Makroglobulinemia

Makroglobulinemia

Waldenströma

Waldenströma

Makroglobulinemia

Makroglobulinemia

Waldenströma (MW)

Waldenströma (MW)



W roku 1944 wybitny szwedzki internista Jan Waldenström

W roku 1944 wybitny szwedzki internista Jan Waldenström

przedstawił opis nowej jednostki chorobowej, którą nazwał

przedstawił opis nowej jednostki chorobowej, którą nazwał

makroglobulinemią, z powodu obecności białka o dużej

makroglobulinemią, z powodu obecności białka o dużej

cząsteczce i stałej sedymentacji wynoszącej ok. 20 S. Białko

cząsteczce i stałej sedymentacji wynoszącej ok. 20 S. Białko

to zostało później zidentyfikowane jako immunoglobulina M.

to zostało później zidentyfikowane jako immunoglobulina M.

U opisywanych dwóch chorych, stwierdzono

U opisywanych dwóch chorych, stwierdzono

niedokrwistość,

niedokrwistość,

przyspieszone opadanie krwinek czerwonych oraz

przyspieszone opadanie krwinek czerwonych oraz

krwawienia śluzówkowe

krwawienia śluzówkowe

. Jednakże najbardziej

. Jednakże najbardziej

charakterystyczne były objawy zespołu nadlepkości z

charakterystyczne były objawy zespołu nadlepkości z

typowymi zmianami na dnie oka, co sugerowało zupełnie

typowymi zmianami na dnie oka, co sugerowało zupełnie

nowe schorzenie, pomimo pewnego podobieństwa do

nowe schorzenie, pomimo pewnego podobieństwa do

znanego już w owym czasie szpiczaka mnogiego. Według

znanego już w owym czasie szpiczaka mnogiego. Według

obowiązującej obecnie klasyfikacji chłoniaków nieziarniczych

obowiązującej obecnie klasyfikacji chłoniaków nieziarniczych

REAL/WHO, MW zaliczono do chłoniaków z dojrzałych

REAL/WHO, MW zaliczono do chłoniaków z dojrzałych

komórek B, limfoplazmocytarnych. Schorzenie ujmowano

komórek B, limfoplazmocytarnych. Schorzenie ujmowano

podobnie we, wcześniejszych klasyfikacjach (kilońskiej,

podobnie we, wcześniejszych klasyfikacjach (kilońskiej,

Collinsa-Lukesa, Rappaporta i NCI Working Formulation)

Collinsa-Lukesa, Rappaporta i NCI Working Formulation)

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

Makroglobulinemia Waldenströma (MW)

Makroglobulinemia Waldenströma (MW)

jest rzadką jednostką chorobową, stanowi

jest rzadką jednostką chorobową, stanowi

jedynie 2 % wśród nowotworów

jedynie 2 % wśród nowotworów

hematologicznych. W milionowej

hematologicznych. W milionowej

populacji, rocznie rozpoznawanych jest

populacji, rocznie rozpoznawanych jest

ok. nowych 6 przypadków. W opinii części

ok. nowych 6 przypadków. W opinii części

autorów, choroba jest ponad dwukrotnie

autorów, choroba jest ponad dwukrotnie

częstsza u mężczyzn, inni twierdzą, że u

częstsza u mężczyzn, inni twierdzą, że u

obu płci występuje ze zbliżoną

obu płci występuje ze zbliżoną

częstością. Sporadycznie jest wykrywana

częstością. Sporadycznie jest wykrywana

u chorych przed 40-tym rokiem życia.

u chorych przed 40-tym rokiem życia.

Najwyższą zachorowalność odnotowuje

Najwyższą zachorowalność odnotowuje

się między szóstą a ósmą dekadą życia

się między szóstą a ósmą dekadą życia

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE



Do rozpoznania MW niezbędne jest

Do rozpoznania MW niezbędne jest

stwierdzenie następujących objawów:

stwierdzenie następujących objawów:

-

-

naciek szpiku komórkami układu

naciek szpiku komórkami układu

chłonnego

chłonnego

(limfocyty, limfoplazmocyty i

(limfocyty, limfoplazmocyty i

plazmocyty) przekraczający 30%

plazmocyty) przekraczający 30%

komórkowości, oraz

komórkowości, oraz

-

-

obecność klonalnej immunoglobuliny IgM

obecność klonalnej immunoglobuliny IgM

w surowicy w stężeniu powyżej 10 g/l.

w surowicy w stężeniu powyżej 10 g/l.

Niektórzy autorzy za diagnostyczny

Niektórzy autorzy za diagnostyczny

przyjmują poziom 20 g/l (1) a nawet 30 g/l.

przyjmują poziom 20 g/l (1) a nawet 30 g/l.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

PATOFIZJOLOGIA

PATOFIZJOLOGIA



MW należy do grupy

MW należy do grupy

przewlekłych zespołów

przewlekłych zespołów

limfoproliferacyjnych wywodzących się z komórek

limfoproliferacyjnych wywodzących się z komórek

B.

B.

Końcowym etapem w dojrzewaniu tego szeregu

Końcowym etapem w dojrzewaniu tego szeregu

jest plazmocyt, który w odpowiedzi na różne

jest plazmocyt, który w odpowiedzi na różne

antygeny, wytwarza specyficzne przeciwciała.

antygeny, wytwarza specyficzne przeciwciała.

Limfocyt B, różnicując się nabywa stopniowo cechy

Limfocyt B, różnicując się nabywa stopniowo cechy

morfologiczne i immunologiczne plazmocyta,

morfologiczne i immunologiczne plazmocyta,

przekształcając się początkowo w limfoplazmocyt,

przekształcając się początkowo w limfoplazmocyt,

który w kolei różnicuje się w plazmocyt. W trakcie

który w kolei różnicuje się w plazmocyt. W trakcie

tego procesu wskutek transformacji nowotworowej,

tego procesu wskutek transformacji nowotworowej,

dochodzi do proliferacji klonu komórek, które nie są

dochodzi do proliferacji klonu komórek, które nie są

jeszcze dojrzałymi plazmocytami i produkują

jeszcze dojrzałymi plazmocytami i produkują

immunoglobulinę IgM, która jest wykrywana

immunoglobulinę IgM, która jest wykrywana

zarówno w cytoplazmie jak i na powierzchni

zarówno w cytoplazmie jak i na powierzchni

komórek. Wytwarzane w znacznych ilościach białko

komórek. Wytwarzane w znacznych ilościach białko

IgM jest wydzielane do surowicy i jest przyczyną

IgM jest wydzielane do surowicy i jest przyczyną

podstawowych objawów klinicznych.

podstawowych objawów klinicznych.

Makroglobulinemia

Makroglobulinemia

Waldenströma (MW)

Waldenströma (MW)

-

-

PATOFIZJOLOGIA

PATOFIZJOLOGIA

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



Najczęstszym objawem klinicznym jest

Najczęstszym objawem klinicznym jest

postępujące osłabienie, wywołane spadkiem

postępujące osłabienie, wywołane spadkiem

stężenia hemoglobiny

stężenia hemoglobiny

. Dolegliwość ta dotyczy

. Dolegliwość ta dotyczy

ponad 80% pacjentów zgłaszających się po

ponad 80% pacjentów zgłaszających się po

poradę. Wśród wielu przyczyn niedokrwistości

poradę. Wśród wielu przyczyn niedokrwistości

najważniejszą rolę odgrywa hemodylucja, czyli

najważniejszą rolę odgrywa hemodylucja, czyli

wzrost objętości osocza, przy niezmienionej

wzrost objętości osocza, przy niezmienionej

liczbie erytrocytów. Związane jest to z

liczbie erytrocytów. Związane jest to z

obecnością wysokiego poziomu białka IgM,

obecnością wysokiego poziomu białka IgM,

wydatnie zwiększającego stężenie

wydatnie zwiększającego stężenie

koloidoosmotyczne osocza. Dodatkowymi

koloidoosmotyczne osocza. Dodatkowymi

czynnikami pogłębiającymi niedokrwistość jest

czynnikami pogłębiającymi niedokrwistość jest

często stwierdzana hypoplazja szpiku,

często stwierdzana hypoplazja szpiku,

nadczynność śledziony oraz powtarzające się

nadczynność śledziony oraz powtarzające się

epizody krwawień, doprowadzające do

epizody krwawień, doprowadzające do

sideropenii .

sideropenii .

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



U połowy chorych występują objawy

U połowy chorych występują objawy

skazy krwotocznej,

skazy krwotocznej,

widoczne zwłaszcza

widoczne zwłaszcza

na śluzówkach i na skórze, wywołane

na śluzówkach i na skórze, wywołane

zaburzeniami funkcji płytek (m.in.

zaburzeniami funkcji płytek (m.in.

upośledzeniem adhezji i agregacji,

upośledzeniem adhezji i agregacji,

utrudnioną degranulacją) i obniżeniem

utrudnioną degranulacją) i obniżeniem

ich liczby. Podkreślana jest także rola

ich liczby. Podkreślana jest także rola

zaburzeń osoczowych, które

zaburzeń osoczowych, które

prawdopodobnie są wynikiem wiązania

prawdopodobnie są wynikiem wiązania

niektórych czynników krzepnięcia (I, II,

niektórych czynników krzepnięcia (I, II,

X, VII, VIII) przez cząsteczkę IgM.

X, VII, VIII) przez cząsteczkę IgM.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



Zespół nadlepkości

Zespół nadlepkości

jest obserwowany przy

jest obserwowany przy

rozpoznaniu u 10-30% chorych na MW.

rozpoznaniu u 10-30% chorych na MW.

Obecność znacznych ilości IgM, które są dużymi

Obecność znacznych ilości IgM, które są dużymi

cząsteczkami (pentamerami), mającymi

cząsteczkami (pentamerami), mającymi

ponadto tendencję do polimeryzacji, wyjaśnia

ponadto tendencję do polimeryzacji, wyjaśnia

stosunkowo dużą częstość występowania tego

stosunkowo dużą częstość występowania tego

zespołu. Objawy pojawiają się zwykle przy

zespołu. Objawy pojawiają się zwykle przy

stężeniu IgM przekraczającym 30 g/l. Wśród

stężeniu IgM przekraczającym 30 g/l. Wśród

nich najczęstsze są: zaburzenia widzenia

nich najczęstsze są: zaburzenia widzenia

(pogorszenie ostrości wzroku, poszerzenie

(pogorszenie ostrości wzroku, poszerzenie

naczyń żylnych, krwotoki siatkówkowe, obrzęk

naczyń żylnych, krwotoki siatkówkowe, obrzęk

tarczy nerwu wzrokowego) upośledzenie słuchu

tarczy nerwu wzrokowego) upośledzenie słuchu

lub zaburzenia równowagi, zawroty i bóle głowy,

lub zaburzenia równowagi, zawroty i bóle głowy,

krwawienia z dziąseł lub nosa.

krwawienia z dziąseł lub nosa.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



Do rzadszych objawów klinicznych MW zalicza się:

Do rzadszych objawów klinicznych MW zalicza się:



-

-

Upośledzenie funkcji nerek; rzadkie występowanie

Upośledzenie funkcji nerek; rzadkie występowanie

tego powikłania w odróżnieniu od szpiczaka tłumaczy

tego powikłania w odróżnieniu od szpiczaka tłumaczy

się niewielkim białkomoczem lub jego zupełnym

się niewielkim białkomoczem lub jego zupełnym

brakiem i normokalcemią w przebiegu MW.

brakiem i normokalcemią w przebiegu MW.



-

-

Nacieki płucne w postaci pojedynczych lub mnogich

Nacieki płucne w postaci pojedynczych lub mnogich

ognisk.

ognisk.



-

-

Guzki śródskórne zwłaszcza na skórze twarzy lub

Guzki śródskórne zwłaszcza na skórze twarzy lub

pokrzywka na skórze.

pokrzywka na skórze.



-

-

Polineuropatia obwodowa dotycząca 5-10 %

Polineuropatia obwodowa dotycząca 5-10 %

chorych; objaw ten może na wiele lat wyprzedzać

chorych; objaw ten może na wiele lat wyprzedzać

pojawienie się MW, a za jego powstanie odpowiedzialne

pojawienie się MW, a za jego powstanie odpowiedzialne

są przeciwciała przeciwko składnikom osłon

są przeciwciała przeciwko składnikom osłon

mielinowych, odkładanie amyloidu lub naciekanie

mielinowych, odkładanie amyloidu lub naciekanie

komórkami limfoplazmatycznymi nerwów obwodowych.

komórkami limfoplazmatycznymi nerwów obwodowych.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



Krioglobulinemia.

Krioglobulinemia.

Krioglobuliny, białka

Krioglobuliny, białka

osocza, wytrącające się w niskich

osocza, wytrącające się w niskich

temperaturach, są cząsteczkami IgM

temperaturach, są cząsteczkami IgM

obecnymi u 10 - 20% chorych z MW,

obecnymi u 10 - 20% chorych z MW,

jednakże jedynie u 5% pojawiają się

jednakże jedynie u 5% pojawiają się

kliniczne objawy w postaci zespołu

kliniczne objawy w postaci zespołu

Raynauda lub kłębkowego zapalenia

Raynauda lub kłębkowego zapalenia

nerek.

nerek.



Choroba zimnych aglutynin

Choroba zimnych aglutynin

dotyczy 10%

dotyczy 10%

chorych z MW. Pojawiająca się okresowo

chorych z MW. Pojawiająca się okresowo

lub stale utrzymująca się hemoliza jest

lub stale utrzymująca się hemoliza jest

wywołana obecnością przeciwciał przeciw

wywołana obecnością przeciwciał przeciw

erytrocytarnych aglutynujących krwinki już

erytrocytarnych aglutynujących krwinki już

temperaturze ciała, chociaż największą

temperaturze ciała, chociaż największą

aktywność wykazują one w temperaturze

aktywność wykazują one w temperaturze

0oC. Również te przeciwciała złożone są z

0oC. Również te przeciwciała złożone są z

immunoglobuliny IgM.

immunoglobuliny IgM.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



W badaniu fizykalnym, u 50% chorych

W badaniu fizykalnym, u 50% chorych

stwierdza się

stwierdza się

niewielkiego stopnia

niewielkiego stopnia

limfadenopatię

limfadenopatię

. W badaniu

. W badaniu

ultrasonograficznym lub

ultrasonograficznym lub

tomograficznym niekiedy stwierdzić

tomograficznym niekiedy stwierdzić

można zajęcie podprzeponowych, a

można zajęcie podprzeponowych, a

wyjątkowo rzadko nadprzeponowych

wyjątkowo rzadko nadprzeponowych

grup węzłowych. U ok. 30% chorych w

grup węzłowych. U ok. 30% chorych w

momencie rozpoznania stwierdza się

momencie rozpoznania stwierdza się

splenomegalię,

splenomegalię,

rzadziej hepatomegalię,

rzadziej hepatomegalię,

bez upośledzenia funkcji wątroby.

bez upośledzenia funkcji wątroby.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE

Przyspieszone opadanie krwinek

Przyspieszone opadanie krwinek

czerwonych

czerwonych

, jest jednym z wczesnych

, jest jednym z wczesnych

odchyleń laboratoryjnych. U znacznej

odchyleń laboratoryjnych. U znacznej

większości chorych, w momencie

większości chorych, w momencie

rozpoznania stwierdza się różnego

rozpoznania stwierdza się różnego

stopnia niedokrwistość. Jest ona

stopnia niedokrwistość. Jest ona

normobarwliwa, z niską retikulocytozą.

normobarwliwa, z niską retikulocytozą.

Stosunkowo rzadko obecne są cechy

Stosunkowo rzadko obecne są cechy

hemolizy (wzrost retikulocytozy, dodatni

hemolizy (wzrost retikulocytozy, dodatni

test Coombsa). Całkowita leukocytoza

test Coombsa). Całkowita leukocytoza

zwykle pozostaje w zakresie wartości

zwykle pozostaje w zakresie wartości

prawidłowych.

prawidłowych.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE



W części przypadków stwierdza się

W części przypadków stwierdza się

zwiększoną

zwiększoną

bezwzględną liczbę limfocytów

bezwzględną liczbę limfocytów

, a nierzadko

, a nierzadko

również monocytozę. Zdarzają się również

również monocytozę. Zdarzają się również

postaci leukopeniczne. Około połowa przypadków

postaci leukopeniczne. Około połowa przypadków

MW przebiega z małopłytkowością, najczęściej

MW przebiega z małopłytkowością, najczęściej

spowodowaną niedostatecznym wytwarzaniem

spowodowaną niedostatecznym wytwarzaniem

szpikowym, do czego często dołącza się

szpikowym, do czego często dołącza się

hypersplenizm. W rozmazie krwi obwodowej

hypersplenizm. W rozmazie krwi obwodowej

typowym objawem jest rulonizacja erytrocytów.

typowym objawem jest rulonizacja erytrocytów.

Napotkać można zwiększoną liczbę komórek

Napotkać można zwiększoną liczbę komórek

limfoplazmocytoidalnych o cechach

limfoplazmocytoidalnych o cechach

morfologicznych tak limfocytów jak i

morfologicznych tak limfocytów jak i

plazmocytów.

plazmocytów.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE



Szpik może być trudny do

Szpik może być trudny do

zaaspirowania z powodu występującego

zaaspirowania z powodu występującego

czasami zwłóknienia. Komórkowość jest

czasami zwłóknienia. Komórkowość jest

prawidłowa lub zmniejszona, z wyraźną

prawidłowa lub zmniejszona, z wyraźną

rozlaną infiltracją układem chłonnym,

rozlaną infiltracją układem chłonnym,

tworzącym często różnej wielkości

tworzącym często różnej wielkości

ogniska. Naciek chłonny przekracza

ogniska. Naciek chłonny przekracza

zwykle 30% i wykazuje polimorfizm.

zwykle 30% i wykazuje polimorfizm.

Składają się nań limfocyty, plazmocyty i

Składają się nań limfocyty, plazmocyty i

komórki o pośrednim stopniu dojrzałości

komórki o pośrednim stopniu dojrzałości

- limfoplazmocyty. U większości chorych

- limfoplazmocyty. U większości chorych

widoczna jest supresja prawidłowych

widoczna jest supresja prawidłowych

szeregów szpikowych.

szeregów szpikowych.

Limfocyty, plazmocyty i

Limfocyty, plazmocyty i

limfoplazmocyty

limfoplazmocyty

limfocyt
y

plazmocyty

limfoplazmocyty

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE



Podstawą do rozpoznania MW jest

Podstawą do rozpoznania MW jest

stwierdzenie obecności białka

stwierdzenie obecności białka

monoklonalnego klasy IgM w ilości powyżej

monoklonalnego klasy IgM w ilości powyżej

10 g/l

10 g/l

. Trzykrotnie częściej występuje typ

. Trzykrotnie częściej występuje typ





łańcucha lekkiego. W rzadkich

łańcucha lekkiego. W rzadkich

przypadkach można wykryć drugie

przypadkach można wykryć drugie

dodatkowe pasmo białka monoklonalnego.

dodatkowe pasmo białka monoklonalnego.

Należy ono wtedy do immunoglobulin IgG,

Należy ono wtedy do immunoglobulin IgG,

choć istnieją pojedyncze doniesienia o

choć istnieją pojedyncze doniesienia o

obecności dwóch pasm białka

obecności dwóch pasm białka

monoklonalnego klasy IgM. Rzadko

monoklonalnego klasy IgM. Rzadko

spotyka się znaczny białkomocz, z reguły

spotyka się znaczny białkomocz, z reguły

jest to białko składające się z łańcuchów

jest to białko składające się z łańcuchów

lekkich

lekkich





lub

lub





.

.

Makroglobulinemia Waldenströma (MW)

Makroglobulinemia Waldenströma (MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE



Immunofenotypizacja

Immunofenotypizacja

Komórki nacieku chłonnego są wywodzą się z linii B i

Komórki nacieku chłonnego są wywodzą się z linii B i

posiadają typowe dla tego szeregu antygeny (

posiadają typowe dla tego szeregu antygeny (

CD19,

CD19,

CD20, CD22, CD24, CD79

CD20, CD22, CD24, CD79





). Immunoglobulinę IgM

). Immunoglobulinę IgM

wykrywa się w znacznych ilościach w cytoplazmie, na

wykrywa się w znacznych ilościach w cytoplazmie, na

powierzchni jest jej mniej. Zawartość IgM na

powierzchni jest jej mniej. Zawartość IgM na

powierzchni jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia

powierzchni jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia

dojrzałości komórki: im jest bardziej zbliżony do

dojrzałości komórki: im jest bardziej zbliżony do

plazmocyta, tym słabsza jest ekspresja IgM, aż do

plazmocyta, tym słabsza jest ekspresja IgM, aż do

całkowitego zaniku. Nie stwierdza się obecności

całkowitego zaniku. Nie stwierdza się obecności

antygenu CD23 ani CD10. Brak jest również

antygenu CD23 ani CD10. Brak jest również

antygenu CD5, co obok znacznej zawartości

antygenu CD5, co obok znacznej zawartości

cytoplazmatycznych immunoglobulin, odróżnia tę

cytoplazmatycznych immunoglobulin, odróżnia tę

chorobę pod względem immunofenotypu od

chorobę pod względem immunofenotypu od

przewlekłej białaczki limfatycznej.

przewlekłej białaczki limfatycznej.

Niecharakterystyczna jest natomiast ekspresja

Niecharakterystyczna jest natomiast ekspresja

antygenów CD38, CD138 i FMC7, których obecność

antygenów CD38, CD138 i FMC7, których obecność

bywa wykazywana przez niektórych autorów.

bywa wykazywana przez niektórych autorów.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

OBJAWY LABORATORYJNE

OBJAWY LABORATORYJNE



Aberracje cytogenetyczne:

Aberracje cytogenetyczne:

Nie wykryto żadnej typowej dla MW aberracji

Nie wykryto żadnej typowej dla MW aberracji

cytogenetycznej. Od 30 do 60% chorych

cytogenetycznej. Od 30 do 60% chorych

wykazuje jednak pewne zaburzenia w genotypie.

wykazuje jednak pewne zaburzenia w genotypie.

Najczęściej będą to trisomie lub monosomie

Najczęściej będą to trisomie lub monosomie

chromosomów 10, 11, 12, 15, 16, 18, 19, 20, 21

chromosomów 10, 11, 12, 15, 16, 18, 19, 20, 21

oraz translokacje względnie często dotyczące

oraz translokacje względnie często dotyczące

chromosomu 14 (t(14;18)(q32;q21) lub t(8;14)

chromosomu 14 (t(14;18)(q32;q21) lub t(8;14)

(q24;q32)). Niekiedy można wykazać delecję

(q24;q32)). Niekiedy można wykazać delecję

chromosomu Y. Kariotyp chorych z MW często

chromosomu Y. Kariotyp chorych z MW często

bywa złożony. Wykazano w kilku przypadkach

bywa złożony. Wykazano w kilku przypadkach

makroglobulinemii wystąpienie translokacji

makroglobulinemii wystąpienie translokacji

t(11;18), która to aberracja jest typową dla

t(11;18), która to aberracja jest typową dla

chłoniaków strefy brzeżnej, co wskazuje na

chłoniaków strefy brzeżnej, co wskazuje na

podobieństwo obu jednostek chorobowych.

podobieństwo obu jednostek chorobowych.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA



Infekcje

Infekcje

, szczególnie częste w

, szczególnie częste w

zaawansowanym stadium choroby.

zaawansowanym stadium choroby.



Transformacja w chłoniaka

Transformacja w chłoniaka

wielkokomórkowego

wielkokomórkowego

stanowi szczególnie

stanowi szczególnie

źle rokujące powikłanie. Dotyczy to ok.

źle rokujące powikłanie. Dotyczy to ok.

5% chorych. Zwykle wiąże się z nagłym

5% chorych. Zwykle wiąże się z nagłym

obniżeniem stężenia IgM, wystąpieniem

obniżeniem stężenia IgM, wystąpieniem

objawów ogólnych, pojawieniem się mas

objawów ogólnych, pojawieniem się mas

węzłowych lub pozawęzłowych, których

węzłowych lub pozawęzłowych, których

badanie histopatologiczne stanowi

badanie histopatologiczne stanowi

podstawę rozpoznania.

podstawę rozpoznania.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA



Wystąpienie ostrej białaczki szpikowej

Wystąpienie ostrej białaczki szpikowej

(AML), zwłaszcza po długotrwałym

(AML), zwłaszcza po długotrwałym

leczeniu MW lekami alkilującymi.

leczeniu MW lekami alkilującymi.

Częstość tego powikłania wynosi ok.

Częstość tego powikłania wynosi ok.

4%. W grupie 14 opisanych przypadków

4%. W grupie 14 opisanych przypadków

AML w przebiegu MW, 5 pacjentów

AML w przebiegu MW, 5 pacjentów

otrzymywało melphalan, 4 -

otrzymywało melphalan, 4 -

chlorambucil, 3 - chlorambucil z

chlorambucil, 3 - chlorambucil z

cyclophosphamidem a tylko jeden był

cyclophosphamidem a tylko jeden był

nieleczony. Do wystąpienia AML

nieleczony. Do wystąpienia AML

dochodziło średnio po 27 miesiącach

dochodziło średnio po 27 miesiącach

leczenia cytostatycznego.

leczenia cytostatycznego.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA



Amyloidoza

Amyloidoza

rozwija się u 2%

rozwija się u 2%

chorych z MW, częściej w

chorych z MW, częściej w

postaciach z typem łańcucha

postaciach z typem łańcucha

lekkiego

lekkiego





. Stwierdzane w jej

. Stwierdzane w jej

przebiegu nacieki w sercu,

przebiegu nacieki w sercu,

nerkach, wątrobie lub płucach

nerkach, wątrobie lub płucach

mogą być przyczyną zgonu.

mogą być przyczyną zgonu.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE

Leczenie na ogół jest wdrażane gdy poziom

Leczenie na ogół jest wdrażane gdy poziom

białka monoklonalnego przekracza 20 g/l lub gdy

białka monoklonalnego przekracza 20 g/l lub gdy

występują objawy kliniczne choroby.

występują objawy kliniczne choroby.

Wśród

Wśród

wskazań do terapii wymienić należy

wskazań do terapii wymienić należy

występowanie znacznej niedokrwistości,

występowanie znacznej niedokrwistości,

objawów ogólnych (chudnięcia, gorączek,

objawów ogólnych (chudnięcia, gorączek,

nocnych potów), objawów zespołu nadlepkości,

nocnych potów), objawów zespołu nadlepkości,

znacznej hepatosplenomegalii lub limfadenopatii

znacznej hepatosplenomegalii lub limfadenopatii

czy powikłań związanych z obecnością białka

czy powikłań związanych z obecnością białka

monoklonalnego (krioglobulinemia, neuropatia,

monoklonalnego (krioglobulinemia, neuropatia,

amyloidoza, choroba zimnych aglutynin).

amyloidoza, choroba zimnych aglutynin).

Chorzy, nie wykazujący powyższych objawów

Chorzy, nie wykazujący powyższych objawów

powinni być jedynie obserwowani, wykazano

powinni być jedynie obserwowani, wykazano

bowiem, że wczesne rozpoczęcie leczenia nie

bowiem, że wczesne rozpoczęcie leczenia nie

wydłuża przeżycia.

wydłuża przeżycia.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



Brak jest jednolitych kryteriów odpowiedzi

Brak jest jednolitych kryteriów odpowiedzi

na leczenie. Najczęściej za remisję uznaje

na leczenie. Najczęściej za remisję uznaje

się zmniejszenie przynajmniej o 50%

się zmniejszenie przynajmniej o 50%

stężenia białka monoklonalnego oraz

stężenia białka monoklonalnego oraz

współistniejącej organopatii, który to efekt

współistniejącej organopatii, który to efekt

utrzymuje się przez co najmniej 2

utrzymuje się przez co najmniej 2

miesiące. Całkowite ustąpienie objawów

miesiące. Całkowite ustąpienie objawów

choroby wraz z negatywnym testem

choroby wraz z negatywnym testem

immunofiksacji określane jest jako

immunofiksacji określane jest jako

całkowita remisja (CR).

całkowita remisja (CR).

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



Wśród leków stosowanych w terapii I rzutu

Wśród leków stosowanych w terapii I rzutu

wymienia się

wymienia się

monoterapię chlorambucilem

monoterapię chlorambucilem

(w dawce 0.1 mg/kg/dobę). Odsetek

(w dawce 0.1 mg/kg/dobę). Odsetek

uzyskiwanych odpowiedzi wynosi 50 - 60%.

uzyskiwanych odpowiedzi wynosi 50 - 60%.

Brak jest istotnych różnic w skuteczności

Brak jest istotnych różnic w skuteczności

leczenia przy terapii prowadzonej

leczenia przy terapii prowadzonej

codziennie i okresowo, a średni czas

codziennie i okresowo, a średni czas

przeżycia wynosi 5,4 lat. Prednison nie

przeżycia wynosi 5,4 lat. Prednison nie

zwiększa aktywności przeciwnowotworowej

zwiększa aktywności przeciwnowotworowej

chlorambucilu, jego stosowanie jest jednak

chlorambucilu, jego stosowanie jest jednak

korzystne w przypadku obecności objawów

korzystne w przypadku obecności objawów

hemolizy, w chorobie zimnych aglutynin

hemolizy, w chorobie zimnych aglutynin

lub krioglobulinemii.

lub krioglobulinemii.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



W leczeniu I rzutu skuteczne są także

W leczeniu I rzutu skuteczne są także

analogi

analogi

purynowe

purynowe

(2-chlorodezoksyadenozyna (2-CdA),

(2-chlorodezoksyadenozyna (2-CdA),

fludarabina). Szczególnie zalecane są w

fludarabina). Szczególnie zalecane są w

przypadkach silnie wyrażonych klinicznych

przypadkach silnie wyrażonych klinicznych

objawów choroby, takich jak zespół nadlepkości,

objawów choroby, takich jak zespół nadlepkości,

pancytopenia czy ciężka neuropatia, celem

pancytopenia czy ciężka neuropatia, celem

szybkiej redukcji ilości białka monoklonalnego.

szybkiej redukcji ilości białka monoklonalnego.

2-CdA stosowane jest w cyklach 5-dniowych, lub

2-CdA stosowane jest w cyklach 5-dniowych, lub

7-dniowych, w dawkach odpowiednio 0.12

7-dniowych, w dawkach odpowiednio 0.12

mg/kg m.c./dobę i 0.10 mg/kg m.c/dobę,

mg/kg m.c./dobę i 0.10 mg/kg m.c/dobę,

powtarzanych co 4 tygodnie. Odsetek

powtarzanych co 4 tygodnie. Odsetek

uzyskiwanych remisji wynosi 40-88 %.

uzyskiwanych remisji wynosi 40-88 %.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



Leczenie II rzutu:

Leczenie II rzutu:

Mniej możliwości terapeutycznych pozostaje do

Mniej możliwości terapeutycznych pozostaje do

wyboru u pacjentów uprzednio leczonych, z progresją

wyboru u pacjentów uprzednio leczonych, z progresją

choroby lub u których choroba jest oporna na terapię I

choroby lub u których choroba jest oporna na terapię I

linii. 2-CdA, stosowane według podanych wyżej

linii. 2-CdA, stosowane według podanych wyżej

schematów, przynosi 38-64 % remisji, ze średnim

schematów, przynosi 38-64 % remisji, ze średnim

czasem przeżycia wynoszącym 12 miesięcy.

czasem przeżycia wynoszącym 12 miesięcy.

Fludarabina jest skuteczna u 36-41% pacjentów

Fludarabina jest skuteczna u 36-41% pacjentów

uprzednio leczonych. Analogi puryn powinny być

uprzednio leczonych. Analogi puryn powinny być

stosowane szczególnie po stosowanym uprzednio

stosowane szczególnie po stosowanym uprzednio

chlorambucilu. Inną badaną możliwością

chlorambucilu. Inną badaną możliwością

terapeutyczną było zastosowanie

terapeutyczną było zastosowanie





-interferonu (1 mln

-interferonu (1 mln

jedn. 3 × tydzień). Poprawę uzyskano jedynie u 28%

jedn. 3 × tydzień). Poprawę uzyskano jedynie u 28%

chorych, którzy po 3 miesiącach terapii odpowiedzieli

chorych, którzy po 3 miesiącach terapii odpowiedzieli

spadkiem ilości IgM przynajmniej o 20%. Leczenie było

spadkiem ilości IgM przynajmniej o 20%. Leczenie było

źle tolerowane , u kilku chorych trzeba było je

źle tolerowane , u kilku chorych trzeba było je

przerwać.

przerwać.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



Wyniki leczenia drugiego rzutu są dalece

Wyniki leczenia drugiego rzutu są dalece

niezadowalające, dlatego aktualnie prowadzone

niezadowalające, dlatego aktualnie prowadzone

są intensywne badania nad nowymi

są intensywne badania nad nowymi

możliwościami terapeutycznymi. Do nich zaliczyć

możliwościami terapeutycznymi. Do nich zaliczyć

można stosowanie przeciwciał monoklonalnych.

można stosowanie przeciwciał monoklonalnych.

Rituximab (przeciwciało anty-CD20)

Rituximab (przeciwciało anty-CD20)

stosowany w

stosowany w

dawce 375 mg/m2/tydzień przez 4 lub 8 tygodni,

dawce 375 mg/m2/tydzień przez 4 lub 8 tygodni,

jest skuteczny u 23 - 43% uprzednio leczonych

jest skuteczny u 23 - 43% uprzednio leczonych

chorych. Badania przeprowadzono dotychczas na

chorych. Badania przeprowadzono dotychczas na

niewielkiej grupie chorych. W jednej z prób efekt

niewielkiej grupie chorych. W jednej z prób efekt

uzyskano u 3 z 7 pacjentów, w innym doniesieniu

uzyskano u 3 z 7 pacjentów, w innym doniesieniu

- u 6 z 26 chorych. U wszystkich leczonych

- u 6 z 26 chorych. U wszystkich leczonych

chorych, zaobserwowano poprawę stanu

chorych, zaobserwowano poprawę stanu

klinicznego nawet przy niewielkim spadku

klinicznego nawet przy niewielkim spadku

stężenia IgM.

stężenia IgM.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



Wśród innych prób leczenia MW wymienić

Wśród innych prób leczenia MW wymienić

należy

należy

allogeniczne transplantacje

allogeniczne transplantacje

komórek macierzystych

komórek macierzystych

. Dotychczas

. Dotychczas

przeprowadzono pojedyncze przeszczepy

przeprowadzono pojedyncze przeszczepy

allogeniczne u pacjentów z agresywnymi

allogeniczne u pacjentów z agresywnymi

postaciami MW opornymi na

postaciami MW opornymi na

chemioterapię. Przeszczepy uwieńczone

chemioterapię. Przeszczepy uwieńczone

były sukcesem, a obserwacje obejmowały

były sukcesem, a obserwacje obejmowały

od 3 do 9 lat. Stosowano były również

od 3 do 9 lat. Stosowano były również

przeszczepy autologiczne, u 10 z 11

przeszczepy autologiczne, u 10 z 11

chorych stwierdzono odpowiedź.

chorych stwierdzono odpowiedź.

Makroglobulinemia Waldenströma

Makroglobulinemia Waldenströma

(MW)

(MW)

-

-

LECZENIE

LECZENIE



Leczenie objawowe:

Leczenie objawowe:

Obok leczenia cytostatycznego zachodzi

Obok leczenia cytostatycznego zachodzi

niekiedy konieczność postępowania

niekiedy konieczność postępowania

objawowego. W przypadku nasilonych objawów

objawowego. W przypadku nasilonych objawów

zespołu nadlepkości postępowaniem z wyboru

zespołu nadlepkości postępowaniem z wyboru

jest plazmafereza z wykorzystaniem separatora

jest plazmafereza z wykorzystaniem separatora

komórkowego. W jej trakcie usunięta zostaje

komórkowego. W jej trakcie usunięta zostaje

znaczna część białka monoklonalnego, co

znaczna część białka monoklonalnego, co

wydatnie zmniejsza objawy kliniczne. Pamiętać

wydatnie zmniejsza objawy kliniczne. Pamiętać

należy, że skuteczność plazmaferezy jest

należy, że skuteczność plazmaferezy jest

wysoka w początkowej fazie choroby. Zabiegi

wysoka w początkowej fazie choroby. Zabiegi

wykonywane w fazie terminalnej nie przynoszą

wykonywane w fazie terminalnej nie przynoszą

pożądanego efektu klinicznego.

pożądanego efektu klinicznego.