Dziedziczenie cech jakościowych

Cechy

jakościowe

ilościowe

[monogenowe]

[poligenowe]

Współdziałanie

alleliczne

Dziedziczenie z dominacją zupełną - typ Pisum
Dziedziczenie z dominacją niezupełną –
dziedziczenie

pośrednie - typ Zea
Kodominacja



współdominacja

Plejotropia

Naddominacja

AA < Aa > aa

Rzekoma – szurpatość drobiu

Właściwa – niektóre geny umaszczenia
wykazują
działanie plejotropowe

Lisy
Locus W –
allele W

bp

i W

p

letalne
w homozygocie
W

bp

W

p

- letalny

(platynowy/białop
yski)

przykłady

Konie

Syndrom białych

źrebiąt

Współdziałanie alleliczne

Stosunek
fenotypów
1: 3
genotypów
1:2:1

Dziedziczenie z dominacją zupełną

typ Pisum

Dziedziczenie z dominacją niezupełną

– dziedziczenie pośrednie

Typ Zea

Stosunek

fenotypów
1:2:1
genotypów
1:2:1

Allele wielokrotne

 Warunkują tylko jedną cechę

 Każdy osobnik może mieć tylko 2 allele z serii (szeregu alleli wielokrotnych)

 W populacji możne być wiele genotypów

 Współdziałanie alleli z serii - dominowanie lub kodominowanie

 Allele z serii można uszeregować w kolejności dominowania

 Liczba genotypów zależy od liczny alleli w serii :

n (n+1) seria 13 alleli : 13 (13+1) = 91 genotypów
2

2

Układy grupowe krwi Umaszczenie Polimorficzne białka

Współdziałanie alleliczne

Identyfikacja grup krwi układu ABO

locus w chromosomie 9 człowieka

O, A, i B – główne grupy krwi układu ABO. Allel grupy O jest
recesywny.
Allele grupy krwi A i B są kodominujące. Osobniki z grupa krwi.
AB, heterozygoty,
produkują oba typy antygenów A i B.
Różnice między antygenami są determinowanie genetycznie.
Identyfikacja antygenów:
> metodą serologiczną  surowice testowe zawierające

przeciwciała
> test molekularny  badania na poziomie DNA

Fenomen bombajski - fenotyp „Bombay”:

Osoba o takim fenotypie ma fenotyp grupy 0 ale
genotypowo ma A, B lub AB

Umaszczenie zwierząt

Biochemiczne funkcje genów umaszczenia

Locus C
liczba i intensywność
ziaren pigmentu

Locus B
synteza eumelaniny

Locus E
ilość produkowanej
eumelaniny

Locus A
rozmieszczenie pigmentu
A – agouti a- nie agouti

Locus D
rozjaśnienie barwy

Inne loci : W, G, Z, Sp, ...:

–

różne rodzaje umaszczenia

Wytwarzanie melanin u ssaków jest kontrolowane
przez geny działające na różnych poziomach:



tkankowym  regulują liczbę i

rozmieszczenie
melanocytów w tkankach [ gen srokatości –
Piebaldism,
nabytego bielactwa – Vitiligo; Sp, W, Sl ]
 komórkowym  oddziałują na strukturę i/ lub

funkcję
melanocytów [ loci A, E, D, P, Pa ]
(ilość, rozmieszczenie barwnika w komórkach)
 subkomórkowym  bezpośredni wpływ na ilość i

typ
wytwarzanej melaniny [ loci C, B ]

Umaszczenie zwierząt

C



gen tyrozynazy ; pigment/ brak pigmentu

E (B)



melanina/eumelanina

A



aguti/ nie aguti- strefowość pigmentu w

tkankach

Geny modyfikujące

D



rozjaśnienie - strefowość pigmentu w

komórkach

W



biel epistatyczna

G



siwienie postępujące

i inne

Geny podstawowe

Umaszczenie zwierząt

Dziedziczenie niezależne cech

9 – obie cechy dominujące
3 – jedna cecha dominująca, druga cecha recesywna
3 – jedna cecha recesywna, druga cecha dominująca
1 – obie cechy recesywne

Podstawowe mechanizmy dziedziczenia cech

Sprzężenie cech

Cechy dziedziczące się razem

Podczas procesu gametogenezy
geny znajdujące się w określonym
chromosomie będą przekazane
do powstającej komórki rozrodczej
łącznie, czyli cechy determinowane
przez te geny będą się dziedziczyć
razem

J

J

K

K

j

j

1

2

k

k

Dwa loci położone w tym samym chromosomie

locus B i locus V

 
Genotyp „dziki” pod względem tych dwóch loci :

BV



++ 

=== ===

BV

 ++ 

Genotyp podwójnej homozygoty recesywnej :

bv

===

bv

  BV

Bv

faza przyciagania == faza odpychania: ===

(cis) bv

(trans) bV

Wykorzystanie sprzężenia loci w hodowli zwierząt

Mapowanie genetyczne  sprzężenie między loci markerów

a loci genów „ważnych”
Analiza segregacji alleli w loci markerowych w rodzinach
referencyjnych z jednoczesnym oznaczaniem fenotypu
cech ważnych (cechy produkcyjne, zdrowotność)

Określenie odległości między loci w cM (centiMorgan)
1 cM  crossing over między dwoma sprzężonymi loci zachodzi

1 raz na 100 podziałów mejotycznych

Uwzględnienie trzech loci 

krzyżówka trzypunktowa

Sprzężenie cech