Prof. dr hab. Stanisław
Śladkowski

Warszawa/Lublin 2013

STRATEGIA

BEZPIECZEŃST

NARODOWEGO

Aspekty typologiczne i formalne

„

WBREW WYPOWIEDZIOM

NIEKTÓRYCH

POLITYKÓW, TO NIE WYDARZENIA

MIĘDZYNARODOWE

SĄ GŁÓWNYM ZAGROŻENIEM

NASZEGO

BYTU NARODOWEGO.

MY SAMI JESTEŚMY NA NAJLEPSZEJ

DRODZE, BY ZNISZCZYĆ TO, O CZYM

MARZYŁY POKOLENIA POLAKÓW:

NIEPODLEGŁE PAŃSTWO POLSKIE

POLSKA JEST W

NIEBEZPIECZEŃSTWIE,

LECZ TO NIE SĄSIEDZI NAM

ZAGRAŻAJĄ”

A.Z. KAMIŃSKI, „Polska kryzys postkomunistycznego

państwa”, 1994,

KREOWANIE ŚWIATA

MINIMALIZUJĄCEGO MEGAZAGROŻENIA

EKOLOGICZNE, SPOŁECZNE, MILITARNE,

EKONOMICZNE I PSYCHOLOGICZNE

- LUDZKOŚCI

- CYWILIZACJI

- GATUNKU LUDZKIEGO

- WIELKICH ZBIOROWOŚCI

W FORMIE :

- ZAGŁADY NUKLEARNEJ

- MEGAKATASTROF EKOLOGICZNYCH

- MEGAEPIDEMII

- MEGAKATASTROF KLIMATYCZNYCH

- NIEKONTROLOWANEGO ROZWOJU SUPERTECHNOLOGII

- KATAKLIZMÓW Z KOSMOSU

- INNYCH, DZIŚ NIEPRZEWIDYWALNYCH …

SZANSA

SZANSA:

subiektywny stan

świadomości,

w którym istniejący, prognozowany lub

możliwy

poziom

zagrożeń

wywołuje

lęku,

obawy,

strachu

zachowanie

/osiągnięcie/

uznawanych wartości,

realizację fundamentalnych interesów i

celów,

dzięki wi

(racjonalnemu przekonaniu)

o skuteczności

ealizowanych i

lanowanych

ziałań

własnych oraz innych podmiotów

rzecz

kreowania

oraz

wykorzystywania

SZANS

BEZPIECZNEGO BYTU

I BEZPIECZNEGO

ROZWOJU

, a także -

posiadanym

zdolnościom

ochronno-obronny

•

Ryzyk

- niepewności związane z własnym działaniem

i jego

skutkami,

• niebezpieczeństwo niepożądanych skutków własnego

działania;

STRATEGICZNE ŚRODOWISKO BEZPIECZEŃSTWA

zewnętrzne i wewnętrzne czynniki warunkujące realizację

interesów w dziedzinie bezpieczeństwa oraz osiąganie celow

trategicznych

;

•

Wyzwania

–

dylematy, przed jakimi stoi organizacja (państwo)

w rozstrzyganiu spraw bezpieczeństwa;

• mogą być podjęte lub zignorowane;

• w korzystnych warunkach mogą stwarzać dodatkowe szanse;

• w niekorzystnych – rodzić dodatkowe zagrożenia;

•

Szanse

– okoliczności sprzyjające realizacji interesów oraz

osiągania celow;

•

Zagrożenia

– pośrednie lub bezpośrednie destrukcyjne

oddziaływanie na organizację (państwo);

• egzemplifikują się w postaci konfliktów.

czynnik

i to

Słownik terminów z zakresu BN, AON 2008

WYZWANIA – ZAGROŻENIA – SZANSE - RYZYKA

WYZWANIA –

ZAGROŻENIA

–

SZANSE -

RYZYKA

D Z I A Ł A N I A

CELE – KONCEPCJE - STRATEGIE

MODEL PAŃSTWA (organizacji)

STRUKTURA PROCESÓW,

SYSTEMÓW KIEROWNICZYCH I WYKONAWCZYCH

MODEL PAŃSTWA (organizacji)

STRUKTURA PROCESÓW,

SYSTEMÓW KIEROWNICZYCH I WYKONAWCZYCH

PLANY - PROGRAMY

WARTOŚCI – INTERESY

- RACJE

WARTOŚCI – INTERESY

- RACJE

WIZJA PAŃSTWA

obszar projektowania

bezpieczeństwa

sekwencja działań oparta na
rzeczywistych zależnościach
systemowych - nie można
planować np. operacji militarnych czy
też
kształtu użycia SZ bez wcześniejszych
odpowiedzi na pytania :

• „jakie państwo ?”,

• „jak zapewnić bezpieczeństwo ?”

•,„jaka jest polityczna koncepcja
pokoju,
kryzysu i wojny ?”,

• „jaka rola SZ w tych koncepcjach?”

PAŃSTWA NIEPRZYJAZNE, MOGĄCE

SZKODZIĆ

PAŃSTWA MOGĄCE W PRZYSZŁOŚCI

WSPIERAĆ LUB SZKODZIĆ

POLE

BEZPIECZEŃSTWA

PAŃSTWA PRZYJAZNE, MOGĄCE

WSPIERAĆ

POLE

BEZPIECZEŃSTWA

OBSZAR, NA KTÓRYM DZIEJĄ SIĘ

/MOGĄ SIĘ DZIAĆ/

PROCESY

(ZDARZENIA)

NAJISTOTNIEJSZE DLA

BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

/SĄSIEDZI, ICH SASIEDZI,

MOCARSTWA, ORG., INSTYTUCJE MIĘDZYNARODOWE/

POLE BEZPIECZEŃSTWA

•

JEST OBSZAREM GEOPOLITYCZNYM;

•

GRANICE OBSZARU SĄ HISTORYCZNIE I SYTUACYJNIE

ZMIENNE;

•

STRUKTURA POLA MOŻE OBEJMOWAĆ:

–

OTOCZENIE WEWNĘTRZNE;

–

OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE BLIŻSZE;

–

OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE DALSZE;

–

OTOCZENIE SYTUACYJNE

LUB

PAŃSTWA SĄSIADUJĄCE;

SĄSIEDZI TYCH PAŃSTW;

MOCARSTWA;

KOALICJE, SOJUSZE;

CENTRA DECYZYJNE, ORG. MIĘDZNARODOWE

DEZINTEGRACJA

NARODOWA

I SPOŁECZNA

GOSPO-

DARCZE

MILITARNE

POLITYCZNE

PODSYSTEM

WOJSKOWY

PODSYSTEM

POZAWOJSKOWY

SYSTEM OBRONNY

PAŃSTWA

SAMOOBRONA POWSZECHNA

BEZPIECZEŃSTWO

NARODOWE

: całokształt sił

i środków państwa

i społeczeństwa,

ich wzajemne relacje i proces

oddziaływania na otoczenie,

w celu zapobiegania

i przeciwdziałania

wszelkiego

rodzaju zagrożeniom

godzącym w interes

narodowy.

NARÓD WINIEN JEST SOBIE SAMEMU OBRONĘ OD NAPAŚCI I DLA PRZESTRZEGANIA

CAŁOŚCI SWOJEJ. WSZYSCY PRZETO OBYWATELE SĄ OBROŃCAMI CAŁOŚCI

I SWOBÓD NARODOWYCH.

WOJSKO WINNO NARODOWI STRZEŻENIE GRANIC I SPOKOJNOŚCI POWSZECHNEJ.

KONSTYTUCJA 3.V.1791

PRZESTĘPCZOŚĆ

KULTUROWE

inne

KATASTROFY

KLĘSKI

ŻYWIOŁOWE

•nie istnieje jedna, spójna teoria opisująca

przewidywany kształt bezpieczeństwa nawet

w pierwszych dekadach XXI wieku

;

System bezpieczeństwa międzynarodowego

będzie kształtowany

przez

siedem

globalnych tendencji kierunkowych

odpowiadających im

trendów

•

demografia,

•

zasoby naturalne i środowisko,

•

nauka i technika,

•

globalna ekonomia i globalizacja,

•

narodowe i międzynarodowe rządzenie,

•

charakter konfliktów

•

rola USA w świecie

ll,

: P

•

NATURA I SKALA ZAGROŻEŃ SĄ INNE;

•

WSPÓŁCZESNA ODPOWIEDŹ NA ZAGROŻENIA

JEST

NIEADAKWATNA DO ICH NATURY I SKALI

;

•

TRADYCYJNE MECHANIZMY PAŃSTWOWE SĄ

ORGANICZNIE

NIEWYDOLNE WOBEC NOWEJ NATURY WYZWAŃ;

•

REAGUJEMY ZAMIAST DZIAŁAĆ PREWENCYJNIE I

WYPRZEDZAJĄCO

;

•

DZIAŁAMY JEDNOSTKOWO I ODDZIELNIE WOBEC

ZŁOŻONYCH

I KOMPLEKSOWYCH WYZWAŃ;

•

HORYZONT CZASOWY I ZAKRES NASZEGO MYŚLENIA

PRZYSZŁOŚCI JEST STANOWCZO ZA KRÓTKI I

OGRANICZONY;

•

PRÓBY KOORDYNACJI I BUDOWANIA KONSENSU

SĄ

NIEEFEKTYWNE

;

•

PAŃSTWA NARODOWE I ORGANIZACJE OPARTE

KONSENSIE SĄ NIEZDOLNE DO OBRONY;

ll,

: P

• WSZELKIE DZIAŁANIA MUSZĄ BYĆ

ZORIENTOWANIE

GLOBALNIE I DŁUGOTERMINOWO;

• ZŁOŻONOŚĆ, KOMPLEKSOWOŚĆ, POWIĄZANIE

ZAGROŻEŃ

MUSI SPOTKAĆ SIĘ Z ADEKWATNĄ ODPOWIEDZIĄ;

• PRZYWRÓCIĆ SPRAWNOŚĆ MIĘDZYNARODOWEGO

SYSTEMU

BEZPIECZEŃSTWA -

NOWE, STRATEGICZNE MYŚLENIE;

• REAGOWANIE I BUDOWANIE BARIER MUSIMY

ZASTĄPIĆ

PREWENCJĄ I WYPRZEDZANIEM;

• KONIECZNE JEST ZINTEGROWANE PODEJŚCIE,

ŁĄCZĄCE

CZYNNIKI DYPLOMATYCZNE, EKONOMICZNE I

WOJSKOWE;

• GLOBALNY OGLĄD, WSZECHSTRONNY KONTEKST,

PRAWO

DECYZJI ORAZ ZDOLNOŚĆ OKREŚLANIA PRIORYTETÓW

EFEKTYWNEGO DZIAŁANIA – TO CECHY GLOBALNEJ,

WSPÓLNEJ INSTYTUCJI ZARZĄDZANIA

BEZPIECZEŃSTWEM;

• POTRZEBNA JEST WSZECHSTRONNA,

PONADNARODOWA

STRATEGIA, WYCHODZĄCA POZA INTERESY LOKALNE,

GRUPOWE, DORAŹNE;

•

rozpad struktur państwowych po upadku reżimów totalitarnych;

•

rozpad państw wskutek żądania autonomii przez społeczeństwa

lokalne lub grupy etniczne w różnych regionach świata;

•

naruszanie porządku publicznego i stosowanie przemocy;

•

rasizm i czystki etniczne;

•

pranie brudnych pieniędzy; handel narkotykami;

•

wyścig zbrojeń realizowany przez państwa i organizacje przestępcze

(kartele narkotykowe, ruchy polityczne, grupy terrorystyczne);

•

terroryzm (w tym międzynarodowy) a także korupcje w wymiarze

narodowym i międzynarodowym;

•

handel materiałami rozszczepialnymi, nowoczesnymi technologiami

podwójnego (cywilno-wojskowego) przeznaczenia;

BEZPIECZEŃSTWO

OBRONNOŚĆ

WOJSKOWOŚĆ

PONIEWAŻ

POLITYKA WYZNACZA CELE PAŃSTWA,

STRATEGIA,

jako metoda i środek do osiągania

tych celów,

ZOSTAJE JEJ PODPORZĄDKOWANA;

...

to sposób

sposób

w jaki zamierza się

realizować

swoją misję;

…

to rzecz prosta, wszystko jest

sprawą wykonania;

NAPOLEON

… to „sztuka”

„sztuka”

zabezpieczenia interesów

narodowych –

to „sztuka”

„sztuka”

mierzenia i łączenia razem

wszystkich środków, którymi dysponują

naród i państwo,

naród i państwo, aby zapewnić powodzenie

aby zapewnić powodzenie

zdefiniowanej polityki ogólnej – poprzez

odpowiednią politykę zagraniczną i

dyplomację;

…

jest

dobrodziejstwem

bogów,

jest

dobrodziejstwem

bogów,

bowiem stanowi dla kraju środek

zapewniający mu wolność i szczęście;

SOKRATES

TEORIA I PRAKTYKA ORAZ SZTUKA

SZTUKA

TWORZENIA, PRZYGOTOWANIA

I WYKORZYSTANIA

SIŁY (wszelkiej)

DLA OSIĄGANIA CELÓW POLITYKI



ELEMENT AKSJOLOGICZNO–NORMATYWNEJ PODSTAWY
ZARZĄDZANIA ORGANIZACJĄ
OKREŚLAJĄCY GENERALNY SPOSÓB

GENERALNY SPOSÓB

FUNKCJONOWANIA ORGANIZACJI

(JEDNOSTKI)

(JAKO CAŁOŚCI LUB W ODNIESIENIU DO DOMEN

/ OBSZARÓW / FUNKCJI / PRODUKTÓW / SUBPODMIOTÓW)



„cel i sposób wykorzystania siły

w działaniach politycznych”

„poziom określenia celu i

sposobu

funkcjonowania organizacji”

„poziom określenia celu i sposobu

realizacji działania złożonego”

UPORZĄDKOWANY ZBIÓR

ZBIÓR

(SYSTEM)

WZAJEMNIE

POWI

ZANYCH

DECYZJI

OKRE

LAJ

CYCH

DZIA

NIE

PODMIOTU

W ZAKRESIE KONIECZNYM I

WYSTARCZAJĄCYM
DLA JEGO IDENTYFIKACJI ORAZ NORMOWANIA
PROCESÓW
PRZYGOTOWAWCZYCH I REALIZACYJNYCH



I REGULARNA ANALIZA OTOCZENIA -

wykrywanie i diagnozowanie trendów (zmian) które mogą

stanowić szanse lub

zagrożenia dla polityki podmiotu, jego podstawowych

interesów (szczególnie

szanse i zagrożenia odnoszące się do przyjętych celów

strategicznych)

II ANALIZA SILNYCH I SŁABYCH STRON PODMIOTU Z

PUNKTU WIDZENIA CELÓW POLITYKI

• jaki potencjał podmiotu jest w stanie praktycznie zmobilizować dla

realizacji swej polityki;

• jaką swobodę działania zapewnia mobilizowany potencjał

III OPRACOWANIE I REALIZACJA PLANU

DZIAŁAŃ

STRATEGICZNYCH

• na podstawie skonkretyzowanych celów polityki,

jednoznacznych i wymiernych;

• z uwzględnieniem hierarchii i kolejności realizacji celów;

• w formie wiązki skoordynowanych planów realizacji

poszczególnych celów;

• z założeniem różnych wariantów dróg i sposobów realizacji

celów;

• ze wskazaniem etapów i celów pośrednich;

• z określeniem wpływu na swobodę działania stron;

• z zachowaniem zdolności adaptacji do zmian warunków

działania

Kużniar R., Strategia w polityce współczesnych państw.
Aspekty teoretyczne. Między polityką a strategią. Wwal 1994.

(WG R. HAYESA i
S. WHEELWRIGHTA)

1. HORYZONT CZASU

wyrazu

STRATEGIA

używa się do opisu czynności

opisu czynności

związanych z odległym horyzontem

w czasie, zarówno z punktu widzenia okresu

potrzebnego do wykonania tych czynności, jak i do wystąpienia ich efektów;

2. EFEKTY

chociaż wyniki posługiwania się określoną strategią mogą ujawnić się

dopiero po dłuższym okresie, ich ostateczny efekt będzie znaczny;

3. SKUPIENIE WYSIŁKÓW

skuteczność strategii zazwyczaj wymaga skupienia

skupienia

działalności, wysiłków

(uwagi) na względnie ograniczonej wiązce zamierzeń

względnie ograniczonej wiązce zamierzeń

Koncentracja na wybranych działaniach tym samym ogranicza zasoby dostępne
dla innych rodzajów działalności;

4. UKŁAD DECYZJI

w niektórych organizacjach do realizacji wybranych

przez nie strategii wystarczy jedynie kilka podstawowych decyzji, jednak w
większości strategii konieczne jest podejmowanie wielu decyzji określonego typu

podejmowanie wielu decyzji określonego typu

w czasie

. Decyzje te muszą się wzajemnie wspierać, tworząc konsekwentny układ;

5. WSZECHSTRONNOŚĆ

obejmuje szerokie pasmo działań

szerokie pasmo działań

, od przydzielenia

zasobów do codziennych operacji. Ponadto potrzeba konsekwencji w czasie
powoduje, że wszystkie szczeble organizacji powinny niemal instynktownie działać
w sposób wzmacniający strategię.

•

to proces świadomy, racjonalny

to proces świadomy, racjonalny - bezpośrednio i

celowo współdziałających ze sobą celów i środków;

jest procesem rozwiązywania

problemu strategii:

jak rozwinąć trwałą i efektywną strategię

w obliczu turbulencyjnego świata polityki i

linii politycznej?

•

możliwe jest

natomiast wyodrębnienie pewnych

kluczowych elementów, na które „twórca” strategii

musi zwrócić uwagę w celu przyjęcia

odpowiedniego rozwiązania konkretnego problemu

•

rzadko kiedy jest tworzona w sposób w pełni

racjonalny

racjonalny - dlatego

niemożliwe jest

stworzenie

jednoznacznej definicji procesu tworzenia

Strategii;

1. JAKI JEST PODSTAWOWY CEL DZIAŁANIA ORGANIZACJI?

2. JAKI JEST NAJISTOTNIEJSZY WARUNIEK KONIECZNY DO REALIZACJI CELU?

3. CO JEST NAJWIĘKSZYM ZAGROŻENIEM ZEWNĘTRZNYM, ZMNIEJSZAJĄCYM
SZANSE REALIZACJI CELU?

4. W JAKI SPOSÓB MOŻNA TO ZAGROŻENIE ZMINIMALIZOWAĆ, A NAJLEPIEJ
PRZEKSZTAŁCIĆ W SZANSĘ?

5. CO JEST NAJWIĘKSZYM ZAGROŻENIEM WEWNĘTRZNYM ZMNIEJSZAJĄCYM
SZANSĘ REALIZACJI CELU?

6. JAKIE SĄ NAJWAŻNIEJSZE ZEWNĘTRZNE SZANSE UŁATWIAJĄCE
REALIZACJĘ CELU PODSTAWOWEGO?

7. W JAKI SPOSÓB MOŻNA JE MAKSYMALNIE WYKORZYSTAĆ?

8. JAKIE SĄ NAJWAŻNIEJSZE WEWNĘTRZNE SZANSE UŁATWIAJĄCE
REALIZACJĘ CELU PODSTAWOWEGO?

A. KOŻMIŃSKI, Analiza systemowa organizacji, PWE W-WA 1979

Proces strategiczny

Za:
Making Strategy an Introduction to National Security Process and Problems, Alabama 1988

WYZNACZANIE CELÓW / ZAMIARÓW

BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

WYZNACZANIE CELÓW / ZAMIARÓW

BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

FORMUŁOWANIE STRATEGII POLITYKI

(GRAND STRATEGY)

FORMUŁOWANIE STRATEGII POLITYKI

(GRAND STRATEGY)

OKREŚLANIE STRATEGII WOJSKOWEJ

(MILITARY STRATEGY)

OKREŚLANIE STRATEGII WOJSKOWEJ

(MILITARY STRATEGY)

FORMUŁOWANIE STARTEGII

OPERACYJNEJ (STRATEGII OPERACJI)

FORMUŁOWANIE STARTEGII

OPERACYJNEJ (STRATEGII OPERACJI)

OKREŚLANIE STRATEGII WALKI

(TAKTYK)

(BATTLEFIELD STRATEGY)

OKREŚLANIE STRATEGII WALKI

(TAKTYK)

(BATTLEFIELD STRATEGY)

WARUNKI SYTUACJI

CEL / ZAMIAR DZIAŁANIA

KRYTERIA EFEKTYWNOŚCI, STAN KOŃCA

KONCEPCJE UŻYCIA NARZĘDZI

ZARYS PLANU WYKONANIA

ŚRODKI, NARZĘDZIA, ZASOBY

MYŚL PRZEWODNIA REALIZACJI

ZAŁOŻENIA , ZASADY

CELE/ZADANIA/FUNKCJE

WYKONAWCÓW/DOMEN

CELE/ZADANIA/FUNKCJE

WYKONAWCÓW/DOMEN

KONCEPCJA DZIAŁANIA

S. PAŃSTWA

(POLISTRATEGIA) – działalność

państwa

STRATEGIE PAŃSTWA – działalność państwa

w określonych sferach,

dziedzinach

S. BEZPIECZEŃSTWA – działalność

państwa

sferze bezpieczeństwa

S. OBRONNOŚCI – działalność

państwa w

kontekście z. militarnych

S. WOJSKOWA – działalność państwa

dotycząca /

angażująca Siły

Zbrojne

S. WOJENNA - działalność państwa dotycząca

funkcjonowania

(osiągania celów) w

warunkach zagrożeń wojennych i wojny

teoria i praktyka działania państwa

ukierunkowanego na osiągnięcie celów w

dziedzinie bezpieczeństwa, ujmowanych w

skali ogólnej i mających charakter

długofalowy

dziedzina

dziedzina STRATEGII NARODOWEJ

STRATEGII NARODOWEJ

obejmująca

tworzenie,
przygotowanie i wykorzystanie potencjału państwa
do
przeciwdziałania wszelkim zagrożeniom jego bytu i
rozwoju;

SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

–

SKOORDYNOWANY

WEWNĘTRZNIE

ZBIÓR ELEMENTÓW ORGANIZACYJNYCH,

LUDZKICH I MATERIAŁOWYCH

UKIERUNKOWANYCH NA

PRZECIWDZIAŁANIE WSZELKIM ZAGROŻENIOM PAŃSTWA,
A W SZCZEGÓLNOŚCI POLITYCZNYM, GOSPODARCZYM,
PSYCHOSPOŁECZNYM, EKOLOGICZNYM I MILITARNYM

STRATEGIA OBRONNOŚCI

podstawowa część składowa

strategii bezpieczeństwa;

- obejmuje:

tworzenie, przygotowanie i wykorzystanie potencjału

obronnego państwa (wszelkich sił i śr., narzędzi, zasobów i sposobów);

- określa:

źródło i charakter zewnętrznych wyzwań i zagrożeń milit.

dla bezpieczeństwa państwa, w wymiarze narodowym i sojuszniczym;

- formułuje:

koncepcje p/wstawiania się tym zagrożeniom w czasie

pokoju (strategia prewencyjno-stabilizacyjna), kryzysu (strategia
reagowania kryzysowego) i wojny (strategia wojenna)

oraz

- ustala:

siły i środki do realizacji tych koncepcji

USTANAWIA ELEMENTY, STRUKTURĘ I

ZASADY

UTRZYMYWANIA SYSTEMU

OBRONNOŚCI;

ISTOTA OBRONNOŚCI

dziedzina bezpieczeństwa

obejmująca

wykorzystanie całego potencjału państwa (militarnego i

niemilitarnego)

do przeciwdziałania szczególnym rodzajom zagrożeń, jakimi

są

zewnętrzne zagrożenia polit. – milit., w tym kryzysowe i

wojenne;

• JEST DZIEDZINĄ POLISTRATEGII PAŃSTWA (podmiotu)

• JEST DOMENĄ DZIAŁALNOŚCI PAŃSTWA , A NIE SZ

• WYKORZYSTUJE SIŁY ZBROJNE WE WSZYSTKICH FORMACH I

SPOSOBACH DZIAŁAŃ

(zbrojne – niezbrojne; bojowe – niebojowe)

KOORDYNACJI Z INNYMI INSTRUMENTAMI, NARZĘDZIAMI I

ZASOBAMI PAŃSWA

• DOTYCZY WSZYSTKICH DZIEDZIN FUNKCJONOWANIA

PAŃSTWA

• WALKA ZBROJNA JEST JEDNYM Z MOŻLIWYCH,

OSTATECZNYCH ŚRODKÓW POLITYKI WOJSKOWEJ

• W WARUNKACH WALKI ZBROJNEJ SZ Z REGUŁY SĄ

NARZĘDZIEM PODSTAWOWYM

• UŻYCIE SZ JEST KONIECZNE W WARUNKACH GDY :

• użycie innych narzędzi jest niecelowe, niemożliwe lub nieefektywne,
• państwo nie może odstąpić od realizacji celu, odroczyć go lub obniżyć

poziom osiągnięcia

• DZIAŁANIA ZBROJNE PROWADZĄ DO OSIĄGNIĘCIA CELÓW

MILITRANYCH,

TE – SŁUŻĄ REALIZACJI CELÓW KOŃCOWYCH, POLITYCZNYCH

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WOJSKOWOŚĆ, ZA SZ

NIESIE PAŃSTWO

A NIE SZ

STRATEGIA PREWENCYJNO – STABILIZACYJNA

ZAPOBIEGAĆ KONFLIKTOM I PROMOWAĆ POKÓJ

POPRZEZ:

1. Aktywne formowanie (kształtowanie) bezpiecznego
środowiska
międzynarodowego na całej euroatlantyckiej
przestrzeni;

Budowa

wzajemnego

zaufania

rozwijanie

konstruktywnego
współdziałania w dziedzinie bezpieczeństwa z głównymi
partnerami strategicznymi;
3. Wspieranie wysiłków swych partnerów w
bezkonfliktowym
przeprowadzaniu transformacji ustrojowej, w tym
przekształcaniu
struktur wojskowych;

Stałe

monitorowanie

sytuacji

szczególnie

konfliktogennych
rejonach w otoczeniu NATO i inicjowanie oraz
uczestniczenie w
pozazbrojnym neutralizowaniu źródeł potencjalnych
zagrożeń;

5. Odstraszanie (powstrzymywanie, zniechęcanie)
militarne;

STRATEGIA

REAGOWANIA

STRATEGIA

REAGOWANIA

KRYZYSOWEGO

likwidować kryzysy i osłaniać się przed ich
skutkami poprzez:

4. Strategiczna osłona przed skutkami kryzysu na
dużą skalę.

3. Bezpośrednie zaprowadzanie (wymuszanie)
pokoju.

2. Wsparcie militarne i pozamilitarne wysiłków na
rzecz
rozwiązywania konfliktu i utrzymania pokoju.

1. Lokalizowanie kryzysu i stymulowanie jego jak
najszybszego
rozwiązania.

5. Przeciwdziałanie skutkom kryzysów
pozamilitarnych.

STRATEGIA WOJENNA

odeprzeć agresję i wygrać wojnę poprzez:

1. DZIAŁANIA ZBROJNE:

• zatrzymanie i osłabienie zgrupowania inwazyjnego

przeciwnika uniemożliwiające przejęcie inicjatywy

strategicznej (kampanie i operacje);

• stworzenie przewagi strategicznej (rozwinięcie strategiczne

sił głównych);

• rozbicie zgrupowania inwazyjnego i takie osłabienie

potencjału zaczepnego przeciwnika, aby uniemożliwić mu

ponowienie próby agresji w przyszłości (przeciwnatarcie

strategiczne);

2. POZAZBROJNE DZIAŁANIA WOJENNE:

• pośrednie osłabienie siły wojennej przeciwnika
(działania
informacyjne, ekonomiczne, specjalne);

• podtrzymywanie i umacnianie własnego potencjału
wojennego;

„Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości

i nienaruszalności swojego

terytorium,

zapewnia

wolność

i prawa

człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo

obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego

oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując
się zasadą zrównoważonego rozwoju.”

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 5., 6 kwietnia 1997

STRATEGIA

BEZPIECZEŃSTWA

NARODOWEGO

ŹRÓDŁA STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

TRAKTAT

WASZYNGTOŃSKI

KONCEPCJA

STRATEGICZNA

SOJUSZU

UMOWY (ZOBOWIĄZANIA)

SOJUSZNICZE

KONSTYTUCJA

STAN

SYSTEMU

OBRONNOŚCI

PAŃSTWA

KARTA ONZ

WYTYCZNE

IMPLEMENTACYJNE

ROZPORZĄDZENIA

USTAWY

Struktura:

Wstęp

1. Interesy narodowe i cele strategiczne

w dziedzinie bezpieczeństwa

2. Uwarunkowania bezpieczeństwa

narodowego

3. Koncepcja bezpieczeństwa

narodowego.

Cele i zadania sektorowe

4. System Bezpieczeństwa Narodowego

Zakończenie

Strategia

Bezpieczeństwa

Strategia

Bezpieczeństwa

Narodowego RP

Cele strategiczne:

• wynikają z interesów bezpieczeństwa i rozwoju RP;

• nadrzędnym celem jest zapewnienie korzystnych i
bezpiecznych
warunków realizacji interesów narodowych;

• do głównych celów należy niepodległość,
nienaruszalność
terytorialna, suwerenność, prawa człowieka i obywatela,
stworzenie warunków dla rozwoju cywilizacyjnego i
gosp.

Rozdział 1- Interesy narodowe i cele

strategiczne RP

Interesy narodowe:

•

żywotne

(niepodległość, suwerenność, przetrwanie ...);

•

ważne

(rozwój cywilizacyjny, gospodarczy, dobrobyt

obywateli ...);

•

istotne

(pozycja międzynarodowa RP, promocja interesów

RP ...);

Rozdział 2 – Uwarunkowania bezpieczeństwa

narodowego RP

 Szanse dla bezpieczeństwa;

- transformacja NATO - zdolność do zwalczania nowych zagrożeń;

- tworzenie europejskich zdolności obronnych;

- członkostwo w UE - zmniejszenie różnic rozwojowych;
- demokratyzacja i transformacja w regionie - umocnienie pokoju

i stabilizacji na kontynencie europejskim;

 Wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa;

- zmiany demograficzne;

- transformacja systemu prawnego;

- załamanie procesu transformacji UE;
- uzależnienie od dostaw surowców energ. z jednego kierunku;

- niestabilności regionalne, konflikty lokalne;

- terroryzm międzynarodowy;

- zorganizowana przestępczość międzynarodowa;

- zagrożenia ekologiczne.

Strategia Bezpieczeństwa

Narodowego RP

Rozdział 3 – Koncepcja bezpieczeństwa

narodowego. Cele i zadania

sektorowe.



Całościowe podejście do bezpieczeństwa;



Wykorzystanie całego zakresu dostępnych instrumentów

i działań (polit., gosp., wojsk. i dypl.);



Maksymalne wykorzystanie szans (NATO, UE,

strategiczne

partnerstwo z USA);



Umacnianie bezpieczeństwa poprzez:

- wzmacnianie suwerenności politycznej i ekonomicznej Polski;

zapewnienie wzrostu dobrobytu społeczeństwa i poprawy jakości życia

obywateli;

unowocześnianie SZ RP i rozwijanie ich zdolności współdziałania z armiami

sojuszniczymi;

- umacnianie międzynarodowej pozycji i wizerunku Polski oraz zwiększanie jej

udziału w kształtowaniu środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego.

Strategia Bezpieczeństwa

Narodowego RP

Rozdział 4 – System Bezpieczeństwa Narodowego RP

(SBN)

SBN -

tworzą

wszystkie organy, instytucje i

podmioty

odpowiedzialne za bezpieczeństwo

państwa w świetle Konstytucji RP oraz ustaw

państwa w świetle Konstytucji RP oraz ustaw,

zdolne

sprawnego

efektywnego

sprawnego

efektywnego

przeciwstawienia

się

się wszelkim zagrożeniom bezpieczeństwa państwa

wszelkim zagrożeniom bezpieczeństwa państwa

oraz likwidacji skutków ich wystąpienia

Strategia Bezpieczeństwa

Narodowego RP

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

System Bezpieczeństwa Narodowego

Podsystemy wykonawcze

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

USTAWY, UMOWY I POROZUMIENIA MIĘDZYNARODOWE

AKTY PRAWNE WYKONAWCZE, STRATEGIE, DOKUMETY STRATEGICZNE I DOKTRYNALNE

łu

zą

Podsystem Kierowania Bezpieczeństwem Narodowym



POWSZECHNA CYWILNO-WOJSKOWA ORGANIZACJA

OBRONY NARODOWEJ;



SILNE I SPRAWNE PAŃSTWO (PRZYWÓDZTWO,

MORALE, PRAWO…);



WYCHOWANIE MŁODEGO POKOLENIA W DUCHU

TRADYCYJNYCH WARTOŚCI;



DBAŁOŚĆ O RODZINĘ, DOM I PRZYROST NATURALNY;



DBAŁOŚĆ O MIEJSCE PRACY;



DOŚCIGNIĘCIE CYWILIZACJI ZACHODNIEJ;



STRATEGICZNE PARTNERSTWO Z USA;



AKTYWNE CZŁONKOWSTWO W UE I NATO;



WSPIERANIE PAŃSTW W ICH DEMOKRATYZACJI ORAZ

CZŁONKOWSTWIE W UE (NATO);



ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO

I SPOŁECZNEGO (EKONOMICZNEGO, FINANSOWEGO)

PRIORYTETY I ŚRODKI

BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

INTERESY NARODOWE POLSKI

Zgodnie z Konstytucją RP (Art.5)

państwo jest

zobowiązane strzec następujących wartości

podstawowych

które odzwierciedlają najważniejsze

interesy narodowe



niepodległość i nienaruszalność terytorium;



wolność i prawa człowieka i obywatela oraz

bezpieczeństwo

obywateli;



dziedzictwo narodowe;



ochrona środowiska, z uwzględnieniem zasady

zrównoważonego rozwoju;

Ochrona powyższych interesów

przed wszelkimi zagrożeniami

oraz kształtowanie bezpiecznych warunków ich realizacji jest

najogólniejszym celem narodowym RP

w ramach spełnienia

jednej z jej podstawowych funkcji, jaką jest zapewnienie

bezpieczeństwa państwa (narodowego)

CELE POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

RP DO ROKU 2020

Podstawowe cele polityki bezpieczeństwa

naszego

państwa

są niezmiennie związane

z ochroną

suwerenności i niezawisłości RP

, utrzymaniem

utrzymaniem

nienaruszalności granic

i integralności terytorialnej

integralności terytorialnej

kraju

Polityka państwa służy:

Polityka państwa służy:
•

zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli Polski,

•

praw człowieka i podstawowych wolności oraz

demokratycznego porządku w kraju,

demokratycznego porządku w kraju,
•

stworzeniu

niezakłóconych

warunków

stworzeniu

niezakłóconych

warunków

cywilizacyjnego i gospodarczego rozwoju Polski oraz

wzrostu dobrobytu jej obywateli,

wzrostu dobrobytu jej obywateli,
•

ochronie dziedzictwa narodowego i tożsamości

narodowej, realizacji zobowiązań sojuszniczych, a także

narodowej, realizacji zobowiązań sojuszniczych, a także
•

obronie i promowaniu interesów państwa polskiego.

KIERUNKI POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA

W PERSPEKTYWIE 2020 ROKU



RP kształtując swoją politykę bezpieczeństwa i obrony uwzględniać

powinna

wymiar globalny bezpieczeństwa

, ze względu na

charakter zmieniających się zagrożeń;



dodatkowo należy przyjąć, iż

coraz większego znaczenia

przy

kształtowaniu polityki bezpieczeństwa i obrony nabierze

czynnik

ekonomiczny

- polityka państw w coraz większym stopniu

uwzględniać będzie przede wszystkim ich interesy gospodarcze.

Uzależnienie od źródeł surowców energetycznych nabierze

charakteru strategicznego;



członkostwo RP w organizacyjnych

odpowiedzialnych za sprawy

bezpieczeństwa międzynarodowego (NATO, UE, OBWE, ONZ)

należy

traktować jako niepodważalny kanon polityki

bezpieczeństwa i

obrony RP.



należy systematycznie rozwijać i doskonalić SOP, przekształcając go

w SBN.

• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, Warszawa 2007;
• Strategia wojskowa RP, Warszawa 2004;
• Koncepcja strategiczna NATO 1999 z uzupełnieniami (Ankara, Praga,

Ryga);
• Europejska strategia bezpieczeństwa, Bruksela 2003;
• Charney J. P., La Strategie, Paris 1995;

• Hall R, Fox C., Ponownie przemyśleć bezpieczeństwo NATO, NATO

Review,

Washington 2003;
• Jakubczak R. (red. nauk.), Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI

wieku,
Bellona 2006;
• Jakubczak R. (red. nauk.), Obrona narodowa w tworzeniu

bezpieczeństwa
III RP. Podręcznik dla studentek i studentów, Bellona 2003;

• Koziej S., Polityka i strategia bezpieczeństwa państwa XXI wieku, tom II

[w:]

System bezpieczeństwa RP, Warszawa 2004;

• Kużniar R., Polityka i siła , Warszawa 2005;

• Lidell Hart B.H., Strategia. Działania pośrednie, Warszawa 1959, MON;
• Łepkowski W., Podstawy strategii wojskowej, AON, Warszawa 2006;
• Rutkowski C. i in., Nowe cechy i zdolności sił zbrojnych w kontekście
wyzwań XXI wieku, AON, Warszawa 2004;
• Zięba R. (red. nauk.), Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej

wojnie,
Warszawa 2008;
• Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON 2002;

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42

TEMAT 1 STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO Materiał dla Studentów

Document Outline