Jakościowa ocena ryzyka

zawodowego na czynniki

chemiczne

• Uproszczone metody oceny ryzyka

mogą być stosowane tam gdzie
skutki ewentualnego wypadku nie
będą poważne.

• Stosując te metody nie otrzymamy

liczbowej wartości ryzyka ale „rząd
wielkości ryzyka”

• Metody uproszczone doskonale nadaja się

do ustalenia hierarchii ważnosci różnych
źródeł ryzyka i wyboru priorytetów przy
ustalaniu działań z zakresu bezpieczeństwa.

• Na przykład uproszczona metoda oceny

ryzyka zawodowego przy narażeniu na
czynniki chemiczne jest przydatna przy
typowaniu cz. Chemicznych do
szczegółowych pomiarów w środowisku
pracy.

4

W ocenie ryzyka zawodowego

W ocenie ryzyka zawodowego

stwarzanego przez czynnik chemiczny

stwarzanego przez czynnik chemiczny

należy uwzględnić:

należy uwzględnić:



niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego,



otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagrożenia
czynnikiem chemicznym (np. zawarte w karcie
charakterystyki),



rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,



wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku

pracy,



wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym,



efekty działań zapobiegawczych,



wyniki oceny stanu zdrowia pracowników,



warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych,
z uwzględnieniem ilości tych czynników.

Czynniki chemiczne

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO ZAWODOWE –

RYZYKO ZAWODOWE –

jakościowa ocena

jakościowa ocena

Podczas dokonywania tej oceny są

uwzględnianie trzy zmienne:



podstawowe zagrożenie daną
substancją chemiczną (zwroty
zagrożenia R)



skłonność substancji do
przedostawania się do środowiska



ilość substancji użyta w ocenianej
operacji

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE

ZAWODOWE

Kategoria zagrożenia A

R36
R36/38
R38

działa drażniąco na oczy
działa drażniąco na oczy i skórę

działa
drażniąco na skórę

R65

R67

działa szkodliwie może powodować

uszkodzenie płuc w przypadku
połknięcia
pary mogą wywoływać uczucie

senności i zawroty głowy
Wszystkie substancje nie
oznakowane żadnym zwrotem R w

grupach B-E

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE –

ZAWODOWE –

Kategorie

Kategorie

zagrożenia

zagrożenia

Kategoria zagrożenia B

R20
R20/21

R20/21/2

2

R20/22

działa szkodliwie przez drogi
oddechowe

działa szkodliwie przez drogi
oddechowe i w kontakcie ze skórą
działa szkodliwie przez drogi

oddechowe i po połknięciu
działa szkodliwie przez drogi
oddechowe, w kontakcie ze skórą i po

połknięciu

R21
R21/22

działa szkodliwie w kontakcie ze skórą

działa szkodliwie w kontakcie ze skórą
i po połknięciu

R22

działa szkodliwie po połknięciu

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE –

ZAWODOWE –

Kategoria
zagrożenia C

R23 R34
R36/37
R36/37/38
R37R37/38
R41
R43

R34
R35

R23/24
R23/24/25
R23/25
R24
R24/25
R25

R48/20
R48/20/21
R48/20/21
/22
R48/20/22
R48/21
R48/21/22
R48/22

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE –

ZAWODOWE –

Kategoria zagrożenia D

R26
R26/27
R26/27/28R26/28

R27
R27/28R28
Rakotwórcza kat. 3, R40
R48/23 R48/23/24 R48/23/24/25
R48/23/25
R48/24 R48/24/25 R48/25

R60
R61
R62
R63
R64

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE

ZAWODOWE

Kategoria zagrożenia E

Mutagenna kat. 3, R40
R42
R42/43

R45
R46
R49

Mutagenna kat 3, R68

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

Klasyfikacja czynników

Klasyfikacja czynników

chemicznych wg ilości użytej

chemicznych wg ilości użytej

Ilość czynnika

chemicznego

Ilość użyta w

operacji

Mała

Gramy/mililitry

Średnia

Kilogramy/litry

Duża

Tony/metry

sześcienne

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

Poziomy lotności

Poziomy lotności

cieczy

cieczy

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

Skłonność ciał stałych do

Skłonność ciał stałych do

tworzenia pyłów

tworzenia pyłów

Niska

Średnia

Wysoka

Substancje w

formie granulek
(kuleczek) bez

skłonności do
kruszenia. W

czasie
użytkowania nie

tworzy się pył.
Przykład:

granulat PCV,
płatki wosku,
nasiona, itp.

Granulowane,

krystaliczne
ciała stałe. W

czasie użycia
tworzy się pył

osiadający na
powierzchniach.
Przykład:
detergenty w
proszku

Proszki: drobny,

miałki, o małym
ciężarze

właściwym. W
czasie użycia

tworzy chmury
pyłu

utrzymujące się
przez parę

minut.
Przykład:

cement, sadza,
kreda, itd.

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE

ZAWODOWE

Kategori
a

zagrożenia
A

Lotność / Tworzeni

e

pyłu

Stosowan

a ilość

Mała lotność

lub mała

zdolność

tworzenia

pyłu

Średnia

lotność

Średni

zdolność

tworzeni

a pyłu

Duża lotność

lub wysoka

zdolność

tworzenia

pyłu

mała

1

1

1

1

średnia

1

1

1

2

duża

1

1

2

2

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE

ZAWODOWE

Kategori
a

zagrożenia
B

Lotność / Tworzeni

e

pyłu

Stosowana

ilość

Mała lotność

lub mała

zdolność
tworzenia

pyłu

Średnia

lotność

Średni

zdolność

tworzeni

a pyłu

Duża lotność

lub wysoka

zdolność
tworzenia

pyłu

mała

2

3

2

3

średnia

3

4

4

4

duża

3

4

4

4

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO ZAWODOWE

RYZYKO ZAWODOWE

Kategori
a

zagrożenia C

Lotność / Tworzenie pyłu

Stosowana
ilość

Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu

Średnia
lotność

Średnia
zdolność
tworzenia
pyłu

Duża lotność lub
wysoka zdolność
tworzenia pyłu

mała

1

2

1

2

średnia

2

3

3

3

duża

2

4

4

4

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

Kategori
a

zagrożenia D

Lotność / Tworzenie

pyłu

Stosowana
ilość

Mała lotność lub
mała zdolność
tworzenia pyłu

Średnia
lotność

Średni
zdolność
tworzenia
pyłu

Duża lotność lub
wysoka zdolność
tworzenia pyłu

mała

2

3

2

3

średnia

3

4

4

4

duża

3

4

4

4

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

RYZYKO

RYZYKO

ZAWODOWE –

ZAWODOWE –

Kategoryzacja

Kategoryzacja

ryzyka

ryzyka

Kategoria zagrożenia E

W przypadku występowania substancji zaliczonych
do poziomu ryzyka E niezależnie od pozostałych
zmiennych ryzyko należy zaliczyć do ryzyka 4.

mgr Joanna Senyszyn WSSE

Gorzow Wlkp.

Procedura oceny ryzyka dla

Procedura oceny ryzyka dla

czynników chemicznych z

czynników chemicznych z

ustalonymi wartościami NDS

ustalonymi wartościami NDS

Klasyfikacja czynników

biologicznych

Grupa ryzyka

Wystąpienie

choroby

Rozpowszechni

e wśród

populacji

Profilaktyka

lub leczenie

Gr 1

mało
prawdopodob

ne

bez znaczenia

nie jest
wymagane

Gr 2

możliwe

mało
prawdopodobn
e

zazwyczaj
możliwe

Gr 3/3**

istotne
zagrożenie
pracowników
ciężką

chorobą

wysoce
prawdopodobn
e

zazwyczaj
możliwe

Gr 4

poważne
zagrożenie

pracowników
ciężką
chorobą

poważne
zagrożenie

zazwyczaj
niemożliwe

Przykłady czynników biologicznych

poszczególnych grup

GRUPA 1



drożdże stosowane w celach produkcyjnych

np.Saccharomyces cerevisae do produkcji

wyrobów piekarniczych



„osłabione” szczepy bakterii stosowane do

produkcji szczepionek oraz osłabione

szczepionki żywe, które

w wysokim stopniu utraciły swoją

patogenność



grzyby pleśniowe - np.Aspergillus niger-

mogące działać uczulająco,

Przykłady czynników biologicznych

poszczególnych grup

GRUPA 2

 Klebsiella pneumoniae
 Borrelia burgdorferi
 Chlamydia pneumoniae
 Legionella sp.
 Streptococcus pyogenes
 Vibrio cholerae
 Entamoeba histolytica

Przykłady czynników biologicznych

poszczególnych grup

GRUPA 4

 wirus Ebola
 wirus Lassa
 wirus ospy prawdziwej
 wirus Marburg
 wirus omskiej gorączki krwotocznej

Szkodliwe czynniki biologiczne

Klasyfikacja grup
zawodowych
narażonych na działanie
szkodliwych czynników
biologicznych w
środowisku pracy
obejmuje 148 grup
zawodowych należących
do 22 kategorii

Ocena ryzyka zawodowego

czynniki biologiczne

Zgodnie z § 5. 1 Rozporządzenia Ministra

Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie

szkodliwych

czynników

biologicznych

pracodawca winien dokonać oceny ryzyka

zawodowego dla pracowników, uwzględniając

podczas tej oceny szczegółowe informacje:



klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników

biologicznych



rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia na

działanie szkodliwych czynników biologicznych



informacje

o

potencjalnym

działaniu

alergizującym lub toksycznym szkodliwych

czynników biologicznych

Ocena ryzyka zawodowego

czynniki biologiczne (cd)



informacje o chorobach, które mogą

wystąpić w następstwie wykonywanej

pracy z ww. czynnikami



informacje o stwierdzonej chorobie,

która miała bezpośredni związek z

wykonywaną

pracą

związaną

z

czynnikami biologicznymi

Charakterystyka stanowiska pracy

Identyfikacja zagrożeń

Gatunek/rodzaj
szkodliwego
czynnika
biologicznego

Charakterystyka czynnika biologicznego

grupa zagrożenia; droga narażenia; skutki
zdrowotne narażenia (działanie alergizujące,
toksyczne itp.); stopień narażenia

Oszacowanie ryzyka zawodowego

Stopień narażenia

Ciężkość następstw

Prawdopodobieństwo wystąpienia następstw

częstość i czas narażenia;
prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia zagrażającego;
możliwość uniknięcia lub ograniczenia „szkody”

Wyznaczenie dopuszczalności ryzyka

Ustalenie czy są potrzebne działania

korygujące
Podjęcie działań korygujących
Kontrola skuteczności działań

Schemat dokonywania oceny ryzyka przy pracach w narażeniu na czynniki
biologiczne

Czynniki biologiczne- ocena ryzyka