Funkcjonowanie

Funkcjonowanie

gospodarki

gospodarki

w długim okresie

w długim okresie

Długi okres

Równowaga

Równowaga

systemu

systemu

Długi okres

GNP

t

n

A

M

Dotąd wzrost GNP uzyskiwano drogą wzrostu

wydatku autonomicznego

podaży pieniądza

stopy podatkowej netto

Dotąd na

GNP

wpływu nie miały

ceny

płace

P

w

GNP

t

n

A

M

P

w

Przyjmowaliśmy, iż te wielkości są stałe

Płace i ceny są stałe, ale tylko w krótkim okresie,

w dłuższym czasie ulegają one zmianie

Teraz do analizy zmian GNP chcemy dołączyć ceny i płace

Tą drogą ukażemy, jak i pod wpływem czego,

zmienia się w długim okresie GNP

Konstrukcję, która opisuje funkcjonowanie gospo-

darki w długim okresie, czyli uwzględnia oddziały-

wanie: wydatku autonomicznego, podaży pieniądza,

stopy podatkowej, cen i płac

nazywamy

modelem równowagi

modelem równowagi

systemu

systemu

GNP

t

n

A

M

Model IS-LM

Krótki okres

Długi okres

P

w

Model równowagi systemu

Model równowagi systemu

Ukazuje także, jak w sytuacji zmienności cen

osiągana jest w gospodarce równowaga,

czyli stan spoczynku wszystkich sił

Inne spojrzenie

Model równowagi systemu

Gospodarka to

zespół

trzech rynków

Ryne

k

Towa

rowy

Rynek

Pienięż

ny

R

yn

ek

P

ra

cy

Rynek

towarowy

Rynek

Pieniężny

Rynek

Pracy

To jak te trzy rynki współ-

grają ze sobą ukazuje model

równowagi systemu

Model IS-LM opisywał funkcjonowanie dwóch rynków:

rynku towarowego i pieniężnego

Rynek

towarowy

Rynek

Pieniężny

Model równowagi

systemu

Model IS-LM

Krótki okres

Długi okres

Rynek

towarowy

Rynek

Pieniężny

Rynek

Pracy

Długi okres

P w

Pojawienie się rynku pracy,

to efekt

uwzględniania cen i płac

Model równowagi systemu

stara się ustalić,

kiedy wszystkie trzy, a nie dwa,

rynki będą w stanie spoczynku

Rynek

Pracy

Model równowagi systemu

To nowa nieznana aparatura, która składa się z

linii potencjalnego GNP

krzywej agregatowej podaży

linii ceny

krzywej agregatowego popytu

Krzywa agregatowego

popytu „AD

”

Krzywa agregatowego popytu to instrument,

za pomocą którego ukazujemy, jak ceny

zmieniają bieżący poziom GNP

GNP

t

n

A

M

P

w

Krzywa agregatowego popytu to instrument,

za pomocą którego ukazujemy, jak ceny

zmieniają bieżący poziom GNP

GNP

P

Krzywą AD wyprowadzamy

z modelu IS-LM

Dzięki temu wiedza zdobyta w zakresie ekonomii

krótkiego okresu będzie dyskontowana przy

analizie funkcjonowania gospodarki w długim okresie

GNP =  A + 



M

P

F

M

AD

R

GNP

P

GNP

M

P

Założenia

wydatek potencjalny stały

A

Nominalna podaż pieniądza (

M

) stała

zmienia się poziom cen

P

realny zasób pieniądza zmie-

nia się pod wpływem cen

M

P

R

GNP

P

GNP

M

P

Przyjmujemy, iż w okresie

bazowym

P = 1, 00

M

1,0

Skalujemy oś cen

1,0

1,2

1,4

0,8

R

GNP

P

GNP

M

1,0

1,0

1,2

1,4

0,8

Przy poziomie cen P=1

gospodarka znajduje się

na rysunkach w punktach

tu powstał pierwszy

punkt linii AD

R

GNP

P

GNP

M

1,0

1,0

1,2

1,4

0,8

Symulacyjnie podnosimy

poziom cen do

P =1,2

Realna podaż pieniądza

wynosi teraz

M/ 1,2

M

1,0

M

1,2

M

1,2

Linia LM przesuwa się w lewo

Na dolnym rysunku gos-

podarka jest w punkcie

Jest to drugi punkt

linii AD

R

GNP

P

GNP

1,0

1,2

1,4

0,8

Symulacyjnie obniżąmy
poziom cen do

P = 0,8

M

1,0

M

0,8

Realna podaż pieniądza
wynosi teraz

M / 0,8

M

0,8

Linia LM przesuwa się w prawo

M

1,2

Na dolnym rysunku gos-

podarka jest w punkcie

Jest to kolejny

punkt

krzywej AD

R

GNP

P

GNP

1,0

1,2

1,4

0,8

M

1,0

1,0

Przy stałym poziomie nominalnej

podaży pieniądza linię LM przesu-

wa zmiana poziomu cen

0,8

1,2

Punktów tworzących linię AD
można utworzyć bardzo dużo

Łącząc wszystkie punkty

otrzymujemy

krzywą AD

R

GNP

P

GNP

1,0

1,2

1,4

0,8

M

1,0

1,0

0,8

1,2

Dana krzywa AD narysowana

jest

dla danej wartości wydatku

poten-

i danego nominalnego

zasobu pieniądza

A, M

A

M

Dochód nominalny społeczeństwa

wzdłuż linii AD jest taki sam

Wyprowadzając linię AD

z punktów przecięcia

linii IS z liną LM

Sprawiamy, iż

wszystkie punkty linii AD to punkty,

w których zachodzi równowaga

R

GNP

P

GNP

1,0

1,2

1,4

0,8

M

1,0

1,0

0,8

1,2

czyli

miejsca gdzie dwa rynki :

towarowy i pieniężny

są w stanie równowagi

(spoczynku

)

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

R

GNP

P

GNP

1,0

1,2

1,4

0,8

M

1,0

1,0

0,8

1,2

Bieżące GNP zawsze znajduje

się na linii agregatowego popytu

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

ZAPAMIĘAJ

ZAPAMIĘAJ

A = 1500 ; M = 1000;
k = 0,5;  = 4,0; d = 50

INTERPRETACJA

GNP =  A + 



M

P

F

M

3000

+

1000

P

GNP =  A + 



M

P

F

M

3000

+

1000

P

P

GNP

1,0

0,5

1,5

2,0

4000

5000

Przyjmijmy, iż wyjściowy

poziom cen wynosi P = 1,5

GNP = 3666

Poziom cen ulega obniżeniu do P = 0,5

Gospodarka przesuwa

się wzdłuż linii AD

Gospodarka przesuwa

się wzdłuż linii AD

P

GNP

1,0

0,5

1,5

2,0

4000

5000

GNP = 3666

GNP = 5000

GNP rośnie

Co mówi krzywa AD

P

GNP

Jak zmiana cen zmienia

bieżący poziom GNP

Spadek cen powoduje

wzrost GNP,

a

wzrost poziomu cen

spadek GNP

Krzywa AD nie mówi co

zmienia cenę !!!

Cena do AD przychodzi

z zewnątrz

UWAGA

Krzywa „

AD

” pokazuje,

jakie są tylko skutki

zmiany poziomu ceny

Krzywa „

AD

” nie mówi też

dlaczego zmiana poziomu

cen zmienia wielkość GNP

PYTANIE

Dlaczego zmiana cen

powoduje zmianę GNP

?

Dlaczego zmiana cen

powoduje zmianę GNP

?

Ceny - GNP

S

ekwencja

przyczynowo-skutkowa

P

realny zasób

pieniądza maleje

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

linia LM przesuwa

się w lewo

1,2

wzrost cen

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

1,2

stopa procentowa

rośnie

P

R

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

1,2

stopa procentowa

rośnie

P

R

wzrost cen podnosi no-

minalną wartość GNP

rośnie zapotrzebowa-

nie na dodatkową

zdolność transakcyjną

M

Dlaczego stopa

Dlaczego stopa

procentowa rośnie?

procentowa rośnie?

dany zasób pieniądza

musi krążyć szybciej

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

P

R

dany zasób pieniądza

musi krążyć szybciej

zapewnia to wzrost

stopy procentowej

R

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

P

R

R

wzrost stopy procentowej

uruchamia efekt wypychania

inwestycje

eksport netto

konsumpcja

autonomiczna

maleją

I,

N

x, a

A*

Spadek wydatku rzeczywistego

poprzez proces mnożnikowy

wywołuje spadek GNP

GNP

GNP

R

I,

N

x, a

GNP

GNP

Zmiany cen -

via zmiany

stopy procentowej

-

zmieniają poziom wydatku

rzeczywistego co doprowadza

do zmian realnego GNP

R

A*

P

R

I,

N

x, a

GNP

GNP

R

A*

Zmiany cen -

via zmiany

stopy procentowej

-

zmieniają poziom wydatku

rzeczywistego co doprowadza

do zmian realnego GNP

P

R

I,

N

x, a

GNP

GNP

R

A*

P

P

KZ

KS

i

E

r

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

1,2

Na dolnym rysunku zmiany

Na dolnym rysunku zmiany

te pokazujemy tylko jako

te pokazujemy tylko jako

przesunięcie wzdłuż linii AD

przesunięcie wzdłuż linii AD

R

I,

N

x, a

GNP

GNP

R

A*

P

P

KZ

KS

i

E

r

R

GNP

P

GNP

1,0

1,0

1,2

1,2

P

GNP

P

GNP

wzrost cen

wzrost cen

powoduje wzrost stopy

procentowej

wydatek rzeczywisty

maleje

GNP maleje

GNP maleje

R

A

A

*

*

A

A

*

*

gospodarka przesuwa

się wzdłuż linii AD

P

GNP

R

A

A

*

*

A

A

*

*

Za ruchem

wzdłuż krzywej AD

stoi

oraz

wzrost stopy

wzrost stopy

procentowej

procentowej

spadek wydatku

rzeczywistego

P

GNP

R

A

A

*

*

A

A

*

*

GNP

GNP

R

P

A*

P

GNP

GNP

GNP

R

P

A*

CO ZMIENIA STOPĘ PROCENTOWĄ

R

P

Krótki okres

Długi okres

O związku pomiędzy poziomem cen

O związku pomiędzy poziomem cen

(inflacją) a stopą procentową stanowi

(inflacją) a stopą procentową stanowi

M

A

Hipoteza

Fishera

Spadek cen powoduje

wzrost GNP,

Jest to

EFEKT PIGOU

EFEKT PIGOU

P

GNP

Wiadomo, że

Wiadomo, że

PYTANIE

Aby rosło GNP nie trzeba wzrostu
podaży pieniądza bądź wydatku A
wystarczy aby przy tym samym do-
chodzie nominalnym malały ceny

Czy przy pomocy linii AD można

także ukazać, to co przy pomocy

modelu IS- LM,

czyli wzrost GNP wywołany

:

PYTANIE

wzrostem podaży pieniądza

spadkiem stopy podatkowej

,

wzrostem wydatku potencjalnego

autonomicznego

M

A

t

n

TAK !!!

Dzięki temu linia AD

dziedziczy wiedzę

modelu IS - LM

zmiany te ukazujemy jako

przesunięcie linii AD

w pionie lub poziomie

Krzywa AD a wzrost

podaży pieniądza

GNP

M

P

GNP

GNP

R

Model IS- LM

Model AD

60

0

10

00

Ta krzywa AD nary-

sowana jest dla

A = 1000, M = 600

P

GNP

GNP

R

60

0

80

0

Podaż pieniądza rośnie o 200

Krzywa AD przesuwa się równolegle do góry

Ta linia AD narysowana jest

dla A = 1000 i M = 800

Poziom cen nie ulega zmianie

Na obu modelach gospodarka jest w punktach

GNP rośnie o tę samą wielkość

Krzywa AD a wzrost

wydatku autonomicznego

GNP

A

P

GNP

GNP

R

10

00

Ta krzywa AD nary-

sowana jest dla

A = 1000, M = 600

W obu modelach GNP wynosi tyle samo

60

0

P

GNP

GNP

R

10

00

Wydatek autonomiczny rośnie o 300

13

00

Krzywa AD przesuwa się równolegle w prawo

Ta linia narysowana jest

dla A = 1300 i M = 600

Poziom cen nie ulega zmianie

Na obu modelach gospodarka jest w punktach

Na obu modelach GNP rośnie o tyle samo

Krzywa AD a spadek

stopy podatkowej

GNP



t

n

P

GNP

GNP

R

60

0

Stopa podatkowa maleje

10

00

P

GNP

GNP

R

Stopa podatkowa maleje

GNP

R

Krzywa

AD

zmienia swą krzywiznę

P

GNP

Poziom ceny nie ulega zmianie

GNP na obu modelach rośnie tyle samo

REASUMACJA „

AD”

Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem

P

GNP

Spadku poziomu cen

Co ukazywaliśmy jako

ruch wzdłuż linii AD

R

A

*

Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem

P

GNP

Spadku poziomu cen

Wzrostu podaży

pieniądza

Co ukazywaliśmy jako równo-

ległe przesunięcie AD

do góry

P

GNP

Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem

P

GNP

Spadku poziomu cen

Wzrostu podaży

pieniądza

Wzrostu wydatku

autonomicznego

Co ukazywaliśmy jako równole-
głe przesunięcie AD

w prawo

P

GNP

Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem

P

GNP

Spadku poziomu cen

Wzrostu podaży

pieniądza

Wzrostu wydatku

autonomicznego

Spadku stopy

podatkowej

Co ukazywaliśmy jako zmia-

nę krzywizny linii AD

P

GNP

GNP

M

P

t

n

A

P

Q

bieżące GNP zawsze

znajduje się na linii AD

czas

Q

U

WAG

A

sekwencję czasową zmian

bieżącego GNP ukazujemy

jako linię cyklu

Model równowagi systemu

To konstrukcja, która składa się z

linii potencjalnego GNP

krzywej agregatowej podaży

linii ceny

krzywej agregatowego popytu

krzywej agregatowego popytu

POTENCJALNE

GNP

Zdolności wytwórcze gospodarki określane są przez

K

L

S

Produkcja

dane maszyny

Q

Matematycznie zależność

tą pokazuje funkcja produkcji

Q = f (K,L,)

N

Q

K

Różnym poziomom zatrudnienia

towarzyszą różne wielkości produkcji

Zmiany w wielkości zatrudnienia przy-

noszą zmiany w poziomie produkcji

N

Q

K

Różnym poziomom zatrudnienia

towarzyszą różne wielkości produkcji

Szczególnym poziomem zatrudnienia jest

Zatrudnienie równowagi

N*

Jest to ta wielkość zatrudnienia, która ma

miejsce, gdy rynek pracy jest

w stanie równowagi

N*

Jest to ta wielkość zatrudnienia, która ma

miejsce, gdy rynek pracy jest

w stanie równowagi

Wielkość produkcji jaką osiąga się

przy zatrudnieniu równowagi nazywamy

Potencjalnym GNP

Potencjalnym GNP

Q*

N

Q

Niechaj zatrudnienie równowagi wynosi

N*

Potencjalne GNP wynosi

Q*

ZAPAMIĘTAJ

Poprzez termin

potencjalnego GNP

do modelu równowagi systemu

zostaje wprowadzony - via

pojęcie

zatrudnienie równowagi

RYNEK PRACY

RYNEK PRACY

Q*

N*

Rynek

Pracy

Rynek

towarowy

Rynek

pieniężny

Q*

Q*

N

Q

N*

Q*

Potencjalne GNP zależy tylko

od czynników realnych

K, A

t

, N*,

Potencjalne GNP nie zależy

od cen

W modelu

Q*

przedstawiamy jako linię pionową

Q

P

Q*

Gdy rośnie kapitał lub produktywność,

to potencjalne GNP też rośnie

N

Q

N*

Q*

W tej sytuacji

Linia potencjalnego GNP
przesuwa się na prawo

Q*

Q*

PAMIĘAJ

Poprzez termin

potencjalnego GNP

do modelu równowagi systemu

zostaje wprowadzony - via

pojęcie

zatrudnienie równowagi

Rynek pracy

Wzdłuż linii potencjalnego GNP

rynek pracy jest

zawsze w stanie równowagi

Q

P

Q*

Gdy rośnie kapitał lub produktywność,

to potencjalne GNP też rośnie

Q*

Q*

PAMIĘAJ

Q*

Q*

zmiany potencjalnego GNP

zmiany potencjalnego GNP

w czasie przedstawiamy

w czasie przedstawiamy

czas

Q*

Q*

Konstrukcja i właściwości

modelu równowagi

systemu

Poznaliśmy dwa komponenty

modelu równowagi systemu

Krzywą agregatowego popytu „

AD

”

Linię potencjalnego GNP „

Q*

”

P

GN

P

Q*

P

GNP

Krzywa AD

Potencjalne GNP

Zmiany w czasie

Zmiany w czasie

Bieżące GNP

czas

Q

czas

Q

P

GN

P

Q*

P

GNP

Krzywa AD

Potencjalne GNP

Nakładając na siebie obie linie otrzymujemy

uproszczoną wersję modelu równowagi systemu

Q*

Q

czas

O

O

czym mówi model

czym mówi model?

czy i kiedy trzy rynki

towarowy

pieniężny

pracy

są w stanie równowagi

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Rynek

pracy

P

GN

P

Q*

P

GNP

Krzywa AD

Potencjalne GNP

Q*

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Rynek

pracy

Równowaga systemu

Równowaga systemu

ma miejsce gdy

ma miejsce gdy

trzy rynki są

trzy rynki są

w stanie równowagi

w stanie równowagi

P

rzypomnijmy

P

GN

P

Q*

P

rzypomnijmy

Z krzywą

AD

P

GN

P

Q*

P

rzypomnijmy

związany jest rynek

towarowy i pieniężny

Z krzywą

AD

w każdym punkcie linii AD

rynek towarowy i pieniężny

są w stanie równowagi

Bieżące GNP jest

Bieżące GNP jest

zawsze na linii AD

zawsze na linii AD

P

GN

P

Q*

P

rzypomnijmy

Z linią

potencjalnego

GNP

związany jest

rynek pracy

Q*

w każdym punkcie linii

w każdym punkcie linii

naturalnego GNP (Q*)

naturalnego GNP (Q*)

rynek pracy jest

rynek pracy jest

w stanie równowagi

w stanie równowagi

P

GN

P

Q*

Q*

Trzy rynki będą jednocześnie w stanie równowagi

bieżący GNP osiągnie

poziom potencjalnego

gdy

:

innymi słowy

Równowaga systemu ma miejsce, gdy

bieżący GNP zrównuje się z potencjalnym

tu

innymi słowy

Równowaga systemu ma miejsce, gdy

bieżący GNP zrównuje się z potencjalnym

czas

GNP

zdarza się

to rzadko

Brak równowagi systemu

trwa przez wiele lat

Jakie siły wybijają gospodarkę

ze stanu równowagi systemu?

dlaczego proces odzyskiwania

równowagi trwa tak długo?

Dlaczego bieżący GNP ciągle

oscyluje wokół potencjalnego?

dlaczego rynek pracy tak

dlaczego rynek pracy tak

rzadko jest w równowadze?

rzadko jest w równowadze?

Jak odzyskiwana jest

równowaga systemu?

czas

GNP

Na te pytania odpowiada

Na te pytania odpowiada

model równowagi systemu

model równowagi systemu

Konstrukcja i właściwości modelu

Konstrukcja i właściwości modelu

ciąg dalszy

ciąg dalszy

Q*

P

GNP

LUKA GNP

LUKA GNP

Q*

P

GNP

Poprzez porównanie bieżącego
GNP z potencjalnym

wiadomo

czy gospodarka jest,

czy też nie w stanie

równowago systemu

Q*

P

GNP

Q

o

Równowagi systemu nie ma

Równowagi systemu nie ma

gdy bieżący GNP nie po-

krywa się z potencjalnym

informuje o tym luka GNP

Q*

P

GNP

Q

o

Luka jest miarą oddale-

nia bieżącego GNP (Qo)

od potencjalnego

Q

o

- Q*

Q*

informuje o tym luka GNP

Q*

P

GNP

Q

o

Q

o

- Q*

Q*

300

255

255 - 300

300

= - 0,15

P

GNP

Q

o

Luka GNP może być

dodatnia lub ujemna

Q*

gdy gospodarka jest

w tej części AD

to luka jest

ujemna

gdy gospodarka jest

w tej części AD

to luka jest

dodatnia

P

GNP

Q

o

Q*

Ujemna luka GNP oznacza,

iż gospodarka jest w recesji

Dodatnia luka GNP oznacza,

iż kraj przeżywa boom

re

c

e

s

ja

b

o

o

m

czas

GNP

P

GNP

Q

o

Q*

O czym jeszcze mówi luka GNP

Przy jej pomocy określamy

wielkość bieżącego GNP

Punktem odniesienia

jest tu potencjalne GNP

Potencjalne GNP jest

tu jak równik

P

Q*

O czym jeszcze mówi luka GNP

Punktem odniesienia

jest tu potencjalne GNP

Potencjalne GNP jest

tu jak równik

P

1,

00

0,9

1,1

0,7

1,3

Przy jej pomocy określamy

wielkość bieżącego GNP

Jeśli luka wynosi

-0,15

To oznacza to, iż bieżące

GNP wykorzystuje w 85%

możliwości potencjalnego

Y

o

=

0,85 Y*

Względny sposób określania

bieżącego GNP

P

Q*

P

1,

00

0,9

1,1

0,7

1,3

Q*

P

GNP

300

255

Bezwzględny sposób określa-

nia bieżącego GNP

Względny sposób określa-

nia bieżącego GNP

Y

o

= 0,85 Y*

Y

o

= 255

czy majac tę informację możesz

czy majac tę informację możesz

cokolwiek powiedzieć o tym czy

cokolwiek powiedzieć o tym czy

:

gospodarka jest w stanie
równowagi systemu

rynek pracy jest w
równowadze czy nie

Y

o

= 0,85 Y*

Y

o

= 255

a jakie dodatkowe treści

a jakie dodatkowe treści

kryje ta informacja

kryje ta informacja

Model równowagi systemu bazuje

Model równowagi systemu bazuje

na względnym sposobie okreslania

na względnym sposobie okreslania

poziomu bieżącego GNP

poziomu bieżącego GNP

P

Q*

P

1,

00

0,9

1,1

0,7

1,3

Q*

P

GNP

300

255

Bezwzględny sposób określa-

nia bieżącego GNP

Względny sposób określa-

nia bieżącego GNP

Y

o

= 0,85 Y*

Y

o

= 255

Y

o

= 0,85 Y*

W ten sposób luka mówi

o stopniu wykorzystania

potencjalnego GNP

Luka = - 0,15

P

Q*

P

1,

00

0,9

1,1

0,7

1,3

Zmiana luki

Zmiana luki

Dysproporcje pomiędzy

Q

o

a

Q*

nasilają się czy zanikają

P

Q*

P

1,

00

0,9

1,1

0,7

1,3

informuje czy w czasie

Y

o

= 0,85 Y*

Luka = - 0,15

-

0,10

0,90
Y*

gospodarka przybliża się

bądź oddala od stanu

równowagi systemu

sytacja na rynku pracy

sytacja na rynku pracy

poprawia się czy pogarsza

poprawia się czy pogarsza

O czym mówi model

równowagi systemu

REASUMPCJA

Wszystkie informacje

są zawarte w luce

GNP

Wszystkie informacje

są zawarte w luce

GNP

P

Q*

P

1,

00

0,9

1,1

0,7

1,3

Ile wynosi bieżący GNP

Czy jest równowaga systemu czy nie

tą drogą mówi

gdy luka GNP wynosi zero,

to jest równowaga systemu

tu

P

Q*

Ile wynosi bieżący GNP

Czy jest równowaga systemu czy nie

re

ce

sj

a

b

o

o

m

P

czy gospodarka przeżywa
recesję, czy boom

1,

00

tą drogą mówi

0,9

1,1

0,7

1,3

P

Q*

Ile wynosi bieżący GNP

Czy jest równowaga systemu czy nie

P

1,

00

czy gospodarka przeżywa
recesję, czy boom

tą drogą mówi

w jakim stopniu bieżący GNP wyko-
rzystuje poziom potencjalnego GNP

0,9

1,1

0,7

1,3

czy gospodarka przybliża się czy
oddala od stanu równowagi systemu

jak daleko bieżącej równowadze
rynkowej do równowagi systemu

jak daleko bieżącej równowadze
rynkowej do równowagi systemu

Równowaga rynkowa

a równowaga systemu

Równowaga rynkowa

ma miejsce gdy dwa rynki:

towarowy i pieniężny są

w stanie równowagi

Równowaga systemu

ma miejsce gdy trzy rynki:

towarowy, pieniężny i pracy

są w stanie równowagi

Ma to miejsce w każdym

punkcie linii AD

Ma to miejsce w punkcie prze-

cięcia linii AD z linią Q*

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Rynek

pracy

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

GNP

Q*

P

GNP

Przywracanie równowagi

systemu

Ujecie wstępne

P

GNP

Jeśli bieżące GNP nie pokrywa się z potencjalnym

Q*

To poprzez mechanizm sił
wewnętrznych uruchamia

się proces zmian cen

Poziom cen maleje

Gospodarka przesuwa się

wzdłuż linii AD

GNP rośnie - luka GNP maleje

Spadek cen nie trwa wiecznie

Trwa on do czasu aż bieżące GNP nie

osiągnie poziomu potencjalnego GNP

P

GNP

Q*

ceny przestają się zmieniać

tu

P

GNP

Q*

ceny przestają się zmieniać

Ruch na linii AD zamiera i

gospodarka tkwi w bezruchu

w fazie potencjalnego GNP

Cenę, przy której ustaje ruch cen nazywamy

ceną spoczynku

ceną spoczynku

P*

Cena spoczynku równoważy

cały system ekonomiczny

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Rynek

pracy

P

GNP

Q*

P*

Przywrócenie równowagi systemu

możliwe jest także w inny sposób

UWAGA

Wniosek

równowaga systemu może

zostać przywrócona

drogą zmiany poziomu cen

P

GNP

Q*

Drugi sposób przywracania równowagi

to rządowy sposób

-

widzialna ręka

Przywrócenie równowagi systemu

możliwe jest także w inny sposób

P

GNP

Q*

Drugi sposób przywracania równowagi

to rządowy sposób

-

widzialna ręka

Przyjmijmy, iż bieżący GNP wynosi

P

GNP

Q*

P

GNP

Q*

Rząd powiększając zakupy rządowe

lub podaż pieniądza przesuwa

równolegle krzywą AD w prawo

P

GNP

Q*

P

GNP

Q*

Gospodarka przechodzi na nową

linię AD i osiąga punkt

W tym czasie cena nie

ulega zmianie

REASUMPCJA

Istnieją dwa sposoby

przywracania równowagi

Cenowy

- niewidzialna ręka

P

GNP

Q*

REASUMPCJA

Istnieją dwa sposoby

przywracania równowagi

Cenowy

- niewidzialna ręka

P

GNP

Q*

Rządowy

-

widzialna ręka

różnice

różnice

Cenowy

- niewidzialna ręka

P

GNP

Q*

Rządowy

-

widzialna ręka

różnice

różnice

Prowadzi do obniżki cen

Trwa bardzo długo

utrzymuje ceny na wysokim

poziomie

trwa krótko

trwa krótko

P

GNP

Q*

Rola cen w gospodarce

jest ogromna

Spadek cen zwiększa GNP

(efekt Pigu)

Ceny naprowadzają

gospodarkę na stan

równowagi systemu

PYTANIE

Co rządzi zmianami cen?

musimy poznać ograni-

czenia, jakie występują

po stronie podaży

W tym celu

ograniczenia producenta

musimy poznać krzywą

agregatowej podaży

Model równowagi systemu

To konstrukcja, która składa się z

linii potencjalnego GNP

krzywej agregatowej podaży

linii ceny

krzywej agregatowego popytu

krzywej agregatowego popytu

linii potencjalnego GNP

luka GNP

Krzywa agregatowej

podaży

Jedynym powodem, dla którego firmy podejmują

się jakiejkolwiek działalności produkcyjnej bądź

usługowej jest chęć odnoszenia zysku

W naszych rozważaniach przyjmujemy założenie,

iż firmy dążą do osiągnięcia zysku maksymalnego

(zasada racjonalnego gospodarowania - z danego

zasobu maksimum efektu)

Zysk związany jest z ceną, kosztami i skalą produkcji

Jednostkowy zysk księgowy to różnica pomiędzy

ceną a jednostkowym kosztem księgowym

Koszty jednostkowe nie są stałe,

ulegają one zmianie wraz

ze zmianami skali produkcji

Skala produkcji

a koszt jednostkowy

W skali makro

W skali makro

koszt wytwarzania jednostki produktu

koszt wytwarzania jednostki produktu

obejmuje koszt kapitału i koszt pracy

obejmuje koszt kapitału i koszt pracy

K, L

K, L

K, L

K, L

amortyzacja/deprecjacja
płace brutto

czynsze

procenty bankowe

zyski korporacji brutto

dochody indywidualnych
właścicieli

K,L,

K

K

K

L

K

amortyzacja/deprecjacja
płace brutto

czynsze

procenty bankowe

zyski korporacji brutto

dochody indywidualnych
właścicieli

Ogólnie stwierdzamy

K,L,

K

K

K

L

K

kosztu kapitału

praca uprzedmiotowiona

kosztu pracy

kosztu pracy

uprzedmiotowionej

uprzedmiotowionej

wytworzenie jednostki produktu

narodowego wymaga poniesienia

dwóch rodzajów kosztów:

koszt wytwarzania produktu, możemy

koszt wytwarzania produktu, możemy

wyrażać w umownych jednostkach pracy

wyrażać w umownych jednostkach pracy

MR = f(L)

kosztu pracy

żywej

Przy tych założeniach GNP obrazować

możemy za pomocą funkcji

produkcji

N

Q

a koszt jednostkowy umownej jednostki

GNP można wyprowadzać z funkcji produkcji

DUALITY

znasz funkcję produkcji znasz
funkcję kosztu rzeczowego

MR = f(L)

GNP = f(L)

DUALITY

DUALITY

DUALITY

DUALITY

Gdy znamy funkcję produkcji,

to znamy jednocześnie funkcję

marginalnej produktywności

pracy (MPL)

N

MPL

Q

znajomość

MPL

pozwala

na ustalenie

N

kosztu rzeczowego każdej

kolejnej jednostki produktu

o tej wielkości informuje

o tej wielkości informuje

odwrotność MPL

odwrotność MPL

DUALITY

N

MPL

Q

N

o tej wielkości informuje

o tej wielkości informuje

odwrotność MPL

odwrotność MPL

Q

1/MPL

Q

1/MPL

1

MPL

n

informuje, ile umownych jednostek pracy

zużywanych jest na wyprodukowanie

każdego kolejnego produktu

Koszt wyprodukowania kolejnej

jednostki produktu nazywamy

kosztem marginalnym

MC

Q

Q

1/MPL

MC

Q

Q

1/MPL

MC

Q

1

MPL

n

=

MC

Q

Q

1/MPL

MC

Q

1

MPL

n

=

ilość umownych jedno-

stek pracy zużywanych

do wytworzenia danej jednostki produktu

koszt rzeczowy

Q

1/MPL

w

w

MC

Q

1

MPL

n

=

koszt rzeczowy

przemnożymy przez cenę jednostki

przemnożymy przez cenę jednostki

pracy

pracy

(godzinową stawką płacy

(godzinową stawką płacy w

w

)

)

jeśli tę ilość

jeśli tę ilość

jednostek pracy

jednostek pracy

Q

1/MPL

w

MC

Q

1

MPL

n

=

przemnożymy przez cenę jednostki

przemnożymy przez cenę jednostki

pracy

pracy

(godzinową stawką płacy

(godzinową stawką płacy w

w

)

)

to otrzymamy

to otrzymamy

pieniężny koszt wytwarzania

kolejnych jednostek produkcji

MC

Q

Q

MC

Q

MC

Q

to tor kosztu pieniężnego

jak pod wpływem wzrostu skali produkcji

zmienia się poziom

kosztu jednostkowego produkcji

Tor ów pokazuje

Produkcja rośnie

firma przesuwa się

wzdłuż toru kosztu

koszt wytwarzania kole-

jnych jednostek rośnie

Q

MC

Q

koszt wytwarzania kole-

jnych jednostek rośnie

10

20

15

7$

13$

18$

10 15 20

KOSZTY A CENA

10

20

15

Niechaj cena

wynosi 25$

Cena to dochód jaki producent osiąga

Cena to dochód jaki producent osiąga

ze sprzedaży każdej kolejnej jednostki

ze sprzedaży każdej kolejnej jednostki

Koszt wytworzenia

10 jednostki

Zysk osiągnięty ze

sprzedaży 10 jednostki

W miarę powiększania produkcji zysk osiągany

z kolejnych jednostek jest coraz mniejszy

MC

Q

25 30

P

Q

25

25

10

20

15

W miarę powiększania produkcji zysk osiągany

z kolejnych jednostek jest coraz mniejszy

25 30

MC

Q

P

Q

25

25

10

20

15

25 30

Producent powiększa produkcję tak długo,

Producent powiększa produkcję tak długo,

jak długo kolejna wytwarzana jednostka

jak długo kolejna wytwarzana jednostka

przynosia mu zysk

przynosia mu zysk

MC

Q

P

Q

25

25

zysk globalny

zysk globalny

jest

jest

maksymalny

maksymalny

wtedy

wtedy

10

20

15

25 30

MC

Q

P

Q

25

25

Jaka reguła rządzi skalą
produkcji przy, której zysk
jest maksymalny ???

10

20

15

25 30

MC

Q

P

Q

koszt wytworzenia 30

jednostki wynosi 25$,

przy 30 jednostce zysk zanika

przy 30 jednostce zysk zanika

25

25

25

25

cena pokrywa koszt

cena pokrywa koszt

wytworzenia trzy-

wytworzenia trzy-

dziestej jednostki

dziestej jednostki

przy cenie 25$ firma wytworzy

przy cenie 25$ firma wytworzy

tylko trzydzieści jednostek

tylko trzydzieści jednostek

i osiągnie zysk

i osiągnie zysk

maksymalny

maksymalny

P = MC

Q

przy cenie 25$ firma wytworzy

przy cenie 25$ firma wytworzy

tylko trzydzieści jednostek

tylko trzydzieści jednostek

10

20

15

25 30

MC

Q

P

Q

25

25

25

25

Maksyma wyznaczająca

skalę opłacalnej produkcji

P = MC

Q

maksyma mówiąca przy jakiej skali

maksyma mówiąca przy jakiej skali

produkcji zysk będzie maksymalny

produkcji zysk będzie maksymalny

10

20

15

25 30

MC

Q

P

Q

25

25

25

25

przy cenie 25 firma wytworzy

przy cenie 25 firma wytworzy

tylko trzydzieści jednostek

tylko trzydzieści jednostek

P = MC

Q

Credo biznesu

Credo biznesu

wzr

ost

ce

n

MC

Q

25

Q

10

20

15

25 30

35 40

P

Q

MC

Q

25

firma chce produkować 38 jednostek

firma chce produkować 38 jednostek

koszt wytworzenia

38 jednostki wynosi

30

MC

Q

25

Q

10

20

15

25 30

35 40

P

Q

MC

Q

25

jakie zmiany muszą zajść na rynku,

jakie zmiany muszą zajść na rynku,

aby firma produkowała 38 jednostek

aby firma produkowała 38 jednostek

cena musi pokryć

cena musi pokryć

koszt produkcji

koszt produkcji

38 jednostki

38 jednostki

30

30

MC

Q

25

Q

10

20

15

25 30

35 40

P

Q

MC

Q

25

30

gdy cena wzrośnie do 30$

gdy cena wzrośnie do 30$

to firma przesunie się

to firma przesunie się

wzdłuż krzywej kosztów

wzdłuż krzywej kosztów

30

MC

Q

25

Q

10

20

15

25 30

35 40

P

Q

MC

Q

25

30

30

produkcja wzrośnie do 38 jednostek

produkcja wzrośnie do 38 jednostek

wzrost ceny pozwala na

pokrycie

wyższego kosztu

marginalnego,

co dokonuje się

co dokonuje się

przy większej

przy większej

skali produkcji

skali produkcji

P

MC

Q

Q

Poziom ceny jest dla firmy dany;

firma nie jest w stanie wpływać na cenę.

Cena do firmy przychodzi z zewnątrz

PYTANIE

Co wyznacza poziom ceny

i tą drogą skalę produkcji?

Poziom

i cena równowagi

Producent i konsument ekonomizują swe działania

cena i ilość

równowagi

K,L

Zewnętrznym efektem optymalizacji jest

cena i ilość

równowagi

o cenach relatywnych

mówi kąt nachylenia linii LOB

o ilości mówią

o ilości mówią

punkty odcięcia

punkty odcięcia

K,L

Ekonomizacja dokonuje się w obrębie

istniejących, w danym czasie, ograniczeń

W krótkim czasie

nie sposób ich zmienić

Ograniczenia ekonomizacji

Posiadany aparat

wytwórczy

PRODUCENT

KONSUMENT

technologia

kapitał

PRODUCENT

KONSUMENT

technologia

kapitał

płace

P = MC

Q

Posiadany aparat

wytwórczy

wielkość nominalnego

dochodu

P = MC

Q

PRODUCENT

KONSUMENT

technologia

kapitał

płace

LOB

Posiadany aparat

wytwórczy

P = MC

Q

PRODUCENT

KONSUMENT

technologia

kapitał

płace

Te ograniczenia materializują się
w krzywej kosztu marginalnego

Q

MC

Q

wielkość nominalnego

dochodu

P = MC

Q

PRODUCENT

KONSUMENT

technologia

kapitał

płace

Q

MC

Q

Krzywa kosztu marginalnego

wespół z zasadą P = MC wyznacza

krzywą agregatowej

podaży

to hipotetyczny tor (krzywa) wartości produkcji,

jaka zaistnieje przy danym poziomie cen

Krzywa ta niezbędna jest do konfronto-

wania wartości popytu z wartością podaży

krzywa agregatowej

podaży

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

Krzywą agregatowej

podaży

AS

wyprowadzamy z toru

kosztu marginalnego

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

Jeśli cena wyniesie 5$

5$

to firma wytworzy 10 jednostek

10

Koszt wytworzenia

dziesiątej jednostki

wynosi bowiem

pięć dolarów

Utarg ze sprzedaży

wynosi 10

X

5

50

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

Dwanaście dolarów, to koszt

wytworzenia dwudziestej jednostki

5$

50

P = 12$

20

12$

Przy cenie 12$ zostanie wytworzone dwadzieścia jednostek

12$

240

utarg ze sprzedaży wyniesie

utarg ze sprzedaży wyniesie

20 • 12 = 240

20 • 12 = 240

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

5$

50

12$

240

Ile musi wynieść cena, aby producent

Ile musi wynieść cena, aby producent

wytworzył 30 jednostek ???

wytworzył 30 jednostek ???

P = 24$

P = 24$

Dlaczego tyle ???

Dlaczego tyle ???

24$

Ile wyniesie utarg?

Ile wyniesie utarg?

30 • 24 = 720

30 • 24 = 720

720

ile musi wynieść cena, aby producent

ile musi wynieść cena, aby producent

wytworzył 25 jednostek ???

wytworzył 25 jednostek ???

ile wyniesie wówczas utarg ???

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

5$

50

12$

240

24$

720

Uzupełnijmy pozostałe pozycje

Uzupełnijmy pozostałe pozycje

3$

15

8$

120

17$

425

Q

MC

Q

5 10 15 20 25 30

3

8

17

24

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

3$

15

5$

50

8$

120

12$

240

24$

720

17$

425

Tak powstał tor krzywej

agregatowej podaży AS

AS = Q MC

Q

.

AS

5

10

15

20
25

30

3$

5$

8$

12$
17$

24$

Q

MC

Q

P

VP

3$

15

5$

50

8$

120

12$

240

24$

720

425

5

10

15

20
25

30

Q

P

VP

3$

15

5$

50

8$

120

12$

240

24$

720

17$

425

Jest to kombinacja cen i ilości,

gdzie ceny spełniają warunek

P = MC

Q

Krzywa AS obrazuje różne hipotetyczne

wartości produkcji, przy których produ-

cenci realizują maksimum zysku

AS

3$

15

5$

50

8$

120

12$

240

24$

720

425

5

10

15

20
25

30

Q

P

VP

3$

15

5$

50

8$

120

12$

240

24$

720

17$

425

AS

Q

5

15

25

50

240

720

P

5

12

24

AS

AS

VP

Q

5

15

25

50

240

720

P

5

12

24

AS

O tym w którym punkcie krzywej AS znajdzie

się firma zadecyduje dopiero konsument

a konkretnie

Pieniężna wartość zgłaszanego przezeń popytu

AD

AS

AS

AS

Q

5

15

25

50

240

720

P

5

12

24

Niechaj wartość popytu wynosi 240$

AD = 240

240

W tej sytuacji utarg

producenta wyniesie

tyle samo

AS = 240

AD = AS

Równowaga

rynkowa

AS

AS

Q

5

15

25

50

240

720

P

5

12

24

240

Konsument wyznaczył producentowi wartość podaży

ile wytworzy towarów

W tej sytuacji producent

decyduje o tym

20

po ile je sprzeda

12

Konsumenci określając wartość popytu,

określają jednocześnie wartość podaży,

którą producenci zrealizują dobierając

ilość i cenę tak aby osiągnąć maksimum zysku

MS

AS

Decyzje konsumentów

P

P

Q

Q

D

e

c

y

z

je

p

ro

d

u

c

e

n

ta

240

240

Decyzje konsumentów

12

12

20

20

D

e

c

y

z

je

p

ro

d

u

c

e

n

ta

MS

AS

P

P

Q

Q

Cena równowagi

Ilość równowagi

AS

AS

Q

240

P

12

240

20

12

Cena równowagi

Ilość równowagi

Cena równowagi

Ilość równowagi

Cena i ilość równowagi to syntetyczny

wyraz kompromisu pomiędzy decyzjami

konsumentów i producentów

odpowiedzieliśmy na pytanie:

odpowiedzieliśmy na pytanie:

co i jak ustala cenę

co i jak ustala cenę

Posiadany aparat

wytwórczy

wielkość nominalnego

dochodu

P = MC

Q

PRODUCENT

KONSUMENT

technologia

kapitał

płace

P

Q

VP

AS

P

Q

AD

W

W

nałóżmy na siebie te ograniczenia

nałóżmy na siebie te ograniczenia

P

AS

Q

AD

AS

nałóżmy na siebie te ograniczenia

nałóżmy na siebie te ograniczenia

RYNEK

RYNEK

AS

Q

AD

P

W punkcie przecięcia

linii AD z AS dwa

rynki są w stanie równowagi

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Cena równowagi

to bieżący poziom ceny

Ilość równowagi

to bieżące GNP

POJĘCIA

MAKRO

EKONOMICZNE

W punkcie przecięcia

linii ceny z liną AD

AS

Q

AD

P

W punkcie przecięcia

linii ceny z liną AD

AS

Q

AD

P

poziom ceny w czasie

nie jest stały

zmiany cen są kluczowe

dla osiągania

równowagi systemu

PYTANIE

PYTANIE

Jak w konstrukcji AS - AD

osiągana

jest równowaga systemu?

jak w konstrukcji AS -

AD

dochodzi do zmian

poziomu cen i tą drogą

do równowagi systemu

Q

AD

P

AS

Na

leż

y p

oz

na

ć t

o c

o r

zą

dz

i

ru

ch

em

w

zd

łu

ż k

rzy

we

j A

S

a t

ak

że

je

j p

rze

su

nię

cia

mi

Q*

Ruch wzdłuż

krzywej AS

Mechanizm zmian cen

AS

P

AD

GNP

Umiejscowienie gospodarki na

krzywej AS wyznacza popyt

Rosnący popyt przesuwa gospodarkę wzdłuż krzywej AS

AS

P

GNP

AS

P

GNP

AS

P

GNP

AS

P

AD

GNP

AS

P

GNP

AS

P

AD

GNP

AS

P

GNP

AS

P

GNP

AS

P

GNP

AS

P

AD

GNP

AS

P

GNP

Krzywa AS mówi w jaki sposób

firmy zareagują na dalszy wzrost popytu

Wzrost ceny

Wzrost GNP

AS

P

GNP

Są tu trzy możliwości

Jeśli firma porusza się na tym odcinku

To firma na wzrost popytu reaguje tylko wzrostem ilości

Jest to

Odcinek

czysto produkcyjny

AS

P

GNP

Jeśli firma porusza się na tym odcinku

to na wzrost popytu reaguje

wzrostem ilości

wzrostem ceny

oraz

Ten odcinek to odcinek inflacyjno - produkcyjny

P

GNP

AS

Jeśli firma porusza się na tym odcinku

to na wzrost popytu reaguje tylko wzrostem ceny

ten odcinek to odcinek czysto inflacyjny

P

GNP

AS

ZAPAMIĘTAJ

Wzrost cen wywołany wzros-

tem popytu nazywamy

Inflacją popytową

Ku krzywej Lukasa

punkt widzenia producenta

krzywa AS dopasowana do

krzywa AS dopasowana do

modelu równowagi systemu

modelu równowagi systemu

P

GNP

Odcinki czysto produkcyjny i

czysto inflacyjny

obrazują stany ekstremalne

AS

Gospodarka funkcjonuje na

odcinku produkcyjno - inflacyjnym

P

GNP

Umiejscowienie gospodarki na linii AS

określamy bezwzględnie lub względnie

tu punktem odniesienia jest

Q*

Q*

Q*

Potencjalne GNP

jest jak równik

P

GNP

Q*

Oddalenie bieżącego GNP od potencjalnego

mierzymy za pomocą luki GNP

Q

o

- Q*

Q*

P

GNP

Niechaj bieżący poziom cen

plasuje podaż w punkcie

Q*

producenci są w tym punkcie
gdyż to miejsce wyznaczyła
wielkość popytu agregatowego

P

GNP

Q*

Producenci wielkość popytu

odczytują tylko z cen

zmianami podaży reagują

nie na zmiany popytu

lecz tylko na zmiany cen

krzywa AD

jest tu zbędna

P

GNP

Q*

Producenci wielkość popytu

odczytują tylko z cen

zmianami podaży reagują

nie na zmiany popytu

lecz tylko na zmiany cen

krzywa AD

jest tu zbędna

P

GNP

Q

0

Q*

zmianami podaży reagują

nie na zmiany popytu

lecz tylko na zmiany cen

w tej sytuacji wielkość bieżącej po-

w tej sytuacji wielkość bieżącej po-

daży wyznacza bieżący poziom ceny

daży wyznacza bieżący poziom ceny

P

GNP

Q*

Q

0

Bieżące GNP można przedstawić jako sumę

potencjalnego

oraz

reszty

Oznaczając resztę

przez „

x

”

x

luka GNP

luka GNP

można zapisać

Q

0

= Q* + X

P

GNP

Q*

Q

0

Q

0

= Q* + X

P

o

Od czego zależy X?

PYTANIE

PYTANIE

Poziom ceny równowagi

jest znany

P*

P

GNP

Q*

Q

0

Q

0

= Q* + X

P

o

P*

x

Z

Z = P

o

- P*

Z

X

= tg

P

o

- P*

X

= ctg

P

o

- P*

ctg







Kąt nachylenia linii

podaży jest znany

i wynosi



P

GNP

Q*

Q

0

Q

0

= Q* + X

P

o

P*

x

Z

Z

X

= tg

P

o

- P*

X

= ctg

P

o

- P*



X =  ( P

o

- P*)

 (P

o

- P*)

P

GNP

Q*

Q

0

P

o

P*

Q

0

= Q* + X

 (P

o

- P*)

Krzywa Lukasa

jest to

P

GNP

Q*

Q

0

P

o

P*

wzdłuż danej krzywej podaży

Lukasa poziom płac jest stały

w

P

GNP

Q*

Q

0

P

o

P*

P

GNP

Q*

w

Wzdłuż całej krzywej Lukasa speł-

niony jest warunek P = MCQ

W zwiąku z tym

P

GNP

Q*

Krzywa agregatowej podaży Lukasa ukazuje:

jaką wielkość GNP firmy są skłonne wytworzyć

przy różnych hipotetycznych poziomach ceny

jak zmiana poziomu ceny prowadzi do zmiany GNP

w

Jak muszą się zmieniać ceny, aby przy-

wrócona została równowaga systemu

Q

0

=

Q MC

Q

Q

0

= Q* +

 (P

o

- P*)

Przesunięcie

krzywej AS

w poszukiwaniu przyczyn

zmian poziomu

cen c.d.

P

GNP

Dana krzywa AS narysowana jest dla jednej ,

stałej wartości cen czynników produkcji

Płace, ceny surowców importowanych,

podatki nie ulegają zmianie

Jeśli ceny „inputu” wzrosną to cała

linia AS przesunie się do góry

P

GNP

PAMIĘTAJMY

Krzywa podaży Lukasa
wyrażona jest od pracy

P

GNP

Stąd dana linia AS związana

jest z danym poziomem płacy

w

o

P

GNP

w

o

P

GNP

w

o

w

1

Gdy płaca rośnie, to krzywa AS przesuwa się do góry

Firmy wzrost płac przenoszą na koszty,

a to powoduje wzrost cen

Wzrost cen wywołany wzrostem płac

( przesunięciem krzywej AS w górę)

P

GNP

w

o

P

GNP

w

o

w

1

nazywamy

Inflacją podażową

POSTĘP TECHNICZNY

A KRZYWA AS

P

GNP

w

o

Krzywa AS przesuwa

się w dół i na prawo

Postęp techniczny prowadzi do

obniżki kosztu jednostkowego

P

GNP

w

o

warunek

Płace nie ulegają zmianie

w

o

Postęp techniczny pozwala na obniżkę ceny

REASUMPCJA „AS”

Mechanizm zmian cen

P

GNP

Instrumentarium AS ukazuje,

iż zmiana cen jest wynikiem

Wzrostu popytu

Co ukazywaliśmy jako

ruch wzdłuż linii AS

P

GNP

Reakcje producentów

opisuje krzywa Lukasa

Q*

Q

0

= Q* +

 (P

o

- P*)

Instrumentarium AS ukazuje,

iż zmiana cen jest wynikiem

P

GNP

Wzrostu płac

Co ukazywaliśmy jako

przesunięcie linii AS w górę

P

GNP

Wzrostu popytu

Instrumentarium AS ukazuje,

iż zmiana cen jest wynikiem

P

MC

Q

w

Q

Wzrostu płac

Wzrostu popytu

P

GNP

P

GNP

P

GNP

P

GNP

INFLACJA

Popytowa

Podażowa

Spirala płacowo-cenowa

Mechanizm zmian cen

P

GNP

P

GNP

1,0

Wzrost popytu - via wzrost podaży - doprowadza

do wzrostu kosztu co prowadzi do wzrostu cen

Stan wyjściowy

1,2

10

P

GNP

P

GNP

10

1,0

1,2

Wzrost cen powoduje spadek

siły nabywczej płac o 20%

Związki zawodowe

żądają podwyżki płac

rekompensującej

wzrost cen

W

1

= 12

Wzrost płac - wymuszając wzrost

kosztów - przesuwa linię AS do góry

12

Ceny ponownie rosną

1,3

P

GNP

P

GNP

Taką sekwencję nazywamy

spiralą płacowo - cenową

Wzrost cen dóbr konsum-

pcyjnych wywołuje wzrost

płac, a ten doprowadza

do dalszego wzrostu cen

P

GNP

P

GNP

po popytowym wzroście cen

reakcja płac

nie jest natychmiastowa

gospodarka

zatrzymuje

się na dłuższy czas

tu

P

GNP

P

GNP

Powodem jest

:

sztywność płac

Płace są negocjowane raz na dwa trzy lata. W trakcie

obowiązywania umowy płace nie mogą ulec zmianie

Dopasowanie płac do nowych wyższych cen

odkładane jest do czasu renegocjacji umów

Renegocjacje prowadzą

do wzrostu płac

negocjacje

P

GNP

P

GNP

Dopasowanie płac do nowych wyższych cen

odkładane jest do czasu renegocjacji umów

Renegocjacje prowadzą

do wzrostu płac

Sztafeta

Sztafeta

Płacowo - cenowa

Płacowo - cenowa

Mechanizm zmian cen

spirala płacowo cenowa c.d.

Negocjacje płacowe nie dokonują się u

wszystkich firm jednocześnie

Jedne związki czynią to w roku bieżącym,

inne w następnym a jeszcze inne później

Przyjmijmy iż są trzy grupy związków i
pracodawców. Każda z nich przepro -
wadza negocjacje w innym roku

P

GNP

P

GNP

10

W danym czasie wzrost popytu (podaży)

doprowadził do wzrostu cen

Siła nabywcza płac zmalała

negocjacje

P

GNP

P

GNP

10

Do negocjacji przystępuje pierwsza grupa

związkowców i pracodawców

Przeciętna płaca w

gospodarce rośnie

W

1

= 11

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

Firmy, które podniosły płace podnoszą

także ceny swych towarów

Agregatowy poziom

cen rośnie

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

W następnym okresie do nego-

cjacji przystępuje druga grupa

negocjacje

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

W następnym okresie do nego-

cjacji przystępuje druga grupa

Siła nabywcza ich płac obniżyła się dużo więcej

niż pierwszej grupy

Przeciętna płaca w

gospodarce rośnie

W

2

= 13

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

Przeciętna płaca w

gospodarce rośnie

W

2

= 13

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

13

Firmy „

II negocjacji

” wzrost płac

przenoszą na ceny swych towarów

Agregatowy poziom cen

ponownie rośnie

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

13

W złej sytuacji znajduje się trzecia grupa.

Ich płace od trzech lat nie uległy zmianie

a ceny na skutek podwyżek płac poprzed-

ników, wzrosły znacząco.

Teraz oni renegocjują

swe umowy i żądają

wysokiej podwyżki

Agregatowy (przecietny) poziom płac rośnie

W

3

= 15

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

15

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

13

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

15

Firmy

III grupy negocjacyjnej

przenoszą wzrost płac w ceny

Agregatowy poziom

cen znowu rośnie

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

13

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

Powoduje w następnym okresie

Wzrost płac w pozostałych

sektorach gospodarki

UOGÓLNIENIE

Wzrost płac w jednych fimach - doprowadzając

do wzrostu cen dóbr przez nie wytwarzanych

itd., itd., itd.

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

13

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

11

P

GNP

P

GNP

10

P

GNP

P

GNP

Coroczny indeksacyjny wzrost płac prowadzi

do systematycznego wzrostu

cen

.

Coroczna indeksacja płac to źródło

samonapędowego

wzrostu cen

itd., itd., itd.

jeśli nie chce się inflacyjnego
wzrostu płac,to należy prawem
zakazać indeksacji płac

czy mogą rosnąć płace

i nie będzie inflacji

Nie każdy wzrost płac powoduje

wzrost cen (inflację

)

Jeśli wzrost płac wynika tylko ze wzrostu

produktywności,

to wówczas nie dochodzi do wzrostu cen

Postęp techniczny - płace - ceny

Postęp techniczny - płace - ceny

Postęp techniczny prze-

suwa linię AS w dół

płace są constans

P

GNP

10

P

GNP

10

10

Koszt pieniężny maleje i w tej

sytuacji ceny mogą obniżyć się

A

t

= 20%

P

GNP

10

10

P

GNP

10

10

W tej sytuacji związki zawodowe wywal-

czają dwudziestoprocentowy wzrost płac

W

1

= 12

Krzywa AS wraca na

poprzednie miejsce

P

GNP

10

12

P

GNP

10

10

P

GNP

10

12

Ceny wracają do poprzedniego poziomu

Przywracanie równowagi

systemu

Przywracanie równowagi

systemu

P

GNP

W punkcie przecięcia krzywej AS z krzywą AD

ma miejsce równowaga rynkowa

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Q*

Jeśli zrównanie podaży z popytem następuje

na poziomie potencjalnego GNP to zachodzi

Równowaga systemu

Rynek

pieniężny

Rynek

towarowy

Rynek

pracy

P

GNP

Q*

Sekwencja dochodzenia

do stanu

rownowagi systemu

ujecie drugie

P

GNP

Q*

(W

1

)

Gospodarka zostaje wybita

ze stanu równowagi systemu

P

1

P

GNP

Q*

(W

1

)

P

1

W danym okresie poziom

cen nie ulega zmianie

Stąd

Gospodarka na nowej

linii AD plasuje się

w punkcie

GNP maleje

P

GNP

Q*

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

P

1

P

2

Brak równowagi rynkowej wymusza spadek ceny

Tu gospodarka odzyskuje

równowagę rynkową

P

GNP

Q*

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

P

1

P

2

Tu gospodarka zamiera i pozstaje aż do

czasu najbliższych negocjacji płacowych

negocjacje

P

GNP

Q*

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

P

1

P

2

Tu gospodarka zamiera i pozstaje aż do

czasu najbliższych negocjacji płacowych

Negocjacje prowadzą

do obniżki płac

Duża presja bezrobocia

sprawia, iż

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

P

1

P

2

Q*

Q*

w

2

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

P

1

P

2

Q*

Q*

W

2

Spadek płac wywołuje obniżkę

kosztu jednostkowego.

Cena maleje

GNP rośnie

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

P

1

P

2

Q*

Q*

W

2

Tu

gospodarka pozostaje do najbliższych negocjacji

Negocjacje przynoszą

dalszą obniżkę

płacy przeciętnej

w

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

Negocjacje przynoszą

dalszą obniżkę

płacy przeciętnej

w

3

Obniżka płacy daje obniżkę kosztu

i tą drogą także ceny

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

Spadek ceny przesuwa gospodarkę

wzdłuż linii agregatowego popytu

GNP rośnie

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

Negocjacje w kolejnym okresie dopro-

wadzają do dalszej obniżki płac

w

4

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

w

4

Obniżka płacy daje obniżkę kosztu

i tą drogą także ceny

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

4

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

4

Spadek ceny przesuwa gospodarkę

wzdłuż linii agregatowego popytu

GNP rośnie

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

4

Bieżące GNP osiąga poziom potencjalnego GNP

Tu

Równowaga systemu

zostaje przywrócona

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

4

Uo

gó

ln

ie

ni

e

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

Q*

Q*

P

GNP

Spadek płac wywołując spadek cen naprowadził

gospodarkę na stan równowagi systemu

ZAPAMIĘTAJ

Zanika presja na zmianę

płac i tą drogą cen

Gdy płace i ceny spadną już na tyle, aby

równowaga systemu została przywrócona

w

4

w

1

w

2

w

3

to wówczas

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

W

3

P

GNP

(W

1

)

P

1

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

W

2

P

GNP

(W

1

)

P

1

Q*

Q*

P

GNP

ruch sił wewnętrznych zanika

Zanika presja na zmianę

płac i tą drogą cen

Gospodarka jest w

stanie spoczynku

cena przestaje się zmieniac,

gdy place

przestaja się zmieniac

Dwa sposoby prezentacji procesu

przywracania równowagi systemu

( adaptacji cenowej

)

P

(W

1

)

P

GNP

Q*

Q*

(W

1

)

GNP

Q*

Q*

P

P

Za pomocą krzywych AS

Za pomocą linii cen

W miejscu przecięcia

linii ceny z linią AD

przechodzi krzywa AS

Polityka makroekonomiczna

a równowaga systemu

Mechanizm przywracania równowagi

ujawnił istotną właściwość gospodarki

po akcji rządu

po akcji rządu

następuje zawsze

następuje zawsze

reakcja gospodarki

reakcja gospodarki

P

GNP

Q*

Gospodarka zostaję wybita

ze stanu równowagi systemu

Stan wyjściowy

Na nowej krzywej „

AD

”

znajduje się w punkcie

GNP maleje

P

GNP

Q*

uruchamia się mechanizm

spirali płacowo-cenowej

Tu

P

GNP

Q*

uruchamia się mechanizm

spirali płacowo-cenowej

GNP rośnie i odzyskuje

poziom potencjalnego

Gospodarka powróciła do

stanu równowagi systemu

P

GNP

Q*

AKCJA

REAKCJA

Po akcji uruchamia się odruch

obronny gospodarki „reakcja”

Gospodarka samoczynnie

dąży do powrotu do

stanu równowagi systemu

ZAPAMIĘTAJ

ZAPAMIĘTAJ

Mechanizm akcji i reakcji

ma bardzo duże znaczenie

dla polityki makroekonomicznej

GNP

Q*

P

Stan wyjściowy

Rząd chcąc zwiększyć GNP powiększa

podaż pieniądza lub zakupy rządowe

Krzywa AD przesu-

wa się na prawo

GNP

Q*

P

W okresie akcji poziom cen nie ulega zmianie

Gospodarka plasuje

się w punkcie

Akcja rządu przynosi

wzrost GNP

to ukazywał
model IS-LM

A teraz to czego

A teraz to czego

model „IS - LM”

model „IS - LM”

nie pokazywał

nie pokazywał

Tu

GNP

Q*

P

Tu

w następnym okresie gospo-

darka zaczyna

odreagowywać

GNP

Q*

P

płace i ceny rosną

Gospodarka wraca do wyjściowego poziomu GNP

GNP maleje

GNP

Q*

P

W długim okresie efekt produkcyjny

impulsu rządowego nie jest trwały

GNP zawsze wraca do

poziomu

wyjściowego,tj.

potencjalnego GNP

Samoczynna reakcja gospodarki

cofnęła skutki akcji rządu

GNP

Q*

P

GNP zawsze wraca do

poziomu

wyjściowego,tj.

potencjalnego GNP

Ale wraca przy wyższym poziomie cen

GNP

Q*

P

ZAPAMIĘTAJ

ZAPAMIĘTAJ

W długim okresie polityka

monetarna i fiskalna

nie powodują

zmian GNP

Jedyny długookresowy skutek

polityki makroekonomicznej

to wzrost poziomu cen

GNP

Q*

P

Ta właściwość leży u podstaw

tezy L. Balcerowicza

w długim okresie rząd bodźcami

makroekonomicznymi bardziej

szkodzi niż pomaga gospodarce

...rząd, ręce precz

od gospodarki...

Polityka makroekonomiczna

a struktura GNP

Q*

P

GNP

Chociaż polityka makroekonomiczna w długim

okresie nie doprowadza do zmian GNP

To może doprowadzić do

zmian struktury GNP

Zależy to od tego,

czy rząd uruchamia

G

M

Q*

P

GNP

M

Jeżeli rząd uruchamia impuls monetarny

To wówczas struktura GNP

nie ulega zmianie

75,0

14,4

12,2

75,0

14,4

12,2

G

I + a

C

z

Stare GNP

100%

Nowe GNP

100%

To struktura GNP

ulega zmianie

Jeżeli rząd uruchamia impuls fiskalny

Q*

P

GNP

W tej sytuacji pojawia się

G

efekt wypychania

Q*

P

GNP

Jest to wypchnięcie

całkowite

O tyle o ile rosną zakupy rządowe

o tyle łącznie maleją inwestycje,

konsumpcja autonomiczna,

eksport netto

G = A*

2625

450
425

G

I + a

C

z

Stare GNP

3500

2625

200

675

Nowe GNP

3500

75,0

12,8
12,2

75,0

5,7

19,3

G

I + a

C

z

Stare GNP

100%

Nowe GNP

100%

G = 250

To że polityka fiskalna doprowadza do całko-

witego wypchnięcia a polityka monetarna nie

To że polityka fiskalna prowadzi do

zmian struktury GNP, a monetarna nie

Jest wynikiem innej reakcji

stopy procentowej na obie polityki

Q*

P

GNP

Polityka monetarna

czas

R

M

v

Q*

P

GNP

Polityka monetarna

czas

R

R

czas

Polityka fiskalna

G

Polityka monetarna nie

powoduje trwałej zmiany

stopy procentowej

Polityka fiskalna

powoduje trwały wzrost

stopy procentowej

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Do

zobaczenia

na kolejnym

wykładzie

Dziękujem

y

Nie zapominaj o egzaminie !!!