Zależności między

organizmami

Zależności (interakcje) międzygatunkowe -

oddziaływania i relacje zachodzące między

różnymi osobnikami lub populacjami wspólnie

bytującymi

w określonym środowisku.

Zależności międzygatunkowe

nieantagonistyczne

antagonistyczne

Zależności

nieantagonistyczne

Oddziaływania (interakcje)

nieantagonistyczne - rodzaj

zależności międzygatunkowych

polegających na tym, że żadna ze stron

(populacji) nie ponosi szkody na skutek

wzajemnych oddziaływań.

neutralizm

komensalizm

protokooperacja

mutualizm

symbioza

Symbioza

Symbioza (symbiosis) jest to współżycie

dwóch lub większej liczby gatunków, w

których obie strony czerpią korzyści nie

szkodząc drugiej. W symbiozie mogą być

związki pokarmowe i przestrzenne

(synoekia, komensalizm, mutualizm).

Symbioza między rybą z
rodzaju Amphiprion, która
mieszka pomiędzy czułkami
tropikalnego ukwiału.

Mutualizm

Mutualizm - jedna z interakcji

protekcjonistycznych między populacjami,

charakteryzująca się obopólnymi korzyściami

(symbioza) o takim stopniu, który

praktycznie wzajemnie uzależnia istnienie

obu populacji.

Przykłady:

przeżuwacze i ich bakterie jelitowe,

mikoryza – współpraca roślin naczyniowych z grzybami,

rośliny bobowate i bakterie asymilujące azot,

storczyki i grzyby,

termity i ich fauna jelitowa (wiciowce rozkładające

celulozę).

Specyficzną odmianą mutualizmu jest helotyzm,

występujący np. u porostów.

Protokooperacja

Protokooperacja - oddziaływanie

międzygatunkowe w przyrodzie, polegające

na współpracy dwóch populacji

odnoszących wzajemne korzyści, lecz

mogących żyć także samodzielnie.

Protokooperacja jest rodzajem symbiozy

przygodnej (nieprzymusowej). Często

występuje okresowo.

mszyce

&

mrówki

Komensalizm

Komensalizm jest najbardziej luźnym i

najmniej obligatoryjnym związkiem

międzygatunkowym, jako że obaj

partnerzy często mogą egzystować

niezależnie od siebie. Obaj partnerzy

odnoszą tu korzyść i mają biologiczną

przewagę nad osobnikami tych samych

gatunków, które nie pozostają w takim

związku.

hiena

lew

&

Neutralizm

Neutralizm - jedna z nieantagonistycznych

zależności międzygatunkowych, w której osobniki

jednego gatunku nie wpływają w żaden sposób na

przedstawicieli drugiego. W zasadzie neutralizm

jest brakiem oddziaływań między gatunkami.

Przykładem populacji, między którymi zachodzi

relacja neutralizmu, mogą być populacje

bocianów i sikorek.

sikorka

&

bocian

Oddziaływania (interakcje) antagonistyczne

- działanie jednej populacji danego gatunku na

niekorzyść populacji innego. Ponoszona szkoda

może mieć różny charakter.

Zależności

antagonistyczne

konkurencja

pasożytnictwo

drapieżnictwo

allelopatia

amensalizm

Konkurencja

Konkurencja - jedna z antagonistycznych

interakcji międzypopulacyjnych, w której dwie

populacje tego samego lub różnych gatunków,

zazwyczaj o podobnych wymaganiach

środowiskowych, rywalizują o tę samą niszę

ekologiczną. Dochodzi do współzawodnictwa

o ograniczone zasoby środowiska, np. o

pożywienie, miejsce do życia. W wyniku tego

oddziaływania obie populacje tracą.

Drzewa walczą o słońce
z innymi roślinami.

Pasożytnictwo

Pasożytnictwo to forma współżycia dwóch

organizmów, w której jeden czerpie korzyści ze

współżycia, a drugi ponosi z tego tytułu szkody.

Osobnika, który czerpie korzyści z

pasożytnictwa nazywamy pasożytem, a tego,

który ponosi szkody - żywicielem. Im układ

pasożyt-żywiciel trwa dłużej, tym jest bardziej

stabilny. Istnieją dwa rodzaje pasożytnictwa -

pasożytnictwo zewnętrzne i

wewnętrzne.

Drapieżnictwo

Drapieżnictwo - metoda zaspokajania głodu

polegająca na zabijaniu i zjadaniu innych

osobników. Jest jedną z form oddziaływań

antagonistycznych korzystną dla drapieżnika, a

niekorzystną dla ofiary; może mieć charakter

międzygatunkowy lub wewnątrzgatunkowy

(kanibalizm).

Allelopatia

Allelopatia - szkodliwy lub

korzystny wpływ substancji

chemicznych wydzielanych

przez rośliny lub grzyby danego

gatunku lub pochodzących z

rozkładu tych roślin. Allelopatia

odnosi się głównie do substancji

chemicznych wydzielanych do

podłoża, które wpływają na

wzrost innych organizmów w

bezpośrednim otoczeniu,

głównie roślin i bakterii.

Substancje mogą pobudzać lub

hamować kiełkowanie, a także

wzrost i rozwój innych gatunków

roślin żyjących w bliskim

sąsiedztwie lub zajmujących

bezpośrednio po

nich to samo miejsce.

Amensalizm

Amensalizm - jedna z antagonistycznych

zależności międzygatunkowych, w której

obecność i czynności życiowe jednego

gatunku wpływają niekorzystnie na gatunek

drugi, przy czym jest to relacja jednostronna

tj. obecność tego drugiego gatunku dla

pierwszego jest obojętna. Dokładne

określenie bilansu takich interakcji nie jest

proste, gdyż osłabienie przedstawicieli

jednego gatunku przez zmniejszenie

konkurencji, może przynieść pewną korzyść

przedstawicielom gatunku innego.