Metody regulacjo poczęć

-antykoncepcja

Dr n. med. Agnieszka

Brodowska

Metody regulacji poczęć

• naturalne metody planowania rodziny
• metody mechaniczne (wkładki domaciczne,

prezerwatywy)

• metody chemiczne (środki plemnikobójcze)
• metody farmakologiczne (tabletki, plastry,

zastrzyki, krążek dopochwowy)

• sterylizacja

Cechy antykoncepcji

• Skuteczna
• Odwracalna
• Dobrze tolerowana

Skuteczność

(Pearl index)

• IUD

0,1 (0 –1)

• OC

0,2 (0 –3)

• Progestin injection 0,1 (0 –1)
• Morning after pill

3 (2 – 5)

• Condom

4 (1 – 7)

• Periodic abstinence 10 (3 – 15)

Index Pearla

• Ilość ciąż w ciągu 13 cykli

stosowania danej metody przez
1000 kobiet (czyli index określa
zawodność danej metody); np.
index Perla =0.1 określa, że u 1000
kobiet stosujących daną metodę
antykoncepcji w ciągu 1 roku (13
cykli) jedna kobieta zaszła w ciążę.

Metody okresowej

wstrzemięźliwości płciowej-

metoda naturalna

• kalendarzyk małżeński
• metoda Billingsów
• metoda objawowa
• metoda termiczna
• metoda objawowo- termiczna

Metody naturalne

• Wyłącznie dla kobiet idealnie

regularnie miesiączkujących

• Polega na obliczaniu dni płodnych

z uwzględnieniem:

- fazy cyklu
- zmiany ciągliwości i ilości śluzu

szyjkowego

- wzrostu temperatury ciała

Fizjologiczne podstawy

obliczania okresu płodnego w

28- dniowym cyklu-przydatne dla

metod naturalnych

pierwszy dzień prawdopodobnej owulacji 14 – 2 =

12 dzień

ostatni dzień prawdopodobnej owulacji 14 + 2 =

16 dzień

przeżywalność plemników w drogach rodnych
(48 godzin) 12 – 2 = 10 dzień
zdolność do zapłodnienia komórki jajowej
(24 godziny)

16 + 1 = 17 dzień

możliwy okres płodny

10- 17 dzień

Okresowa wstrzemięźliwość

płciowa- wady i zalety

• bezpieczna
• nie wymaga dodatkowych środków
• akceptowana przez Kościół Katolicki

• nieużyteczna dla kobiet o

nieregularnych cyklach

• bardzo wysoki wskaźnik niepowodzeń

Metody mechaniczne

Stosowane przez mężczyzn:

• Stosunek przerywany
• Prezerwatywa

Stosowane przez kobiety:

Wkładka domaciczna

Zalety prezerwatywy

• ochrona przed chorobami

przenoszonymi drogą płciową
(łącznie z AIDS)

• łatwa w użyciu
• tania
• brak objawów ubocznych

Wady prezerwatywy

• ograniczenie doznań
• ingerencja w akt płciowy
• dyskomfort
• możliwość reakcji alergicznych na

lateks lub substancje dodatkowe

Środki plemnikobójcze

• kremy
• żele
• pianki
• globulki
• tabletki

Wady i zalety środków

plemnikobójczych

• Bezpieczne, łatwe w użyciu
• Łatwo dostępne
• Korzystne w sporadycznych kontaktach

płciowych

• Częściowa ochrona przed chorobami

przenoszonymi droga płciową

• Niski komfort współżycia
• Wysoki wskaźnik niepowodzeń
• Podrażnienie dróg rodnych

Wkładki domaciczne

• Wkładki (spirale) zawierające jony

miedzi

• Wkładka hormonalna zawierająca

lewonorgestrel

Wkładki zawierające miedź

• Różne rodzaje np.: Omega,

Multiload, Nova-T

• Mogą być 5-letnie lub 3-letnie
• Wyłącznie dla wieloródek, dla

kobiet o skąpych lub miernych
miesiączkach, które rzadko
chorują na zapalenia pochwy

Wkładka hormonalna-

Mirena

• 5-letnia
• Wkładka stosowana z wyboru dla

kobiet z obfitymi miesiączkami, z
mięśniakami macicy, z adenomiozą

• Doskonale zmniejsza obfitość

krwawień

Zalety każdej IUD

• nie zaburza naturalnego cyklu
• małe ryzyko ciąży
• wymagana regularna kontrola

Czas założenia IUD

• po porodzie
• po połogu
• po poronieniu
• po stosunku płciowym
• w trakcie miesiączki

Przeciwwskazania do IUD

• stan zapalny w miednicy mniejszej
• ciąża lub jej podejrzenie
• mięśniaki macicy
• zwężenie szyjki
• narażenie na choroby przenoszone

drogą płciową

Powikłania IUD

• krwawienie
• ból
• upławy
• wypadnięcie wkładki
• ciąża
• stan zapalny miednicy
• perforacja macicy

Fizjologiczne okresy

zmniejszonej płodności, ale

nie niepłodności

• krótko po pierwszej

miesiączce

• po porodzie i podczas laktacji
• krótko przed menopauzą

Czynniki modyfikujące

hamujący wpływ karmienia

piersią na płodność

• okres karmienia piersią
• częstotliwość
• długość ssania
• wprowadzanie uzupełniającej żywności
• czas od porodu
• stopień odżywienia matki
• geografia, czynniki socjoekonomiczne i

kulturowe

Skład tabletki

antykoncepcyjnej

Etynyloestradiol + gestagen

IVgeneracji

II generacji

III

generacji

dienogest

norgestrel

norgestymat

lewonorgestrel gestoden

norgestyrianon

dezogestrel

Dwuskładnikowe tabletki

antykoncepcyjne-przykłady

Jednofazowe (cykliczne)

• Gravistat 50μg EE + 0,25 mg lewonorgestrelu
• Cilest

35μg EE + 0,25 mg norgestymatu

• Marvelon

30μg EE + 0,15 mg dezogestrelu

• Minisiston

30μg EE + 0,125 mg

lewonorgestrelu

• Femoden, Minulet 30μg EE + 0,075 mg gestodenu
• Celimona 30μg EE + 2,0 dienogestu
• Mercilon 20μg EE + 0,150 dezogestrelu
• Harmonet

20μg EE + 0,075 mg gestodenu

Dwuskładnikowe tabletki

antykoncepcyjne- cd

Sekwencyjne

Dwufazowe

• Anteovin 50μg EE + 11 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

50μg EE + 10 tabl. 0,125 mg lewonorgestrelu

Trójfazowe

• Triquilar , Tri- Regol, Trisiston

30μg EE + 6 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

40μg EE + 5 tabl. 0,075 mg lewonorgestrelu
30μg EE + 10 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

Mechanizm antykoncepcyjnego

działania leków hormonalnych

• blokada wydzielania gonadotropin
• hamowanie owulacji
• zaburzanie czynności skurczowej jajowodów,

utrata rzęsek przez nabłonek migawkowy, zmiana
składu płynu jajowodowego- hamowanie
transportu jaja i kapacytacji plemników

• przerost rzekomodoczesnowy endometrium- tzw

„skorupa doczesnowa” – utrudnienie
zagnieżdżenia jaja

• zmiana składu śluzu szyjkowego-

nieprzepuszczalność dla plemników

Wpływ antykoncepcji

hormonalnej na:

• czynność wątroby
• metabolizm węglowodanów
• metabolizm lipidów
• witaminy
• układ krzepnięcia
• tarczycę
• nadnercza

Leki zmniejszające skuteczność

doustnej tabletki

antykoncepcyjnej

• przeciwpadaczkowe : barbiturany,

fenytoina, karbamazepina,
prymidon

• ryfampicyna
• tetracykliny, penicyliny,

cefalosporyny

• gryzeofulwina

Bezwzględne

przeciwwskazania do

doustnej antykoncepcji

hormonalnej

• choroba niedokrwienna serca
• choroba mózgowo- naczyniowa
• rak narządu rodnego
• choroby wątroby
• ciąża lub jej podejrzenie
• porfiria

Względne przeciwwskazania

do doustnej antykoncepcji

hormonalnej

• silne bóle głowy, szczególnie naczyniowe lub migrenowe
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca, obciążony wywiad rodzinny
• kamica dróg żółciowych
• zaburzenia funkcji wątroby
• palenie papierosów powyżej 30 rż (powyżej 15 dziennie)
• żylaki kończyn dolnych
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych
• planowany zabieg operacyjny w ciągu najbliższych 4 tyg.
• wiek > 40 rż

Przerwać OC natychmiast w

przypadku:

• Ból łydek
• Ból w klatce piersiowej
• Bóle migrenowe
• Kamica pęcherzyka żółciowego
• Długie unieruchomienie (np. przy

złamaniach kości)

Najczęstsze objawy uboczne

doustnej antykoncepcji

hormonalnej

• krwawienia międzymiesiączkowe
• skąpe krwawienia miesiączkowe
• zatrzymanie miesiączki
• nudności, wymioty
• przyrost wagi ciała

Inne korzyści stosowania

doustnej antykoncepcji

hormonalnej

częstości występowania niezłośliwych guzów

piersi

częstości występowania niezłośliwych torbieli

jajników

niedokrwistości
RZS
ciąży pozamacicznej
chorób zapalnych miednicy mniejszej
raka jajnika
raka endometrium

OC jako czynnik leczniczy:

• Krwawienia funkcjonalne

– Nieregularne cykle, nadmiernie

obfite miesiączki

– PMS

• Hyperandrogenizm jajnikowy

– Trądzik
– Hirsutyzm

Antykoncepcja postkoitalna czyli

po niezabezpieczonym stosunku

• Do 1 godziny: Postinor- lewonorgestrel 0,75

mg p.o.

• Do 12 godzin: Lewonorgestrel 0,6 mg i.m.
• Do 48 godzin: estrogeny skoniugowane

końskie 30 mg p.o. przez 5 dni,

etynyloestradiol 5 mg p.o. przez 5 dni

• Metoda YUZPE’a- E + A do 72 godzin – LNG

1,0 mg + EE 0,1 mg p.o. 2 x /12 godzin ze

środkami przeciwwymiotnymi

• IUD

Sposoby antykoncepcji

hormonalnej długo

działającej w Polsce

• iniekcje gestagenów (co 12

tygodni zastrzyk z Provera
Depot a 150 mg
domięśniowo)

• IUD (Mirena)

Przeciwwskazania do iniekcji

gestagenów lub tabletki

jednoskładnikowej z samym

gestagenem (cerazette)

• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi
• rak narządu rodnego
• niezdiagnozowane krwawienia z dróg

rodnych

• podejrzenie ciąży
• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice
• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych
• żółtaczka

Idealna kandydatka do

IUD

• 34 lata i więcej
• Pali papierosy
• 2 dzieci i nie planuje więcej

Idealna kandydatka do OC

• Mniej niż 30 lat
• Bez dzieci
• Jeden partner seksualny
• Planuje ciążę w przyszłości
• Funkcjonalne krwawienia z dróg

rodnych

Idealna kandydatka do

prezerwatywy i spermicydów

• Mniej niż 20 lat
• Bez dzieci
• Nieregularne kontakty sexualne

Idealna kandydatka do

progestagenów

• Karmienie piersią
• Planuje ciążę w przyszłości