Symptomy i ocena

pogarszającej się sytuacji

finansowej

przedsiębiorstwa

2

Fazy procesu pogarszania się
kondycji finansowej



faza I - powolne utrwalanie się nieprawidłowości w

funkcjonowaniu procesów gospodarczych

przedsiębiorstwa, które nie wywołują jeszcze istotnych

zakłóceń;



faza II - stopniowe pogłębianie się nieprawidłowości oraz

częstsze popełnianie błędów w realizowanych procesach;



faza III - pojawienie się pierwszych istotnych zakłóceń

związanych z wypłacalnością firmy, co prowadzi w

dłuższym okresie do ujawnienia się sytuacji kryzysowej,

oznaczającej załamanie się wzrostu danej jednostki, czyli

nagłe, gwałtowne przesilenie, naruszenie

dotychczasowego stanu równowagi i regres w jego

rozwoju;



faza IV – upadłość prowadząca do likwidacji.

3

Kryzys przedsiębiorstwa

Kryzys przedsiębiorstwa to przełom w jego
działalności, sekwencja zdarzeń, od których
zależeć będzie dalszy rozwój. Kryzys
przedsiębiorstwa można określić jako
patologię w jego rozwoju, która jest często
wywołana dysproporcją między celami i
zasobami wykorzystywanymi do ich
osiągnięcia.

4

Przyczyny kryzysu



Przyczyny zewnętrzne w stosunku do
przedsiębiorstwa wynikają z uwarunkowań
makroekonomicznych w kraju (koniunktury
gospodarczej, polityki rządu i instytucji finansowych
w stosunku do przedsiębiorstw). Przedsiębiorstwa
nie mają na nie wpływu i muszą się do nich
przystosować.



Przyczyny wewnętrzne występują w zakresie
działania przedsiębiorstwa. Podmioty mają więc
wpływ na ich pojawienie się i skalę. Można do nich
zaliczyć m.in. wielkość zadłużenia, rozmiar
inwestycji, sposób zarządzania.

5

Symptomy zagrożenia
kontynuacji działalności
przedsiębiorstw
w świetle MSRF

6

c.d.

7

Narzędzia analizy finansowej w
procesie prognozowania
upadłości przedsiębiorstwa



Tradycyjna analiza wskaźnikowa



Jednowymiarowe metody prognozowania
upadłości przedsiębiorstwa



Wielowymiarowe metody prognozowania
upadłości przedsiębiorstwa (analiza
dyskryminacyjna)

8

Metody wielowymiarowe

Istota metod wielowymiarowych sprowadza
się do tego, że poprzez agregację informacji
dostarczanej poprzez indywidualne wskaźniki,
modele te za pomocą jednej wartości określają
aktualną kondycję przedsiębiorstwa.
Umożliwia to jednoznaczne postawienie
prognozy przez zaklasyfikowanie
przedsiębiorstwa do jednej z rozważanych
populacji.

9

Analiza dyskryminacyjna

Analiza dyskryminacyjna należy do najstarszych

metod klasyfikacyjnych wykorzystywanych do

oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej

przedsiębiorstwa.

Funkcja dyskryminacyjna Z jest liniową

kombinacją zmiennych (wskaźników) i można ją

ogólnie określić następującym równaniem:

gdzie:
a – waga danej zmiennej (wskaźnika)
X – analizowana zmienna (wskaźnik)

10

Najczęściej wykorzystywane
wskaźniki finansowe w 27
wybranych modelach
dyskryminacyjnych

11

c.d.

* Dotyczy różnych poziomów wyniku finansowego
** Relacja wyniku finansowego do kapitału własnego, do zobowiązań lub do pasywów
bieżących itp.

12

Model E. Altmana

Z = 1,200 X1 + 1,400 X2 + 3,300 X3 + 0,600 X4

+ 0,999 X5

gdzie:



X1 - kapitał obrotowy netto / aktywa ogółem



X2 - zysk netto do dyspozycji przedsiębiorstwa / aktywa

ogółem



X3 - zysk brutto + odsetki / aktywa ogółem



X4 – kapitał podstawowy / kapitał obcy



X5 – przychody netto ze sprzedaży / aktywa ogółem



punkt graniczny: 2,675



strefa pośrednia: <1,81-2,99 >



sprawność modelu dla próby uczącej : 94%

13

Polskie modele prognozowania
zagrożenia finansowego
przedsiębiorstw



model D. Appenzeller i K. Szarzec,



model J. Gajdki i D. Stosa,



model D. Wierzby,



model B. Prusaka,



modele opracowane w INE PAN,



model M. Hamrola, B. Czajki i M.
Piechockiego

14

Model D. Appenzeller i K.
Szarzec

D(w) = 0,81914 X1 + 2,56661 X2 – 0,005 X3 –

0,00951 X4 +0,00063 X5 – 0,55633



gdzie:



X1 - aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe



X2 - wynik operacyjny / przychody ze sprzedaży



X3 - (wartość średnia zapasów / przychody ze sprzedaży) /

liczba dni



X4 - zobowiązania i rezerwy na zobowiązania / [(wynik

operacyjny + amortyzacja) x (12/ okres obrachunkowy)]



X5 - rotacja należności + rotacja zapasów (w dniach)



punkt graniczny: 0



sprawność modelu dla próby uczącej : 91,18%

15

Model J. Gajdki i D. Stosa

Z = -0,0005 X1 + 2,0552 X2 + 1,7260 X3 +

0,1155 X4 – 0,3342

gdzie:



X1 - (średnia wartość zobowiązań krótkoterminowych /

koszt wytworzenia produkcji sprzedanej) x ilość dni w roku



X2 - zysk netto / średnia wartość aktywów w roku



X3 - zysk brutto / przychody ze sprzedaży



X4 - aktywa ogółem / zobowiązania ogółem



punkt graniczny: 0



obszar ignorancji: <- 0,49; 0,49>



sprawność modelu dla próby uczącej : 100%

16

Model D. Wierzby

Z = 3,26 X1 + 2,16 X2 + 0,69 X3 + 0,3 X4



gdzie:



X1 - (wynik z działalności operacyjnej - amortyzacja) / suma
bilansowa



X2 - (wynik z działalności operacyjnej - amortyzacja) / przychody
ze sprzedaży



X3 - kapitał pracujący / suma bilansowa



X4 - aktywa obrotowe / zobowiązania ogółem



punkt graniczny: 0



sprawność modelu dla próby uczącej : 92%

17

Model B. Prusaka

P1 = 6,5245 X1 + 0,1480 X2 + 0,4061 X3 +

2,1754 X4 – 1,5685



gdzie:



X1 - wynik z działalności operacyjnej / wartość średnia sumy

bilansowej



X2 - koszty operacyjne (bez pozostałych kosztów operacyjnych) /

wartość średnia zobowiązań krótkoterminowych bez funduszy

specjalnych i krótkoterminowych zobowiązań finansowych



X3 - aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe



X4 - wynik z działalności operacyjnej / przychody netto ze sprzedaży



punkt graniczny: - 0,13



strefa pośrednia: <- 0,13; 0,65>



sprawność modelu dla próby uczącej : 100%

18

Modele opracowane w INE PAN



Model B

Z = 5,837 X1 + 2.231 X2 + 0,222 X3+ 0.496 X4 + 0,945

X5 + 2,028 X6 + 3,472 X7 + 0.495 X8 + 0,166 X9 +

0.195 X10 + 0,030 X11 - 0,392



 Model D

Z = 6,029 X1 + 6.546 X2 + 1,546 X5 + 1.463 X6 + 3.585

X7 + 0.363 X9 + 0,172 X10 + 0,114 X11 - 0,593



Model G

Z = 9,498 X2 + 3.566 X5 + 2,903 X7 + 0,452 X9 – 1,498

19



gdzie:

X1 - dynamika przychodów ze sprzedaży
X2 - wynik operacyjny / suma aktywów
X3 - wynik netto / przychody ze sprzedaży
X4 - wynik brutto z 3 poprzednich lat / suma aktywów
X5 - kapitał własny / suma aktywów
X6 - (kapitał własny - kapitał zakładowy) / suma aktywów
X7 - (wynik netto + amortyzacja) / zobowiązania
X8 - wynik operacyjny / koszty finansowe
X9 - aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe
X10 - kapitał obrotowy / aktywa trwałe
X11 - przychody ze sprzedaży / suma aktywów



punkt graniczny: 0



sprawność modeli dla próby uczącej : powyżej
90%

20

Model M. Hamrola, B. Czajki
i M. Piechockiego

Z = 3,562 X1 + 1,588 X2 + 4,288 X3 + 6,719 X4

– 2,368



gdzie:



X1 - wynik finansowy netto / suma bilansowa



X2 - (aktywa obrotowe - zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe



X3 - kapitał stały / suma bilansowa



X4 - wynik ze sprzedaży / przychody ze sprzedaży



punkt graniczny: 0



sprawność modelu dla próby uczącej : 96%

21

Kształtowanie się parametrów
wskaźnika Z Altmana oraz jego
komponentów w przedsiębiorstwie
Nova w latach 2005 - 2007

22

Kształtowanie się wskaźnika Z
Altmana w przedsiębiorstwie Nova
w latach
2005 - 2007

23

Interpretacja otrzymanych
wyników



Przedsiębiorstwo Nova w latach 2005 – 2006
znajduje się w strefie bankructwa, natomiast
w roku ostatnim w szarej strefie.



Z wyjątkiem roku 2006 zauważalna jest
tendencja wzrostowa wskaźnika Z, co
oznacza, że następowała poprawa sytuacji
finansowej, a tym samym oddalało się widmo
bankructwa przedsiębiorstwa.