KRĘGOZMYK

Mianowska Alicja

Jarzyna Piotr

Definicja

Kręgozmyk (z gr. spondylolisthesis) to

przemieszczenie ku przodowi trzonu,

przedniej części łuku z wyrostkami

poprzecznymi i wyrostkami stawowymi

górnymi. Wraz z przednią częścią kręgu

przesuwa się cały leżący powyżej

kręgosłup. Pozostała, tylna część łuku i

kręgi leżące poniżej nie zmieniają swego

położenia.

Epidemiologia

Kręgozmyk ujawnia się najczęściej

między
7 a 10 rokiem życia. Typ
zwyrodnieniowy rozpoznaje się
najczęściej u osób po 70 roku życia.

Etiologia

Nie jest do końca poznana. Postuluje

się etiologię wieloczynnikową.

Klasyfikacja

kręgozmyków

Najczęściej stosowany jest podział

opracowany przez Wiltsego i Wintera:

Typ I – dysplastyczny

Powstaje na skutek niedorozwoju

stawów międzywyrostkowych kręgów

L5 – S1, hipoplazji górnej powierzchni

kości krzyzowej lub łuku L5.

Typ II – cieśniowy (istmiczny) Defekt

dotyczy części międzywyrostkowej

łuku (węziny).

Dzieli się na trzy podtypy:
• IIA – lite złamanie w obrębie

węziny
• IIB – wydłużona , ale nie

uszkodzona część

międzywyrostkowa
• IIC – „ostre” złamanie

Typ III – zwyrodnieniowy. Powstaje na

skutek zmian zwyrodnieniowo-

zniekształcających krążka

międzykręgowego z

towarzyszącymi zmianami w

stawach międzywyrostkowych.

Nie dochodzi do przerwania łuku

kręgu (przesuwa się cały kręg).

Jego istotą jest niestabilność

międzykręgowa.

Typ IV – urazowy. Dochodzi tu do

złamania w obrębie wyrostków

stawowych lub nasad łuków

Typ V – patologiczny. Powstaje na

skutek zmian wtórnych

towarzyszących chorobom

ogólnoustrojowym, jak

achondroplazja, choroba Pageta,

wrodzona łamliwość kości.

Obraz kliniczny

Wiodącą dolegliwością u pacjentów z kręgozmykiem

zwyrodnieniowym są bóle „pleców”. Dołączają się

również objawy rwy kulszowej i podrażnienia korzeni

nerwowych.
Podczas chodzenia pojawiają się bóle kończyn, które

ustępują pod wpływem odpoczynku (chromanie

przestankowe). Różnorodność objawów neurologicznych

związana jest z uciskiem nerwów rdzeniowych w coraz

węższych otworach międzykręgowych. U osób z

hiperlordozą lędźwiowa objawy mogą się nasilać.

Ulegają natomiast zmniejszeniu podczas tzw. testu

rowerowego (zgięcie kręgosłupa lędźwiowego zwiększa

pojemność kanału kręgowego i rozmiary otworów

międzykręgowych, likwidując przyparcie korzeni

nerwowych i ich niedokrwienie, co w konsekwencji

zmniejsza objawy chromania).

Diagnostyka

radiologiczna

Rozpoznanie potwierdza radiogram

kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej i

bocznej. Typowe dla kręgozmyku

zwyrodnieniowego objawy radiologiczne

to umiejscowienie zmian na poziomie L5

– S1, rzadziej L4 – L3, wyrośla kostne w

obrębie powierzchni stawowych stawów

międzywyrostkowych i ciała wolne.

Bardziej szczegółowych informacji

dostarcza tomografia komputerowa.

Możemy wyróżnić trzy

postacie tej wady:

• kręgozmyk ku przodowi
• kręgozmyk ku tyłowi ( tyłozmyk )
• kręgozmyk rzekomy
• Stopnie kręgozmyku (wg Meyerdinga)

I - do 25%
II - 25% - 50%
III- 50% - 75%
IV- 75% - 100%

Kręgozmyk ku przodowi:

W tej wadzie dochodzi do przemieszczenia się trzonu

kręgowego ku przodowi wraz z przednią stroną łuku,
wyrostkami stawowymi górnymi, wyrostkami poprzecznymi i
z całym znajdującym się powyżej kręgosłupem. Tylna część
łuku z wyrostkami stawowymi dolnymi i wyrostkiem
kolczystym pozostaje na miejscu. Kręgozmyk może powstać
w skutek powolnego przerwania ciągłości łuku. Z reguły
zdarza się to pomiędzy wyrostkiem stawowym górnym a
dolnym obustronnie, rzadziej jednostronnie lub przy
wrodzonym braku ciągłości.

Kręgozmyk ku przodowi:

Przyczyny:
Przyczyną braku ciągłości tkanki kostnej jest wada,

która prowadzi do pozostawienia szczeliny w

obrębie węziny łuku. Przerwanie ciągłości łuku

kręgowego między wyrostkami stawowymi może

również wystąpić poprzez obniżenie wytrzymałości

tkanki kostnej jeżeli działają na nią duże siły .Trzon

przemieszcza się w różnym stopniu, jednak

najczęściej nie przekracza jednego centymetra.

W tym ustawieniu dochodzi do ponownej stabilizacji

przemieszczonych kręgów. Choroba występuje

przeważnie pomiędzy 9 a 20 rokiem życia i dwa,

trzy razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Kręgozmyk ku przodowi:

Objawy:
nagłe lub narastające ( związane z wysiłkiem )

bóle w odcinku lędźwiowo- krzyżowym. Ból ten

promieniuje często przez pośladki do kończyn

dolnych. Częsty wysiłek, dźwiganie to czynniki,

które wywołują szybko pojawiające się uczucie

zmęczenia i zwiększanie się bólu.

Po odpoczynku w pozycji leżącej bóle zanikają.

W badaniu fizykalnym zauważa się zmiany w

sylwetce. Występuje skrócenie części

lędźwiowej i spłaszczenie kifozy piersiowej.

Kręgozmyk ku przodowi:

Leczenie:

Przy rozpoznaniu podstawowym badaniem jest

rentgen .W tej jednostce chorobowej występuje

ucisk na korzenie nerwowe, najczęściej na

wysokości L5 i S1 lub na wysokości ogona

końskiego. Ucisk ten może spowodować zaburzenia

czucia. Na skutek dużego bezpośredniego urazu

może dojść do złamania łuku i oddzielenia się

trzonu.
Takie złamanie łuku nosi nazwę kręgozmyku

urazowego. W przypadku braku poprawy w

leczeniu zachowawczym lub u chorych z objawami

neurologicznymi stosuje się leczenie operacyjne.

Kręgozmyk ku przodowi:

Do zabiegów zachowawczych należą:

• parafinoterapia
• promieniowanie podczerwone
• galwanizacja
• prądy diadynamiczne
• diatermia krótkofalowa
• diatermia mikrofalowa
• jonoforeza
• magnetoterapia
• laseroterapia

Kręgozmyk ku tyłowi

( tyłozmyk ):

Kręgozmyk ku tyłowi

( tyłozmyk ):

W tym typie kręgozmyku cały krąg

przesuwa się ku tyłowi. Łuk kręgowy nie

jest uszkodzony ani zmieniony.

Przemieszczenie to jest uwarunkowane

zwyrodnieniem krążka międzykręgowego,

zwiotczeniem więzadeł kręgosłupa, a

bardzo rzadko urazem. Sprzyja mu również

zmniejszona wysokość wyrostków

stawowych ich bardziej pionowe

ustawienie i zaokrąglenie obrysów.

Kręgozmyk ku tyłowi

( tyłozmyk ):

Objawy:

Ból występuje w okolicy lędźwiowo-
krzyżowej i jest mniejszy niż w
kręgozmyku ku przodowi. Częsty
wysiłek, dźwiganie to czynniki, które
wywołują szybko pojawiające się
uczucie zmęczenia i zwiększanie się
bólu.

Kręgozmyk ku tyłowi

( tyłozmyk ):

Leczenie:

Leczenie z reguły jest zachowawcze, po

zabiegach fizykalnych stosuje się pomoce

ortopedyczne.
Ważne jest aby pacjent nie przemęczał

kręgosłupa. Jeżeli występuje ucisk na

korzenie nerwowe, wtedy stosuje się zabieg

chirurgiczny.
Zabiegi stosuje się odpowiednio do

zastosowania sposobu leczenia.

kręgozmyk rzekomy:

Kręgozmyk rzekomy:

Polega na przesunięciu ku przodowi całego

kręgu bez przerwania ciągłości łuku. Uważa

się że kręgozmyk rzekomy jest

uwarunkowany degeneracją krążka

międzykręgowego i towarzyszącymi

zmianami zwyrodnieniowymi stawów między

wyrostkami na tym samym poziomie. Ubytki

powierzchni stawowych i zmiany kształtów

naprzeciwległych wyrostków stawowych

umożliwiają nie wielkiego stopnia

przemieszczanie kręgu ku przodowi bez

uszkodzenia łuku.

Kręgozmyk rzekomy:

Objawy:

Ból występujący sporadycznie.

Najczęściej pojawiający się przy
dużym wysiłku fizycznym lub
utrzymywaniu niewygodnej pozycji w
spaniu lub siedzeniu.

Kręgozmyk rzekomy:

Leczenie:

– Zachowawcze.
– Leczenie jest sporadyczne jak w

kręgozmyku ku przodowi.

Objawy

OBJAWY

• bóle powysiłkowe - ustępują po

zaprzestaniu wysiłku, uprawiania

sportu

• silne bóle krzyża

• objawy neurologiczne (objawy rwy

kulszowej)

• ból promieniuje od okolicy

krzyżowej, poprzez pośladek,

wzdłuż tylnobocznej powierzchni

kończyny dolnej, stopy i palców

OBJAWY PRZEDMIOTOWE

•

zmiany kształtu lordozy lędźwiowej

•

przesunięcia w linii wyrostków

kolczystych

•

ograniczenie ruchomości

kręgosłupa

•

zmniejszenie przodopochylenia

kości krzyżowej. Ustawia się ona

wraz z miednicą bardziej pionowo

•

wiszące pośladki

•

chód pajaca, chory chodzi na lekko

ugiętych nogach rozstawionych na

zewnątrz.

OBJAWY NEUROLOGICZNE

•

częste niedowłady, zaniki

mięśniowe

•

częste osłabienie odruchów

•

objawy podrażnienia korzeni

•

zaburzenia potencji

•

do rzadkich należą zaburzenia

zwieraczy pęcherza i odbytu

•

częste zaburzenia czucia

Leczenie

Nieoperacyjne:

• ćwiczenia wzmacniające

mięśnie kręgosłupa lędźwiowego
• podawanie niesteroidowych

leków przeciwzapalnych i

przeciwbólowych
• gorsety szkieletowe

stabilizujące
• epiduralne podanie środków

przeciwbólowych

Operacyjne:

Wskazania do leczenia

operacyjnego

to utrzymywanie się dolegliwości
bólowych, pojawienie się lub
narastanie objawów neurologicznych
(niedowłady, porażenia mięśni,
zaburzenia czucia), konieczność
rezygnacji z normalnej aktywności
fizycznej, mimo prawidłowo

prowadzonego

leczenia nieoperacyjnego.

Najczęściej stosowane techniki to:
• stabilizacja kręgosłupa za

pomocą spondylodezy
• odbarczenie uciśniętych struktur

nerwowych
• jednoczesne wykonanie obu w/w

technik.