Metody kształcenia

Mirosława Żurawska

1.Definicja metody

nauczania

• Systematycznie stosowany

sposób pracy nauczyciela z
uczniami, umożliwiający uczniom
opanowanie wiedzy wraz
z umiejętnością posługiwania się
nią w praktyce, jak również
rozwijanie zdolności
i zainteresowań umysłowych
(Okoń, 1960).

cd

• Jest to wypróbowany

i systematycznie stosowany
układ czynności nauczycieli i
uczniów, realizowanych
świadomie w celu spowodowania
założonych zmian
w osobowości uczniów

(Okoń, 1987).

Cd.

Czynności nauczyciela, dzięki

którym wprowadza on do lekcji
wiadomości i kieruje ich
obiegiem, mogą toczyć się wg
rozmaitych wzorców;
najbardziej typowe wzorce
noszą nazwę metod nauczania
(Kruszewski, 1994).

2.

Kryteria

doboru

metody:

• wiek uczniów,
• charakterystyczne właściwości

danego przedmiotu,

• cele kształcenia,
• szczegółowe zadania

dydaktyczne.

cd

Racjonalnie dobierane

metody odpowiadają na
pytanie:

jak to należy czynić w

zakresie różnych
przedmiotów i szczebli pracy
dydaktycznej.

3.Klasyfikacja metod

kształcenia

K. Sośnicki (1948)- dwie metody

uczenia się:

• a) uczenie się sztuczne (metody

podające),

• b) uczenie się naturalne

( metody poszukujące).

cd

B. Nawroczyński (1961)–

wyróżnia metody:

• a) podające,
• b) poszukujące,
• c) laboratoryjne

.

cd

Cz.Kupisiewicz: wyróżnia metody

oparte na :

• obserwacji i pomiarze,
• słowie,
• działalności praktycznej,
oraz gry dydaktyczne
i nauczanie programowane.

4. Najczęściej spotykany

podział metod kształcenia.

• metody słowne: pogadanki,

dyskusje, opisy, opowiadania,
wykłady, praca z książką -
dominującą cechą jest
przekazywanie gotowych informacji.

• metody oglądowe: pokazy

przedmiotów, zjawisk, procesów,
filmów, tablic oraz wycieczki.

cd

• metody samodzielnej pracy ucznia:
a) ćwiczenia laboratoryjne,
b) rozwiązywanie zadań,
• metoda problemowa -nauczanie

problemowe,

• nauczanie programowane,
• nauczanie wspomagane

komputerowo,

• metoda projektów.

4.1. Metody słowne

• pogadanka - rozmowa nauczyciela z

uczniami.

Nauczyciel stawia pytania zmierzając do

osiągnięcia znanego sobie celu
a uczniowie udzielają odpowiedzi.
Uczniowie krok po kroku przechodzą ze
stanu „niewiedzy” do stanu wiedzy.
Pytania stawiane uczniom muszą być dla
nich jasne, zrozumiałe i jednoznaczne

.

cd

Wyróżniamy pogadankę :
• wstępną,
• zasadniczą - zaznajamiającą z

nowym materiałem,

• syntetyzującą i utrwalającą

nowe wiadomości,

• kontrolną

.

cd

Pogadanka jest

stosowana w :

• a) szkole

podstawowej,

• b) gimnazjum,
• c) młodszych

klasach liceum.

cd

• Opowiadanie- zaznajomienie uczniów z

rzeczami, zjawiskami
i procesami w postaci ich słownego opisu.
Uwydatnia dynamizm akcji.

Stosowane w młodszych klasach szkoły

podstawowej oraz
w niektórych przedmiotach w klasach
starszych np. na geografii, historii, językach
obcych.

cd

•

wykład - przekazywanie przez

nauczyciela logicznie

uporządkowanych informacji

dotyczących zjawisk i procesów

Pobudza myślenie hipotetyczno-

dedukcyjne.

Stosowany w szkole średniej

i wyższej.

Przygotowywanie uczniów do

korzystania z wykładu:

• zaznajomienie ich z planem

wykładu: cel, temat i podtematy,

• kontrola notatek z wykładu,
• kontrola i ocena treści

przyswajanych na wykładzie,

• łączenie wykładu z innymi

metodami np. pokazem,
pogadanką, pracą z książką.

cd

dyskusja - wymiana poglądów na

określony temat.

Dyskusja wymaga przygotowania

uczniów do wymiany myśli zarówno w

sensie merytorycznym jak i

formalnym.

Trzeba zwrócić uwagę na jasne

formułowanie dyskutowanych

problemów, prezentowanie własnych

punktów widzenia.

cd

• Obalanie niesłusznych poglądów

argumentami konkretnymi,
trafiającymi do przekonania.

• Dyskusja wzbogaca znany już

uczniom materiał o nowe elementy,
porządkuje go, syntetyzuje i utrwala
a przede wszystkim rozwija ich
umiejętność samodzielnego
formułowania dłuższych wypowiedzi
i obrony własnych poglądów.

cd

•

praca z książką – jeden z

ważniejszych sposobów poznawania

i utrwalania wiedzy.

• Przedmiot pracy z książką: lektura,

wyszukiwanie odpowiedzi na pytania,

analiza tekstu, streszczenie poglądów

autora, uczenie się na pamięć.

• Przygotowanie uczniów:

umiejętność płynnego czytania i

sporządzania notatek, analiza spisu

treści, umiejętność korzystania z

katalogów bibliotecznych.

4.2. Metody oglądowe

.

• Pokaz – prezentacja przez

nauczyciela przedmiotów, zjawisk
i procesów.

• Modele i obrazy.
• Cechy dobrego pokazu.
• Filmy, materiały na CD i DVD.
• Wycieczki.

4.3. Metody

samodzielnej pracy

ucznia.

• Ćwiczenia laboratoryjne.
• Pomiar

4.4. Metoda problemowa

• Oddzielne opracowanie

4.5. Metoda projektów.

4.6. Nauczanie – uczenie się

wspomagane komputerowo.