Wykład VIII i IX

Rodzina

BIBLIOGRAFIA:

1.

„Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie” KUL, Lublin

1997

2.

„Rodzina współczesna” pod redakcją naukową Marii

Ziemskiej, Wyd. Uniwersytet Warszawski 1999 r

3.

„Rodzina polska na przełomie wieków” pod redakcją Jana

Żebrowskiego, Wyd. Uniwersytet Gdański 2001 r.

4.

Renata Doniec „Rodzina wielkiego miasta” Wyd.

Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001

5.

L.Dyczewski „Kultura w procesie przemian” , Lublin 1993

6.

F.Adamski „Socjologia małżeństwa i rodziny”, Warszawa

1984 r

7.

Z.Tyszka „Socjologia rodziny” Warszawa 1976 r.

8.

Z.Tyszka „Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie

dla jednostki i społeczeństwa” Warszawa 1995

9.

Maria Ziemska „Postawy rodzicielskie” Warszawa, 1968r.

10. M.Jarosz „Dezorganizacja w rodzinie i społeczeństwie”,

Warszawa 1987 r.

Definicja rodziny

• Rodzina jest grupą ludzi, żyjących

razem w jednym gospodarstwie
domowym. Są oni powiązani ze sobą
poprzez pokrewieństwo, adopcję lub
małżeństwo i współpracują ze sobą
ekonomicznie. Rodzina jest także
instytucją życia społecznego, ponieważ
jest stałym wzorem zachowania,
opartym na normach społecznych

Rodziny są zorganizowane na różne

sposoby, różnią się sposobami dziedziczenia
dóbr materialnych, sposobami
zamieszkiwania i sposobami sprawowania
władzy wewnątrz rodziny. Związki społeczne
pomiędzy dorosłymi kobietami i
mężczyznami mogą być zorganizowane w
rodzinie poprzez podkreślenie zarówno przez
powinowactwo jak i pokrewieństwo. Rodzina
nuklearna składa się z małżonków i ich
potomstwa. W rodzinie poszerzonej
najważniejsze są więzi pokrewieństwa a
małżonkowie są marginalizowani, na
peryferiach.

formy rodziny:

a. rodzina nuklearna i rozszerzona,
b. dziedziczenie patrylinearne,

matrylinearne,bilinearne,

c. zamieszkiwanie: patrylokalne,

matrylokalne, neolokalne,

d. władza w rodzinie: patriarchat,

matriarchat, partnerstwo.

Fakt, że małżonkowie muszą być członkami

dwóch różnych grup krewniaczych posiada
kluczowe znaczenie dla funkcjonowania
rodzin. Ciągłość i powodzenie rodziny w
długim okresie czasu każdej grupy
krewniaczej zależy od pozyskania
małżonków z innych grup. Dlatego też
grupy krewniacze kontrolują swoich
krewniaków po zawarciu małżeństwa.
Wszystkie społeczeństwa regulują kto może
być kandydatem do małżeństwa. Stosunki
między mężami żoną nie są dowolne lecz
zachodzą wg 4 typów małżeństwa

1. monogamicznego,
2. poligamicznego,
3. poliandrycznego i
4. grupowego.

Miłość jest regulowana w

społeczeństwie: pewne typy
społeczeństw ją dopuszczają a nawet
gloryfikują a inne jej zabraniają.
Społeczeństwa kontrolują miłość na
różne sposoby: poprzez małżeństwa
aranżowane w dzieciństwie, izolowanie
płci od siebie, ścisły nadzór nad parami,
nacisk na odpowiedzialne rodzicielstwo.

W doborze małżeńskim odgrywają

rolę różne czynniki: podobieństwo
społeczne, podobna fizyczna
atrakcyjność, komplementarne
potrzeby. Teoria wymiany społecznej
skupia się na wyjaśnieniu
całościowym szczęśliwego doboru
małżeńskiego i powodzenia w
małżeństwie.

Większość dorosłych ludzi jest tak

zsocjalizowanych, że pragnie
zawarcia intymnego związku z innym
człowiekiem. W Polsce istnieje nadal
wysoka stopa zawierania małżeństw i
niska stopa rozwodów?!

formy małżeństwa

1. zasada endogamii i egzogamii,
2. tabu kazirodztwa,
3. Małżeństwo:
• monogamiczne,
• poligamiczne,
• poliandryczne,
• małżeństwa grupowe

funkcjonalistyczna

interpretacja rodziny

Teoria funkcjonalistyczna podkreśla,

ze społeczeństwo by przetrwać i
działać,

muszą

zabezpieczyć

wypełnianie pewnych funkcji, które
podejmuje rodzina.

funkcje rodziny

1. funkcja reprodukcyjna,
2. socjalizacyjna,
3. opiekuńczo- emocjonalna,
4. funkcja przydzielania pozycji

społecznej,

5. funkcja regulowania zachowania

seksualnego

Funkcje

instytucjonalne

rodziny:

• materialno-ekonomiczna

• opiekuńczo-zabezpieczająca

• prokreacyjna

• seksualna

• legalizacyjno-kontrolna

• socjalizacyjna

• klasowa

• kulturalna

• rekreacyjno-towarzyska

• emocjonalna

konfliktowa interpretacja

rodziny

proszę znaleźć definicje!

Będzie na zaliczeniu

Rodzina i małżeństwo w

Polsce

–

wybór partnera życiowego

–

małżeństwo

–

rodzicielstwo

–

matki pracujące

–

rodziny o dochodach obojga małżonków

–

przemoc w rodzinie, krzywdzenie dzieci i

kazirodztwo

–

rozwody

–

rodziny konstruowane powtórnie:

ojczym i macocha,

–

troska o starych rodziców

Alternatywne style życia

para - rodzinnego

– single
– kohabitacja
– samotne rodzicielstwo
– pary gayowskie

Ostatni Narodowy Spis Powszechny w

Polsce pokazał, że w porównaniu z rokiem
1988, znacząco wzrosła liczba gospodarstw
jednoosobowych do 6,5 %. Ponadto
znacząco spadł udział małżeństw i par bez
dzieci do 6,9% i wzrosła o 3,5 % liczba
samotnych matek i ojców. Jednak jest aż 7,8
razy mniej samotnych ojców niż samotnych
matek, bo matek jest aż 17.2%. Co szósta
kobieta samotnie wychowuje dzieci.

Rodzina nuklearna, która nie jest

doświadczona rozwodem, śmiercią,
separacją, przechodzi przez typowe
zmiany w czasie, które określa się
jako cykl życia rodziny. Pojawienie
się

dzieci

i

ich

wychowanie

wyznaczają przejścia w tym cyklu i
wywołują

zmiany

w

rolach

społecznych małżonków.

Wzrastająca liczba matek pracujący

wyraziście zaznaczyła się w XX
wieku. Obecnie nie docieka się czy
jest źle czy dobrze, że matka
pracuje. Bardziej ważnym pytaniem
jest czy matka czerpie zadowolenie
z tej sytuacji.

Glosariusz czyli co może

być na egzaminie:

• definicja rodziny, endogamia, egzogamia, rodzina

nuklearna, rodzina poszerzona, monogamia,

poliandria, poligamia, tabu kazirodztwa,

dziedziczenie martylinearne i partylinearne, funkcja

reprodukcyjna, socjalizacyjna, opiekuńczo -

emocjonalna, funkcja przydzielania pozycji

społecznej, funkcja regulowania zachowania

seksualnego, rola podobieństwa społecznego, rola

atrakcyjności fizycznej, rola komplementarnych

potrzeb w doborze małżeńskim, rozwody i

małżeństwa w Polsce, single, samotne rodzicielstwo

w Polsce, nasilenie przemocy rodzinnej,

alternatywne style życia para – rodzinnego, cykl

życia rodziny.