2

Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów

Efekty ekonomiczne

scalenia gruntów

Poprawa układu

przestrzennego

Zmiana organizacji

i intensyfikacji

produkcji rolniczej

3

Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów

Wzrost dochodu wynikający z uporządkowania struktury

przestrzennej wsi i gospodarstw wynika ze:

1. Zwiększenia stopnia wykorzystania uprawianych

gruntów,

2. Dodatkowej produkcji na użytkach rolnych dotychczas

pełniących funkcję miedz i dróg prywatnych do pól,

3. Ograniczenia strat brzegowych

4. Stworzenia możliwości intensyfikacji organizacji i

produkcji rolniczej,

5. Wyższej wydajności pracy,

6. Obniżenia kosztów produkcji roślinnej poprzez

usprawnienie transportu wewnętrznego oraz
zmniejszenie pracochłonności prac polowych,

7. Skrócenia dojazdów do działek.

4

Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów

Pozostałe efekty scalenia to:

1. Wzrost wartości rynkowej działek i gospodarstwa,

2. Uwolnienie rezerw czasowych, które są następstwem

zmniejszenia pracochłonności prac polowych i transportowych,

3. Poprawa organizacji prac polowych,

4. Obniżenie uciążliwości tych prac,

5. Efekty socjalno-społeczne wyrażające się poprawą warunków

życia i pracy,

6. Efekty środowiskowe i krajobrazowe – melioracje, rekultywacje

doskonaliły funkcję ekologiczną i podwyższały walory
przyrodniczo – krajobrazowe, następowała poprawa stanu
środowiska,

7. Efekty organizacyjno-prawne – uporządkowanie stanu prawnego,

zniesienie służebności, współwłasności i wspólnot gruntowych.

5

Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów

Efektem prac scaleniowych jest prawidłowa przebudowa

wadliwych układów gruntowych przejawiająca się poprzez:

1. Zmniejszenie liczby działek,

2. Zwiększenie powierzchni działek,

3. Poprawę dostępności do działek z siedliskiem,

4. Zmniejszenie oddalenia działek,

5. Usprawnienie układu dróg transportu rolnego,

6. Wydzielenie działek o poprawnym wydłużeniu,

7. Odzysk powierzchni zajętych pod miedze w starym stanie

posiadania,

8. Uregulowanie przebiegu granic między grupami użytków

gruntowych (transformacja użytków gruntowych).

6

Oceny oddziaływania scalenia gruntów na środowisko

Prawidłowo przeprowadzone
scalenie gruntów powinno
wykazać pozytywny lub
obojętny efekt
środowiskowy

7

Oceny oddziaływania scalenia gruntów na środowisko

Podział przedsięwzięć mogących

oddziaływać na środowisko

Przedsięwzięcia
mogące znacząco
oddziaływać na
środowisko,

Przedsięwzięcia
mogące oddziaływać
na środowisko,

8

Oceny oddziaływania scalenia gruntów na środowisko



Od roku 2001 (wejście w życie
przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 roku Prawo ochrony
środowiska) scalenia i wymiany
gruntów znalazły się na liście
przedsięwzięć, mogących znacząco
oddziaływać na środowisko.

9

A.Kupidura, 2013



Obowiązek przeprowadzenia oceny

oddziaływania na środowisko (dalej: „OOŚ”)

wynika z art. 2 dyrektywy OOŚ. Państwa

członkowskie muszą przyjąć wszystkie niezbędne

środki, aby zapewnić, że przedsięwzięcia mogące

znacząco oddziaływać na środowisko naturalne,

między innymi z powodu ich charakteru,

rozmiarów lub lokalizacji, podlegały wymaganiom

w celu uzyskania zezwolenia na inwestycję oraz

ocenie w odniesieniu do ich skutków,

dokonywanej przed udzieleniem zezwolenia.

10

A.Kupidura, 2013



Kwalifikowanie

przedsięwzięcia

do sporządzenia

raportu -

screening



Ustalenie zakresu

informacji jakie mają

być dostarczone przez

wykonawcę na

potrzeby

postępowania OOŚ -

scoping



W prawie polskim informacja

ta określana jest mianem

raportu o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na

środowisko.

11

A.Kupidura, 2013



przedsięwzięcia,
które mogą zawsze
znacząco
oddziaływać na
środowisko



przedsięwzięcia,
które mogą
potencjalnie
oddziaływać na
środowisko

12

Scalenia i wymiany gruntów są
przedsięwzięciem mogącym mieć
potencjalny wpływ na środowisko

A.Kupidura, 2013



Screening (określany także czasami jako:

rozpoznanie, selekcja, kwalifikacja) jest

pierwszym etapem procedury ustanowionej

w art. 4 dyrektywy OOŚ w związku z jej

Aneksem II i III. Celem screeningu jest

rozstrzygnięcie, w ramach etapu

wstępnego, czy przedsięwzięcie z grupy II

powinno zostać poddane OOŚ. W

przypadku scalenia gruntów w ramach tego

etapu wykonuje się studium środowiskowe

13

A.Kupidura, 2013



Screening opiera się albo na badaniu

indywidualnym albo na przyporządkowaniu

przedsięwzięcia progom lub kryteriom

ustalonym przez państwo członkowskie, albo

na łącznym zastosowaniu obydwu procedur.

W trakcie przeprowadzania badania

indywidualnego lub ustalania wartości

progowych bądź kryteriów, uwzględnić

należy odpowiednie kryteria selekcji

wymienione w Aneksie III dyrektywy OOŚ.

14

A.Kupidura, 2013



Kryteria selekcji z Aneksu III dyrektywy
stanowią, że cechy przedsięwzięć muszą
być rozpatrzone z uwzględnieniem m.in.:
rozmiaru przedsięwzięcia, kumulacji z
innymi przedsięwzięciami, wykorzystania
zasobów naturalnych, wytwarzania
odpadów, zanieczyszczeń i zagrożeń,
ryzyka wypadku, czy użytych substancji i
technologii.

15

A.Kupidura, 2013



Środowiskowa wrażliwość obszarów
geograficznych, które mogą być
dotknięte skutkami spowodowanymi
przez przedsięwzięcie, musi być
rozpatrywana pod kątem m.in.:
dotychczasowego przeznaczenia
obszaru, zdolności do odtwarzania
zasobów naturalnych na danym
obszarze oraz absorpcji środowiska
naturalnego.

16

A.Kupidura, 2013



Dokonując kwalifikacji kompetentne władze

muszą zwrócić szczególną uwagę na: tereny

podmokłe, strefy nabrzeżne, góry i obszary

leśne, rezerwaty przyrody i parki, obszary

prawnie chronione, w tym wyznaczone przez

państwa członkowskie zgodnie z dyrektywami

ptasią i siedliskową, obszary, na których zostały

już przekroczone normy jakościowe określone w

ustawodawstwie wspólnotowym, obszary gęsto

zaludnione, krajobrazy o znaczeniu

historycznym, kulturalnym lub archeologicznym.

17

A.Kupidura, 2013



Biorąc pod uwagę cechy i lokalizację przedsięwzięć, potencjalne
znaczące skutki ich realizacji muszą zostać ocenione z
uwzględnieniem:



1) zakresu oddziaływania (obszar geograficzny i liczba mieszkańców,
którzy znajdą się w zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia),



2) transgranicznego charakteru oddziaływania,



3) ciężaru i kompleksowości oddziaływania,



4) prawdopodobieństwa wystąpienia oddziaływania,



5) czasu trwania,



6) częstotliwości i odwracalności oddziaływania.



Art. 4 ust. 4 dyrektywy OOŚ zobowiązuje państwa członkowskie do
zapewnienia, że wynik screeningu udostępniony zostanie opinii
publicznej.

18

A.Kupidura, 2013



Scoping uregulowany został w art. 5 ust. 2 – 4 dyrektywy
OOŚ. Wykonawca przedsięwzięcia (tj. inwestor), jeszcze
przed złożeniem wniosku o zezwolenie na inwestycję,
może wystąpić do właściwych władz o wydanie opinii na
temat informacji, jakie mają być przez niego dostarczone
na potrzeby przeprowadzenia OOŚ. Ponieważ pod
pojęciem uzyskiwania zezwolenia na inwestycję należy
rozumieć klika polskich postępowań administracyjnych, w
tym przypadku scoping należy rozumieć jako
umiejscowiony przed złożeniem wniosku o decyzję o
środowiskowych uwarunkowaniach.

19

A.Kupidura, 2013



Przed wydaniem opinii właściwa władza

konsultuje się z wykonawcą i organami

ochrony środowiska. Fakt, że władze wydały

opinię w sprawie zakresu informacji, nie

wyklucza możliwości późniejszego domagania

się od wykonawcy dalszych informacji.

Państwa członkowskie mogą także żądać od

właściwych władz wydania opinii w sprawie

zakresu informacji, niezależnie od tego czy

wystąpił o nią wykonawca.

20

A.Kupidura, 2013

Do informacji przedstawianych przez wykonawcę na potrzeby

przeprowadzenia OOŚ należą:



opis przedsięwzięcia zawierający informacje o miejscu,

projekcie i wielkości przedsięwzięcia,



opis środków przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia

i jeżeli to możliwe, naprawienia poważnych niekorzystnych

skutków,



dane wymagane do rozpoznania i oszacowania głównych

skutków, które mogą być spowodowane w środowisku przez

to przedsięwzięcie,



zarys zasadniczych alternatywnych rozwiązań rozważanych

przez wykonawcę, łącznie ze wskazaniem głównych

powodów dokonanego przez niego wyboru.

21

A.Kupidura, 2013



Zakres oceny uregulowany został w art. 3, art. 5 ust. 3
oraz Aneksie IV, natomiast obowiązek konsultacji z
organami ochrony środowiska w art. 6 ust. 1 dyrektywy
OOŚ.



Ocena wpływu na środowisko powinna określać,
opisywać i oceniać we właściwy sposób dla każdego
indywidualnego przypadku bezpośrednie i pośrednie
skutki przedsięwzięcia dla następujących elementów:



ludzi, fauny i flory;



gleby, wód, powietrza, klimatu i krajobrazu;



dóbr materialnych i dziedzictwa kultury.

22

A.Kupidura, 2013

1.

Ocena określać ma również oddziaływania wzajemne

pomiędzy powyższymi elementami. Szczegółowy zakres

informacji, do przedstawienia których zobowiązany jest

wykonawca, przedstawia się w sposób następujący:



Opis przedsięwzięcia obejmujący w szczególności:



opis cech fizycznych przedsięwzięcia i wymagań użytkowania

terenu w czasie poszczególnych faz budowy i eksploatacji;



opis głównych cech procesów produkcyjnych, na przykład

rodzaju i ilości używanych materiałów;



ocenę typu i ilości spodziewanych pozostałości i emisji

(zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby, hałasu, wibracji,

światła, ciepła, promieniowania itp.) wynikających z

funkcjonowania przedsięwzięcia.

23

A.Kupidura, 2013

2.

Zarys głównych alternatywnych rozwiązań rozpatrzonych

przez wykonawcę, włącznie ze wskazaniem głównych

powodów dokonanego przez niego wyboru,

uwzględniającego skutki środowiskowe.

3.

Opis aspektów środowiska, na które może w znaczący

sposób oddziaływać przedsięwzięcie, obejmujący w

szczególności ludność, faunę, florę, glebę, wodę,

powietrze, czynniki klimatyczne, dobra materialne,

włącznie z dziedzictwem architektonicznym i

archeologicznym, krajobraz oraz opis wzajemnego

oddziaływania między tymi czynnikami.

24

A.Kupidura, 2013

4.

Opis możliwych znaczących skutków
środowiskowych przedsięwzięcia
wynikających z istnienia inwestycji,
korzystania z zasobów naturalnych, emisji
zanieczyszczeń, tworzenia uciążliwości i
unieszkodliwiania odpadów oraz informacja
wykonawcy odnośnie metod prognozowania
zastosowanych w celu oceny skutków
wywieranych na środowisko.

25

A.Kupidura, 2013

5.

Opis środków przewidzianych w celu
zapobiegania, zmniejszenia oraz
skompensowania znaczących, szkodliwych
skutków wywieranych na środowisko.

6.

Nietechniczne podsumowanie powyższych
informacji.

7.

Wskazanie trudności (niedostatków technicznych
lub braku specjalistycznej wiedzy), które
wykonawca napotkał przy opracowywaniu
wymaganych informacji.

26

A.Kupidura, 2013

Państwa członkowskie zobowiązane są podjąć

niezbędne środki, aby zapewnić władzom, których

może dotyczyć przedsięwzięcie z powodu ich

szczególnej odpowiedzialności w odniesieniu do

środowiska, możliwość wyrażenia opinii na temat

informacji dostarczonych przez wykonawcę i

wniosku o zezwolenie na inwestycję. Władze te są

tzw. organami współdziałającymi (opiniującymi,

uzgadniającymi). Szczegółowe ramy regulujące te

konsultacje ustanawiają państwa członkowskie.

27

A.Kupidura, 2013

Procedura udziału społeczeństwa uregulowana

została w art. 6 ust. 2 – 6 dyrektywy OOŚ.

Właściwe władze mają obowiązek informowania

społeczności o następujących kwestiach
dotyczących procedur decyzyjnych:



wniosku o zezwolenie na inwestycję;



fakcie, że przedsięwzięcie poddane jest
procedurze OOŚ oraz, gdzie w uzasadnionych
przypadkach, że przeprowadzane jest
postępowanie transgraniczne;

28

A.Kupidura, 2013



danych o właściwych władzach odpowiedzialnych za
podejmowanie decyzji, tych, od których można uzyskać
istotne informacje oraz tych, do których mogą być
przedkładane komentarze i zapytania;



szczegółach harmonogramu dla przekazywania
komentarzy lub zapytań;



charakterze możliwych decyzji lub, jeśli istnieje - o
projekcie decyzji;



dostępności informacji w zakresie OOŚ;



czasie i miejscu, w którym lub za pośrednictwem
którego istotne informacje są udostępniane;



szczegółach uzgodnień dotyczących udziału
społeczeństwa.

29

A.Kupidura, 2013

Postępowanie OOŚ przedsięwzięć uregulowane

zostało w art. 59 - 120 Uooś. OOŚ obejmuje w
szczególności:



weryfikację raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko (dalej „raport
OOŚ”),



uzyskanie wymaganych ustawą opinii i
uzgodnień,



zapewnienie możliwości udziału
społeczeństwa w postępowaniu.

30

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Brak powyższych elementów w postępowaniu w sprawie

wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
świadczy o tym, iż OOŚ nie była prowadzona.

OOŚ przeprowadza się w pierwszej fazie uzyskiwania

zezwolenia na inwestycję w ramach postępowania w
sprawie wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach. Decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach określa warunki dopuszczalności
realizacji przedsięwzięcia ze względu na wymogi ochrony
środowiska. Jest ona wydawana dla przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko,

31

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Wydanie decyzji o środowiskowych

uwarunkowaniach następuje przed
uzyskaniem decyzji inwestycyjnych. Taką
decyzją jest decyzja o zatwierdzeniu projektu
scalenia lub wymiany gruntów. Organem
właściwym do wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach, w
przypadku scalania lub wymiany gruntów
jest starosta.

32

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Obowiązek przeprowadzenia OOŚ dla

planowanego przedsięwzięcia z grupy II
stwierdza, w drodze postanowienia,
organ właściwy do wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach
(w przypadku scalenia jest to
starosta), uwzględniając łącznie poniżej
wymienione aspekty:

33

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

1.

rodzaj i charakterystyka przedsięwzięcia, z

uwzględnieniem:



skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu

oraz ich wzajemnych proporcji,



powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności

kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć

znajdujących się na obszarze, na który będzie

oddziaływać przedsięwzięcie,



wykorzystywania zasobów naturalnych,



emisji i występowania innych uciążliwości,



ryzyka wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu

używanych substancji i stosowanych technologii;

34

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

2.

usytuowanie przedsięwzięcia, z
uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla
środowiska, w szczególności przy istniejącym
użytkowaniu terenu, zdolności
samooczyszczania się środowiska i
odnawiania się zasobów naturalnych,
walorów przyrodniczych i krajobrazowych
oraz uwarunkowań miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego -
uwzględniające:

35

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

2.

usytuowanie przedsięwzięcia, … uwzględniające:



obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim

zaleganiu wód podziemnych,



obszary wybrzeży,



obszary górskie lub leśne,



obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć

wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,



obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na

występowanie gatunków roślin i zwierząt lub ich

siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w

tym obszary Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony

przyrody,

36

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

2.

usytuowanie przedsięwzięcia, …
uwzględniające:



obszary, na których standardy jakości środowiska
zostały przekroczone,



obszary o krajobrazie mającym znaczenie
historyczne, kulturowe lub archeologiczne,



gęstość zaludnienia,



obszary przylegające do jezior,



uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;

37

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

2.

usytuowanie przedsięwzięcia, … uwzględniające:



rodzaj i skala możliwego oddziaływania rozważanego w
odniesieniu do uwarunkowań wymienionych w ppkt. 1 i 2,
wynikające z:



zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby
ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,



transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia
na poszczególne elementy przyrodnicze,



wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem
obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej,



prawdopodobieństwa oddziaływania,



czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.

38

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Zgodnie z § 3.1 Rozporządzenia OOŚ z 2010 r.

scalenia gruntów, których obszar użytków rolnych

jest większy niż 10 ha na obszarach objętych

formami ochrony przyrody lub w otulinach form

ochrony przyrody oraz 100 ha na obszarach

innych mogą wymagać sporządzenia raportu o

oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Natomiast według wytycznych Zaleceń Rolnictwa i

Rozwoju Wsi (Zalecenia MRiRW) w przypadku gdy

projekt scalenia obejmuje obszar powyżej 300 ha

należy wykonać studium środowiskowe.

39

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Studium to składa się z:



części graficznej (w skali 1:5000 lub
1:10000) i



części opisowej.



Studium środowiskowe opracowuje
właściwe biuro geodezji i terenów
rolnych na etapie opracowania założeń
do projektu scalenia.

40

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

W części graficznej studium należy przedstawić

zasięgi występowania następujących
obszarów:



obszary wodno-błotne oraz inne obszary o
płytkim zaleganiu wód podziemnych,



obszary wybrzeży,



obszary górskie lub leśne,



obszary objęte ochroną, w tym strefy
ochronne ujęć wód,



obszary ochronne zbiorników śródlądowych,

41

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

W części graficznej studium należy przedstawić zasięgi

występowania następujących obszarów:



obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu
na występowanie gatunków roślin i zwierząt i ich
siedlisk oraz siedlisk przyrodniczych objętych
ochroną, w tym Natura 2000,



obszary, na których standardy jakości środowiska
zostały przekroczone,



obszary zamieszkałe przez ludność,



obszary o krajobrazie mającym znaczenie
historyczne, kulturowe lub archeologiczne.

42

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

W części opisowej studium zawiera przewidywany

wpływ projektowanych obiektów na poszczególne
elementy środowiska. Studium przekazywane jest
do właściwej w sprawach ochrony środowiska
komórki organizacyjnej starostwa powiatowego
wraz z założeniami do projektu scalenia. Na
podstawie studium starosta wydaje postanowienie
o obowiązku przygotowania raportu o
oddziaływaniu na środowisko bądź o odstąpieniu
od tego obowiązku.

43

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na

środowisko powinien zawierać zgodnie z art.
66 Uooś takie elementy jak:

1.

opis planowanego przedsięwzięcia – zawartego w
założeniach do projektu scalenia,

2.

opis elementów przyrodniczych środowiska objętych
założeniami do projektu scalenia, w tym objętych
ochroną,

3.

opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim
zasięgu oddziaływania zabytków chronionych
przepisami

,

44

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko powinien zawierać

zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy jak:

4.

opis przewidywanych skutków dla środowiska w
przypadku zaniechania scalenia,

5.

opis wariantów zawartych w założeniach do projektu
scalenia,

6.

określenie przewidywanego oddziaływania na
środowisko analizowanych przedsięwzięć i ich
wariantów,

7.

uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę
wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na
środowisko,

45

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko powinien

zawierać zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy jak:

8.

opis przewidywanych znaczących oddziaływań scalenia
gruntów na środowisko oraz opis metod prognozowania,

9.

opis przewidywanych działań mających na celu
zapobieganie, ograniczanie lub kompensatę
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko,

10.

wskazanie czy dla planowanego scalenia gruntów

konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego
użytkowania

11.

przedstawienie załącznika graficznego projektowanych

przedsięwzięć

46

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko powinien

zawierać zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy jak:

12.

analizę możliwych konfliktów społecznych

wynikających z realizacji projektu scalenia

13.

przedstawienie propozycji monitoringu

oddziaływania projektu scalenia na etapie jego
realizacji i w okresie najbliższych 10-15 lat

14.

wskazanie trudności wynikających z

niedostatków technik lub luk we współczesnej
wiedzy, jakie napotkano w trakcie opracowywania
raportu,

47

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko

powinien zawierać zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy
jak:

15.

streszczenie w języku

niespecjalistycznym,

16.

nazwę jednostki oraz osób

sporządzających raport

17.

źródła informacji stanowiące podstawę

do sporządzenia raportu

48

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

Przedsięwzięcia przewidziane w założeniach do projektu

scalenia gruntów mogą:



wpłynąć bardzo korzystnie na środowisko,



wpłynąć korzystnie na środowisko,



być obojętne wobec środowiska na obszarze
przewidzianym w projekcie scaleniowym,



wpłynąć niekorzystnie na środowisko – konieczne
wtedy będzie dokonanie korekt w projekcie,



wpłynąć bardzo niekorzystnie na środowisko – w tym
przypadku konsekwencją będzie brak zgody starosty
na scalanie gruntów według propozycji zawartych w
założeniach.

49

A.Kupidura, 2013

Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego

W procesie scalenia i wymiany gruntów, należy

dokonać określenia przebiegu granic. Może to

nastąpić w następujących uwarunkowaniach

(Malina, Kowalczyk, 2009):

1.

Na podstawie art. 39 ustawy z dnia 17 maja

1989 r. Prawo geodezyjne, gdy przesunięte,

uszkodzone lub zniszczone są znaki graniczne,

ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez

przeprowadzenia postępowania

rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty

pozwalające na określenie ich pierwotnego

położenia. Jeżeli jednak wyniknie spór co do

położenia znaków, strony mogą wystąpić do

sądu o rozstrzygnięcie sprawy.

2.

Wyznaczenie granic działek ujawnionych

uprzednio w ewidencji gruntów i budynków

(wyznaczenie przebiegu granicy), nie dotyczy

granic wynikających ze stanu prawnego

nieruchomości, ale granic funkcjonujących w

ewidencji gruntów i budynków, posiadających

charakter „rejestrowy”. Aktem wykonawczym w

zakresie czynności wyznaczania punktów

granicznych ujawnianych uprzednio w ewidencji

gruntów i budynków jest Rozporządzenie Ministra

Rozwoju Regionalnego i budownictwa z dnia 29

marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i

budynków (Malina, Kowalczyk, 2009).

3.

Ustalenie granic nieruchomości w

postępowaniu rozgraniczeniowym.

Regulacje prawne dotyczące rozgraniczania

nieruchomości zawarte są w:



Ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne

(art. 29-39),



Rozporządzenie Ministrów Spraw

Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i

Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia

1999 r. w sprawie rozgraniczania

nieruchomości (Dz. U. z 1999, Nr 45, poz.

453)



Ustawie Prawo wodne (art. 1),



Kodeksie cywilnym (art. 152-154),



Kodeksie postępowania administracyjnego

(art. 506-525 i 606-694),

Rozporządzenie w sprawie

rozgraniczania nieruchomości
określa rodzaje dokumentów
stanowiących podstawę ustalania
przebiegu granic oraz sposób i tryb
wykonywania przez geodetę
czynności ustalania przebiegu granic
i sporządzania dokumentacji przy
rozgraniczaniu nieruchomości.



granice gruntów nie zostały ustalone
- wznowienie znaku granicznego nie
może nastąpić,



granice gruntów stały się sporne,



istnieje rozbieżność pomiędzy
stanem prawnym i faktycznym
granicy.



ustalenie przebiegu granic,



określenie położenia punktów i linii
granicznych,



utrwalenie ich trwałymi znakami
granicznymi na gruncie,



sporządzenie odpowiednich
dokumentów.

punkty graniczne - punkty określające

przebieg granicy nieruchomości,

znak graniczny - znak z trwałego

materiału umieszczony w punkcie
granicznym lub trwały element
zagospodarowania terenu znajdujący
się w tym punkcie,



Właściciele lub inne osoby władające
nieruchomościami (gruntami) są
obowiązane do ochrony znaków
granicznych, a właściciele gruntów
sąsiednich – do współdziałania przy
utrzymywaniu stałych znaków
granicznych i ponoszenia po połowie
kosztów ich urządzenia (art. 152 k.c.)

Wszczęcie na wniosek

następuje w
przypadkach:



gdy wystąpił spór co
do przebiegu linii
granicznej między
sąsiednimi
nieruchomościami lub,



gdy doszło do zatarcia
granic, co powoduje
wątpliwości co do jej
przebiegu;

Wszczęcie z urzędu

następuje :



przy scalaniu
gruntów,



ze względu na
potrzeby gospodarki
narodowej lub
interes społeczny, a
brak wniosku strony.



rozgraniczeniu gruntów ( art. 33 ust. 1 pgik)



umorzeniu postępowania

administracyjnego, w przedmiocie

rozgraniczenia nieruchomości, w związku z

zawarciem przez strony ugody przed

upoważnionym geodetą (art. 105 § 1 k.p.a.

w związku z art. 31 ust. 4 pgik),



umorzeniu postępowania i przekazaniu

sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi,

jeżeli wyniknie spór graniczny, który nie

skończy się ugodą.

zawarta przed geodetą ma moc

sądową, natomiast odwołanie od
decyzji bądź ugody zawartym przed
geodetą, następuje do sądu
rejonowego, natomiast odwołanie
dotyczące formalnego toku
postępowania może być wniesione
do samorządowego kolegium
odwoławczego.



Decyzja wójta (burmistrza lub prezydenta

miasta) o rozgraniczeniu nieruchomości

może być wydana wówczas gdy,

zainteresowani właściciele nieruchomości

nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu

granicy nastąpiło na podstawie zebranych

dowodów lub zgodnego oświadczenia

stron.



W przypadku gdy jedna ze stron jest

niezadowolona z ustalenia przebiegu

granicy, może żądać przekazania sprawy

sadowi, w terminie 14 dni od dnia

doręczenia decyzji.



Decyzja wójta (burmistrza lub prezydenta

miasta) o umorzeniu postępowania

administracyjnego i przekazanie sprawy z

urzędu do rozpatrzenia sadowi, następuje

jeżeli przy sporze, co do linii granicznych nie

dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma

podstaw do wydania decyzji o ograniczeniu

nieruchomości.



Czynności ustalania przebiegu granic

dokonuje uprawniony geodeta, upoważniony

przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

1.

po przekazaniu sądowi sprawy przez organ

administracyjny, zebrane przez uprawnionego

geodetę (i upoważnionego przez organ) dowody

lub zgodne oświadczenia woli stron nie dają

podstaw do ustalenia przebiegu granicy i

rozgraniczenia w drodze decyzji oraz gdy w

razie sporu nie doszło do zawarcia ugody. Sąd

rozpatruje przekazana sprawę w drodze

postępowania nieprocesowego;

2.

bez poprzedzającej fazy postępowania

administracyjnego (w drodze orzeczenia

sądowego), gdy przed sądem toczy sie sprawa

o własność lub o wydanie nieruchomości albo

jej części, a ustalenie przebiegu granicy jest

potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej

sprawy.



strona niezadowolona z ustalenia przebiegu

granicy, w terminie 14 dni od dnia

doręczenia jej decyzji w tej sprawie, zażąda

przekazania sprawy sadowi (art. 33 ust. 3),



w razie sporu co do przebiegu linii

granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody

lub nie ma podstaw do wydania decyzji i

organ po umorzeniu postępowania

administracyjnego przekazuje sprawę z

urzędu do rozpatrzenia sadowi (art. 34 ust.

1i 2).

Sąd wówczas rozpatruje sprawy o rozgraniczenie

nieruchomości
w trybie postępowania nieprocesowego (art. 34 ust. 3).



Rozgraniczanie gruntów pokrytych
wodami, stanowiącymi własność
Skarbu Państwa lub jednostki
samorządu terytorialnego, czyli
będącymi wodami publicznymi, z
gruntami przyległymi do tych wód,
polega na ustaleniu linii brzegu (art.
15 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.
Prawo wodne).



Linie brzegu dla cieków naturalnych,
jezior oraz innych naturalnych
zbiorników wodnych stanowi
krawędź brzegu lub linia stałego
porostu traw albo linia, która ustala
sie według średniego stanu wody
ustalanego przez państwową służbę
hydrologiczno-meteorologiczną z
okresu co najmniej ostatnich 10 lat.



właściwy terenowy organ
administracji morskiej - dla morskich
wód wewnętrznych,



właściwy wojewoda - dla wód
granicznych oraz śródlądowych dróg
wodnych,



właściwy starosta realizujący zadanie
z zakresu administracji rządowej -
dla pozostałych wód.



Przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. o gospodarce
nieruchomościami - nie stosuje się do
nieruchomości położonych na
obszarach przeznaczonych w planach
miejscowych na cele rolne i leśne, a w
przypadku braku planu miejscowego
do nieruchomości wykorzystywanych
na cele rolne i leśne.



Za nieruchomości wykorzystywane na
cele rolne i leśne uznaje się
nieruchomości wykazane w katastrze
nieruchomości jako użytki rolne albo
grunty leśne oraz zadrzewione i
zakrzewione, a także wchodzące w skład
nieruchomości rolnych użytki kopalne,
nieużytki i drogi, jeżeli nie ustalono dla
nich warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu.

Przepisy ustawy stosuje się jednak, gdy:



Nie ma mpzp, ale nieruchomość rola lub leśna

objęta została jednym z dwóch rodzajów decyzji o

warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,

tj. decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu

publicznego lub decyzją o warunkach zabudowy

zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzennym (Wolanin, 2011),



dokonanie podziału spowodowałoby konieczność

wydzielenia nowych dróg niebędących

niezbędnymi drogami dojazdowymi do

nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw

rolnych albo,



spowodowałoby wydzielenie działek gruntu o

powierzchni mniejszej niż 0,3000 ha (art. 92).

Konieczność stosowania przepisów ustawy w

przypadku nieruchomości rolnych i leśnych

objętych decyzjami o warunkach zabudowy i

zagospodarowania terenu, oznacza, że

ustawodawca związał stosowanie tych

przepisów z samą możliwością

zagospodarowania nieruchomości na inne cele

jeżeli możliwość ta została skonkretyzowana

jedną z omawianych decyzji. Wtedy

nieruchomość ta nie jest traktowana w

procedurze jako nieruchomość rolna lub leśna,

lecz jako nieruchomość możliwa do

zagospodarowania na inne cele, wynikające z

omawianych decyzji (Wolanin, 2011).

Kryterium dotyczące powierzchni 0,3000 ha

powoduje, że jeżeli każda z wydzielonych

działek gruntu będzie miała powierzchnię

co najmniej 3000 m

2

, wtedy podział ten

dokonywany jest poza przepisami ustawy

o gospodarce nieruchomościami, na

podstawie operatu podziałowego, który po

przyjęciu do państwowego zasobu

geodezyjnego i kartograficznego stanowi

podstawę wprowadzenia nowo

wydzielonych działek gruntu rolnych i

leśnych do ewidencji gruntów i budynków.

W przypadku gdy do podziału nieruchomości

rolnych i leśnych w granicach okoliczności
określonych w art. 92 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, nie stosuje
się przepisów rozdziału tej ustawy o
podziałach nieruchomości, to znaczy, że
nie można dla tych nieruchomości rolnych
lub leśnych wymagać spełnienia warunków
określonych w przepisach ustawy.

Dla przykładu, nie można wymagać, żeby

wydzielone z nieruchomości rolnej lub

leśnej działki gruntu miały zapewniony

dostęp do drogi publicznej, jeżeli

powierzchnia tych działek nie będzie

mniejsza niż 0,3000 ha. Warunek

zapewnienia wydzielanym działkom

gruntu dostępu do drogi publicznej

zawarty jest w art. 93 ust. 3 ustawy,

którego nie stosuje się do podziału

nieruchomości rolnych i leśnych.

Brak jest również innych przepisów

prawa, z których wynikałby
obowiązek zapewnienia
wydzielanym działkom gruntu
rolnego lub leśnego o powierzchni
co najmniej 0,3000 ha dostępu do
drogi publicznej (Wolanin, 2011).

Podział nieruchomości położonych na

obszarach przeznaczonych w planach
miejscowych na cele rolne i leśne, a w
przypadku braku planu miejscowego
wykorzystywanych na cele rolne i
leśne, powodujący wydzielenie działki
gruntu o powierzchni mniejszej niż
0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod
warunkiem że:

Podział nieruchomości o powierzchni mniejszej niż

0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod warunkiem że:



działka ta zostanie przeznaczona
na powiększenie sąsiedniej
nieruchomości lub



dokonana zostanie regulacja granic
między sąsiadującymi
nieruchomościami oraz



pod drogi wewnętrzne, jak również

Podział nieruchomości o powierzchni mniejszej niż

0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod warunkiem że:



na cele określone w art. 95 ustawy o

gospodarce nieruchomościami, czyli:



zniesienia współwłasności nieruchomości

zabudowanej co najmniej dwoma budynkami,

wzniesionymi na podstawie pozwolenia na

budowę, jeżeli podział ma polegać na

wydzieleniu dla poszczególnych

współwłaścicieli, wskazanych we wspólnym

wniosku, budynków wraz z działkami gruntu

niezbędnymi do prawidłowego korzystania z

tych budynków;



wydzielenia działki budowlanej, jeżeli
budynek został wzniesiony na tej działce
przez samoistnego posiadacza w dobrej
wierze;



wydzielenia części nieruchomości, której
własność lub użytkowanie wieczyste
zostały nabyte z mocy prawa;



realizacji roszczeń do części
nieruchomości, wynikających z przepisów
niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw;



realizacji przepisów dotyczących
przekształceń własnościowych albo
likwidacji przedsiębiorstw państwowych
lub samorządowych;



wydzielenia części nieruchomości objętej
decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi
publicznej;



wydzielenia części nieruchomości objętej
decyzją o ustaleniu lokalizacji linii
kolejowej;



wydzielenia części nieruchomości objętej

decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji

w zakresie lotniska użytku publicznego w

rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 lutego

2009 r. o szczególnych zasadach

przygotowania i realizacji inwestycji w

zakresie lotnisk użytku publicznego;



wydzielenia części nieruchomości objętej

decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji

w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 lipca

2010 r. o szczególnych zasadach

przygotowania do realizacji inwestycji w

zakresie budowli przeciwpowodziowych.



wydzielenia działki budowlanej niezbędnej
do korzystania z budynku mieszkalnego;



wydzielenia działek gruntu na terenach
zamkniętych.