Lucyna Golińska

PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI

Wykład 10 (2007)

MOTYWACJA W PRZEBIEGU ZACHOWANIA

ROLA STRUKTURY „JA”

Spis treści

1. Motywacja zadaniowa

– Koncepcja C.Dweck stałości i wzrostu

2. Motywacja w przebiegu działania

Fazy działania
Koncepcja silnej woli Kuhla

zamiar, intencja, orientacja na stan i działanie,
wyznaczniki

3. Wpływ innych ludzi na motywację
4. Motywacyjna rola struktury Ja w procesach

samosterowania

MOTYWACJA ZADANIOWA

• Zadanie-

w sensie obiektywnym wynik

– W sensie subiektywnym wyobrażenie wyniku jakie ma

zostać osiągnięty i któremu przypisana jest określona

wartość w z.o. = wynik , jaki ma zostać osiągnięty

• Rodzaje zadań ( R. Karniol. Ross) wymyślone przez siebie,

wypracowane wspólnie, zapożyczone, narzucone przez

innych – zjawisko reaktancji

Carol Dweck: Teoria rozwoju kompetencji C. Dweck

 Podwójne rozumienie kompetencji –

a) posiadane w danym momencie wiedza i umiejętności

(„ taki właśnie jestem i dlatego tyle mogę osiągnąć” ) teoria

stałości
b) Kompetencja= zdolność do zdobywania wiedzy i

umiejętności -teoria wzrostu

Teoria C. Dweck

– Konsekwencje –

– zwolennicy teorii stałości wybierają cele potwierdzające

ich inteligencje i unikają celów „ryzykownych”

– Zwolennicy teorii wzrostu –cele pozwalające zwiększyć

kompetencje

– Konsekwencje motywacyjne (Maehr)

•

definiowanie sukcesu

•

Sposób rozumienia sensu celu

•

Miernik zadowolenia z siebie

•

Interpretacja błędów

– zadania ukierunkowane na mistrzostwo

– Zadania ukierunkowane na przewagę nad innymi (cechy

wyniku określone i podlegają ocenie zewnętrznej

Teoria C. Dweck

– zadania ukierunkowane na mistrzostwo
– Zadania ukierunkowane na przewagę nad innymi (cechy

wyniku określone i podlegają ocenie zewnętrznej

Motywacja do odnoszenia sukcesów (Elliot, Herackiewicz)
 Dążenie do mistrzostwa ( kiedy cos mnie zainteresuje lubie

wiedzieć wszystko co się z tym wiąże)

 Dążenie do wykazania się (Jest dla mnie b. ważne by

wypaść lepiej niż inni)

 Unikanie działania celem unikania negatywnych ocen

własnych kompetencji

(kiedy zabieram się do jakiejś pracy

często nurtuje mnie myśl „ a co będzie jeśli zrobię to źle”)

Model faz działania wg

Golwitzera

» Faza intencji –

» planowanie gdzie, kiedy i jak zamierzam to zrobić

• Faza rozważań

faza

implementacji-wybór celu działanie

» Faza oceny

» Faza rozważań

wartości i dostępności opcji

MOTYWACJA W PRZEBIEGU

ZACHOWANIA

1. URUCHOMIENIE ZACHOWANIA

• Sterowane afektami,

• funkcja wartości celu i oczekiwań dotyczących jego osiągnięcia

(wzajemne relacje między W i PrS).

• Model Pintricha i DeGroot:

– Komponent wartości- dlaczego to robię

– Komponent możliwości – w jakim stopniu jestem w stanie to

osiągnąć( = kontrola wewnętrzna i poczucie wpływu osobistego i

kompetencji

– Komponent afektu- jakie emocje wzbudza założony wynik i działania

Heckhausen i Kuhl- czteroelementowy model uruchamiania działania

1. Wartość zakładanych wyników
2.Oczekiwania
3. Odpowiedzialność miedzy celem a możliwościami jednostki
4. Pobudzenie emocjonalne

Przekształcenie celu w intencję – okazja, czas, waga, presja czasowa i

środki (OTIUM- opportunity, time, importance, urgency, means)

Koncepcja siły woli Kuhla

• O kontroli działania

Kuhl 1994) mówimy wtedy gdy osoba

– Stoi przed koniecznością utrzymania sformułowanego zamiaru w

sytuacji pokusy (j konkurencyjne motywy, dystraktory)

– Stoi przed koniecznością przetrwania realizowanego zadania

( nieosiągalność celu, zmiana warunków

• Zamiar – określa zaangażowanie podmiotu czyli schemat

działania jest zamiarem o ile zawiera poczucie zobowiązania do

wykonania

• Rozróżnienie tendencji motywacyjnej (impulsywny charakter

emocjonalna ocena) i zamiaru (poznawcza analiza)

• Efektywność kontroli działania zależy od

– A) trudności w realizacji zamiaru

– B) efektywności strategii wolicjonalnych

• Czynniki sprzyjające „trzymaniu” zamiaru to kontrola emocji

• Unikanie motywów konkurencyjnych

• (sterowanie percepcja)

Koncepcja siły woli Kuhla

• Ad b. Strategie

– aktywna selektywność uwagi
– Kontrola kodowania ( „percepcyjne dostrojenie”
– Kontrola emocji
– Kontrola motywacji ( zwiększające siłę zamiaru)
– Oszczędność w przetwarzaniu informacji „reakcja stop”

– Trudność w realizacji zamiaru mówi o

wielkości wysiłku jaki

jest konieczny do realizacji danego zamiaru i jest funkcja

• Liczby i siły konkurencyjnych tendencji
• Wielkości nacisku zewnętrznego przeciw aktualnemu

zamiarowi

• Typu kontroli : katastatyczny ( zachowanie status quo)

» metastatyczny

Koncepcja siły woli Kuhla

• Orientacja na stan

–aktywizuje procesy poznawcze i

emocjonalne utrudniające działania

• orientacja na działanie

-aktywizuje procesy poznawcze

i emocjonalne ułatwiające realizację działania–

• Występuje gdy jest rozwinięta w pełni struktura

działania tj koncentracja na 4 elementach

– Stan teraźniejszy
– Stan przyszły
– Rozbieżność miedzy st i sp
– Przynajmniej jedna możliwość likwidacji tejże rozbieżności

– Jeżeli przynajmniej jeden z w/w elementów jest opuszczony to

jest orientacja na stan

Koncepcja siły woli Kuhla

• Indywidualna tendencja do koncentracji na stan v działania

a) Percypowana niezgodność

– miedzy dwoma przetwarzanymi informacjami wywołuje

orientacje na stan ( jeżeli wysoka) lub na działanie ( jeżeli

średnia)

b) Zdegenerowane intencje tj zaburzona równowaga

poznawcza miedzy elementami struktury poznawczej

reprezentującej zamiary

Prawidłowa reprezentacja zamiaru to

Określenie podmiotu jako sprawcy działania
Określenie kontekstu (kiedy, gdzie
Reprezentacja (projekt) działania
Określenie zaangażowania

Degeneracja zamiaru prowadzi do orientacji na stan

MOTYWACJA W PRZEBIEGU

ZACHOWANIA

2 PODTRZYMANIE AKTYWNOŚCI

P.Gollwitzer przyjmuje cztery fazy działania”

– Przeddecyzyjną
– Przeddziałaniową
– Wykonaniowa
– Podziałaniowa

• 3. ZANIECHANIE DZIAŁANIA

– Brak postępów, konkurencyjna gratyfikacja zewnętrzna,

nadmiar gratyfikacji, nadmierna motywacja startowa )syndrom

wypalenia zawodowego)

• 4. ZAKOŃCZENIE DZIAŁANIA

Wpływ innych ludzi na motywacje

podmiotu

• Typowo ludzkie mechanizmy uaktywniające

motywacje do działań (często niekorzystnych)

dla działających

– 1. reguła wzajemności

• Eliminuje wpływ sympatii
• Wykorzystywanie jej w negocjacjach ( pierwsza prośba-

odmowa- wycofanie- druga prośba

– 2. zasada zaangażowania i konsekwencji-

zgodność

z samym sobą. .

– 3. społeczny dowód słuszności-

– „Ponieważ 95% ludzi to imitatorzy (naśladowcy) a tylko 5%

to inicjatorzy ludzi bardziej przekonuje postępowanie innych

niż jakikolwiek dowód jakości produktu „ Cavett Roberts

Wpływ innych ludzi na motywacje

podmiotu

• Ad 2

• Skuteczne „pranie mózgu” – analiza strategii Chińczyków, badania

Freedmana i Frasera nad wyrażeniem zgody na umieszczenie planszy w

ogrodach

• Magiczne konsekwencje pisania i siła zaangażowania w „świetle

publicznym”

• Wpływ wywierany na obraz własnej osoby:

• a) od wewnątrz wprowadzenie go w życie

• b) od zewnątrz nacisk na dostosowanie przez jednostkę

własnego postępowania do tego czego spodziewają się po niej

inni

• Publiczne zaangażowanie v prywatne (badania Deutcha i

Gerarda nad ocena długości linii w trzech sytuacjach zapis

ujawniony (publiczny), prywatny, brak

• Dodatkowy wysiłek

• Wykorzystywanie upublicznienia na zmianę nałogów.

• Wyjaśnienie: nastąpiła zmiana w obrazie siebie

• Strategia „niskiej piłki”

Motywacyjna rola struktury Ja w

procesach samosterowania

• Dwie potrzeby ludzkie:
• autoweryfikacji i autowaloryzacji i ich rola w

motywowaniu

• „kłody pod nogi” jako efekt motywacji sterowanej

ochrona struktury Ja

• Wykorzystywanie Ja prywatnego i Ja publicznego

w strategiach reklamowych (badania)