Wolność zrzeszania

Wolność zrzeszania

Art. 58 Konstytucji w sposób ogólny wyraża wolność

Art. 58 Konstytucji w sposób ogólny wyraża wolność

zrzeszania się, nie konkretyzując w jakich formach

zrzeszania się, nie konkretyzując w jakich formach

organizacyjnych wolność ta może być realizowana.

organizacyjnych wolność ta może być realizowana.

możliwość zrzeszania się ma na celu wspólne

możliwość zrzeszania się ma na celu wspólne

rozwijanie obywatelskiej aktywności politycznej,

rozwijanie obywatelskiej aktywności politycznej,

społecznej, gospodarczej i kulturalnej. Wymienione

społecznej, gospodarczej i kulturalnej. Wymienione

rodzaje działalności są określone bardzo ogólnie, co

rodzaje działalności są określone bardzo ogólnie, co

oznacza, że wspólny czynny udział obywateli w życiu

oznacza, że wspólny czynny udział obywateli w życiu

społecznym może przybierać w konkretnych

społecznym może przybierać w konkretnych

sytuacjach bardzo rozmaitą postać i konkretne cele

sytuacjach bardzo rozmaitą postać i konkretne cele

wspólnej działalności obywateli są także bardzo

wspólnej działalności obywateli są także bardzo

różne. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny

różne. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny

stwierdził, że zasada wolności zrzeszania się

stwierdził, że zasada wolności zrzeszania się

obywateli nie ma charakteru absolutnego (

obywateli nie ma charakteru absolutnego (

sygn. K.

sygn. K.

6/90

6/90

, OTK w 1991 r., s. 20).

, OTK w 1991 r., s. 20).

Istota zrzeszania

Istota zrzeszania



Z treści art. 84 ust. 2 Konstytucji wynika, że nie o każdą

Z treści art. 84 ust. 2 Konstytucji wynika, że nie o każdą

grupową aktywność obywateli chodzi w tym przepisie, lecz

grupową aktywność obywateli chodzi w tym przepisie, lecz

o działalność zorganizowaną i mającą cechy pewnej

o działalność zorganizowaną i mającą cechy pewnej

trwałości. Do aktywności społecznej, jaką ma na względzie

trwałości. Do aktywności społecznej, jaką ma na względzie

art. 84 Konstytucji, nie należą więc spontaniczne działania

art. 84 Konstytucji, nie należą więc spontaniczne działania

nawet dużych grup obywateli (np. wspólne gaszenie pożaru

nawet dużych grup obywateli (np. wspólne gaszenie pożaru

albo wspólne działania nawet zorganizowane, ale nie

albo wspólne działania nawet zorganizowane, ale nie

mające cech trwałości, jak np. manifestacja, kwesta).

mające cech trwałości, jak np. manifestacja, kwesta).

Organizacyjne formy, w które może być przybrana wspólna

Organizacyjne formy, w które może być przybrana wspólna

działalność obywateli, określone są w przepisie ust. 2 art.

działalność obywateli, określone są w przepisie ust. 2 art.

84 Konstytucji. Ich wyliczenie ma jedynie charakter

84 Konstytucji. Ich wyliczenie ma jedynie charakter

przykładowy, o czym świadczą użyte słowa "jak również

przykładowy, o czym świadczą użyte słowa "jak również

inne organizacje społeczne". Dlatego też do użytych w

inne organizacje społeczne". Dlatego też do użytych w

przepisie nazw organizacji nie można przywiązywać

przepisie nazw organizacji nie można przywiązywać

decydującego znaczenia. K 6/90

decydującego znaczenia. K 6/90

Partie polityczne

Partie polityczne



partia polityczna jest z jednej strony formą

partia polityczna jest z jednej strony formą

urzeczywistniania wolności zrzeszania się, i

urzeczywistniania wolności zrzeszania się, i

w szczególności realizowania aspiracji do

w szczególności realizowania aspiracji do

zorganizowanego współdziałania w

zorganizowanego współdziałania w

sprawowaniu władzy, z drugiej strony

sprawowaniu władzy, z drugiej strony

natomiast przez jej zdolność oddziaływania

natomiast przez jej zdolność oddziaływania

na kształtowanie polityki państwa stanowi

na kształtowanie polityki państwa stanowi

element systemu politycznego. Prawo

element systemu politycznego. Prawo

konstytucyjne uznaje niejednokrotnie partie

konstytucyjne uznaje niejednokrotnie partie

polityczne nie tylko za ważny, ale także za

polityczne nie tylko za ważny, ale także za

konstytucyjnie niezbędny element

konstytucyjnie niezbędny element

liberalnego demokratycznego porządku

liberalnego demokratycznego porządku

prawnego (

prawnego (

sygn.

sygn.

Pp 1/99

Pp 1/99

Wewnętrzny demokratyzm

Wewnętrzny demokratyzm



Dla zwolenników poglądu, że demokratyzm metod wpływania na

Dla zwolenników poglądu, że demokratyzm metod wpływania na

kształtowanie polityki państwa powiązany jest w sposób konieczny z

kształtowanie polityki państwa powiązany jest w sposób konieczny z

demokracją wewnątrzorganizacyjną, dalsze obowiązywanie oraz

demokracją wewnątrzorganizacyjną, dalsze obowiązywanie oraz

interpretacja art. 8 ustawy o partiach politycznych nie budzą

interpretacja art. 8 ustawy o partiach politycznych nie budzą

najmniejszych wątpliwości. Taki sposób pojmowania wolności tworzenia i

najmniejszych wątpliwości. Taki sposób pojmowania wolności tworzenia i

działania partii politycznych przyjmują np. autorzy wydanego ostatnio

działania partii politycznych przyjmują np. autorzy wydanego ostatnio

komentarza do ustawy o partiach politycznych. (Por. A. Gorgol, M.

komentarza do ustawy o partiach politycznych. (Por. A. Gorgol, M.

Granat, J. Sobczak,

Granat, J. Sobczak,

Ustawa o partiach politycznych. Komentarz

Ustawa o partiach politycznych. Komentarz

,

,

Warszawa 2000, s. 34-37). Komentując postanowienia art. 8 autorzy ci

Warszawa 2000, s. 34-37). Komentując postanowienia art. 8 autorzy ci

traktują je jako samodzielną, w dużym stopniu niezależną od

traktują je jako samodzielną, w dużym stopniu niezależną od

postanowień konstytucji, przesłankę ingerencji w wewnętrzną

postanowień konstytucji, przesłankę ingerencji w wewnętrzną

organizację partii i za nietrafną uznają tezę, że “partie jako organizacje

organizację partii i za nietrafną uznają tezę, że “partie jako organizacje

dobrowolne powinny mieć prawo do takiej wewnętrznej organizacji, jaką

dobrowolne powinny mieć prawo do takiej wewnętrznej organizacji, jaką

sobie same wybiorą.” Ich zdaniem “partia, nawet jako organizacja

sobie same wybiorą.” Ich zdaniem “partia, nawet jako organizacja

dobrowolna, powinna zachowywać wewnętrzną demokrację” (s. 34). W

dobrowolna, powinna zachowywać wewnętrzną demokrację” (s. 34). W

konsekwencji prowadzi ich to do twierdzenia, że jeżeli partia wprowadzi

konsekwencji prowadzi ich to do twierdzenia, że jeżeli partia wprowadzi

do statutu zmiany niezgodne z postanowieniami art. 8 ustawy o partiach

do statutu zmiany niezgodne z postanowieniami art. 8 ustawy o partiach

politycznych, a Trybunał Konstytucyjny na wniosek Sądu Okręgowego w

politycznych, a Trybunał Konstytucyjny na wniosek Sądu Okręgowego w

Warszawie uzna ich niezgodność z konstytucją, to sąd powinien

Warszawie uzna ich niezgodność z konstytucją, to sąd powinien

wykreślić wpis partii z ewidencji, skutkiem czego partia zostaje

wykreślić wpis partii z ewidencji, skutkiem czego partia zostaje

postawiona w stan likwidacji (s. 64), co jest tezą dyskusyjną. Pp 1/99

postawiona w stan likwidacji (s. 64), co jest tezą dyskusyjną. Pp 1/99