Metodyka nauczania pierwszej
pomocy
jakubiakj@yahoo.com
Szkolenie
to różnorodne działania i formy
doskonalenia umiejętności,
podnoszenia wiedzy i kwalifikacji
w bardzo różnych obszarach.
Metoda partycypacyjna
metoda ta wykorzystuje różne techniki
aktywnego nauczania:
pracę w grupach,
burzę mózgów,
symulację,
dyskusję,
Trener/prowadzący jest w tym podejściu
partnerem w procesie nauczania.
U podstaw szkolenia metodą partycypacyjną
leżą następujące założenia:
uczysz się z sytuacji, które mają dla ciebie
znaczenie
uczysz się w działaniu i aktywnie
uczestnicząc w zajęciach
uczysz się z własnych doświadczeń przez
rozwiązywanie problemów
uczysz się łącząc praktykę z teorią
uczysz się wtedy, gdy zdobyta wiedza
znajduje wykorzystanie w pracy lub w życiu
osobistym
uczysz się wtedy, gdy panuje przyjazna
atmosfera
uczestnicy różnią się między sobą i preferują
różne style uczenia się
uczysz się przez interakcję z innymi osobami
Andragogika
teoria oświaty dorosłych, dział pedagogiki
zajmujący się zagadnieniami związanymi
z procesem wychowywania ludzi dorosłych.
Jej znaczenie wzrasta wraz
z upowszechnianiem się modelu kształcenia
ustawicznego.
Planując działania szkoleniowe należy uwzględnić, że dzieci i
młodzież przyswajają w sposób odmienny niż dorośli. Oto
niektóre cechy wyróżniające nauczanie dorosłych:
Dorośli są autonomiczni. Musza znać cele szkolenia i
wewnętrznie się z nimi zgadzać. Szkolenie jest skuteczniejsze,
gdy uczestnicy mają wpływ na jego przebieg.
Dorosłych nie możemy zmusić do nauki. Do zdobywania
nowej wiedzy muszą mieć wewnętrzną motywację.
Dorośli opierają naukę o własne doświadczenia i wiedzę.
Nauczanie nowych umiejętności powinno się odnosić do ich
dotychczasowej wiedzy, umiejętności i doświadczeń. Dobrze jest
poznać je na etapie przygotowywania szkoleń i na etapie
zawierania kontraktu z grupą (to wymaga od trenera
elastycznego dostosowania programu do zdobytych na początku
szkolenia informacji o uczestnikach)
Dorośli są nastawieni na osiąganie celów. Powinni je
zdefiniować lub poznać na początku szkolenia. Powinny być
konkretne.
Dorośli muszą widzieć adekwatność szkolenia do swoich
zadań w pracy lub potrzeb osobistych. Jeśli sami nie
potrafią tego dostrzec należy wskazać uczestnikom, w jaki
sposób szkolenie może być dla nich wartościowe
Dorośli chcą wiedzieć, jak zastosować nabyte
umiejętności w praktyce. Dlatego najchętniej słuchają
praktyków i lubią wykonywać praktyczne działania. Chcą
nauczyć się, jak radzić sobie z konkretnymi sytuacjami.
Dorośli chcą być traktowani z szacunkiem. Powinni
mieć możliwość wyrażania swoich uwag i opinii w trakcie
całego szkolenia oraz mieć pewność, że są słuchani.
Informacje stojące w silnej sprzeczności z
dotychczasowa wiedzą lub systemem wartości
przyswajane są wolniej, wymagają praktycznych ćwiczeń
nastawionych na zmianę postaw. Im bardziej zmiany
dotykają cech osobowościowych tym proces uczenia dłuższy
a motywacja uczestnika szkolenia musi być silniejsza.
Dorośli wolą szkolenia nastawione na jeden problem i
ćwiczenia prowadzone w niezbyt szybkim tempie. Zbyt duża
ilość nowych informacji blokuje możliwość ich przyswojenia.
Dorośli rzadziej podejmują ryzyko, boją się popełniać błędy.
Pracują wolniej używając metody wglądu zamiast metody prób i
błędów. Oczekują, że zadania które otrzymali do wykonania będą
omówione na zajęciach.
Dorośli oczekują zaangażowania i bardzo dobrego
przygotowania do zajęć.
Szkolenia dla dorosłych musza być zorganizowane w taki sposób,
by zapewnić wygodę psychiczna i fizyczną. Długie wykłady,
niekompetentni trenerzy, niewygodne siedzenia, monotonia, brak
możliwości ćwiczenia nabywanej wiedzy, nieadekwatność tematu
szkolenia do ich oczekiwań wywołują ich irytację i opór.
Metody
Metody przyswajania wiedzy preferowane przez
dorosłych to:
dyskusja (z równorzędnymi partnerami),
praca w grupach nastawiona na rozwiązywanie
problemów,
dyskusja z ekspertem – najchętniej o konkretnym
problemie doświadczanym w pracy,
samodzielne rozwiązywanie problemu,
odgrywanie ról,
wykład.
Cechy uczenia się dorosłych
Zapamiętywalność przekazanych treści po dwóch
tygodniach od szkolenia:
Metody pasywne:
Czytał – 10%
Słyszał - 20%
Widział – 30%
Widział i słyszał – 50%
Metody aktywne:
Wypowiedział - 70%
Powiedział i robił – 90%
Jak przygotować budżet
szkolenia?
Budżet powinien przewidywać wydatki i koszty,
ponoszone na następujące elementy:
koszt wynagrodzenia dla wykładowców,
koszt wynajęcia sali,
koszt przygotowania materiałów,
koszt wyżywienia uczestników,
koszty przygotowania szkolenia,
koszty marketingu i promocji,
inne koszty ogólne związane ze szkoleniem,
koszty delegacji, dojazdów, zakwaterowania
Jakie są rodzaje szkoleń?
Podział według kryterium czasu:
wieczorowe,
weekendowe,
jednodniowe,
kilkudniowe,
ponadtygodniowe
Jakie są rodzaje szkoleń?
Podział według formy:
kurs (prowadzący przekazuje uczestnikom wiedzę
różnorodnymi metodami – do ok. 20 osób),
seminarium (uczestnicy dzielą się doświadczeniami,
prowadzący jest bardziej organizatorem – ok. 30-40 osób),
warsztat (uczestnicy pod okiem prowadzącego wypracowują
jakiś materiał ok. 16 osób),
konferencja (spotkanie specjalistów, którzy dzielą się
doświadczeniami – 50-100 osób)
Wybór prowadzącego zajęcia
Pomieszczenia do zajęć
Sala plenarna powinna zapewniać:
możliwość dowolnego ustawienia stolików
osobne miejsce siedzące dla każdego
uczestnika
dobre oświetlenia
ogrzewanie i wentylację
odpowiednią akustykę lub dodatkowe
nagłośnienie
Ustawienie stolików
W tym przypadku każdy z
uczestników widzi pozostałych.
Jest to ustawienie sprzyjające
kontaktowi
Ustawienie stolików
Ustawienie korzystne przypadku
małej przestrzeni jednak
niepraktyczne w przypadku
większej grupy (powyżej 25 osób)
Ustawienie stolików
Idea „okrągłego stołu”. Nie ma tu
miejsca na tablicę i rzutnik.
Uczestnicy pracują z materiałami, które
mają przed sobą. Ustawienie dobre w
przypadku dyskusji. Odstęp miedzy
stolikami nie może być zbyt duży, gdyż
uniemożliwia kontakt wzrokowy.
Ustawienie stolików
Ustawienie wykorzystujące kwadratowe
stoliki
Pomoce szkoleniowe
Zastosowanie środków audiowizualnych:
przyciąga i podtrzymuje uwagę
budzi większe zaangażowanie
potwierdza i utrwala przekazywaną wiedzę
ułatwia zapamiętywanie
uatrakcyjnia zajęcia
działa silniej niż słowo mówione
Materiały drukowane – zasady tworzenia i używania:
czytelny druk
niezbyt dużo tekstu na jednej stronie
świadome zastosowanie: zróżnicowanej czcionki, zszywania lub
zachowywania luźnych kartek, drukowania po jednej lub dwóch
stronach
świadome rozdawanie materiałów po skończonej prezentacji
lub w jej trakcie, jeśli słuchacze maja ich używać razem z
prowadzący.
Slajdy
Przy przygotowywaniu slajdów należy
kierować się następującymi wytycznymi:
powinny być proste w formie i obejmować
jeden przekaz
liternictwo i rysunki powinny być
odpowiednio duże, łatwe do odczytania,
należy unikać napisów pionowych
Film
Przy jego wykorzystaniu należy także pamiętać o
kilku zasadach:
film nie powinien być zbyt długi
musi obrazować sytuacje omawiane w trakcie wykładu
język filmu musi być zrozumiały dla uczestników
szkolenia
należy omówić film po jego zakończeniu, analizując w
formie dyskusji wnioski lub/i możliwe rozwiązania
prezentowanego przez film zagadnienia
Jak przygotować szkolenie od
strony merytorycznej?
Istotne jest odpowiedzenie na pytania:
Jakiego typu szkolenia chcemy oferować?
Komu chcemy te szkolenia oferować?
Planowanie zajęć
Przy opracowaniu rozkładu zajęć należy pamiętać, że:
przerwy powinny być zaplanowane w odstępach nie
dłuższych niż 1,5 - 2 godziny.
czas trwania przerwy nie powinien być krótszy niż 15 minut.
jeśli zajęcia mają trwać cały dzień, warto zaplanować jedną
dłuższą przerwę, trwającą ok. 1 - 1,5 godziny.
Każde zajęcie powinno mieć
następujące elementy:
temat
cele jakie powinny osiągnąć uczestnicy
metody
zadania dla uczestników
określenie czasu
Określanie celów
Określanie celów, to jedna z najważniejszych i
najtrudniejszych do opanowania umiejętności
prowadzącego.
Cel szkolenia jest tym, co w zakresie wiedzy,
umiejętności czy postaw powinien osiągnąć
uczestnik w czasie szkolenia.
Można rozróżnić cele główne i szczegółowe
(konkretne nazwanie tego, co uczestnik powinien
osiągnąć podczas konkretnego zajęcia).
Dobór metody
Przed zastosowaniem metody należy z nią dokładnie
zapoznać uczestników, by nie mieli poczucia niepewności
czy bezradności.
Metody stosowane w uczeniu dorosłych można
podzielić na służące:
przekazywaniu treści
uzyskaniu reakcji uczestników
zastosowaniu wiedzy i umiejętności w praktyce
rozwojowi integracji grupy
Techniki aktywnego uczenia
się.
Techniki aktywnego uczenia się, które razem
tworzą metodologię partycypacyjną, gwarantują,
że uczestnicy są całkowicie zaangażowani w
proces edukacji. Uczestnicy nie są traktowani,
jako pasywni odbiorcy wiedzy, ale jako partnerzy
w projektowaniu i realizowaniu kursów.
Budowanie atmosfery
Atmosfera musi zostać zbudowana przez prowadzącego.
Dobra atmosfera uwarunkowana jest następującymi elementami:
aktywność – uczestnicy muszą aktywnie brać udział w procesie
uczenia, nawet podczas wykładów
bezpieczeństwo – uczestnicy musza czuć się bezpiecznie, gdy
popełniają błędy i próbują nowych zachowań, bez groźby
ośmieszenia czy jakiejkolwiek innej kary
postępy procesu uczenia się – uczestnicy musza odczuć, ze robią
postępy, muszą poznawać swoje wyniki, doświadczać sukcesu
akceptacja – uczestnicy muszą czuć się akceptowani i być rzetelnie
informowani o postępach w szkoleniu (rzetelna informacja zwrotna)
Jakie normy stosowane w grupie tworzą
odpowiednią atmosferę do pracy?
angażujemy się i dzielimy doświadczeniami,
staramy się być szczerzy,
nie mówimy o nieobecnych,
mówimy w pierwszej osobie (ja zamiast my lub oni),
unikamy uogólnień,
unikamy rozmów na boku, podczas wypowiedzi innych
osób,
opinie na temat innych staramy się wyrażać wprost,
otwarcie mówimy, co nam przeszkadza i czego
oczekujemy.
Cechy dobrego trenera
Umiejętność aktywnego słuchania
Cierpliwość.
Indywidualny i życzliwy stosunek do każdego uczestnika.
Umiejętność wyzwalania inicjatywy.
Umiejętność przyznawania się do własnych błędów.
Samodyscyplina.
Nie osądzanie.
Uczciwość.
Umiejętność obserwacji.
Umiejętność komunikacji.
Stanowczość.
•Stanowczość.
Komunikacja niewerbalna
Podczas normalnej rozmowy dwóch osób
ponad 65 % informacji przekazywanych jest
niewerbalnie.
W czym wyraża się komunikacja
niewerbalna ?
Sposób, w jaki tworzymy otoczenie fizyczne, w którym pracujemy i
mieszkamy
Sposób w jaki:
Siedzimy
Stoimy
Chodzimy
Kontaktujemy się wzrokowo
Nasze otoczenie
Dom
Pracę
Samochód
Rodzinę
Przyjaciół
Ton głosu
Wygląd:
Twarz, włosy, ciało
Ubranie
Męskość, kobiecość
Mimikę
Charakterystyczny dla nas sposób ekspresji emocji
Gesty
Odległość w jakiej stajemy od kogoś
Tematy programów do
zaliczenia
-
Kurs dla dzieci (nauczanie początkowe)
-
Kurs dla licealistów
-
Kurs dla nauczycieli
-
Kurs dla ratowników górskich
-
Kurs dla ratowników drogowych
-
Kurs dla ratowników wodnych
-
Kurs dla strażaków
-
Kurs dla pracowników zakładów chemicznych
-
Kurs dla elektryków
-
Kurs dla kierowców
-
Kurs dla żołnierzy/policjantów/straży miejskiej
-
Kurs dla pracowników instytucji użytku publicznego