Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

ŻYWNOŚĆ I ŻYWIENIE W XXI WIEKU – WIZJA

ROZWOJU POLSKIEGO SEKTORA SPOŻYWCZEGO

Politechnika Łódzka
Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności
Realizatorzy projektu:
Prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz
Prof. dr hab. inż. Zdzisława Libudzisz
Prof. dr hab. inż. Ewa Nebesny
Dr inż. Wiesława Krysiak
Dr inż. Justyna Rosicka- Kaczmarek

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Zadanie Z3

Inwentaryzacja istniejących zasobów wiedzy

Cel:

 Skompletowanie istniejących prac badawczych

i analitycznych w polu Żywność i żywienie w
XXI wieku



Określenie

głównych

trendów

sektorowych

istotnych z punktu widzenia pola: Żywność
i żywienie w XXI wieku

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Zakres działań:

 Studia literaturowe w najważniejszych obszarach pola:

Żywność i żywienie w XXI wieku: żywność a zdrowie;

jakość i produkcja żywności; żywność a konsument;

bezpieczeństwo

żywności;

prawidłowa

produkcja

żywności; zarządzanie łańcuchem żywnościowym; cykl

innowacyjny żywności

 Weryfikacja merytorycznych założeń projektu przyjętych

w fazie wnioskowania

 Wybór (minimum 4) obszarów w polu Żywność i żywienie

w XXI wieku dla dalszych analiz na etapie

implementacji (dla przeprowadzenia rund delfickich)

 Przygotowanie listy technologii dla pola Żywność i

żywienie w XXI wieku

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

NUTRIGENOMIKA

• nutrigenomika jako nauka o działaniu bioaktywnych

składników diety na ekspresję genów człowieka;

• mechanizmy działania bioaktywnych składników diety na

poziomie molekularnym:

- związki, które wiążą się z receptorami jądrowymi i regulują

proces transkrypcji;

- związki, które modulują procesy epigenetyczne, tzn.

zmieniają profil metylacji DNA lub modyfikacji histonów;

- polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP), które

wzmacniają lub osłabiają wpływ bioaktywnych związków na

ekspresję genów (nutrigenetyka)

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

Cele nutrigenomiki:

• odpowiednie żywienie (tzw. żywienie na poziomie molekularnym;

„molecular nutrition”) jako podstawa profilaktyki oraz alternatywa

klasycznej farmakologii w chorobach metabolicznych, chorobach

układu krążenia i neurodegeneracyjnych oraz w przypadku

nowotworów;

Cele nutrigenetyki:

• sformułowanie zasad opracowywania tzw. diety spersonalizowanej

czyli diety przeznaczonej dla ściśle określonej osoby na podstawie

analizy jej genów (np. polimorfizmów SNP).

• Żywność funkcjonalna i dedykowana jako warunek upowszechniania

i wprowadzania diety spersonalizowanej do profilaktyki i leczenia

w/w chorób.

Prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

ŻYWNOŚĆ FUNKCJONALNA

• pozyskiwanie bioaktywnych substancji z różnych surowców i

ich aplikacja do żywności

• sprawdzanie właściwości bioaktywnych substancji i

produktów z ich udziałem w badaniach na kulturach

komórkowych

• produkty spożywcze wzbogacone w: nienasycone kwasy

tłuszczowe, stanole, błonnik pokarmowy, witaminy i

składniki mineralne

• produkty o obniżonej zawartości cholesterolu

• produkty niskoenergetyczne

• żywność wzmacniająca odporność organizmu i

przywracająca równowagę mikrobiologiczną

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• produkty zawierające tłuszcze o obniżonej zawartości izomerów

trans kwasów tłuszczowych

• żywność o cechach funkcjonalnych adresowana do określonych

grup społeczeństwa

• wzajemne oddziaływanie bioaktywnych składników żywności w

celu wykorzystania ich do kreowania funkcjonalnych cech

produktów spożywczych z zastosowaniem metod badawczych

biotechnologii i bioinżynierii

• oddziaływania surowców bioaktywnych i żywności funkcjonalnej

na organizm ludzki.

Prof.dr hab. Zdzisława Libudzisz
Dr inż. Katarzyna Śliżewska
Dr inż. Adriana Nowak

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI

• zagrożenia środowiskowe (chemiczne, biologiczne i fizyczne) związane z

łańcuchem żywnościowym (od pola do stołu) połączone z oddziaływaniem

substancji na organizm człowieka

• metody analizy, wykrywania i kontroli zanieczyszczeń chemicznych oraz

istniejących i powstających mikroorganizmów patogenicznych i toksycznych

metabolitów w surowcach i produktach spożywczych

• autentyczność, identyfikowalność wykrywania substancji toksycznych w

surowcach

i

produktach

spożywczych

przy

wykorzystaniu

metod

analitycznych

(w

tym

przesiewowych)

opartych

na

metodach

imunoenzymatycznych, mikrobiologicznych metodach z zastosowaniem

biosensorów oraz technik pokrewnych (nanotechnologie)

• epidemiologia

i

kontrola,

opracowywanie

naukowych

programów

prognozowania modeli przeżywalności i rozpowszechnianie się patogenów

• organizmy genetycznie modyfikowane w produkcji i przetwórstwie żywności i

pasz, monitoring i kontrola ich oddziaływania na człowieka i ekosystem

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• przedłużenie trwałości surowców i żywności

• dodatki do żywności

• metody eliminacji oraz zmniejszanie zagrożeń związanych z

obecnością substancji toksycznych w surowcach i

produktach spożywczych

• znakowanie produktów pod kontem zapewnienia im

bezpieczeństwa.

Prof. dr hab. Stefan Smoczyński

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

INNOWACYJNE PRODUKTY, INNOWACYJNE SUROWCE

• współczesne trendy w rozwoju rynku i konsumpcji żywności,

• surowce i produkty spożywcze jako baza dla innowacyjności,

• uwarunkowania wyboru żywności,

• strategia opracowania produktów spożywczych począwszy od

niewielkich modyfikacji istniejącego asortymentu po

wprowadzenie na rynek nowości,

• cele i zalecenia żywieniowo-zdrowotne oraz oczekiwania

konsumentów,

• rozwój nowych produktów zorientowanych na zapotrzebowanie

konkretnego konsumenta,

• rola rynku i konsumenta w procesie opracowywania produktu,

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• produkowanie żywności zdrowej i bezpiecznej, nastawienie

proekologiczne,

• aspekty żywieniowo-zdrowotne w produkcji artykułów spożywczych

i napojów, nowe składniki, (naturalne bez wzbogacania w składniki

oznaczone symbolem E., tłuszcze beztransowe, kwasy tłuszczowe

omega 3 i 6, owies, błonnik otrzymywany z różnego rodzaju

surowców roślinnych, surowce przyczyniające się do obniżania

wskaźnika IG, itd.), nowe technologie,

• innowacyjne produkty i surowce na rynku żywnościowymi ich

akceptacja przez konsumentów,

• nowe produkty szansą i wyzwaniem dla sektora spożywczego,

• promocja połączona z marketingiem.

Prof. dr hab. Barbara Kowrygo
Dr inż. Joanna Kaczorowska
Dr inż.Krystyna Rejman
Dr inż. Ewa Halicka
Dr inż, Barbara Waszkiewicz- Robak

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

INNOWACYJNA PRODUKCJA I TECHNOLOGIE
(W TYM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW)

• innowacje we wszystkich ogniwach łańcucha marketingowego branży

żywnościowej – od produkcji pierwotnej (w gospodarstwie rolnym), przez

wszystkie etapy przetwórstwa

• identyfikacja zewnętrznych i wewnętrznych czynników wpływających na

innowacyjność przemysłu spożywczego

• determinanty zdrowia wyznacznikiem innowacyjności produktu

żywnościowego

• preferencje konsumenta na rynku żywnościowym, które można uznać za

główne czynniki decydujące o prowadzeniu innowacji

• czynniki decydujące o powstawaniu innowacji produktowych, procesowych

oraz w skali firmy, rynku i świata oraz determinanty ich sukcesu

• potrzeby polskich przedsiębiorców z sektora rolno-spożywczego w zakresie

innowacji technologii

• wiodące nowoczesne technologie w przetwórstwie żywności

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• innowacyjne technologie w promocji zdrowia

• innowacyjne technologie ochrony środowiska i czystości procesów

przetwarzania

• innowacyjne technologie w kierunku przedłużania trwałości żywności i

kontroli jakości produktów gotowych do spożycia

• innowacje technologiczne mające na celu poprawę konkurencyjności i

pozycji na rynku (głównie średnich i małych firm)

• innowacyjne technologie pro-ekologiczne oraz technologie pozyskiwania

energii odnawialnej (biomasy)

• technologie i procesy produkcyjne ograniczające zanieczyszczenia

środowiska, pochłaniające mniej zasobów energetycznych i ograniczające

stosowanie środków chemicznych oraz sposoby bardziej efektywnego

gospodarowania nimi (technologie energooszczędne i zmniejszające

zużycie wody)

• technologie pozwalające osiągnąć prawidłową równowagę między ochroną

ekosystemów a zaspokajaniem potrzeb żywieniowych

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• metody zarządzania procesem ciągłej innowacji (strategie dla

opracowywania nowych technologii)

• transfer technologii i innowacji (ośrodki przekazu innowacji ICR, sieci

umożliwiające wymianę technologii NEPIRC)

• kształtowanie innowacyjności produktów żywnościowych przez opakowanie

• innowacyjność strategii jako czynnik sukcesu przedsiębiorstwa

• innowacyjność jako warunek konkurencyjności polskich producentów

żywności na rynku europejskim

• wybrane metody oceny wpływu innowacyjności na pozycję konkurencyjną

przedsiębiorstw

• rola sieci innowacji w racjonalizacji cyklu innowacyjnego

• projekt foresight w perspektywie regionalnej strategii innowacji.

Dr inż.Lucjan Krala, prof. PŁ
Dr inż. Zbigniew Irzyniec

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

ZARZĄDZANIE PROCESEM PRODUKCJI

• planowanie i zarządzanie produkcją i logistyką

• zarządzanie zespołem produkcyjnym

• działania, które muszą być podjęte oraz warunki jakie muszą być

spełnione, aby produkcja i dystrybucja żywności odbywała się w sposób

zapewniający jej właściwą jakość zdrowotną, zgodnie z przeznaczeniem

(program GMP – dobrej praktyki produkcyjnej)

• działania, które muszą być podjęte oraz warunki higieniczne, które

muszą być spełnione na wszystkich etapach produkcji i obrotu, aby

zapewnić bezpieczeństwo żywności (praktyka GHP – dobra praktyka

higieniczna i GLP – dobra praktyka laboratoryjna)

• badania systemów analizy ryzyka i zagrożeń w procesie produkcyjnym,

rozwój metod zarządzania ryzykiem oraz modelowe strategie

optymalnej i wiarygodnej komunikacji ryzyka

• bazy danych służące do oszacowania ryzyka, a także do wykorzystania

ich w programach zarządzania i komunikacji ryzyka

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• administracja

działalności

gospodarczej:

organizacja

działalności gospodarczej, zarządzanie jakością, ryzykiem i

innowacja dla koordynacji wewnętrznych i zewnętrznych

relacji organizacji, aspekty marketingu

• badania monitoringowe, nadzoru i kontroli poszczególnych

ogniw łańcucha żywnościowego „od pola do stołu”

(autentyczność, identyfikowalność i znakowanie) przez

wykorzystanie metod fizykochemicznych oraz szybkich

metod analitycznych (w tym przesiewowych) opartych na

metodach immunoenzymatycznych, mikrobiologicznych i

metodach z zastosowaniem biosensorów oraz technik

pokrewnych (np. nano-technologia)

• modelowe powiązania pomiędzy wybranymi uczestnikami

łańcucha żywnościowego oraz istniejące szanse i zagrożenia

sytuacji polskich konsumentów na rynku żywności

(wytyczenie

kierunku

działań

urealniających

relacje

partnerskie konsumentów z innymi uczestnikami łańcucha

żywnościowego, z uwzględnieniem regulacji prawnych

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

• ochrona interesów ekonomicznych konsumentów żywności

oraz działania ukierunkowane na wzrost poziomu wiedzy

konsumentów oraz innych uczestników łańcucha

żywnościowego w zakresie bezpieczeństwa żywności w

Polsce

• zarządzanie bezpieczeństwem żywności w organizacjach

łańcucha żywnościowego z uwzględnieniem wymogów

normy ISO 22000 , w tym producenci sprzętu, materiałów

opakowaniowych, środków czyszczących, dodatków

spożywczych i składników przeznaczonych do konsumpcji.

Prof. Dr hab. Tadeusz Sikora

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

DIETETYKA

• zasady i praktyczne wskazania co do właściwego żywienia

w różnych okresach życia,

• składniki odżywcze i nieodżywcze żywności, ich funkcje

w organizmie i wpływ na kształtowanie się zdrowia człowieka,

• zbilansowana dieta,

• prawidłowo zestawiona dieta,

• piramida zdrowego żywienia,

• tworzenie i propagowanie programów promujących zdrowy sposób

żywienia.

Dr Agnieszka Jarosz
Dr Beata Jabłonowska
Dr Beata Dłużniewska

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego

ŻYWIENIE CZŁOWIEKA, ZDROWIE

• rola żywienia w powstawaniu, zapobieganiu i leczeniu

najczęstszych chorób od patologii wieku dziecięcego po

niedożywienie i otyłość, bulimię, choroby metaboliczne, układu

krążenia, przewodu pokarmowego i nowotwory,

• jednostki chorobowe, w których powstawaniu lub zapobieganiu

decydującą rolę odgrywają jakość zdrowotna żywności i sposób

żywienia,

• diety dla diabetyków, niskocholesterolowa, niskosodowa,

niskowęglowodanowa, niskotłuszczowa, lekkostrawna,

niskokaloryczna, środziemnomorska, wysokowapniowa,

wysokobiałkowa.

Prof. dr hab. Jerzy Socha
Doc. Piotr Socha
Doc. Halina Weker
Mgr inż. Joanna Neuhoff-Morawska
Beata Żelazko