Wprowadzenie do Object

Pascal

W środowisku Delphi

Programowanie

(powtórka)

•

Asembler

–

Zalety i wady

•

Języki wysokiego poziomu

–

Delphi, C++, Basic, Java

•

Przyczyny popularności C++ (Microsoft Visual

Studio, Borland C++ Builder)

•

Przyczyny popularności języka Basic (Visual Basic)

•

Przyczyny popularności języka Java (JDK, Visual

Café)

•

Czemu Delphi?

•

Może PHP lub Pearl?

Czym jest Delphi?

•

Przyczyny popularności Pascala (od lat 80tych)

•

Object Pascal

•

Delphi – środowisko tworzenia i uruchamiania

programów w Object Pascalu

•

Narzędzie klasy RAD

•

Środowisko wizualne

•

Wersje

–

Personal Edition (

www.borland.pl

) - 85 komponentów

–

Professional – 255 komponentów

–

Enterprise (obsługa baz danych) – ponad 300

komponentów

Komponenty

•

Komponent – obiekt (graficzny) do budowy

interfejsu, z biblioteki VCL

•

Interfejs – najważniejszy czy nie?

•

Projektant formularzy

•

Inspektor obiektów

–

Właściwości (wygląd i zachowanie komponentów)

–

Zdarzenia (akcje podejmowane po zajściu

określonych wydarzeń)

•

Edytor kodu

•

PROJEKT == APLIKACJA

Pliki Delphi

•

*.pas – pliki zawierające kod źródłowy modułów

(w szczególności formularzy)

•

*.dfm – informacje o formularzach (np. o ich

komponentach i usytuowaniu)

•

*.dcu – skompilowane pliki modułów

•

*.dpr – plik główny aplikacji

•

*.cfg – opcje Delphi (ustawienia kompilatora)

•

*.dof – opcje projektu

•

*.res – pliki z zasobami (ikona dla pliku

wykonywalnego, obrazy graficzne zawarte w

komponentach, multimedia)

Struktura aplikacji

•

Program główny

•

W praktyce nieograniczona liczba modułów

zapisanych w niezależnych plikach, w

szczególności odpowiadających formularzom

•

Rola programu głównego

•

Podział kodu na moduły

–

Reguły podziału

–

Zalety

•

Moduł Windows.pas – WinAPI

•

Istota i zalety korzystania z WinAPI

Komunikacja w trybie

DOS

•

Dyrektywy kompilatora
{$dyrektywa parametr}

•

Dyrektywa {$APPTYPE
CONSOLE}

•

Konwencja Turbo Pascala

•

Komunikacja: readln, writeln

•

Przykład: Project1

Plik projektu

•

Plik projektu (głównego modułu aplikacji) ma rozszerzenie .dpr

•

Jest punktem startowym i końcowym aplikacji

•

Składnia

program HelloWorld;
uses
Forms,
umain in ‘umain.pas’; {np. formularz}
{$R *.res}

begin
Application.Initialize;
Application.CreateForm(TForm1, Form1);
Application.Run;
end.

Budowa pliku kodu

źródłowego

unit Unit1
interface
uses
windows, messages,

SysUtils, Classes, Graphics,

Controls, Forms, Dialogs;

type
TForm1 = class (TForm)
private
//private declarations
public
//public declarations
end;

var
Form1: TForm1;

implementation
{$R *.dfm}
initialization
//to musi wprowadzić

programista

finalization //j.w.
end.

Przykład

•

Skrajne rozdrobnienie na moduły

•

Plik główny (projektu)

•

Trzy moduły

•

Sygnatury (nagłówki) udostępnianych
komponentów programu (aplikacji)

•

Implementacja tych komponentów

•

Przykład: Project2

Struktura modułu

•

Instrukcja unit

•

Sekcja interface

–

Opisuje co w danym module „widzi” reszta aplikacji

–

Nie zwiera kodu wykonawczego lecz typy, stałe,

zmienne, nagłówki procedur i funkcji, interfejsy klas (!!)

•

Sekcja implementation

–

Fragment kodu wykonawczego całej aplikacji

–

Zmienne, typy, stałe, procedury i funkcje, klasy (!!) o

zasięgu lokalnym

–

Implementacje procedur, funkcji i metod klas (!!)

•

Uwaga: hermetyczność klas w ramach tego

samego modułu jest naruszana

Klauzula uses

•

Informuje kompilator, że powinien dołączyć kod
znajdujący się w modułach wymienionych w tej
klauzuli

•

Może występować zarówno w części interfejsu jak
i implementacji

•

Występuje natychmiast za słowami: interface i
implementation

•

Jeśli dwa moduły odwołują się do siebie, to w celu
uniknięcia błędu cyklicznych odwołań, M1
powinien odwoływać się do M2 w sekcji interfejsu,
natomiast M2 do M1 – w sekcji implementacji

Inicjalizacja i finalizacja

•

Sekcja initialization

–

Kod tej sekcji modułu jest uruchamiany przed pozostałą częścią

modułu

–

Innymi słowy, jest on wykonywany w momencie ładowania modułu

do pamięci operacyjnej

–

Typowo służy do inicjalizacji zmiennych (lokalnych, globalnych), w

szczególności do tworzenia zmiennych dynamicznych

(wskaźnikowych)

•

Sekcja finalization

–

Zwykle ma sens tylko wtedy, gdy w module występuje również sekcja

inicjalizacji

–

Stosowana do wykonywania kodu „porządkującego”, np.

zwalniającego pamięć przydzieloną do obiektów w sekcji inicjalizacji

–

Sekcje finalizacji wielu modułów są wykonywane w przeciwnej

kolejności niż wcześniej wykonane sekcje inicjalizacji

•

Przykład: Project3

Testowanie

oprogramowania

•

Typy błędów

–

Leksykalne (nazewnicze)

–

Składniowe (syntaktyczne)

–

Semantyczne (błędny algorytm)

–

Wykonawcze (run time)

•

Błędy wykrywane przez kompilator (linker)

–

Leksykalne

–

Składniowe

•

Błędy wymagające korekty koncepcyjnej (pomocny w

ich identyfikacji debugger)

–

Semantyczne

•

Błędy wykrywane dzięki debuggerowi

–

wykonawcze

Śledzenie ścieżek

wykonywania aplikacji

•

Praca „krokowa” („krok” o różnej długości)

–

Przykład: Project3

–

Instrukcja po instrukcji na tym samym poziomie architektury

aplikacji (tzn. bez zagnieżdżania w wywoływane procedury,

funkcje i metody), ang. step over

–

Instrukcja po instrukcji, ang. trace into

–

Do kolejnego wiersza kodu źródłowego, ang. trace into next

source line (bez względu na przepływ sterowania – przejście do

kolejnego wiersza)

–

Przejście do pozycji kursora w kodzie (ang. run to cursor)

–

Zatrzymanie po powrocie z procedury lub funkcji, ang. run until

return

–

Wskazanie miejsca zatrzymania, ang. show execution point

(istotne, gdy oglądamy inny fragment programu)

–

Dodawanie pułapek, ang. add breakpoint (wykonanie w czasie

rzeczywistym, aż do napotkania pułapki

Podglądanie i modyfikacja

zmiennych

•

„Czujki”, ang. add watch, służą do bieżącej kontroli
stanu wybranych zmiennych w trakcie krokowego
(por. poprzedni slajd) wykonywania programu

•

Sprawdzanie wartości określonych wyrażeń, ang.
evaluate, zbudowanych na bazie dostępnych w
danym kontekście elementów (zmiennych)
programu

•

Modyfikacja wybranych zmiennych (pól obiektów)
programu, ang. modify, w celu sprawdzenia zmiany
jego zachowania (jednorazowa, bez modyfikacji
kodu)

Podsumowanie

•

Zintegrowane środowisko typu RAD

•

Programowanie wizualne (VCL)

•

Styl programowania

–

Strukturalny

–

Obiektowy

–

Modułowy

•

Perspektywy rozwoju Object Pascal