PROFILAKTYKA

ŻYWIENIOWA,

A NOWOTWÓR SZYJKI

MACICY?

Joanna Sak

• Wirus HPV-

związek z nowotworem

szyjki macicy

• Dotyczy tkanki skórnej i odbytowo-

płciowej

• Infekcja u

15%

narażonych

• 100 typów HPV, 40- przenoszone

drogą płciową

• Wysoki potencjał onkogenny

• 75%

aktywnych seksualnie kobiet na

etapie swojego życia ulega zakażeniu
wirusem HPV.

• U

80%

z zakażonych wirus zwykle

ustępuje samoistnie, lecz forma
przewlekła zakażenia dotyczy

20%

kobiet.

• Kobiety -

40-55 lat-

szczyt diagnozowania

Diagnostyka

• Obejmuje to testy analiz materiału

cytologicznego raz na rok.

Szczególne wskazania do wykonania

testu HPV:

• Nawracające, przewlekłe stany zapalne

dróg rodnych

• planowana ciąża lub ciąża\\
• kilkuletnie stosowanie antykoncepcji

hormonalnej,

• stosowanie wkładki domacicznej

(spiralki) z towarzyszącymi stanami

zapalnymi.

Epidemiologia

Największa zachorowalność:

•Afryka (Zimbabwe i Uganda)

•Ameryka Południowa (Brazylia i Peru)

Dane z 1995 r.

7,7% wszystkich nowotworów złośliwychu
kobiet

• 30÷35%

zachorowań/100 tys. osób

/rok tzn. przeszło 4 tys. nowych

zachorowań rocznie w Polsce (2000 r.)

• najwięcej zachorowań w grupie

wiekowej

40 - 49 lat i 60-69 lat

• Umieralność: 10÷12% /100 tys.

kobiet/rok. tzn. ok. 2 tys. zgonów

rocznie. Najliczniejsze zgony w wieku

65-74 lat i 45-49 lat.

• odsetek 5-letnich przeżyć dla kobiet z

inwazyjnym rakiem szyjki macicy w
Polsce wynosi ponad

49 %

,przy

średniej wartości europejskiej
wynoszącej

63,5%

(wg EUROCARE)

PATOGENEZA

• zakażenia HPV typem 16/18 i innymi

typami onkogennymi,

• wiek,
• wczesne rozpoczęcie współżycia,
• duża liczba partnerów płciowych,
• duża liczba porodów,

• palenie papierosów,
• niski status socjoekonomiczny,
• nieprawidłowe nawyki żywieniowe, w tym

głównie dieta uboga w antyoksydanty,

• wieloletnie stosowanie hormonalnych

leków antykoncepcyjnych,

• zakażenie HIV,
• częste stany zapalne pochwy wywołane

przez bakterie Chlamydia trachomatis i
Neisseria gonorrhoeae

Ocena nawyków żywieniowych

wśród kobiet- wykres

W grupie- ponad 57% miało nadwagę.

Zalecana dieta w profilaktyce

nowotworowi szyjki macicy

• Żywność i żywienie decyduje w

40-60%

wszystkich przypadków o istnieniu raka u
ludzi

• Komponenty diety mogą działać w różnych

etapach karcynogenezy.
Podstawowe zalecenia dotyczą w
diecie: tłuszczu, błonnika, antyoksydantów,
jak i ograniczeniu substancji biorących
udział w tworzeniu nowotworów, produktów
wędzonych oraz soli.

Zalecenia c.d.

• Energia-

zgodnie z normami dla należnej

masy ciała i aktywności fizycznej,

negatywny wpływ na rozwój nowotworu ma

nieprawidłowa masa ciała.

• Białko-

Wraz ze wzrostem spożycia białka

rośnie zdolność metabolizowania

kancerogenów, które na tej drodze stają się

związkami czynnymi, mogącymi sprzyjać

procesom kancerogenezy, dlatego powinno

się spożywać białko wg norm.

Zalecenia c.d

• Tłuszcze-

Badania laboratoryjne na

zwierzętach wykazały korzystny wpływ
spożycia kwasów tłuszczowych, zwłaszcza
bogatych w omega-6 na proces zapobiegający
nowotworowi, gdy dieta bogata w kwasy
omega-3 hamuje karcinogeneze. Wpływ na
rozwój nowotworu mają natomiast nasycone
kwasy tłuszczowe oraz spożywanie ogólne
tłuszczów w zbyt dużych ilościach.

Zalecenia c.d.

• Węglowodany-

wg racjonalnych

zasad żywienia unikać cukrów
prostych, utrzymywać stałe stężenie
glukozy we krwi.

Przeciwutleniacze

• W produktach pochodzenia roślinnego

„Im więcej ludzie jedzą owoców i warzyw,
tym mniej mają nowotworów (…) Ryzyko
to jest u nich mniejsze nawet o połowę w
porównaniu z grupą jedzącą mało owoców
i warzyw”.

Wg Profilaktyki i Kontroli Amerykańskiego Instytutu

Onkologicznego

Przeciwutleniacze c.d.

• Witamina C
• Witamina E
• Karotenoidy
• Kwas retinowy – prekursor witaminy

A

• Likopen
• Flawonoidy

Inne substancje hamujące

karcynogenezę

• Związki fenolowe- potęgują działanie

witamin antyoksydacyjnych

• Kwas foliowy, B12, kobalamina

• Selen

• Związki organosiarkowe

• Błonnik pokarmowy

Substancje wpływające na

rozwój karcynogenezy

• toksyny grzybów np. Aspergillus

flavus

• Produkty pirolizy to mutageny i

karcinogeny, które powstają pod
wpływem działania wysokiej
temperatury na żywność

Dieta podstawowa w

początkowej fazie

nowotworowej

• wskazana „zdrowa żywność” oparta

na pełnych ziarnach, roślinach
strączkowych, owocach, warzywach i
rybach

• Bogata w błonnik i składniki

odżywcze

• Zgodna z racjonalnymi zasadami

żywienia

Czego należy unikać?

• Żywności poddanej procesom wędzenia,

konserwowania, marynowania i bogatej w

składniki dodatkowe

• Napojów bogatych w kofeinę i gazowanych

• Tłuszczu pochodzenia zwierzęcego

• Jasnego pieczywa

• Przekąsek –typu chipsy

• Fast- foodów

Zrezygnuj z palenia tytoniu oraz picia napojów

alkoholowych!