

bóstwo całego
państwa.

• Symbol: tiara

wielorożna,
napięty łuk.

Marduk

• Lokalny bóg Babilonu;
• Syn boga Ea;

• Bóg słońca wiosennego, zaklęć i

wróżb

• Patronował magii, mądrości,

wodzie i
sądownictwu;

• Symbol: trójkątnie

ukształtowana łopata-motyka;