Zaburzenia
somatoformiczne

Konflikt, lęk i soma

Zaburzenia
somatoformiczne



Przybierające formę cielesną

(somatyczną)



Upośledzenie czynności somatycznych
(paraliż, głuchota, ślepota, ból)



Brak przyczyn organicznych



Związek objawów z czynnikami
psychicznymi



Obojętność na dolegliwości somatyczne

(zazwyczaj)



Objawy nie podlegają kontroli dowolnej

Rodzaje zaburzeń
somatoformicznych



Konwersja



Zaburzenia somatyzacyjne



Zaburzenia bólowe



Hipochondria



Dysmorficzne zaburzenia ciała

Konwersja



Przekształcenie stresu psychicznego

(konflikt, lęk)

w objawy fizyczne



Jeden (rzadziej kilka) objawów
sugerujących schorzenie
neurologiczne lub chorobę
somatyczną



Konflikty, stresory poprzedzają
wystąpienie objawów

Zaburzenia somatyzacyjne



Dolegliwości obejmujące wiele narządów

,

pojawiające się

przed 30 rż

.,

nie ma

podstaw organicznych



np. zmęczenie, omdlenia, palpitacje serca,

zaburzenia miesiączkowania, mdłości,

wzdęcia, niestrawność, bóle pleców,

stawów, kończyn, zawroty głowy, bóle w

klatce piersiowej, bóle brzucha, głowy,

problemy seksualne, bezsenność,

biegunki, zaparcia, trudności w

oddychaniu



Objawy częściej po prawej stronie ciała –

zaangażowanie lewej, werbalnej półkuli

Zaburzenia bólowe



Ból

w jednej lub kilku częściach

ciała



Pogorszenie samopoczucia i
sprawności funkcjonowania

Hipochondria



Przekonanie o cierpieniu na poważną

chorobę

albo silna,

nadmierna obawa

przed zachorowaniem



Utrzymuje się pomimo dowodów

błędności



Zamartwianie się drobnymi objawami



Negatywny wpływ na relacje rodzinne



Opór przed zaakceptowaniem

psychicznego charakteru dolegliwości

Dysmorficzne zaburzenia
ciała



Zaabsorbowanie wyimaginowanym
defektem wyglądu



Drobne braki fizyczne wzbudzają
przesadną troskę



Pogorszenie samopoczucia i
funkcjonowania zawodowego i
rodzinnego

Zaburzenia podobne –
problem diagnozy



Symulowanie:



dowolna kontrola objawów

, czerpanie

korzyści z objawów



Zaburzenia pozorowane:



świadome wytwarzanie objawów

, nie

ma celu i korzyści



Zaburzenia psychosomatyczne:



dysfunkcje somatyczne spowodowane
stresem

Zaburzenia
somatoformiczne –
wyjaśnienie i leczenie



Wyjaśnienie:



psychoanalityczne –

konwersja lęku



teoria komunikacyjna –

posługiwanie się chorobą

aby poradzić sobie z negatywnymi emocjami

oraz aby negocjować trudne układy
interpersonalne



np. konwersyjna ślepota u osób, które były
świadkami okrutnego mordowania ich bliskich



teoria blokowania percepcji – hamowanie
dostępu bodźców wzrokowych do świadomości



Leczenie:



konfrontacja, sugestia, wgląd

Zaburzenia
dysocjacyjne

Rozdwojenie jaźni i utrata
pamięci

Zaburzenia dysocjacyjne



Współistnienie

lub przemienność

kilku procesów psychicznych bez
ich wzajemnej świadomości



Brak oddziaływania pomiędzy nimi



Oderwanie pewnego obszaru
pamięci od świadomości



Uraz psychiczny poprzedza objawy

Formy zaburzeń
dysocjacyjnych



Amnezja dysocjacyjna

(wsteczna lub

pourazowa)



Depersonalizacja



Derealizacja

(odczuwanie zmian

otaczającego świata)



Pomieszanie tożsamości



Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości

(zaburzenie osobowości wielorakiej):



dwie lub więcej tożsamości, brak wzajemności

w świadomości tej drugiej



każda zintegrowana i sprawująca

naprzemiennie kontrolę nad zachowaniem



amnezja dotycząca innej tożsamości

Wyjaśnienie
dysocjacyjnych zaburzeń
tożsamości



Silny uraz emocjonalny

pomiędzy

4

a 6 rż

. (maltretowanie,

molestowanie)



Niezwykła

podatność na

autosugestię



Leczenie

za pomocą

hipnozy

oraz

uświadamiania problemu

Zaburzenia
psychosomatyczne

Stres i choroba

Zaburzenia
psychosomatyczne



Wpływ

specyficznego czynnika

psychicznego

na stan chorobowy



Można powiązać stan chorobowy z

czynnikami psychicznymi



Czynniki psychiczne utrudniają leczenie



Czynniki psychiczne stanowią

dodatkowy czynnik ryzyka choroby



Reakcje fizjologiczne stresu

poprzedzają lub wzmacniają symptomy

choroby

Zaburzenia
psychosomatyczne
(przykłady)



Choroba wieńcowa



Choroba wrzodowa żołądka



Astma



Choroby zakaźne



Nowotwory



AIDS



Migrena



Zapalenie stawów



Cukrzyca



Zespół nadwrażliwości jelita cienkiego