System bankowy

System bankowy

• System finansowy, stanowiący mechanizm, dzięki któremu

świadczy się usługi pozwalające na krążenie siły nabywczej w
gospodarce obejmuje publiczny system finansowy czyli sektor
finansów publicznych oraz rynkowy system finansów czyli
komercyjny.

• Rynkowy system finansowy składa się z ogniw:

– Rynki finansowe,
– Instytucji finansowych,
– Instrumentów finansowych,
– Obowiązujące zasady na rynku finansowym.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

• Instytucje finansowe określane również jako pośrednicy

finansowi, podmioty ekonomiczne specjalizujące się w
przyjmowaniu na siebie zobowiązań finansowych oraz nabywaniu
zobowiązań od innych podmiotów (przedmiotem ich działalności
jest utrzymywanie instrumentów finansowych i dokonywanie
transakcji nimi).

• Wśród instytucji finansowych (pośredników finansowych) wyróżnia

się:

- pasywnych pośredników finansowych,
- aktywnych pośredników finansowych.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

• Rynkowy system finansowy dzieli się na podsystemy:

– system bankowy i parabanki,
– system ubezpieczeń gospodarczych (osobowych i

majątkowych),

– system finansowy przedsiębiorstw,
– system finansowy gospodarstw.

• System bankowy – element struktury systemu finansowego,

można określić jako całokształt instytucji bankowych
funkcjonujących w danym kraju, regulacje określające zasady ich
działalność, a także normy określające wzajemne powiązania i
relacje z otoczeniem, czyli z pozostałymi elementami systemu
finansowego.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Wpływ na strukturę i funkcjonowanie systemów bankowych mają

czynniki klasyczne:

1. porządek społeczny i ekonomiczny,
2. struktura i wielkość popytu na usługi bankowe (zmienne w czasie),
3. regulacje prawne działalności banków,
4. skłonność banków do innowacji.

Inne ujęcie czynników wpływających na kształt i funkcjonowanie

systemów bankowych:

1. warunki ogólnoekonomiczne,
2. zaawansowane technologie informatyczne i telekomunikacyjne,
3. czynniki prawno – regulacyjne,
4. popyt na usługi (zmiany ilościowe i jakościowe),
5. globalizacja, liberalizacja, deregulacja w przepływach usług

finansowych i kapitału, dezintermediację (odpośredniczenie),
sekurytyzacja, zmiany preferencji klientów, zmiany demograficzne,
uniwersalizm, rozwój technik informatycznych.

dr M. Lipowicz,

Bankowość,

semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Klasyfikację i hierarchizacje czynników należy powiązać z etapami

ewolucji systemów bankowych.

Etapy ewolucji systemów bankowych:

1. Wyodrębnienie banku emisyjnego z ogółu banków depozytowo –

kredytowych,

2. Podział na bankowość depozytowo – kredytową i inwestycyjną,
3. Powstanie instytucji wspomagających działalność banków,
4. Nasilające się procesy konsolidacji banków.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Ewolucja systemu bankowych przyczyniała się do

wykształcenia funkcji systemu bankowego:

1. stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich

inwestowania,

2. zapewnienie możliwości dokonywania płatności między

podmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i ponad
granicami,

3. zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania

ryzykiem bankowym,

4. zapewnienie informacji cenowej, umożliwiając podejmowanie

decyzji przez podmioty gospodarcze,

5. stworzenie warunków do transformacji środków inwestowania

(co do czasu, wielkości i ryzyka).

dr M. Lipowicz

Bankowość,

semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Sprawność sektora bankowego

Definicja: dążenie poszczególnych elementów systemu oraz

państwa zmierzające do tego,

aby konkurencyjny i

efektywny sektor bankowy był jednocześnie sektorem
bezpiecznym i stabilnym, sprawnie wypełniającym swoje
zadania wobec innych sektorów gospodarki.

Wymiary sprawności sektora bankowego:

1.stabilność,
2.bezpieczeństwo,
3.konkurencyjność,
4.efektywność,
5.uczciwość,
6.dojrzałość.

dr M. Lipowicz

Bankowość,

semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Stabilność, bezpieczeństwo i uczciwość systemu bankowego

zapewniają realizację kryterium równowagi i wzrostu podczas gdy
konkurencyjność i efektywność sprzyjają realizacji kryterium
efektywności.

Dojrzałość sektora bankowego polega na zapewnieniu w praktyce

odpowiedniej proporcji pomiędzy tradycją, solidnością,
przewidywalnością, a szeroko rozumianą innowacyjnością.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

W Polsce system bankowy jest dwuszczeblowy.
Tworzą go: bank centralny i banki komercyjne.

Funkcjonujące w Polsce banki można podzielić według

kryteriów:

– forma własności prawnej (banki państwowe, spółdzielcze, spółki

akcyjne),

– lokalizacja siedziby banku (krajowe i zagraniczne),
– siedziba założycieli banku (utworzone przez osoby krajowe,

osoby zagraniczne lub z udziałem tych osób; utworzone za
granicą przez osoby krajowe bądź z ich udziałem),

– szczególna funkcja banku (banki prowadzące kasy

mieszkaniowe, prowadzące działalność inwestycyjną na rynku
kapitałowym, hipoteczne, spółdzielcze).

dr M. Lipowicz

Bankowość,

semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Rodzaje banków:

– banki centralne powstałe na bazie banków emisyjnych,
– bank operacyjne (depozytowo-kredytowe i uniwersalne),
– banki specjalne (inwestycyjne, hipoteczne i towarzystwa

kredytowe, rolne i melioracyjne, komunalne),

– kasy oszczędnościowe,
– spółdzielczość kredytowa.

Podział banków w Polsce ze względu na rodzaj prowadzonej

działalności

(J.Grzywacz)

:

– banki operacyjne (głównie uniwersalne),
– banki inwestycyjne,
– banki specjalne,
– banki spółdzielcze.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Definicja banku wg Prawa bankowego (art. 2) – Bank jest osobą prawną

utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie
zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych
obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem
zwrotnym.

Podstawowym celem każdego banku jest maksymalizacja jego bieżącej wartości

rynkowej, a zakres działania określa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i
Rady 2000/12 (2000/12/WE) w sprawie podejmowania i prowadzenia
działalności przez instytucje kredytowe.

Definicja banku z punktu widzenia klientów banku – przedsiębiorstwo bankowe:

– zaciąga i udziela kredytu, świadczy w obrocie pieniężnym, kredytowym i

kapitałowym oraz oferuje inne usługi,

– oferuje i realizuje usługi w zakresie obrotu płatniczego, finansowania,

dokonywania wkładów pieniężnych oraz czynności związanych z tymi
usługami.

dr M. Lipowicz

Bankowość,

semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

Instytucja kredytowa to podmiot gospodarczy, którego

przedmiotem działalności jest przyjmowanie od ludności
depozytów lub innych środków podlegających zwrotowi oraz
udzielanie kredytów na własny rachunek lub wydawanie pieniądza
elektronicznego.

Pojęcie instytucja kredytowa jest szersze niż bank, a węższe nić

instytucja finansowa.

W systemie bankowym działają instytucje wspomagające

działalność banków – usprawniają działalność banków.

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

• Strefy polskiego systemu bankowego (strefa I, II i III) –

schemat

- I strefa: banki, NBP i KNF,

- II strefa: przedsiębiorstwa pośrednictwa

kredytowego, przedsiębiorstwa kartowe, przedsiębiorstwa
zarządzania aktywami, Bankowe biura i domy maklerskie,
BFG, KIR, BIK,

- III strefa: ZBP, wydawnictwa i czasopisma,

biura konsultingowe, brokerzy, ośrodki szkoleniowe, szkoły
wyższe.

dr M. Lipowicz

Bankowość,

semestr zimowy 2010/2011

System bankowy

dr M. Lipowicz,

Bankowość

, semestr zimowy 2010/2011