Wykład 7

Procedura budżetowa

Etapy procedury budżetowej

• Projektowanie
• Uchwalanie
• Wykonywanie

Projektowanie

Etap trwający od początku prac nad

projektem ustawy budżetowej do
momentu przekazania projektu do
Sejmu.

Marzec – wrzesień (30) roku

poprzedzającego rok budżetowy

Całość prac nad projektem ustawy

budżetowej obciąża Ministra Finansów,

który jednak bezpośrednio podlega

Premierowi a projekt ponadto musi

zostać uchwalony przez Radę Ministrów.

Minister Finansów prace nad projektem

budżetu rozpoczyna w pierwszym

kwartale (marcu – kwietniu) roku

poprzedzającego rok budżetowy od

sporządzenia prognoz realizacji budżetu

bieżącego oraz przygotowania

wstępnych założeń do budżetu na rok

następny.

Wstępne założenia do budżetu

określają podstawowe wskaźniki
makroekonomiczne przyjęte przez
Ministra Finansów, które będą
podstawą do dalszych prac nad
budżetem. Wstępne założenia do
budżetu są przedstawiane Radzie
Ministrów i muszą być przez nią
zaakceptowane.

W okolicach kwietnia Minister Finansów

wydaje „notę budżetową” –
rozporządzenie skierowane do
dysponentów części budżetowych
określające tryb, zasady i terminy
sporządzenia dokumentacji będącej
podstawą do skonstruowania
projektu ustawy budżetowej, przede
wszystkim po stronie wydatkowej.

Po uzyskaniu odpowiedzi na notę

budżetową Minister Finansów
konstruuje projekt ustawy budżetowej
ustalając limity wydatków dla
poszczególnych dysponentów części
budżetowych oraz włączając do
projektu plan przychodów i wydatków:
Kancelarii Sejmu Kancelarii senatu,
Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej,
NIK, IPN, TK, Sądu Najwyższego oraz
sądownictwa powszechnego, RPO,
RPD, KRRITv … ( art. 121 ust 2 ufpu)

Projekt ustawy budżetowej musi być

uchwalony przez Radę Ministrów.

Najczęściej przed uchwaleniem

dochodzi jeszcze do naniesienia

drobnych poprawek.

Po uchwaleniu Rada Ministrów przesyła

projekt ustawy do Sejmu.

W tym momencie kończy się etap

projektowania.

W zakresie ustawy budżetowej jedynie

Rada Ministrów ma inicjatywę

ustawodawczą.

Uchwalanie

Procedura uchwalania ustawy

budżetowej w zasadzie nie różni się
od innych ustaw. Różnice dotyczą
jedynie:

1. Inicjatywa ustawodawcza

przysługuje jedynie Radzie
Ministrów.

2. Prezydent nie ma prawa veta.

Uchwalanie

Procedura w najkrótszym schemacie polega

na trzech czytaniach i głosowaniu.

I czytanie – następuje po przesłaniu projektu

do sejmu, a następnie są wnoszone
poprawki. Poprawki są opracowywane w
Komisjach a nad wszystkimi pracami
koordynację prowadzi Komisja Finansów
Publicznych na czele której stoi Minister
Finansów.

Prace w Komisjach mają niejednokrotnie

burzliwy charakter, jednak Sejm nie

może zwiększyć wydatków ani obniżyć

dochodów budżetowych jeżeli

spowodowałoby to zwiększenie

deficytu budżetowego zaplanowanego

przez Radę Ministrów.

W związku z tym prace w Komisjach

mają charakter przesunięć

budżetowych. Sejm ma prawo

weryfikować wydatki podmiotów

niezależnych finansowo od Ministra

Finansów.

Po wprowadzeniu poprawek odbywa się

drugie czytanie, po którym

najczęściej wprowadzane są jeszcze

kolejne korekty.

Następnie trzecie czytanie a po nim

głosowanie.

Ustawę budżetową uchwala się zwykłą

większością głosów.

Po przegłosowaniu projektu przez Sejm

zostaje on przesłany do Senatu, który

ma 20 dni na ustosunkowanie się.

Jeżeli Senat nie podejmie żadnej

decyzji lub przyjmie projekt
uchwalony przez Sejm to zostaje on
przesłany do Prezydenta, który ma 7
dni na jego podpisanie.

Prezydent nie może ustawy zavetować

jednak może ja przesłać do Trybunału
Konstytucyjnego z wnioskiem o
sprawdzenie zgodności z Konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny ma 2 miesiące

na wydanie takiego orzeczenia.

Senat jednak może wprowadzić poprawki

do projektu przyjętego przez Sejm.

W takim wypadku projekt ustawy

budżetowej wraca do Sejmu, który
będzie głosował nad odrzuceniem
poprawek Senatu. Sejm może odrzucić
poprawki Senatu bezwzględną
większością głosów – 231.

Jeżeli poprawki zostaną odrzucone to

projekt w wersji uchwalonej przez Sejm
jest przesyłany do Prezydenta.

Jeżeli 1 stycznia nie jest uchwalony w całości

budżet państwa to gospodarka finansowa
jest prowadzona na podstawie projektu
ustawy budżetowej złożonego przez radę
Ministrów. To powoduje, iż opozycja
rządowa mobilizuje prace parlamentarne.

Prezydent ma prawo rozwiązać Sejm i

zdymisjonować Rząd jeśli projekt ustawy
budżetowej nie zostanie mu przedstawiony
do podpisania w ciągu 4 miesięcy od
momentu złożenia go w Sejmie.

Prowizorium budżetowe

Uproszczony, prowizoryczny plan

finansowy państwa w formie ustawy

uchwalany w sytuacjach wyjątkowych –

klęski żywiołowe ,kryzysy, przewroty

polityczne.

Nie może regulować instrumentów

długoterminowych – zobowiązań i

inwestycji. Uchwalenie prowizorium nie

zwalnia z obowiązku uchwalenia

budżetu. Nigdy nie było wykorzystywane.

Wykonywanie ustawy

budżetowej

W ciągu 21 dni od ogłoszenia ustawy budżetowej

poszczególni dysponenci części budżetowych

przygotowują układ wykonawczy do budżetu

czyli szczegółowy plan realizacji budżetu. Na

podstawie tego układu wykonawczego Minister

Finansów przygotowuje harmonogram

realizacji budżetu czyli plan konkretnych

operacji finansowych:

wydatków budżetowych z podziałem na

miesiące,

dochodów budżetowych z podziałem na

miesiące.

Realizacja ustawy budżetowej odbywa się

w oparciu o trzy szczeble dysponentów
budżetowych:

Dysponenci pierwszego stopnia –

dysponenci części budżetowych: np.
ministerstwa, urzędy centralne,
wojewodowie.

Dysponenci drugiego stopnia – dysponenci

podlegli dysponentom pierwszego
stopnia.

Dysponenci trzeciego stopnia – dysponenci

podlegli dysponentom drugiego stopnia.

Np

Dysponent pierwszego stopnia :

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i

Administracji

Dysponent drugiego stopnia:

Komenda Główna Policji

Dysponent trzeciego stopnia:

Komenda Wojewódzka Policji

Środki finansowe mogą być

przelewane wg poszczególnych
szczebli z zachowaniem hierarchii
podmiotów jednak mogą też w
indywidualnych przypadkach pomijać
jeden ze szczebli np. Komenda
wojewódzka Policji może dostać
dotację bezpośrednio z Ministerstwa.