Grupa społeczna

To co najmniej dwie osoby, które:
-komunikują się ze sobą i wzajemnie

na siebie wpływają, szczególnie w
bezpośrednich kontaktach

-mają poczucie przynależenia do

siebie nawzajem, myślą o grupie
„My”

-mają wspólny cel.

Dlaczego ludzie tworzą
grupy?

Istnieją co najmniej trzy powody, dla których ludzie

łączą się w grupy:

1.ludzie mają silną potrzebę afilitacj (przebywania z

innymi) i przynależności społecznej

2.grupy udzielają swoim członkom wsparcia

społecznego, rozumianego jako interakcje, dzięki
którym ludzie nawzajem sobie pomagają oraz tworzą
sieć kontaktów i związków (źródło akceptacji, troski i
ewentualnej pomocy)

3.grupy umożliwiają realizację przedsięwzięć

niemożliwych do zrealizowanie przez jedną osobę (z
powodu rozmiarów i stopnia komplikacji).

Trochę pojęć

Pozycja społeczna

– miejsce w grupie związane z

funkcją, jaką osoba je zajmująca spełnia wobec

całej grupy.

Rola społeczna

– to pewne zachowania, których

grupa oczekuje od osób zajmujących określoną

pozycję w grupie.

Normy grupowe

– reguły określające właściwe i

niewłaściwe sposoby zachowania członków

grupy, czyli podzielane przez grupę nakazy i

zakazy co do sposobu postępowania, myślenia i

odczuwania.

Status

– czyli prestiż jakim obdarzane są role w

grupie i poza nią.

Normy grupowe

Cechują się dużą trwałością, co wynika z ich

licznych funkcji:

1.przyczyniają się do osiągania przez grupę

założonych celów

2.decydują o trwaniu grupy (szczególnie

grup nieformalnych np. kibice drużyny

piłkarskiej)

3.są tworzywem rzeczywistości społecznej
4.określają relacje grupy z jej otoczeniem

społecznym.

Spójność grupy

Jest rozumiana jako suma sił skłaniających

jednostki do pozostania w grupie.

Wyznacznikami spójności są:

1.Zaangażowanie w działanie, a w szczególności

uzasadnienie własnego wysiłku – grupa jest

tym bardziej spójna im trudniej do niej wejść

(rytuały przejścia, fala w wojsku itp.)

2.Wielkość grupy – im mniej członków, tym

spójniejsza

3.Trudność opuszczenia
4.Zewnętrzne zagrożenia.

Rodzaje grup

Grupa społeczna zazwyczaj posiada określone kryteria

rekrutacji członków i funkcje członka grupy (czyli jego

powinności względem niej). Ze względu na kryteria

przyjęć do grupy można wyróżnić grupy ekskluzywne w

których kryteria te są fundamentalne przy rekrutacji

nowych członków oraz grupy inkluzywne, w których

kryteria są mniej istotne.

Można różnicować grupy ze względu na wielkość. Grupy

małe to takie, gdzie członkowie mają możliwość kontaktu

bezpośredniego. W grupach dużych niemożliwy jest

model komunikacji "każdy z każdym".

Ze względu na formalizację struktury i stosunków

społecznych w grupie jak również stosunków społecznych

członków grupy z zewnętrznym środowiskiem, wyróżnić

można grupy formalne i grupy nieformalne.

Zadaniowe funkcjonowanie
grupy

Można by sądzić, że działanie w grupie

jest skuteczniejsze niż w pojedynkę, bo

-„duch grupy”
-wyjątkowe umiejętności poszczególnych

osób

-kompensacja niedostatków
-„co dwie głowy to nie jedna”
-korygowanie błędów.

Ale…

Badania wykazały, że działanie w

grupie często prowadzi do
pogorszenia wyników. Mówią o tym
dobrze zbadane zjawiska:

facylitacja i hamowanie społeczne
próżniactwo społeczne.

Facylitacja i hamowanie
społeczne

Efekt facylitacji społecznej czyli wzrost

poziomu wykonania zadań pod
wpływem obecności innych – zadania
łatwe, dobrze opanowane.

Efekt hamowania społecznego –

obecność innych wywołuje spadek
poziomu wykonania zadania – zadania
trudne, słabo wyćwiczone (lęk przed
oceną).

Próżniactwo społeczne

3 osoby – 85% wysiłku
8 osób – 49% wysiłku
Im więcej ludzi wykonuje równocześnie

jakąś pracę, tym gorszy uzyskany

rezultat (w porównaniu z tym, co

wynikałoby z sumowanych rezultatów

uzyskiwanych indywidualnie), bo:

spadek motywacji pojedynczych osób
niedoskonała koordynacja pracy.

C.d.

Efekt próżniactwa łatwo zmodyfikować. Znika

on gdy:

-warunki sprzyjają dużej spójności grupy i silnej

identyfikacji z nią

-grupa i/lub zadanie jest dla jednostki ważne
-grupa jest oceniana jako całość
-grupa składa się z kobiet lub osób z kultur

zorientowanych kolektywistycznie

-istnieje możliwość identyfikacji indywidualnego

wkładu poszczególnych osób.

Przywództwo i władza

Władza jednostki to jej zdolność do

wywierania wpływu na innych
minus zdolność owych innych do
wywierania wpływu na jednostkę
(tzw. asymetria wpływu).

Kim jest przywódca?

W psychologii istnieją dwie teorie mówiące na ten

temat:

1.Teoria wielkiego człowieka – przywództwo

osiągają osoby o szczególnych cechach, tzw.

„urodzeni przywódcy”. Mówi o tym, że z

obejmowaniem przywództwa silnie powiązane

są inteligencja, męskość (aktywność,

sprawczość i inne cechy stereotypowo męskie),

ekstrawersji i dobre przystosowanie oraz

towarzyskość, empatia i zrównoważenie

emocjonalne, ambicja i skłonność do „brania

spraw w swoje ręce”.

C.d.

2. Teoria behawioralna – mówiąca o

tym, że pozycję przywódcy
osiągają osoby zachowujące się w
pewien potrzebny grupie sposób,
przede wszystkim przyczyniające
się do zrealizowania przez grupę
założonych celów.

Style kierowania

Preferencje odnośnie stosowania stylu kierowania przez

danego kierownika warunkowane są zarówno przez cechy

jego osobowości, jak i sytuacji, w której proces

zarządzania się odbywa.

Wymienia się trzy najważniejsze style kierowania:
Autokratyczny – koncentracja na działaniu i produktywności

w połączeniu z dyrektywnością (tendencja do narzucania

podwładnym własnej opinii)

Liberalny - charakteryzuje się zupełną biernością lidera w

stosunku do poczynań grupy, a więc jest zaprzeczeniem

kierowania.

Demokratyczny – „uważający na innych”, charakteryzujący

się orientacją na relacje społeczne i skłonnością do

zasięgania opinii podwładnych.

Podstawy władzy

5 głównych podstaw władzy (w kontekście

organizacji i grup zadaniowych):

Przymus – zdolność do wywoływania

niepożądanych przez podwładnych stanów

rzeczy lub pozbawienia ich stanów

pożądanych (mierzona przekonaniami

podwładnych, że przełożony jest w stanie

utrudnić im pracę, przydzielić gorsze zajęcia

czy obrzydzić życie w miejscu pracy).

Podstawy władzy c.d.

Nagradzanie – zdolność do wywoływania stanów

pożądanych przez podwładnych lub uwolnienia ich
od stanów niepożądanych (mierzona przekonaniami
podwładnych, że przełożony jest w stanie wpłynąć
na wysokość zarobków, dodatków i awanse).

Prawomocność – zdolność do wywoływania u

podwładnego poczucia obligacji i odpowiedzialności,
opiera się na normach wyznawanych przez
podwładnego (mierzona przekonaniami
podwładnych, że przełożony jest w stanie wzbudzić
w nich poczucie obowiązku i skłonić do uznania
słuszności stawianych im wymagań).

Fachowość – zdolność od wywoływania w

podwładnych przekonania, że
przełożony jest ekspertem, wie lepiej,
posiada wiedzę i umiejętności im
niedostępne.

Akceptowanie – zdolność do wywoływania

w podwładnych poczucia, że są
akceptowani i doceniani przez
przełożonego.