Dolegliwości układu ruchu –

Dolegliwości układu ruchu –

przyczyny, skutki i profilaktyka

przyczyny, skutki i profilaktyka

lek. med.

Bogusław Musiał, lek. Rafał Pajda

Oddział Urazowo – Ortopedyczny Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego Nr 1

im. prof. Gasińskiego w Tychach

Schorzenia układu ruchu związane

Schorzenia układu ruchu związane

z przeciążeniami układu

z przeciążeniami układu

mięśniowo - szkieletowego

mięśniowo - szkieletowego

•

Schorzenia kręgosłupa:

Schorzenia kręgosłupa:

- uszkodzenie pierścienia włóknistego krążka

- uszkodzenie pierścienia włóknistego krążka

międzykręgowego – dyskopatia

międzykręgowego – dyskopatia

-

zespoły bólowe kręgosłupa

zespoły bólowe kręgosłupa

•

Zespół bolesnego barku

Zespół bolesnego barku

•

„

„

łokieć tenisisty”

łokieć tenisisty”

•

Przewlekłe zapalenie pochewek ścięgnistych i

Przewlekłe zapalenie pochewek ścięgnistych i

kaletek maziowych

kaletek maziowych

•

Mono - i polineuropatie np. „garstek szwacza”

Mono - i polineuropatie np. „garstek szwacza”

•

Zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa,

Zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa,

biodrowych, kolanowych i ramienno – łopatkowych

biodrowych, kolanowych i ramienno – łopatkowych

•

Złamania zmęczeniowe kości długich

Złamania zmęczeniowe kości długich

Dyskopatia

Dyskopatia

•

Powstaje na wskutek

Powstaje na wskutek

uszkodzenia pierścienia

uszkodzenia pierścienia

włóknistego krążka

włóknistego krążka

międzykręgowego, uwypukleniu

międzykręgowego, uwypukleniu

jądra miażdżystego i ucisku na

jądra miażdżystego i ucisku na

korzenie nerwowe.

korzenie nerwowe.

•

Objawy:

Objawy:

-

Ostry ból promieniujący wzdłuż

Ostry ból promieniujący wzdłuż

przebiegu nerwu i dotyczący

przebiegu nerwu i dotyczący

grup mięśniowych przez ten

grup mięśniowych przez ten

nerw zaopatrywanych. Ból

nerw zaopatrywanych. Ból

powoduje wymuszoną postawę

powoduje wymuszoną postawę

ciała i ogranicza ruchomość

ciała i ogranicza ruchomość

kręgosłupa.

kręgosłupa.

•

Skutki:

Skutki:

- zaniki mięśniowe,

- zaniki mięśniowe,

- znaczne upośledzenie ruchomości kręgosłupa,

- znaczne upośledzenie ruchomości kręgosłupa,

- nawracające dolegliwości,

- nawracające dolegliwości,

-

przewlekłe dolegliwości bólowe stanowiące duży problem

przewlekłe dolegliwości bólowe stanowiące duży problem

terapeutyczny,

terapeutyczny,

-

utrwalenie zmian wymagające interwencji chirurgicznej.

utrwalenie zmian wymagające interwencji chirurgicznej.

•

Profilaktyka:

Profilaktyka:

- prawidłowa postawa ciała.

- prawidłowa postawa ciała.

-

stanowisko pracy gwarantujące zachowanie fizjologicznych

stanowisko pracy gwarantujące zachowanie fizjologicznych

krzywizn

krzywizn

kręgosłupa

kręgosłupa

-

ograniczenie masy przenoszonych ciężarów, częstotliwości

ograniczenie masy przenoszonych ciężarów, częstotliwości

nadmiernego obciążania kręgosłupa,

nadmiernego obciążania kręgosłupa,

- stosowanie sprzętu ułatwiającego przemieszczanie dużych

- stosowanie sprzętu ułatwiającego przemieszczanie dużych

ciężarów.

ciężarów.

Zespoły bólowe kręgosłupa

Uważa się, że 90-95% zespołów bólowych

kręgosłupa jest spowodowanych przyczynami
mechanicznymi (prof. dr hab. n. med. K.
Rąpała). Są one często związane ze
statycznymi przeciążeniami kręgosłupa, który
jest poddany stałemu naciskowi w pozycji
krańcowego zakresu ruchu (np. długotrwałe
przebywanie w pozycji, kiedy tułów jest
pochylony ku przodowi), bądź przeciążeniami
dynamicznymi (dźwiganie ciężarów).

Zespoły bólowe kręgosłupa

Współczesny człowiek wykonuje dziennie

ponad 400 ruchów zgięciowych kręgosłupa i

niewiele ruchów przeprostu. Ponadto

wielogodzinna pozycja siedząca,

utrzymująca kręgosłup w pełnym zgięciu,

powoduje stopniowe przemieszczenie jądra

miażdżystego do tyłu. Doprowadza to do

pękania blaszek pierścienia włóknistego,

przemieszczające się jądro miażdżyste

napina więzadło podłużne tylne.

Zlokalizowane w tym więzadle receptory

bólowe dają w/w zespoły.

Zespoły bólowe kręgosłupa

Zespoły bólowe kręgosłupa

• Rwa kulszowa - ból
promieniujący z okolicy lędźwiowej
kręgosłupa, wzdłuż pośladka,
tylno - bocznej powierzchni uda i
podudzia do stopy. Zazwyczaj jest to
ból ostry, dokuczliwy, często
nasilający się przy kaszlu, kichaniu.

• Rwa udowa - ból dotyczy
przednio bocznej powierzchni uda
oraz niekiedy pachwiny, charakter
bólu jest identyczny jak w rwie
kulszowej.

• Lumbago - dolegliwości bólowe
okolic dolnego odcinka kręgosłupa.
Jest to silny, bolesny skurcz mięśni
przykręgosłupowych okolicy
lędźwiowej, połączony z
ograniczeniem ruchomości (chory
przybiera charakterystyczną,
pochyloną pozycję).

Przyczyny zespołów bólowych kręgosłupa

- uraz przeciążeniowy prowadzące do zaburzeń anatomii krążka

międzykręgowego i następowe neuropatie korzeniowe

- sumowanie mikrourazów wynikające ze stałego, periodycznego

przeciążania kręgosłupa

- utrwalone wzmożone napięcie grup mięśniowych wynikające z

zaburzeń statyki kręgosłupa (pozycje wymuszone)

Zespół bolesnego barku

Zespół bolesnego barku

Najczęściej powstaje na wskutek nagłego

wysiłku fizycznego, np. dźwignięcia

ciężkiego przedmiotu, albo długotrwałego

wykonywania tych samych ruchów

szczególnie rotacji zewnętrznej. Do takiej

dolegliwości przyczynia się nieprawidłowa

postawa ciała i siedzący tryb życia, co

powoduje osłabienie mięśni, a szczególnie

obręczy barkowej.

Zespół bolesnego barku

Zespół bolesnego barku

Objawia się bólem stawu barkowego

(epizody nagłego, silnego, kłującego nie
rzadko nawracającego bólu, w tym również
o charakterze nocnym). Czasami
towarzyszy mu obrzęk, niemożność
uniesienia przez chorego kończyny
powyżej kąta 60 st. Ból uniemożliwia
zaśnięcie i wykonywanie chorą kończyną
podstawowych czynności np. czesania

Zespół bolesnego barku

Zespół bolesnego barku

Zapobieganie polega na eliminacji

czynników ryzyka i promowaniu
prawidłowych schematów
ruchowych, w tym aktywności
fizycznej.

„Łokieć tenisisty” – entezopatia

nadkłykcia bocznego kości ramiennej

najczęsciej występująca

entezopatia, wśród tenisistów,

graczy w badmintona czy

squash'a. Może ona również

dotyczyć osób wykonujących

określoną pracę (jest

klasyfikowana jako choroba

zawodowa), związane z

powtarzalnymi ruchami i pozycją

ręki (stomatolodzy, elektrycy,

masażyści, ślusarze, gospodynie

domowe). Bolesność umiejscawia

się na małej wyniosłości kostnej

(nadkłykciu bocznym) na

zewnętrznej stronie łokcia, gdzie

mają początek (przyczep) mięśnie

prostujące palce i nadgarstek.

Powierzchnia tego miejsca jest

bardzo mała w stosunku do

naprężeń-dochodzi do przeciążeń

i mikrourazów.

„Łokieć tenisisty”

Objawy:

• Ból głównie dotyczy zewnętrznej części łokcia,

może też promieniować w górę i w dół po

zewnętrznej części przedramienia.

• Wyraźna tkliwość po ucisku lub opukaniu

nadkłykcia bocznego.

• Osłabienie nadgarstka i problemy z prostymi

czynnościami jak: przywitanie podaniem ręki,

otwieranie drzwi samochodu, unoszenie filiżanki.

• Nasilenie bólu po zgięciu ręki w nadgarstku w

stronę jej grzbietu, przy skręcaniu przedramienia

na zewnątrz, prostowaniu zgiętych palców

(zwłaszcza przeciw oporowi).

Zespół cieśni kanału nadgarstka

Powstawaniu tego schorzenia sprzyjają:

• wiek (po 40 roku życia)

• płeć żeńska.

• szczególnym czynnikiem jest rodzaj wykonywanej

pracy. Od dawna wiadomo, że zespól ten występuje

częściej u osób bez odpowiedniego przygotowania

do prac ręcznych wymagających powtarzalnych

ruchów ręką wykonywanych przeciw oporowi w

zawodach takich jak: maszynistki, pomywaczki,

kasjerki, osoby które zajmują się przetwórstwem

mięsa czy informatycy. Osoby te są szczególnie

narażone po wielu latach wykonywania zawodu bez

przestrzegania higieny pracy, która była

wykonywana między 20 a 40 rokiem życia.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ