Sytuacja gospodarcza

Sytuacja gospodarcza

ziem polskich pod

ziem polskich pod

zaborami

zaborami

Uwłaszczenie chłopów

Uwłaszczenie chłopów

W XIX wieku na ziemiach polskich nastąpił

W XIX wieku na ziemiach polskich nastąpił

proces uwłaszczenia chłopów.

proces uwłaszczenia chłopów.

Uwłaszczenie – to nadanie chłopom na własność

Uwłaszczenie – to nadanie chłopom na własność

ziemi przez nich użytkowanej wraz ze

ziemi przez nich użytkowanej wraz ze

zniesieniem feudalnych obciążeń na rzecz

zniesieniem feudalnych obciążeń na rzecz

panów.

panów.

Proces ten najszybciej , bo już w 1811 r.

Proces ten najszybciej , bo już w 1811 r.

rozpoczął się w zaborze pruskim. Edykt

rozpoczął się w zaborze pruskim. Edykt

nadany w 1811 i zmieniony w 1823 nie

nadany w 1811 i zmieniony w 1823 nie

nadawał chłopom ziemi na własność ale

nadawał chłopom ziemi na własność ale

umożliwiał jej nabycie za pełnym

umożliwiał jej nabycie za pełnym

odszkodowaniem dla dziedziców.

odszkodowaniem dla dziedziców.

Uwłaszczenie w Galicji

Uwłaszczenie w Galicji

W Galicji uwłaszczenie nastąpiło podczas

W Galicji uwłaszczenie nastąpiło podczas

Wiosny Ludów w 1848 roku. Zagrożone

Wiosny Ludów w 1848 roku. Zagrożone

cesarstwo zabiegało wtedy o poparcie

cesarstwo zabiegało wtedy o poparcie

chłopów. Na mocy patentu cesarza

chłopów. Na mocy patentu cesarza

chłopi otrzymywali użytkowane grunty

chłopi otrzymywali użytkowane grunty

na własność. Zniesione zostały także

na własność. Zniesione zostały także

powinności feudalne. Odszkodowane

powinności feudalne. Odszkodowane

dla dziedziców wypłacało państwo.

dla dziedziców wypłacało państwo.

Królestwo Polskie

Królestwo Polskie

W Królestwie Polskim ukaz uwłaszczeniowy

W Królestwie Polskim ukaz uwłaszczeniowy

ogłoszony został dopiero w 1864 roku, w

ogłoszony został dopiero w 1864 roku, w

trakcie powstania styczniowego. Car miał

trakcie powstania styczniowego. Car miał

na celu zniechęcenie ludności chłopskiej

na celu zniechęcenie ludności chłopskiej

do wzięcia udziału w powstaniu. Chłopi

do wzięcia udziału w powstaniu. Chłopi

otrzymywali na własność ziemię, którą

otrzymywali na własność ziemię, którą

uprawiali i jednocześnie zostali zwolnieni

uprawiali i jednocześnie zostali zwolnieni

od powinności pańszczyźnianych.

od powinności pańszczyźnianych.

Dokument zawierający wykaz

Dokument zawierający wykaz

chłopów uwłaszczonych w

chłopów uwłaszczonych w

1864 r.

1864 r.

Korzyści z uwłaszczenia

Korzyści z uwłaszczenia

Korzyści społeczne - zdecydowanie

Korzyści społeczne - zdecydowanie

większe na terenie Galicji i zaboru

większe na terenie Galicji i zaboru

rosyjskiego – chłopi otrzymywali

rosyjskiego – chłopi otrzymywali

ziemię, którą uprawiali od pokoleń

ziemię, którą uprawiali od pokoleń

Korzyści ekonomiczne – zabór pruski –

Korzyści ekonomiczne – zabór pruski –

umożliwiało powstawanie wielkich

umożliwiało powstawanie wielkich

własności ziemskich, które lepie radziły

własności ziemskich, które lepie radziły

sobie w nowych warunkach rynkowych;

sobie w nowych warunkach rynkowych;

Skutki uwłaszczenia

Skutki uwłaszczenia

- Mniej przedsiębiorczy chłopi nie potrafili

- Mniej przedsiębiorczy chłopi nie potrafili

zarządzać swoja ziemią i zmuszeni byli

zarządzać swoja ziemią i zmuszeni byli

odsprzedawać ją bogatszym chłopom lub

odsprzedawać ją bogatszym chłopom lub

byłym panom;

byłym panom;

-

Rozdrobnienie własności rolnej – ojciec

Rozdrobnienie własności rolnej – ojciec

rozdzielał parcele ziemskie na swych synów;

rozdzielał parcele ziemskie na swych synów;

-

Narastanie różnic w rozwoju gospodarczym

Narastanie różnic w rozwoju gospodarczym

– rozwój w zaborze pruskim a ubożenie na

– rozwój w zaborze pruskim a ubożenie na

terenach Galicji;

terenach Galicji;

Przemysł

Przemysł

Ziemie polskie miały głównie charakter rolniczy,

Ziemie polskie miały głównie charakter rolniczy,

natomiast handel i przemysł odgrywały mniejszą rolę.

natomiast handel i przemysł odgrywały mniejszą rolę.

W Królestwie Polskim przemysł rozwijał się głównie w

W Królestwie Polskim przemysł rozwijał się głównie w

trzech ośrodkach:

trzech ośrodkach:



warszawskim, gdzie dominował przemysł

warszawskim, gdzie dominował przemysł

maszynowy, metalowy skórzany i obuwniczy;

maszynowy, metalowy skórzany i obuwniczy;



łódzkim z dominującym przemysłem włókienniczym

łódzkim z dominującym przemysłem włókienniczym



częstochowsko –sosnowieckim , gdzie główną rolę

częstochowsko –sosnowieckim , gdzie główną rolę

odgrywało górnictwo węgla kamiennego i hutnictwo;

odgrywało górnictwo węgla kamiennego i hutnictwo;

Mimo tych ośrodków przemysł Królestwa Polskiego był

Mimo tych ośrodków przemysł Królestwa Polskiego był

opóźniony w stosunku do Europy o ok. 20 lat.

opóźniony w stosunku do Europy o ok. 20 lat.

„

„

Walka Moskwy z Łodzią”

Walka Moskwy z Łodzią”

W latach 60 i 70. XIX wieku nastąpiło pogorszenie

W latach 60 i 70. XIX wieku nastąpiło pogorszenie

przemysłu w Królestwie Polskim. Spowodowane

przemysłu w Królestwie Polskim. Spowodowane

było to m.in.. Podwyższaniem ceł na te produkty

było to m.in.. Podwyższaniem ceł na te produkty

które Polacy musieli sprowadzać z Rosji.

które Polacy musieli sprowadzać z Rosji.

Zastępowano wówczas surowce do produkcji

Zastępowano wówczas surowce do produkcji

innymi, sprowadzanymi z Czech i Niemiec.

innymi, sprowadzanymi z Czech i Niemiec.

Politykę szachowania przemysłu Królestwa Polskiego

Politykę szachowania przemysłu Królestwa Polskiego

nazwano „walką Moskwy z Łodzią”.

nazwano „walką Moskwy z Łodzią”.

Skutkiem tego był dwukrotnie szybszy rozwój

Skutkiem tego był dwukrotnie szybszy rozwój

przemysłu Królestwa Polskiego niż Rosji. W

przemysłu Królestwa Polskiego niż Rosji. W

odpowiedzi Moskwa obciążyła Królestwo

odpowiedzi Moskwa obciążyła Królestwo

wyższymi podatkami przemysłowymi.

wyższymi podatkami przemysłowymi.

Zabór pruski

Zabór pruski



Ziemie zaboru pruskiego przeżywały więc okres swego rozwoju.

Ziemie zaboru pruskiego przeżywały więc okres swego rozwoju.

Rozkwit przeżywał, począwszy od II połowy XIX wieku przemysł

Rozkwit przeżywał, począwszy od II połowy XIX wieku przemysł

spożywczy, drzewny, czy meblarski. Na bardzo wysokim

spożywczy, drzewny, czy meblarski. Na bardzo wysokim

poziomie technologicznym stały cukrownie, gorzelnie, browary i

poziomie technologicznym stały cukrownie, gorzelnie, browary i

serownie. W Kruszwicy mieściła się największa cukrownia. Ich

serownie. W Kruszwicy mieściła się największa cukrownia. Ich

właścicielami byli polscy ziemianie. Powstawały także liczne

właścicielami byli polscy ziemianie. Powstawały także liczne

zakłady narzędzi i maszyn rolniczych oraz warsztaty kolejowe.

zakłady narzędzi i maszyn rolniczych oraz warsztaty kolejowe.

Poznański przemysł maszynowy symbolizowały zakłady Hipolita

Poznański przemysł maszynowy symbolizowały zakłady Hipolita

Cegielskiego. W Gdańsku działała stocznia cesarska, w Elblągu

Cegielskiego. W Gdańsku działała stocznia cesarska, w Elblągu

zaś zakłady metalurgiczne Schichauwa, które zatrudniały

zaś zakłady metalurgiczne Schichauwa, które zatrudniały

ponad 5 tysięcy robotników. Zamówienia rządowe wpłynęły w

ponad 5 tysięcy robotników. Zamówienia rządowe wpłynęły w

ogromny sposób na rozwój Gdańska i Elbląga, które obok

ogromny sposób na rozwój Gdańska i Elbląga, które obok

Poznania stały się najbardziej zmodernizowanymi i

Poznania stały się najbardziej zmodernizowanymi i

zurbanizowanymi miastami na ziemiach polskich zaboru

zurbanizowanymi miastami na ziemiach polskich zaboru

pruskiego. Rozwój przemysłu wspierały także, powstające

pruskiego. Rozwój przemysłu wspierały także, powstające

wówczas dość licznie kasy, banki oraz instytucje kredytowe.

wówczas dość licznie kasy, banki oraz instytucje kredytowe.

Galicja

Galicja



Mimo, iż także w przemyśle galicyjskim dał się

Mimo, iż także w przemyśle galicyjskim dał się

zaobserwować pewien rozwój, to jego produkcja na tle

zaobserwować pewien rozwój, to jego produkcja na tle

innych krajów była dość znikoma. „Przemysł galicyjski”  był

innych krajów była dość znikoma. „Przemysł galicyjski”  był

zredukowany głównie do kopalni soli w Wieliczce i ropy w

zredukowany głównie do kopalni soli w Wieliczce i ropy w

Borysławiu. Dynamiką charakteryzował się także przemysł

Borysławiu. Dynamiką charakteryzował się także przemysł

przetwórczy: browary z Żywcu i w Okocimiu, fabryka wódek

przetwórczy: browary z Żywcu i w Okocimiu, fabryka wódek

i likierów J. A. Baczeskiego we Lwowie, która posiadała

i likierów J. A. Baczeskiego we Lwowie, która posiadała

europejska rangę. W Krakowie i we Lwowie powstało

europejska rangę. W Krakowie i we Lwowie powstało

wówczas dość sporo firm poligraficznych i drukarń. Mimo

wówczas dość sporo firm poligraficznych i drukarń. Mimo

rozwoju gospodarczego, Galicja nie dysponowała taka

rozwoju gospodarczego, Galicja nie dysponowała taka

ilością produktów wysoko przetworzonych, by mogły one

ilością produktów wysoko przetworzonych, by mogły one

konkurować na rynku austriackim, czy europejskim.

konkurować na rynku austriackim, czy europejskim.

Zakładów przemysłowych była dość spora ilość (w 1902

Zakładów przemysłowych była dość spora ilość (w 1902

roku zakłady te stanowiły 15.8% ogółu firm

roku zakłady te stanowiły 15.8% ogółu firm

przemysłowych), ale były one niewielkie i nie posiadały

przemysłowych), ale były one niewielkie i nie posiadały

nowoczesnych środków produkcji.

nowoczesnych środków produkcji.

Przemysł naftowy w Galicji

Przemysł naftowy w Galicji

Ulotka reklamowa jednej z firm

Ulotka reklamowa jednej z firm

w Warszawie

w Warszawie

Quiz

Quiz

Pytanie 1. Gdzie

Pytanie 1. Gdzie

najwszcześniej rozpoczął się

najwszcześniej rozpoczął się

proces uwłaszczenia chłopów?

proces uwłaszczenia chłopów?

a)

a)

W Galicji

W Galicji

b)

b)

Wlk. Ks. Poznańskim

Wlk. Ks. Poznańskim

c)

c)

Na ziemiach zaboru pruskiego

Na ziemiach zaboru pruskiego

Pytanie 2. Największe korzyści

Pytanie 2. Największe korzyści

ekonomiczne z uwłaszczenia

ekonomiczne z uwłaszczenia

osiągnęli chłopi :

osiągnęli chłopi :

a)

a)

w zaborze pruskim

w zaborze pruskim

b)

b)

w zaborze rosyjskim

w zaborze rosyjskim

c)

c)

w Galicji

w Galicji

Pytanie 3. Zakłady

Pytanie 3. Zakłady

Cegielskiego powstały w:

Cegielskiego powstały w:

a)

a)

w Poznaniu

w Poznaniu

b)

b)

w Krakowie

w Krakowie

c)

c)

we Lwowie

we Lwowie

Pytanie 4. Uwłaszczenie

Pytanie 4. Uwłaszczenie

chłopów w Galicji nastąpiło w:

chłopów w Galicji nastąpiło w:

a)

a)

1856

1856

b)

b)

1863

1863

c)

c)

1848

1848

Pytanie 5. Przemysł najlepiej

Pytanie 5. Przemysł najlepiej

rozwijał się na terenach:

rozwijał się na terenach:

a)

a)

zaboru rosyjskiego

zaboru rosyjskiego

b)

b)

zaboru pruskiego

zaboru pruskiego

c)

c)

w Galicji

w Galicji

Koniec

Koniec