Wydolność

opiekuńczo-

pielęgnacyjna

rodziny

Choroba i

niepełnosprawność

Diagnoza rodzinna

Należy ustalić:

w pełnieniu jakich funkcji rodzina nie

radzi sobie lub radzi sobie w sposób

niewystarczający –
/aspekty zagrożenia i dysfunkcjonalności/;

jakie są tego przyczyny;

jaki powinien być zakres pomocy, która

odciąży rodzinę, ale jednocześnie nie

uzależni jej od świadczeniodawcy.
/określenie potencjału rodziny/

Propozycje wzmocnienia
rodziny

zapewnienie stałej pomocy w

pielęgnacji i rehabilitacji rodzinom
o niskim poziomie wiedzy i
wykształcenia;
ochrona osoby chorej i
niepełnosprawnej w sytuacji
patologii, nadzór kuratora,
powiadomienie pracownika
socjalnego lub prokuratury.

Wydolność opiekuńczo-

pielęgnacyjna

Wydolność rodziny to wypadkowa

wielu powiązanych ze sobą

przejawów życia rodzinnego /

czynniki wewnątrzrodzinne/

oraz pomocy udzielanej rodzinie

przez różne systemy wspierające

/ czynniki zewnątrzrodzinne/.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Poziom sprawności fizycznej i psychicznej

członków rodziny

Stanowi podstawę określenia potrzeb

opiekuńczo- pielęgnacyjnych rodziny.

Ograniczona sprawność występująca u

więcej niż jednej osoby w rodzinie, choroba

terminalna, psychiczna, alkoholizm,

zwłaszcza jeśli dotyczy to głównego

opiekuna rodziny /kobieta/ stanowi

sytuację szczególnego deficytu opieki.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Pełność i niepełność rodziny

Niepełność rodziny wskazuje na brak

prawidłowej struktury rodziny. Brak

jednego z dorosłych członków rodziny

powoduje nadmierne obciążenie drugiego i

skazuje go na przejęcie części

pozostawionych obowiązków. W przypadku

pojawienia się choroby lub

niepełnosprawności następuje przeciążenie

jedynego opiekuna rodziny lub jeśli

choroba jego dotyczy, dezorganizacja życia

rodziny.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Wielodzietność

Zwiększa wydolność rodziny, jeśli dzieci są

już samodzielne i dorosłe, gdyż zwiększa

się ilość osób uczestniczących w opiece.

Zmniejsza wydolność w okresie dzieciństwa

i wczesnej młodości, brak samodzielności

związanej z wiekiem wskazuje na duży

deficyt opieki.

Choroba lub niepełnosprawność jest

dodatkowym obciążeniem dla rodziny.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Fazy życia rodzinnego

Kulminacja opieki łączy się głównie z

średnią fazą małżeństwa oraz z okresem

starości.

Choroba przewlekła lub

niepełnosprawność wymagają realizacji

funkcji opiekuńczej niezależnie od fazy

cyklu rozwoju rodziny, może to

prowadzić do kumulacji zadań

opiekuńczo- pielęgnacyjnych

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Motywacje

Motywacja do podjęcia opieki nad osobą

chorą i niepełnosprawną powiązana jest z

więzią emocjonalną łączącą członków

rodziny. Im większa więź, tym większe

prawdopodobieństwo podjęcia zadań

opiekuńczych. Czasami motywuje do opieki

społeczny nacisk- normy społeczno-

obyczajowe, związane z przekonaniem, że

rodzina jest podstawowym dostarczycielem

opieki, sankcjonowanie odrzucenia chorego.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Dyspozycyjność członków rodziny

Oznacza obecność w domu choćby jednego

członka rodziny, który może

zagwarantować opiekę osobie chorej lub

niepełnosprawnej. Dyspozycyjność może

ulegać czasowym zmianom np. zmiany

etapów cyklu życia rodziny, możliwość

korzystania z urlopów, tygodniowy i

dzienny rytm pracy i nauki.

Współcześnie jest poważnie ograniczona

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Sytuacja bytowa

Choroba i niepełnosprawność prowadzą

do pogorszenia sytuacji materialnej

rodziny niezależnie od przynależności

społeczno- zawodowej i miejsca

zamieszkania / koszty leczenia i

rehabilitacji, utrata pracy, renta,

niezaradność życiowa członków rodziny

itp./

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Wiedza i umiejętności

Chodzi o prawidłowe wykonywanie

czynności opiekuńczo- pielęgnacyjnych

lub/i aktywny udział rodziny we

wspomaganiu emocjonalnego i

społecznego rozwoju dziecka. Poziom

tej wiedzy jest połączony często z

poziomem wykształcenia matek.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Wykształcenie

Wykształcenie na poziomie

podstawowym i poniżej jest określane

jako cecha stwarzająca zagrożenie

rozwoju biosocjokulturowego dziecka.

Niski poziom wykształcenia jest łączony

z niezaradnością, biedą i problemami

wydolności opiekuńczej.

Czynniki

wewnątrzrodzinne

Sytuacje szczególne- patologia

Przemoc,przestępczość, agresja

wskazuje na łamanie

elementarnych norm współżycia

społecznego, jest zagrożeniem

bezpośrednim dla chorego i

niepełnosprawnego.

Propozycje wzmocnienia
rodziny

Współpraca między pielęgniarką rodzinną,

lekarzem rodzinnym, pracownikiem

socjalnym dla wzmocnienia potencjału

opiekuńczego rodziny;
Aktywizacja społecznego systemu wsparcia-

zmotywowanie do współpracy krewnych i

przyjaciół rodziny z deficytem opieki;
Odciążenie nadmiernie obarczonego

obowiązkami członka rodziny poprzez

właściwy podział ról i zadań;
Terapia psychologiczna rodziny, gdy

występuje deficyt więzi emocjonalnych;

Propozycje wzmocnienia
rodziny

Propozycja pomocy z zewnątrz w formie

wolontariatu, pracy PCK, opieki odpłatnej,

pomocy sąsiedzkiej;
Zapewnienie pomocy finansowej ustawowo

gwarantowanej, leki z darów,

dofinansowanie obiadów w szkole, kolonii,

turnusów rehabilitacyjnych oraz propozycje

alternatywnych źródeł wsparcia-

np.wspólnoty religijne;
Kontakt z grupami samopomocy, grupami

wsparcia, stowarzyszeniami oraz

odpowiednimi instytucjami

Propozycje wzmocnienia
rodziny

Zapewnienie stałej pomocy w
pielęgnacji i rehabilitacji rodzinom
o niskim poziomie wiedzy i
wykształcenia;
Ochrona osoby chorej i
niepełnosprawnej w sytuacji
patologii, nadzór kuratora,
powiadomienie pracownika
socjalnego lub prokuratury.